Phương Tú – Wikipedia Tiếng Việt

Vân Đình
Xã
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Thành phố	Hà Nội
Thành lập	1956
Địa lý
Tọa độ: 20°44′08″B 105°46′21″Đ / 20,735539571571°B 105,77245799031°Đ / 20.735539571571344; 105.7724579903094
Vân Đình Vị trí xã Vân Đình trên bản đồ Hà NộiXem bản đồ Hà NộiVân Đình Vị trí xã Vân Đình trên bản đồ Việt NamXem bản đồ Việt Nam
Diện tích	41,60 km²
Dân số (2025)
Tổng cộng	60.828 người
Mật độ	1.462 người/km²
Khác
Mã hành chính	10354
Website	vandinh.hanoi.gov.vn
x t s

Vân Đình là một xã ngoại thành nằm ở phía Nam thành phố Hà Nội, Việt Nam.

Vị trí địa lý

[sửa | sửa mã nguồn]

Xã Vân Đình có vị trí địa lý:

• Phía Bắc giáp xã Ứng Thiên và xã Phúc Sơn.
• Phía Tây giáp xã Hồng Sơn.
• Phía Nam giáp xã Hòa Xá.
• Phía Đông giáp xã Phượng Dực và xã Ứng Hòa.

Lịch sử hành chính

[sửa | sửa mã nguồn]

Tiền thân xã Vân Đình là thị trấn Vân Đình được thành lập vào năm 1956 trên cơ sở tách thôn Vân Đình của xã Tân Phương trở thành huyện lỵ của huyện Ứng Hòa.

Ngày 1 tháng 10 năm 2003, Chính phủ ban hành Nghị định số 107/2003/NĐ-CP[1] về việc sáp nhập xã Tân Phương, thôn Hoàng Xá, một phần hai thôn Lương Xá và Đình Tràng của xã Liên Bạt, một phần xã Phương Tú, một phần thôn Thái Bình của xã Vạn Thái vào thị trấn Vân Đình.

Ngày 16 tháng 6 năm 2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1656/NQ-UBTVQH15, trong đó sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của thị trấn Vân Đình và các xã Cao Sơn Tiến, Phương Tú, Tảo Dương Văn (huyện Ứng Hòa) thành xã mới có tên gọi là xã Vân Đình.[2]

Văn hóa

[sửa | sửa mã nguồn]

Vân Đình là một vùng đất có lịch sử lâu đời. Về mặt địa danh, tên gọi "Kẻ Đình" và tên chữ "Vân Đình" đã khẳng định đây là địa danh cổ. Theo các sách văn hóa, các thần phả, vào thời nhà Đinh, vùng đất "Kẻ Đình" đã là tụ điểm dân cư đông đúc. Vì mang nhiều dấu ấn của Đinh Tiên Hoàng Đế trong cuộc dẹp loạn 12 sứ quân, nên lúc đầu "Kẻ Đình" có tên là "Kẻ Đinh".[3]

Vân Đình còn là vùng đất văn hóa với nhiều truyền thống tốt đẹp được hình thành trong quá trình phát triển. Là tụ điểm dân cư đông đúc vào thời nhà Đinh, nhân dân Vân Đình đã ủng hộ nghĩa quân Đinh Bộ Lĩnh xóa bỏ tình trạng cát cứ của 12 sứ quân. Góp phần dựng nên quốc gia Đại Cồ Việt vào thế kỷ thứ X, đánh dấu mốc lịch sử quan trọng của dân tộc. Ở thôn Vân Đình có đình Thượng, đình Nhì, đình Ba thờ ba anh em ruột người trang Vân Đình đã mộ binh theo Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân. Quán Lục Sĩ ở Thanh Ấm thờ thần Minh Phúc – một tướng của Đinh Bộ Lĩnh có công với nước.

Vân Đình có truyền thống hiếu học lâu đời nơi có những danh nhân nổi tiếng như Dương Khuê, Dương Lâm, Dương Thiệu Tước, Dương Thụ,... Trong những năm gần đây thì dòng họ Trần tại Vân Đình có nhiều nổi bật về thi cử và thành đạt hơn.

Vân Đình còn nổi tiếng với các đặc sản như vịt cỏ Vân Đình, thịt chó Vân Đình, giò chả Vân Đình, bánh cuốn chả Vân Đình, gốm Vân Đình v.v...

Di tích lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Địa bàn Vân Đình có vài chục di tích về thời Đinh, phản ánh sâu đậm hoạt động của Vua Đinh Tiên Hoàng và các tướng lĩnh có quê quán ở đây, tiêu biểu như:

• Làng Vân Đình có các di tích lịch sử đình Thượng, đình Nhì, đình Ba thờ ba anh em ruột người trang Vân Đình đã mộ binh theo Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân. Chiến tranh kết thúc, cả 3 anh em được phong làm hùng trưởng và hưởng thực ấp tại Vân Đình.[4]
• Quán Lục Sĩ ở Thanh Ấm thờ thần Minh Phúc Trương Ma Ni– một tướng của Đinh Bộ Lĩnh có công với nước.
• Đình Thanh Ấm thờ Thành hoàng làng là Minh Phúc Đại vương - một vị tướng có công lớn giúp Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước.
• Đình Hoàng Xá thờ vị thành hoàng làng là thần Quý Minh - vị thần trấn nam Hoa Lư tứ trấn.
• Đình Thanh Dương là nơi thờ thập đạo tướng quân Lê Hoàn.
• Miếu Cò cùng với đình Đụn nằm ở làng Động Phí là nơi thờ hai anh em Bạch Tượng, Bạch Địa và người em họ Đô Đài. Những vị tướng nhà Đinh có công thu nạp trai làng Động Phí tham gia dẹp loạn 12 sứ quân.
• Đình Động Phí thờ Bạch Tượng, vị tướng tham gia dẹp loạn 12 sứ quân. Thần tích, thần phả ở đình làng Động Phí cho biết Đinh Điền, Nguyễn Bặc có về đây thu nạp lực lượng Bạch Tượng gồm 500 quân lính.
• Đình Ngọc Động thờ Bạch Địa, vị tướng có công thu nạp trai làng Ngọc Động tham gia dẹp loạn 12 sứ quân.
• Đình Nguyễn Xá thờ Đô Đài, tướng tham gia dẹp loạn 12 sứ quân.

Nhân vật nổi bật

[sửa | sửa mã nguồn]

• Dương Khuê (1839 – 1902): Vị quan thời nhà Nguyễn, nhà thơ người Việt Nam. Quê ở thôn Vân Đình.
• Dương Lâm (1851 – 1920): Vị quan thời nhà Nguyễn, danh sĩ, nhà giáo người Việt Nam. Đỗ cử nhân năm Mậu Dần (1878). Quê ở thôn Vân Đình.
• Nguyễn Văn Lộc (1914 – 1979): Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Tổng Thanh tra Chính phủ. Quê ở thôn Tảo Khê.
• Dương Thiệu Tước (1915 – 1995): Nhạc sĩ người Việt Nam. Quê ở thôn Vân Đình.
• NGND. GS. TS Đại số Ngô Thúc Lanh (1923 - 2019), Nguyên trưởng khoa Toán-Tin, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Quê Tảo Dương Văn.
• Dương Thiệu Tống (1925 – 2008): Giáo sư, tiến sĩ, nhà giáo người Việt Nam. Quê ở thôn Vân Đình.
• Dương Thụ (sinh năm 1943): Nhạc sĩ, nhà giáo người Việt Nam. Quê ở thôn Vân Đình.
• Đỗ Quang Trung (sinh năm 1946): Nguyên Bộ trưởng Bộ Nội vụ. Quê ở thôn Tử Dương.
• Nguyễn Quang Thiều (sinh năm 1957): Nhà văn, nhà thơ người Việt Nam. Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam. Quê ở thôn Hoàng Dương.
• GS Toán học Ngô Bảo Châu (sinh 1972), người Việt Nam đầu tiên đoạt giải Field tương đương Nobel trong toán học, cháu họ nhà giáo Ngô Thúc Lanh, con của GS. TSKH cơ học Ngô Huy Cẩn và PGS. TS dược Trần Lưu Vân Hiền.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ "Nghị định số 107/2003/NĐ-CP của Chính phủ về việc điều chỉnh địa giới hành chính mở rộng thị xã Hà Đông, thành lập phường thuộc thị xã Hà Đông và mở rộng thị trấn Vân Đình, huyện Ứng Hoà, tỉnh Hà Tây".
2. ^ Ủy ban Thường vụ Quốc hội (ngày 16 tháng 6 năm 2025). "Nghị quyết số 1656/NQ-UBTVQH15". Cổng thông tin điện tử Quốc hội Việt Nam. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 6 năm 2025.
3. ^ Dư địa chí thị trấn Vân Đình
4. ^ Khoa bảng họ Dương nức tiếng Vân Đình

Bài viết thành phố Hà Nội này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s

x t s Các đơn vị hành chính thuộc thành phố Hà Nội
Phường (51), xã (75)
Phường (51)	Hoàn Kiếm · Ba Đình · Bạch Mai · Bồ Đề · Cầu Giấy · Chương Mỹ · Cửa Nam · Đại Mỗ · Định Công · Đống Đa · Đông Ngạc · Dương Nội · Giảng Võ · Hà Đông · Hai Bà Trưng · Hoàng Liệt · Hoàng Mai · Hồng Hà · Khương Đình · Kiến Hưng · Kim Liên · Láng · Lĩnh Nam · Long Biên · Nghĩa Đô · Ngọc Hà · Ô Chợ Dừa · Phú Diễn · Phú Lương · Phú Thượng · Phúc Lợi · Phương Liệt · Sơn Tây · Tây Hồ · Tây Mỗ · Tây Tựu · Thanh Liệt · Thanh Xuân · Thượng Cát · Từ Liêm · Tùng Thiện · Tương Mai · Văn Miếu – Quốc Tử Giám · Việt Hưng · Vĩnh Hưng · Vĩnh Tuy · Xuân Đỉnh · Xuân Phương · Yên Hòa · Yên Nghĩa · Yên Sở
Xã (75)	An Khánh · Ba Vì · Bất Bạt · Bát Tràng · Bình Minh · Chương Dương · Chuyên Mỹ · Cổ Đô · Dân Hòa · Dương Hòa · Đa Phúc · Đại Thanh · Đại Xuyên · Đan Phượng · Đoài Phương · Đông Anh · Gia Lâm · Hạ Bằng · Hát Môn · Hòa Lạc · Hòa Phú · Hòa Xá · Hoài Đức · Hồng Sơn · Hồng Vân · Hưng Đạo · Hương Sơn · Kiều Phú · Kim Anh · Liên Minh · Mê Linh · Minh Châu · Mỹ Đức · Nam Phù · Ngọc Hồi · Nội Bài · Ô Diên · Phú Cát · Phù Đổng · Phú Nghĩa · Phú Xuyên · Phúc Lộc · Phúc Sơn · Phúc Thịnh · Phúc Thọ · Phượng Dực · Quảng Bị · Quang Minh · Quảng Oai · Quốc Oai · Sóc Sơn · Sơn Đồng · Suối Hai · Tam Hưng · Tây Phương · Thạch Thất · Thanh Oai · Thanh Trì · Thiên Lộc · Thư Lâm · Thuận An · Thượng Phúc · Thường Tín · Tiến Thắng · Trần Phú · Trung Giã · Ứng Hòa · Ứng Thiên · Vân Đình · Vật Lại · Vĩnh Thanh · Xuân Mai · Yên Bài · Yên Lãng · Yên Xuân
Nguồn: Nghị quyết số 1656/NQ-UBTVQH15