Phương Pháp Thuyết Minh - Ngữ Văn 10 - HOC247

YOMEDIA NONE Trang chủ Ngữ Văn 10 Tuần 23 Ngữ Văn 10 Phương pháp thuyết minh - Ngữ văn 10 ADMICRO Lý thuyếtSoạn bài 29 FAQ

Để giúp các em tự tin hơn khi làm văn thuyết minh, có những kiến thức cần thiết cũng như có thêm kĩ năng để viết một văn bản thuyết minh, Học 247 mời các em tham khảo bài giảng Phương pháp thuyết minh. Hi vọng, sau bài học này các em sẽ nắm được tầm quan trọng và những yêu cầu của phương pháp cũng như một số phương pháp thuyết minh cụ thể.

ADSENSE YOMEDIA

1. Tóm tắt bài

1.1. Tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh

1.2. Một số phương pháp thuyết minh

1.3. Yêu cầu đối với việc vận dụng phương pháp thuyết minh

2. Bài tập minh họa

3. Soạn bài Phương pháp thuyết minh

Tóm tắt bài

1.1. Tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh

• Phương pháp thuyết minh là hệ thống những cách thức sử dụng để đạt được mục đích thuyết minh
• Tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh: Phương pháp thuyết minh giúp hoàn thành tốt văn bản thuyết

1.2. Một số phương pháp thuyết minh

a. Ôn tập các phương pháp thuyết minh đã học

• Cho biết mỗi đoạn trích dưới đây sử dụng phương pháp nào? (Ngữ liệu SGK trang 48, 49)
  • Đoạn 1: Phương pháp nêu ví dụ
  • Đoạn 2: Phương pháp định nghĩa
  • Đoạn 3: Phương pháp dùng số liệu
  • Đoạn 4: Phương pháp phân tích
• Phân tích tác dụng của phương pháp trong việc làm cho sự vật hay hiện tượng được thuyết minh càng thêm chuẩn xác, sinh động và hấp dẫn.
  • Đoạn 1: Đoạn trích thuyết minh về công lao tiến cử người tài giỏi cho đất nước của Trần Quốc Tuấn. Tác giả sử dụng ở phương pháp nêu ví dụ. Những tên tuổi được nêu ra: Dã Tượng, Yết Kiêu, Phạm Ngũ Lão, Trần Thì Kiến, Trương Hán Siêu, Phạm Lãm, Trịnh Dũ, Ngô Sĩ Thường, Nguyễn Thế Trực đã làm cho vấn đề được thuyết minh trở nên sáng rõ, có sức thuyết phục.
  • Đoạn 2: Đoạn trích thuyết minh về các bút danh của Ba-sô. Từ bút danh Mu-nê-phu-sa, bút danh Tô-sây đến bút danh Ba-sô, cái người đọc cần biết là ý nghĩa của các bút danh ấy. Vì vậy người viết đã sử dụng phương pháp nêu định nghĩa để thuyết minh. Nhờ phương pháp thuyết minh này mà các bút danh của Ba-sô được giải thích một cách sáng rõ.
  • Đoạn 3: Đoạn trích thuyết minh về cấu tạo phức tạp và đồ sộ của tế bào trong cơ thể người. Phương pháp thuyết minh ở đây là dùng số liệu. Người viết đã đi từ số lượng tế bào (40 - 60 000 tỉ) đến số lượng phân tử cấu tạo nên số lượng tế bào (6 triệu tỉ phân tử) rồi số lượng phân tử cấu tạo nên nguyên tử (1 tỉ tỉ nguyên tử). Từ đó, để giúp người đọc dễ hình dung, người viết đã liên hệ tới các số liệu khác như: số liệu cư dân, số lượng các vì tinh tú... Sức hấp dẫn của đoạn thuyết minh này chính là các số liệu. Các số liệu đã tạo nên ấn tượng sâu sắc, khó quên ở người đọc.
  • Đoạn 4: Đoạn trích thuyết minh về nhạc cụ dùng trong hát trống quân. Nhà văn đã sử dụng phương pháp thuyết minh phân tích. Tác giả phân tích tính giản dị của nhạc cụ dùng trong hát trống cách sử dụng vô cùng dân dã; nhưng âm thanh thật "giòn giã", giúp người đọc hiểu được ý nghĩa của đối tượng.

b. Tìm hiểu một số phương pháp thuyết minh

• Thuyết minh bằng chú thích
  • Câu văn thuyết minh "Ba-sô là bút danh" không sử dụng phương pháp định nghĩa vì không đặt Ba-sô vào một loại lớn hơn cũng không chỉ ra yếu tố nói lên đúng đặc điểm, bản chất của nhà văn này.
  • Chức năng của chú thích là làm cho rõ ràng còn chức năng của định nghĩa là làm rõ tính chất.
    • Chú thích là giải thích thêm cho rõ ràng
    • So với thuyết minh bằng cách định nghĩa chú thích có:
      • Ưu điểm: Làm rõ nghĩa hơn
      • Nhược điểm: Không ngắn gọn, súc tích.
• Thuyết minh bằng cách giảng giả, nguyên nhân - kết quả
  • Đoạn trích thuyết minh về niềm say mê cây chuối của Ba-sô và tại sao có bút danh Ba-sô. Trong hai mục đích này, mục đích thuyết minh về việc tại sao có bút danh Ba-sô là chủ yếu mặc dù được nói ngắn hơn niềm say mê cây chuối của Ba-sô. Đây chính là mối quan hệ nhân - quả
  • Mục đích thuyết minh: Giới thiệu ý nghĩa bút danh Ba-sô
  • Đoạn văn chia làm 2 ý:
    • Niềm say mê cây chuối của thi sĩ
    • Lai lịch của bút danh
  • Mối quan hệ giữa 2 ý là nguyên nhân – kết quả
    • Nguyên nhân: Niềm say mê cây chuối
    • Kết quả: Nhà thơ lấy bút danh Ba-sô
  • Sử dụng phương pháp giảng giải nguyên nhân – kết quả làm cho đối tượng thuyết minh được hiện lên cặn kẽ, rõ ràng và hợp lí

1.3. Yêu cầu đối với việc vận dụng phương pháp thuyết minh

• Phương pháp thuyết minh được lựa chọn căn cứ vào mục đich thuyết minh.
• Phương pháp thuyết minh được sử dụng sao cho làm nổi bật mục đích thuyết minh,bản chất, đặc trưng của đối tượng thuyết minh.Mặt khác phải đảm bảo tính chuẩn xác và hấp dẫn của văn bản thuyết minh.

Bài tập minh họa

Ví dụ

Đề: Trong các ví dụ dưới đây, tác giả đã sử dụng phương pháp thuyết minh nào?

a. Bầu sinh quyển như một tấm chăn bao bọc bảo vệ quả đất khỏi sức nóng và tia bức xạ mặt trời. Nhưng giờ đây, tấm chăn này đã bị thủng và nhiệt của Mặt Trời lọt qua làm cho khí hậu của Trái Đất nóng lên. Các nhà khoa học gọi hiện tượng nóng lên này là hiệu ứng nhà kính

(Hiệu ứng nhà kính, trong tạp chí KCT - Tri thức là sức mạnh, số 5 -1997)

b. Còn tức là cầu: quả cầu làm bằng vải màu, trong độn rơm hoặc trấu. Hai bên trai gái xếp hàng chữ nhất, đứng cách nhau chừng vài mươi bước, một bên tung lên, bên kia bắt lấy, rồi lại tung trở lại. Bên nào không bắt được bị coi là thua và thua là phải tháo gỡ một vật gì mang trong người để đưa cho bên thắng. [...] Nhưng sau chót, định đoạt xong được thua rồi, người được cũng trả lại đồ cho bên thua và cả hai bên cùng uống rượu say sưa trong một tình thương yêu bát ngát.

(trích: Vũ Bằng - Thương nhớ mười hai)

Gợi ý làm bài

• Đoạn trích a sử dụng phương pháp:
  • So sánh
  • Chú thích
• Đoạn trích b sử dụng phương pháp:
  • Định nghĩa

3. Soạn bài Phương pháp thuyết minh

Để năm thêm kiến thức và kĩ năng để viết một văn bản thuyết minh, các em có thể tham khảo bài soạn Phương pháp thuyết minh.

-- Mod Ngữ văn 10 HỌC247

NONE

Bài học cùng chương

Thái sư Trần Thủ Độ - Ngô Sĩ Liên - Ngữ văn 10 Viết bài làm văn số 5: Văn thuyết minh - Ngữ văn 10 ADSENSE ADMICRO Bộ đề thi nổi bật UREKA AANETWORK

XEM NHANH CHƯƠNG TRÌNH LỚP 10

Toán 10

Toán 10 Kết Nối Tri Thức

Toán 10 Chân Trời Sáng Tạo

Toán 10 Cánh Diều

Giải bài tập Toán 10 Kết Nối Tri Thức

Giải bài tập Toán 10 CTST

Giải bài tập Toán 10 Cánh Diều

Trắc nghiệm Toán 10

Ngữ văn 10

Ngữ Văn 10 Kết Nối Tri Thức

Ngữ Văn 10 Chân Trời Sáng Tạo

Ngữ Văn 10 Cánh Diều

Soạn Văn 10 Kết Nối Tri Thức

Soạn Văn 10 Chân Trời Sáng tạo

Soạn Văn 10 Cánh Diều

Văn mẫu 10

Tiếng Anh 10

Giải Tiếng Anh 10 Kết Nối Tri Thức

Giải Tiếng Anh 10 CTST

Giải Tiếng Anh 10 Cánh Diều

Trắc nghiệm Tiếng Anh 10 KNTT

Trắc nghiệm Tiếng Anh 10 CTST

Trắc nghiệm Tiếng Anh 10 CD

Giải Sách bài tập Tiếng Anh 10

Vật lý 10

Vật lý 10 Kết Nối Tri Thức

Vật lý 10 Chân Trời Sáng Tạo

Vật lý 10 Cánh Diều

Giải bài tập Lý 10 Kết Nối Tri Thức

Giải bài tập Lý 10 CTST

Giải bài tập Lý 10 Cánh Diều

Trắc nghiệm Vật Lý 10

Hoá học 10

Hóa học 10 Kết Nối Tri Thức

Hóa học 10 Chân Trời Sáng Tạo

Hóa học 10 Cánh Diều

Giải bài tập Hóa 10 Kết Nối Tri Thức

Giải bài tập Hóa 10 CTST

Giải bài tập Hóa 10 Cánh Diều

Trắc nghiệm Hóa 10

Sinh học 10

Sinh học 10 Kết Nối Tri Thức

Sinh học 10 Chân Trời Sáng Tạo

Sinh học 10 Cánh Diều

Giải bài tập Sinh 10 Kết Nối Tri Thức

Giải bài tập Sinh 10 CTST

Giải bài tập Sinh 10 Cánh Diều

Trắc nghiệm Sinh học 10

Lịch sử 10

Lịch Sử 10 Kết Nối Tri Thức

Lịch Sử 10 Chân Trời Sáng Tạo

Lịch Sử 10 Cánh Diều

Giải bài tập Lịch Sử 10 KNTT

Giải bài tập Lịch Sử 10 CTST

Giải bài tập Lịch Sử 10 Cánh Diều

Trắc nghiệm Lịch sử 10

Địa lý 10

Địa Lý 10 Kết Nối Tri Thức

Địa Lý 10 Chân Trời Sáng Tạo

Địa Lý 10 Cánh Diều

Giải bài tập Địa Lý 10 KNTT

Giải bài tập Địa Lý 10 CTST

Giải bài tập Địa Lý 10 Cánh Diều

Trắc nghiệm Địa lý 10

GDKT & PL 10

GDKT & PL 10 Kết Nối Tri Thức

GDKT & PL 10 Chân Trời Sáng Tạo

GDKT & PL 10 Cánh Diều

Giải bài tập GDKT & PL 10 KNTT

Giải bài tập GDKT & PL 10 CTST

Giải bài tập GDKT & PL 10 CD

Trắc nghiệm GDKT & PL 10

Công nghệ 10

Công nghệ 10 Kết Nối Tri Thức

Công nghệ 10 Chân Trời Sáng Tạo

Công nghệ 10 Cánh Diều

Giải bài tập Công nghệ 10 KNTT

Giải bài tập Công nghệ 10 CTST

Giải bài tập Công nghệ 10 CD

Trắc nghiệm Công nghệ 10

Tin học 10

Tin học 10 Kết Nối Tri Thức

Tin học 10 Chân Trời Sáng Tạo

Tin học 10 Cánh Diều

Giải bài tập Tin học 10 KNTT

Giải bài tập Tin học 10 CTST

Giải bài tập Tin học 10 Cánh Diều

Trắc nghiệm Tin học 10

Cộng đồng

Hỏi đáp lớp 10

Tư liệu lớp 10

Xem nhiều nhất tuần

Đề thi giữa HK2 lớp 10

Đề thi giữa HK1 lớp 10

Đề thi HK1 lớp 10

Đề cương HK2 lớp 10

Đề thi HK2 lớp 10

Video bồi dưỡng HSG môn Toán

Toán 10 Chân trời sáng tạo Bài 2: Tập hợp

Toán 10 Kết nối tri thức Bài 1: Mệnh đề

Toán 10 Cánh Diều Bài tập cuối chương 1

Soạn bài Chữ người tử tù - Nguyễn Tuân - Ngữ văn 10 KNTT

Soạn bài Thần Trụ Trời - Ngữ văn 10 CTST

Soạn bài Ra-ma buộc tội - Ngữ văn 10 Tập 1 Cánh Diều

Văn mẫu về Bình Ngô đại cáo

Văn mẫu về Chữ người tử tù

Văn mẫu về Tây Tiến

Văn mẫu về Cảm xúc mùa thu (Thu hứng)

YOMEDIA YOMEDIA ×

Thông báo

Bạn vui lòng đăng nhập trước khi sử dụng chức năng này.

Bỏ qua Đăng nhập ×

Thông báo

Bạn vui lòng đăng nhập trước khi sử dụng chức năng này.

Đồng ý AANETWORK OFF