Phương Pháp Hệ Thống Kiến Thức Cho Học Sinh THCS - VnExpress

Theo thầy Chu Văn Hà, Trưởng dự án Nghiên cứu và Phát triển sản phẩm Sách tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI, số lượng môn học ở cấp hai nhiều hơn, có những bộ môn hoàn toàn mới. Đồng thời, lượng kiến thức cơ bản trong sách giáo khoa có độ khó và bao phủ rộng, đòi hỏi học sinh chăm chú nghe giảng trên lớp và chủ động tự ôn tập tại nhà.

Về nội dung kiến thức, chương trình có một số thay đổi như sau: bổ sung môn Vật lý ngay từ lớp 6; tiếp cận nhiều kiến thức mới cùng lượng lớn lý thuyết và công thức trong môn Toán; môn Ngữ văn giữ nguyên ba phần nhưng yêu cầu cao hơn; đòi hỏi nắm vững nhiều từ vựng, hiểu ngữ pháp mới đối với môn Tiếng Anh và nâng cao yêu cầu trong các môn Sinh học, Địa lý, Lịch sử...

Về phương pháp giảng dạy ở bậc THCS, học sinh cần chủ động hơn trong việc học, vừa nghe, vừa lọc kiến thức trọng tâm để ghi chép lại. Những năm cuối cấp THCS, khối lượng kiến thức sẽ càng trở nên nặng nề hơn. Ngoài những môn học chính khóa trên lớp, các em còn phải chuẩn bị cho kì thi tuyển sinh vào lớp 10 với tỷ lệ cạnh tranh khốc liệt.

Với khối lượng kiến thức lớn cùng sự thay đổi về cách dạy, học và độ khó của các yêu cầu theo từng lớp, khả năng nhận thức và ghi nhớ khác nhau nên học sinh có thể gặp khó khăn trong quá trình hệ thống hóa và ghi lại kiến thức một cách đầy đủ, khoa học.

Ngoài ra, với đặc thù mỗi giáo viên sẽ phụ trách một bộ môn, học sinh ít nhận được sự quan tâm như bậc tiểu học. Như vậy, học sinh cần phải chủ động và chuẩn bị một phương pháp học tập phù hợp để thích nghi.

Giải pháp hệ thống và ghi nhớ kiến thức

Theo thầy Hà, học sinh cần phải hiểu rõ kiến thức, nhất là với môn có chứa lượng lớn lý thuyết và công thức như Toán, Hóa học, Vật lý,... để hệ thống và ghi nhớ kiến thức hiệu quả.

Học sinh có thể áp dụng một số cách ghi nhớ phổ biến như viết nội dung bài học trên tấm thẻ nhớ và gắn xung quanh góc học tập; vẽ sơ đồ tư duy, sử dụng hình ảnh gợi nhớ, ghi nhớ từ khoá hoặc những thông tin đối lập.

Tuy nhiên, ông cũng cho biết, một số học sinh sẽ vấp phải tình trạng không biết sắp xếp và ghi chép kiến thức một cách khoa học. Em Vũ Hải Giang, học sinh lớp 8, trường THCS Trần Lãm (Thái bình) chia sẻ, trong quá trình học trên lớp, bản thân đã ghi chép khá đầy đủ nội dung bài giảng. Tuy nhiên, do lượng kiến thức nhiều nên khi về nhà làm bài tập, đôi khi, em mất khá nhiều thời gian lật lại bài học cũ, thậm chí, cả vở cũ để tra lại. Nếu vở cũ không còn em đành lên mạng tìm kiếm, điều này khiến quá trình học tập bị gián đoạn.

Hải Giang nói thêm, em từng thử phương pháp ghi giấy nhớ nhưng do giấy nhỏ rời rạc nên bị thất lạc theo thời gian. Việc sử dụng một quyển sổ ghi chú kiến thức riêng em cũng đã làm nhưng bản thân cảm thấy không thực sự dễ hiểu và tiện lợi.

Để hỗ trợ học sinh trong quá trình học tập, đội ngũ chuyên gia, đội ngũ giáo viên tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI biên soạn bộ sách Cẩm nang chinh phục kiến thức THCS gồm 3 cuốn môn Toán, Tiếng Anh và Khoa học tự nhiên giúp học sinh tra cứu nhanh lý thuyết và công thức phục vụ cho việc học, ôn tập và luyện thi.

Theo ông Chu Văn Hà, bộ Cẩm nang chinh phục kiến thức THCS xây dựng theo hướng tổng kết, hệ thống logic toàn bộ lý thuyết và công thức từng lớp, theo từng chủ đề, mạch kiến thức của môn học. Bên cạnh đó, sách còn có các ví dụ đơn giản hoặc hình ảnh minh họa cho lý thuyết và công thức giúp học sinh dễ nhớ, tra cứu và có thể vận dụng để làm bài một cách hiệu quả. Qua đó, học sinh củng cố kiến thức, đạt điểm số cao trong các bài thi, kiểm tra định kỳ và chuẩn bị nền tảng cho kỳ thi vào lớp 10.

Ông nhận định, Cuốn Cẩm nang chinh phục kiến thức môn Toán hệ thống lý thuyết, kiến thức Hình học và Đại số của chương trình lớp 6,7,8 giúp học sinh dễ tra cứu khi cần thiết. . Ngoài ra, sách có phần riêng để hướng dẫn phương pháp làm các dạng toán thường gặp ở cả hai phần Đại số và Hình học với mục tiêu giúp học sinh có thể ôn tập đúng trọng tâm, rèn thành thạo kỹ năng và nắm cách làm.

Đối với cuốn Cẩm nang chinh phục kiến thức môn Tiếng Anh, từng đơn vị kiến thức hệ thống hóa dưới dạng sơ đồ, bảng biểu nhằm phát triển khả năng tư duy của người học. Nhờ vậy, học sinh có thể nhớ kiến thức nhanh và sâu hơn. Sau mỗi công thức ngữ pháp là hướng dẫn cách sử dụng và ví dụ minh họa (cả tiếng Anh và tiếng Việt) nhằm kiểm tra và giúp học sinh hiểu cặn kẽ kiến thức.

Ngoài kiến thức ngữ pháp trong chương trình THCS, sách còn cung cấp các nội dung cần thiết cho kỳ thi vào 10 - dành riêng cho học sinh lớp 9 bao gồm những lưu ý về kiến thức, chiến thuật và kỹ năng làm một số dạng bài quan trọng trong đề thi. Bên cạnh đó, sách có 1000 từ vựng bao phủ hết các chủ đề trong sách giáo khoa Tiếng Anh từ lớp 6 đến lớp 9, thiết kế khoa học dưới dạng flashcard (thẻ từ vựng) cho phép học sinh cắt ra, xâu chuỗi.

Thầy Hà nhận xét cuốn Cẩm nang chinh phục kiến thức môn Khoa học tự nhiên có ưu điểm: kiến thức sắp xếp liền mạch, có tính logic và hệ thống nhưng không phụ thuộc hoàn toàn vào sách giáo khoa. Do đó, nội dung kiến thức trong sách đáp ứng yêu cầu của cả sách giáo khoa hiện tại và theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Bên cạnh đó, Cẩm nang chinh phục kiến thức môn Khoa học tự nhiên được tối ưu hóa trình bày, diễn giải kiến thức bằng các phương thức như bảng biểu, sơ đồ tư duy giúp học sinh dễ hình dung và tiếp thu.

Với ngôn ngữ ngắn gọn, dễ hiểu, cùng phần nội dung kiến thức đầy đủ, gói gọn trong một thiết kế dễ mang theo mang theo để tra cứu mọi lúc, mọi nơi, thầy Hà khẳng định, bộ Cẩm nang chinh phục kiến thức THCS là tài liệu hỗ trợ hiệu quả, thiết thực dành cho học sinh trong suốt quá trình học, giúp các em xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc, chuẩn bị cho các kỳ thi trên lớp và tuyển sinh vào lớp 10.

Thiên Minh

Ảnh: HOCMAI