Quân đội Nhân Dân Việt Nam – Wikipedia Tiếng Việt

"Quân đội Việt Nam" đổi hướng tới đây. Đối với các định nghĩa khác, xem Quân đội Việt Nam (định hướng).

Quân đội nhân dân Việt Nam
Quân kỳ Quân hiệu
Khẩu hiệu	Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng.[1][2][3][4]
Thành lập	22 tháng 12 năm 194479 năm, 344 ngày
Các nhánhphục vụ	Lục quân Phòng không-Không quân Hải quân Biên phòng Không gian mạng Cảnh sát biển
Sở chỉ huy	Bộ Quốc phòng, Ba Đình, Hà Nội
Website	Website chính thức
Lãnh đạo
Bí thưQuân ủy Trung ương	Tô Lâm
Chủ tịch nước	Lương Cường
Bộ trưởng Quốc phòng	Phan Văn Giang
Tổng Tham mưu trưởng	Nguyễn Tân Cương
Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị	Trịnh Văn Quyết
Nhân lực
Tuổi nhập ngũ	18-25 tuổi (18-27 tuổi đối với công dân theo học tại các trường Cao đẳng, Đại học)
Cưỡng bách tòng quân	Nghĩa vụ quân sự bắt buộc 24 tháng đối với nam công dân khỏe mạnh
Số quân tại ngũ	600,000[5]
Số quân dự bị	5,000,000[5]
Phí tổn
Ngân sách	US$ 7,8 tỷ (2023)[6]
Công nghiệp
Nhà cung cấp nội địa	TCCNQP Viettel
Nhà cung cấp nước ngoài	Gần đây:  Cộng hòa Séc[7]  Hoa Kỳ[8]
Bài viết liên quan
Lịch sử	Lịch sử quân sự Việt NamCác cuộc chiến tranh Việt Nam tham giaDanh sách trận đánh trong lịch sử Việt Nam
Quân hàm	Quân hàm Quân đội nhân dân Việt Nam

Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐNDVN; tiếng Anh: Vietnam People's Army, viết tắt: VPA) là lực lượng quân sự của Việt Nam, đồng thời là lực lượng nòng cốt của Lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam. Theo Bộ Quốc phòng Việt Nam, sứ mệnh của quân đội là "vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân".[9] Ngày truyền thống là ngày 22 tháng 12 hàng năm. Quân kỳ là quốc kỳ Việt Nam có thêm dòng chữ "Quyết thắng" màu vàng ở góc phía trên bên trái (hay phía cột cờ). Mười lời thề danh dự của quân nhân Quân đội nhân dân Việt Nam nói rằng quân đội có nhiệm vụ: "Không ngừng nâng cao tinh thần yêu nước xã hội chủ nghĩa, tinh thần quốc tế vô sản, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội".[10]

Danh xưng

Quân đội nhân dân Việt Nam thường được viết tắt là "Quân đội Nhân dân", được đặt bởi Chủ tịch Hồ Chí Minh vì ông cho rằng đây là quân đội "từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, vì nhân dân phục vụ". Sau này, Đảng Cộng sản Việt Nam mở rộng thêm: "có nguồn gốc nhân dân, bảo vệ tính mạng, tài sản và quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ nền độc lập thống nhất và bản sắc dân tộc".[11]

Tên gọi qua các thời kỳ:[12][13]

• Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân (22/12/1944 – 15/5/1945), thành lập tại Cao Bằng
  • Cứu quốc quân (23/2/1941 – 15/5/1945), tại Lạng Sơn
• Việt Nam Giải phóng quân (15/5/1945 – 11/1945), tại Thái Nguyên
• Vệ quốc đoàn hoặc Vệ quốc quân (11/1945 – 22/5/1946), tại Hà Nội
• Quân đội Quốc gia Việt Nam (22/5/1946 – 23/9/1953)[14]
• Quân đội nhân dân Việt Nam (từ 23/9/1953)[15]

Khẩu hiệu

Khẩu hiệu của Quân đội nhân dân Việt Nam là:

“

Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng.[16]

”

Khẩu hiệu được trích từ bài phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong buổi lễ kỷ niệm 20 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam vào năm 1964.[17] vào tối ngày 29 tháng 12 năm 1964 tại Nhà khách Bộ Quốc phòng (Hà Nội).[18]

Ngoài ra còn có khẩu hiệu khác là "Trung với nước, hiếu với dân". Nhiều người thường bị nhầm lẫn câu nói này với câu nói bên trên. Đây thực ra là một câu nói khác, được thêu trên lá cờ mà Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng cho Trường Võ bị Trần Quốc Tuấn vào năm 1946. Ở đây, "Trung là trung với Tổ quốc, Hiếu là hiếu với nhân dân".[19]

Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, được sự giúp đỡ hết lòng của nhân dân, quân đội ta hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng và Chính phủ trao cho, đã có truyền thống vẻ vang là tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân dân, chiến đấu anh dũng, công tác và lao động tích cực, tiết kiệm, cần cù, khiêm tốn giản dị, đoàn kết nội bộ, đồng cam cộng khổ với nhân dân, luôn luôn sẵn sàng khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ. Bộ đội ta là bộ đội nhân dân, bộ đội cách mạng có truyền thống anh dũng, khắc khổ, kiên nhẫn, cần cù, chất phác, việc khó khăn nguy hiểm mấy cũng không sợ, nhất định làm cho kỳ được. Đó là truyền thống, đạo đức, tác phong tốt, phải luôn được giữ vững và phát triển".[20][21] Nhà nước Việt Nam nói: "ngoài mục tiêu, lý tưởng vì nhân dân phục vụ, chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân, Quân đội nhân dân Việt Nam không có mục tiêu, lý tưởng nào khác".[22]

Quá trình phát triển

Bài chi tiết: Lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam

Ngày 22 tháng 12 năm 1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thành lập với 34 người theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh.[23]

Bên cạnh đó còn một lực lượng quân sự của Xứ ủy Bắc Kỳ tại Bắc Sơn là Cứu quốc quân, được thành lập ngày 23 tháng 2 năm 1941[24], tại rừng Khuổi Nọi (xã Vũ Lễ, Bắc Sơn). Cứu quốc quân do Chu Văn Tấn chỉ huy[25] và là lực lượng tham gia Khởi nghĩa Bắc Sơn.

Ngày 15 tháng 5 năm 1945, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân sáp nhập với lực lượng Cứu Quốc quân và đổi tên thành Việt Nam Giải phóng quân, trở thành lực lượng quân sự chủ yếu của Mặt trận Việt Minh thực hiện thành công cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945.[23] Sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập, ngày tháng 11 năm 1945 Giải phóng quân đổi tên thành Vệ quốc đoàn[26].

Từ năm 1945 đến năm 1949, Vệ quốc đoàn phải chiến đấu với đối thủ mạnh hơn hẳn là quân đội Thực dân Pháp, tuy nhiên bằng sách lược chiến tranh hợp lý, Giải phóng quân ngày càng phát triển bất chấp việc quân Pháp liên tục càn quét, khiến quân Pháp sa lầy vào một cuộc chiến tiêu hao tốn kém và ngày càng kiệt sức. Ngày 22 tháng 5 năm 1946, Giải phóng quân đã phát triển từ một đội quân nhỏ gồm vài nghìn người trở thành Quân đội Quốc gia Việt Nam (khác với định nghĩa Quân đội Quốc gia Việt Nam) với quân số khoảng 50.000 người, tổ chức thành 40 chi đội. Đến cuối năm 1950, Quân đội Quốc gia Việt Nam giành chiến thắng lớn trong Chiến dịch Biên giới đồng thời chuyển đổi vị thế từ phòng thủ sang phản công.

Sau Chiến dịch Biên giới, biên giới giữa Việt Nam với Trung Quốc được khai thông, Việt Nam bắt đầu nhận được sự viện trợ vũ khí của khối Xã hội chủ nghĩa (Liên Xô, Trung Quốc và một số nước Đông Âu), Giải phóng quân phát triển vượt bậc cả về số lượng và khả năng chiến đấu. Ngày 23 tháng 9 năm 1954, Quân đội Quốc gia Việt Nam đổi tên thành Quân đội Nhân dân Việt Nam[27]. Sau đó, thành lập các đại đoàn quân chủ lực 308, 304, 312, 320, 316, 325, 351, binh chủng pháo binh cũng được thành lập. Ngày 7 tháng 5 năm 1954, Quân đội nhân dân Việt Nam lập nên Chiến thắng Điện Biên Phủ trước thực dân Pháp.[23]

Cho đến kết thúc cuộc chiến tranh Đông Dương năm 1954, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã có tổng quân số khoảng 25 vạn quân chủ lực và vài chục vạn dân quân địa phương. Sau hiệp định Geneva, bộ phận quân đội nhân dân ở miền Nam tập kết ra Bắc. Quân đội Việt Nam bắt đầu xây dựng quân đội theo hệ chính quy thống nhất. Bộ Chính trị quyết định cắt giảm 8 vạn quân chủ lực, đưa 3 vạn quân sang làm kinh tế, chỉ giữ lại 17 vạn quân chủ lực, đồng thời thành lập thêm các quân chủng Hải quân, Phòng không Không quân, binh chủng xe tăng, lực lượng biên phòng...

Ngày 15 tháng 2 năm 1961, Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam được thành lập, là một bộ phận của Quân đội nhân dân chiến đấu ở miền Nam. Quân đội Nhân dân Việt Nam đã tiến hành chiến tranh chống Mỹ với chiến lược được gọi là "toàn dân, toàn diện, lâu dài", tiêu biểu là chống chiến tranh đặc biệt, chiến tranh cục bộ của Mỹ ở miền Nam; chống chiến tranh phá hoại bằng không quân, hải quân của Mỹ ở miền Bắc mà nổi bật là chiến dịch Điện Biên Phủ trên không tháng 12 năm 1972; Cuộc tổng tiến công nổi dậy mùa Xuân 1975 với kết thúc là chiến dịch Hồ Chí Minh vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.

Trong thời kỳ 1961-1975, tài liệu Mỹ thường phân biệt 2 lực lượng: Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam (Mỹ gọi là "Việt Cộng") với Quân đội nhân dân Việt Nam (Mỹ gọi là "quân Bắc Việt Nam"). Nhưng thực ra, Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam được hình thành từ một bộ phận du kích của Quân đội nhân dân Việt Nam.[28] Sự phân biệt này của Mỹ xuất phát từ việc Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam về pháp lý có sự độc lập với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nhưng vẫn chịu sự lãnh đạo về Đảng của Đảng Lao động Việt Nam (do Hiệp định Genève không cấm), nhằm có vị thế hợp lý trên bàn đàm phán tại Paris. Sau năm 1975, khi đã "công khai" sự lãnh đạo của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đối với Mặt trận Giải phóng, Chính phủ Cách mạng lâm thời và Quân Giải phóng trong suốt cuộc chiến, thì Quân giải phóng được xem là một phần Quân đội nhân dân Việt Nam như bản chất khi thành lập nó.

Cho đến năm 1975, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã có 1,24 triệu quân chủ lực và hàng triệu dân quân địa phương, đứng thứ 4 về tổng quân số trên thế giới, chỉ sau Liên Xô, Hoa Kỳ và Trung Quốc [29]. Năm 1977, Việt Nam chủ trương giảm số quân chủ lực xuống còn 85 vạn người (60 vạn quân thường trực chiến đấu, 25 vạn quân tham gia sản xuất kinh tế). Tuy nhiên, khi tình hình biên giới Tây Nam phức tạp, Việt Nam buộc phải chuyển các đơn vị kinh tế sang chiến đấu và tăng quân số lên trên 1 triệu người. Đồng thời hơn 5 vạn bộ đội được đưa sang Lào để đảm bảo sự ổn định tại Lào.

Ngày 23 tháng 12 năm 1978, Quân đội Việt Nam huy động 25 vạn quân chủ lực mở cuộc phản công trước cuộc tiến công của Quân đội Campuchia Dân chủ (Khmer Đỏ). Sau đó đã phối hợp với các lực lượng vũ trang Campuchia, đánh tan 21 sư đoàn quân Campuchia Dân chủ, xoá bỏ chế độ diệt chủng.[23] Ngày 17/2/1979, Trung Quốc đem 60 vạn quân đánh vào biên giới phía Bắc Việt Nam, cuộc chiến tranh chỉ kéo dài trong 30 ngày, nhưng sau đó 2 bên căng thẳng suốt 10 năm. Trong năm 1979-1980, Việt Nam phải duy trì quân số chủ lực đến trên 2 triệu người, đến năm 1983 giảm xuống còn 1,6 triệu người. Năm 1989, sau khi bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc và rút quân khỏi Lào và Campuchia, quân đội Việt Nam giảm xuống còn khoảng 60 vạn người.

Năm 2010, theo Việt Nam công bố, lực lượng thường trực Việt Nam gồm bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương có tổng quân số khoảng gần nửa triệu người, và lực lượng quân dự bị khoảng 5 triệu người.[23]

Tham chiến

Quân đội nhân dân Việt Nam đã chiến đấu với nhiều quốc gia, chính thể, tổ chức... như: Pháp, Anh, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, Quốc gia Việt Nam/Việt Nam Cộng hòa, Hàn Quốc, Thái Lan, Philippines, Úc, New Zealand, Vương quốc Lào, Vương quốc Campuchia – Cộng hòa Khmer, Campuchia Dân chủ (Khmer Đỏ), FULRO, tổ chức du kích của người H'Mông tại Lào (trong chiến tranh Việt Nam nói riêng và các cuộc xung đột, chiến tranh khác tại Đông Dương nói chung).

Những cuộc chiến / chiến dịch tiêu biểu bao gồm:

• Chiến tranh thế giới thứ hai – Chiến tranh Thái Bình Dương (Chống lại sự chiếm đóng của Đế quốc thực dân Pháp và Đế quốc Nhật Bản tại Việt Nam và bán đảo Đông Dương)
• Nam Bộ kháng chiến (Chống lại lực lượng liên minh các quân đội Anh-Ấn Độ, Pháp, Nhật đóng quân tại Nam Bộ)
• Chiến tranh Đông Dương (Chống lại Đệ tứ Cộng hoà Pháp và các đồng minh tại 3 nước Đông Dương)
• Chiến tranh Việt Nam (Chống lại Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh tại 3 nước Đông Dương)
• Nội chiến Campuchia (Hỗ trợ lực lượng Khmer Đỏ chống lại chính phủ Cộng hòa Khmer được hậu thuẫn bởi Hoa Kỳ)
• Nội chiến Lào (Hỗ trợ lực lượng Pathet Lào chống lại chính phủ Vương quốc Lào được hậu thuẫn bởi Pháp và Hoa Kỳ)
• Chiến dịch phản công biên giới Tây – Nam Việt Nam (Chống lại lực lượng diệt chủng Khmer Đỏ được sự hậu thuẫn, ủng hộ và viện trợ bởi Trung Quốc, Hoa Kỳ, Thái Lan cùng Anh Quốc)
• Chiến tranh biên giới Việt – Trung, 1979 (Chống lại hành động xâm lược của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa)
• Xung đột biên giới Việt Nam – Trung Quốc 1979-1990 (Chống lại sự xâm lấn biên giới của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa)
• Xung đột Thái Lan – Việt Nam 1982-1988 (Chống lại Vương quốc Thái Lan và Khmer Đỏ)
• Chiến tranh biên giới Lào – Thái Lan (Chống lại Vương quốc Thái Lan và bảo vệ đồng minh Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào)
• Xung đột Campuchia 1997 (Chống lại Khmer Đỏ và bảo vệ đồng minh Campuchia)
• Nổi dậy tại Lào, xung đột tại Lào từ năm 1975 (Chống lại các nhóm người H'mông nổi dậy và bảo vệ đồng minh Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào)

Theo thống kê của Việt Nam thì đến năm 2012, Việt Nam có 1.146.250 liệt sĩ và khoảng 600.000 thương binh, trong đó có 191.605 liệt sĩ hy sinh trong Chiến tranh Đông Dương, 849.018 liệt sĩ hy sinh trong Chiến tranh Việt Nam, số còn lại hy sinh trong các cuộc chiến tranh khác, hoặc hy sinh khi thực hiện nhiệm vụ trong thời bình.[30]

Nhiều liệt sĩ cũng đồng thời là Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Theo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thì: "Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, đã có gần 160.000 đảng viên hy sinh..."[31]

Hoàng Văn Nhủng là liệt sỹ đầu tiên, hy sinh ngày 5 tháng 2 năm 1945 khi đánh diệt đồn Đồng Mu (Bảo Lạc, Cao Bằng), trong trận đánh thứ ba của Quân đội nhân dân Việt Nam (khi đó mang tên là Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân).

Tính tới năm 2012, cả nước có 9.637 công trình ghi công liệt sĩ trên cả nước (nghĩa trang, đài tưởng niệm, đền thờ). Tỉnh có nhiều liệt sĩ nhất cả nước là Quảng Nam với 65.000 liệt sĩ (ngoài ra tỉnh Quảng Nam còn có hơn 30.000 thương binh). Huyện có nhiều liệt sĩ nhất cả nước là huyện Điện Bàn (cũng thuộc tỉnh Quảng Nam) với hơn 19.800 liệt sĩ.[32][33]

Các trận đánh/chiến dịch lớn

• Cách mạng tháng Tám
• Trận Hà Nội 1946
• Chiến dịch Việt Bắc (1947)
• Chiến dịch Cao-Bắc-Lạng (1949)
• Chiến dịch Biên giới (1950)
• Chiến dịch Hoàng Hoa Thám (hay Chiến dịch Đường 18) (1951)
• Chiến dịch Hòa Bình (1952)
• Chiến dịch Tây Bắc (1952)
• Chiến dịch Điện Biên Phủ (chiến thắng quyết định trong Chiến tranh Đông Dương)
• Trận Ấp Bắc (1963)
• Trận Bình Giã (cuối 1964 đầu 1965)
• Chiến dịch An Lão
• Chiến dịch Ba Gia
• Trận Đồng Xoài
• Chiến dịch Sấm Rền (1964–1968)
• Chiến dịch Junction City (1967)
• Sự kiện Tết Mậu Thân (1968)
• Chiến dịch Đường 9 – Khe Sanh (1968)
• Chiến dịch Campuchia (1970)
• Chiến dịch Lam Sơn 719 (1971)
• Chiến dịch Xuân – Hè 1972
• Trận cầu Hàm Rồng
• Chiến dịch Linebacker II (hay Trận Điện Biên Phủ trên không) (1972)
• Chiến dịch Tây Nguyên (1975)
• Chiến dịch Huế-Đà Nẵng (1975)
• Chiến dịch Hồ Chí Minh (1975)
• Chiến dịch phản công biên giới Tây-Nam Việt Nam
• Chiến tranh biên giới Việt-Trung, 1979
• Xung đột biên giới Việt Nam-Trung Quốc 1979-1990
• Xung đột Thái Lan-Việt Nam 1982-1988
• Hải chiến Trường Sa 1988
• Chiến tranh biên giới Lào-Thái Lan

Tặng thưởng

Trong suốt các cuộc chiến đã có tổng cộng:

• 20 tướng lĩnh được tặng, truy tặng Huân chương Sao Vàng – phần thưởng cao quý nhất của nhà nước Việt Nam.
• 113 đơn vị và 34 tướng lĩnh được trao Huân chương Hồ Chí Minh,
• 807 đơn vị hoặc quân nhân được trao Huân chương Độc Lập,
• 822.924 đơn vị hoặc quân nhân được tặng thưởng Huân chương Quân công/Huân chương Chiến công; 139.335 quân nhân được tặng Huân chương Kháng chiến;
• 1.682.649 quân nhân được tặng thưởng Huân chương Chiến sĩ giải phóng;
• 198.680 quân nhân được tặng thưởng Huân chương Chiến thắng;
• 141.321 quân nhân được tặng thưởng Huân chương Chống Mỹ cứu nước;
• 2.593.641 quân nhân được tặng thưởng Huy chương Chiến sĩ vẻ vang;
• 3.738 đơn vị được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; 36 đơn vị được tuyên dương danh hiệu này 2 lần, 4 đơn vị được tuyên dương 3 lần;
• 1.286 quân nhân được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân: 148 trong chiến tranh Đông Dương, 859 trong chiến tranh Việt Nam, 279 trong các cuộc chiến khác. Trong số đó, 160 anh hùng là nữ và 163 anh hùng là người dân tộc thiểu số. Có 1 anh hùng là người nước ngoài (ông Nguyễn Văn Lập, tên khai sinh là Kostas Sarantidis, người Hy Lạp).
• Người có nhiều huân huy chương nhất là Trịnh Tố Tâm: Từ năm 1967 đến 1970, ông chiến đấu ở chiến trường Trị Thiên, chỉ huy đơn vị đánh 58 trận, diệt 1.500 địch, phá hủy 61 xe quân sự, lật đổ 19 đoàn tàu hỏa. Riêng ông đã tiêu diệt được 272 tên địch, trong đó có 185 lính Mỹ (chủ yếu bằng chiến thuật đặt mìn), phá hủy 3 máy bay lên thẳng. Ngày 20/9/1971, ông được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân khi mới 26 tuổi. Ông được tặng thưởng 1 Huân chương Độc lập hạng Ba; 1 Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhất; 13 Huân chương chiến công hạng Nhất, Nhì, Ba; 3 Huân chương giải phóng hạng Nhất; 53 lần được phong tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ. Sau chiến tranh, ông đã từng giữ chức Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và mất năm 1996 khi 51 tuổi.[34][35]

Sáng ngày 21 tháng 12 năm 2019, Quân đội nhân dân Việt Nam được trao tặng Huân chương Quân công hạng nhất từ thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thay mặt Nhà nước Việt Nam trao.[36]

Từ tháng 12/1994 đến hết năm 2001, Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã phong tặng và truy tặng danh hiệu cao quý "Bà mẹ Việt Nam anh hùng" cho 44.253 bà mẹ có chồng hoặc con cái là binh sỹ Quân đội nhân dân Việt Nam đã hy sinh, trong đó:[37]

• Miền Bắc (từ Quảng Bình trở lên): 15.033 mẹ.
• Miền Nam (từ Quảng Trị trở xuống): 29.220 mẹ.
• Tỉnh Quảng Nam là tỉnh có nhiều Bà mẹ Việt Nam anh hùng nhất với 11.658 mẹ.

Tính đến tháng 7/2020, Nhà nước Việt Nam đã phong tặng hoặc truy tặng 139.275 Bà mẹ Việt Nam anh hùng, trong đó tỉnh Quảng Nam có số lượng Bà mẹ Việt Nam anh hùng được phong tặng và truy tặng cao nhất (15.261 mẹ), tiếp theo là Bến Tre với 6.905 mẹ, Quảng Ngãi có 6.802 mẹ, Hà Nội có 6.723 mẹ.

Tướng lĩnh tiêu biểu

Bài chi tiết: Tướng lĩnh Quân đội nhân dân Việt Nam

1. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam, Đại tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam
2. Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị đầu tiên
3. Đại tướng Hoàng Văn Thái, Tổng Tham mưu Trưởng đầu tiên
4. Đại tướng Lê Trọng Tấn, Tổng Tham mưu trưởng (1978-1986)
5. Đại tướng Văn Tiến Dũng, Tổng tham mưu trưởng lâu nhất (1953-1978)
6. Đại tướng Lê Đức Anh, Chủ tịch nước
7. Đại tướng Chu Huy Mân, Phó Chủ tịch nước
8. Đại tướng Nguyễn Quyết, Phó Chủ tịch nước
9. Thượng tướng Chu Văn Tấn, chỉ huy Cứu quốc quân
10. Thượng tướng Trần Văn Trà, Tư lệnh Quân giải phóng miền Nam
11. Thượng tướng Lê Khả Phiêu, nguyên Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam
12. Trung tướng Nguyễn Bình, Tư lệnh Nam Bộ – Trung tướng đầu tiên
13. Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên, tư lệnh Binh đoàn 559, Phó Thủ tướng.
14. Thiếu tướng Dương Văn Dương, Tư lệnh Liên khu Bình Xuyên
15. Thiếu tướng Hoàng Sâm, đội trưởng đầu tiên của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân
16. Thiếu tướng Phùng Chí Kiên, vị tướng quân đầu tiên
17. Thiếu tướng Lê Thiết Hùng, vị tướng được phong quân hàm đầu tiên
18. Thiếu tướng Nguyễn Sơn, Lưỡng quốc tướng quân
19. Thiếu tướng Nguyễn Thị Định, nữ tướng đầu tiên, Phó Tư lệnh Quân giải phóng miền Nam

Nhiệm vụ

Quân đội nhân dân Việt Nam có 02 nhiệm vụ, bao gồm: chiến đấu, công tác phục vụ nhân dân và sản xuất để hoàn thành mục tiêu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ nhân dân, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, chế độ chính trị của Tổ quốc, bảo vệ bản sắc dân tộc.[38]

Chiến đấu

Đây là nhiệm vụ then chốt của Quân đội nhân dân Việt Nam. Để hoàn thành nhiệm vụ này, Quân đội được tổ chức có hai thành phần: Quân đội thường trực làm nòng cốt cùng lực lượng rộng rãi quần chúng vũ trang. Ba thứ quân: Bộ đội chủ lực, Bộ đội địa phương và Dân quân tự vệ.[39]

Hướng tổ chức là tinh gọn, được trang bị các loại vũ khí, khí tài phù hợp, thường xuyên thực hành huấn luyện, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu, vững vàng bản chất chính trị, nắm chắc tình hình đất nước, khu vực và quốc tế để có các biện pháp tác chiến phù hợp, đẩy mạnh hợp tác quốc tế.[38]

Công tác phục vụ nhân dân

Quân đội nhân dân luôn gắn bó mật thiết, đồng cam cộng khổ với nhân dân, thực sự là cầu nối vững chắc và tin cậy của chính quyền với nhân dân. Quân đội còn có nhiệm vụ tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của chính quyền, phản bác lại các luận điểm bóp méo, bôi nhọ, không đúng sự thật. Bên cạnh đó, quân đội là một trong các lực lượng nòng cốt trong công tác cứu hộ, cứu nạn, giúp dân phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, xả thân trong hiểm nguy để cứu tính mạng và tài sản của nhân dân.[39] Giải quyết hậu quả chiến tranh bao gồm rà, phá bom mìn, tẩy độc môi trường và các chính sách hậu chiến. Tại những khu vực khó khăn, vùng sâu, vùng xa, quân đội chịu cả trách nhiệm phổ cập giáo dục và chăm sóc y tế với người dân.[38]

Sản xuất

Các đơn vị quân đội đã tận dụng mọi tiềm năng, nguồn lực lao động, đất đai, kỹ thuật... Đẩy mạnh tăng gia sản xuất, tạo nguồn thực phẩm bổ sung tại chỗ, góp phần giữ ổn định và cải thiện đáng kể đời sống vật chất cho bộ đội. Các nhà máy, xí nghiệp công nghiệp quốc phòng đã sản xuất được một số loại vũ khí, trang bị khí tài phù hợp, đáp ứng yêu cầu tác chiến hiện đại, yêu cầu sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của quân đội. Nhiều đơn vị làm kinh tế của quân đội đã sản xuất và kinh doanh có hiệu quả, trở thành các tổ chức, tập đoàn kinh tế lớn của đất nước, đi đầu trong việc kết hợp kinh tế với quốc phòng, góp phần xứng đáng vào công cuộc phát triển kinh tế – xã hội và tăng cường, củng cố quốc phòng, an ninh của đất nước... Hoạt động sản xuất kinh tế của lực lượng quân đội còn hướng tới giúp dân khai hoang, cải tạo đồng ruộng, xây dựng ruộng lúa nước, trồng cỏ phục vụ chăn nuôi gia súc; hỗ trợ vốn làm nhà và cây con giống, giúp đỡ về kỹ thuật sản xuất, chống di dân và đón nhận dân ở tuyến sau đến định cư, giúp dân ổn định cuộc sống lâu dài.[40] Đến nay, Quân đội đã xây dựng được 23 khu kinh tế quốc phòng đây là nhân tố quan trọng trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo, phát triển kinh tế – xã hội gắn với tăng cường quốc phòng – an ninh của đất nước. Doanh nghiệp quân đội ngoài phục vụ các mục tiêu quân sự còn phục vụ nhu cầu dân sự, tiến hành đầu tư trong và ngoài nước.[41] Quân đội sản xuất xây dựng kinh tế nhằm góp phần gìn giữ năng lực sản xuất quốc phòng, nâng cao năng lực chiến đấu cho Quân đội và góp phần tạo nguồn thu cho ngân sách quốc phòng.

Tổ chức

Xem thêm: Tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam và Quân ủy Trung ương Việt Nam

Theo Luật Quốc phòng năm 2005 (luật số 39/2005/QH11 ngày 14 tháng 6 năm 2005), Quân đội nhân dân là một bộ phận và là lực lượng nòng cốt của lực lượng vũ trang nhân dân, bao gồm Lực lượng Thường trực và Lực lượng Dự bị Động viên. Lực lượng Thường trực của Quân đội nhân dân có Bộ đội Chủ lực và Bộ đội Địa phương. Cấp tổ chức của Quân đội nhân dân Việt Nam từ thấp đến cao là tiểu đội, trung đội, đại đội, tiểu đoàn, trung đoàn, lữ đoàn, sư đoàn (trước đây gọi là đại đoàn). Cấp cao nhất là quân đoàn, hiện nay có 3 quân đoàn là các quân đoàn 12, 3 và 4. Đây chính là quân chủ lực cơ động.

Từ cấp tiểu đoàn trở lên có ban chỉ huy gồm cấp trưởng, cấp phó, tham mưu trưởng và cấp phó phụ trách công tác chính trị, theo chế độ một thủ trưởng. Trước đây, khi thực hiện chế độ "2 thủ trưởng", thì ngoài thủ trưởng quân sự (đại đội trưởng, tiểu đoàn trưởng...), từ cấp đại đội trở lên còn có thủ trưởng chính trị, được gọi là chính trị viên (ở cấp đại đội và tiểu đoàn) hoặc chính ủy (ở cấp trung đoàn trở lên). Cấp thủ trưởng chính trị này từ sau Chiến tranh Việt Nam đã chuyển thành cấp phó phụ trách công tác chính trị. Theo nghị quyết của Đại hội Đảng lần thứ X, chế độ chính ủy-chính trị viên lại được khôi phục trong toàn quân từ năm 2006.

Quân đội nhân dân Việt Nam bao gồm bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương; các quân khu, quân chủng, bộ đội biên phòng, quân đoàn, binh chủng; hệ thống các đơn vị bảo đảm hậu cần, kỹ thuật; các học viện, nhà trường, viện nghiên cứu và các đơn vị kinh tế-quốc phòng.

Lực lượng	Lục quân	Không quân	Hải quân	Biên phòng	Cảnh sát biển	Không gian Mạng
Biểu trưng
Tên gọi	Lục quân	Phòng không-Không quân	Hải quân	Bộ đội biên phòng	Cảnh sát biển	Tác chiến không gian mạng
Đặc điểm	Không biên chế Quân chủng mà trực tiếp trực thuộc Bộ Quốc phòng quản lý	Thành lập Quân chủng bao gồm cả lực lượng Phòng không và Không quân	Thành lập Quân chủng bao gồm cả Hải quân và Hải quân đánh bộ	Thành lập Bộ Tư lệnh, bảo đảm tuần biên trên đất liền, biên giới	Thành lập Bộ Tư lệnh, bảo đảm tuần duyên trên biển	Thành lập Bộ Tư lệnh, bảo đảm tác chiến điện từ và công nghệ cao
Quân số	Khoảng 800.000	Khoảng 60.000	Khoảng 70.000	Khoảng 50.000	Khoảng 30.000	Khoảng 7.000
Biên chế	7 Quân khu và Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội; 3 Quân đoàn, 6 Binh chủng	9 Sư đoàn, 3 Lữ đoàn	5 Bộ Tư lệnh Vùng Hải quân, 3 Lữ đoàn	5 Lữ đoàn và Bộ đội Biên phòng các tỉnh	4 Bộ Tư lệnh Vùng cảnh sát biển	3 Lữ đoàn

Lãnh đạo

Xem thêm: Danh sách Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam

Chủ tịch nước có vai trò là Thống lĩnh của Quân đội nhân dân Việt Nam và giữ vai trò là Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh thông qua Hội đồng Quốc phòng và An ninh. Quân ủy Trung ương là cơ quan lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong Quân đội nhân dân Việt Nam, được thành lập vào tháng 1 năm 1946 do Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam trực tiếp làm Bí thư Quân ủy Trung ương. Do Việt Nam là nước đơn đảng, Đảng lãnh đạo Nhà nước và xã hội, lãnh đạo Quân đội trực tiếp, tuyệt đối nên Tổng Bí thư (kiêm nhiệm Bí thư Quân ủy Trung ương) là chức danh lãnh đạo cao nhất đối với quân đội.

Các chức vụ cao nhất trong Quân đội nhân dân Việt Nam gồm Bộ trưởng Bộ quốc phòng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Tổng Tham mưu trưởng, có cấp bậc quân hàm cao nhất là Đại tướng. Ngoài ra, trước đây từng có chức vụ Tổng Tư lệnh các lực lượng vũ trang do Đại tướng Võ Nguyên Giáp nắm giữ.

Cấp bậc quân hàm

Bài chi tiết: Quân hàm Quân đội nhân dân Việt Nam

Theo Lệnh số 32/2014/L-CTN ngày 09/12/2014 của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về việc công bố Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 27/11/2014, các cấp bậc của Quân đội nhân dân Việt Nam được quy định như sau:

Màu viền của quân hàm thể hiện các quân chủng: Lục quân: màu đỏ tươi; Phòng không – Không quân: màu xanh da trời; Hải quân: màu tím than

Màu nền là màu vàng. Quân hàm Bộ đội biên phòng có màu viền là màu đỏ tươi tương tự như Lục quân, nhưng có màu nền xanh lá cây. Quân hàm Cảnh sát biển có màu viền vàng nhưng có màu nền là màu xanh nước biển.

• Cấp bậc cao nhất: Sĩ quan cấp tướng

Bậc	Cấp	Lục quân	Hải quân	Phòng không-Không quân	Bộ độiBiên phòng	Cảnh sát biển	Tác chiến Không gian Mạng	Bảo vệ Lăng Hồ Chí Minh
Sĩ quan	Đại tướng
	Thượng tướng/Đô đốc hải quân
	Trung tướng/Phó Đô đốc hải quân
	Thiếu tướng/Chuẩn Đô đốc hải quân

Phù hiệu

Bài chi tiết: Phù hiệu Quân đội nhân dân Việt Nam

Quân phục

Bài chi tiết: Quân phục Quân đội nhân dân Việt Nam

Ngày 26 tháng 8 năm 2009, Thủ tướng Việt Nam ra Quyết định số 109/2009/QĐ-TTg quy định về quân hiệu, cấp hiệu, phù hiệu lễ phục của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Từ ngày 22 tháng 12 năm 2009, các sĩ quan Việt Nam cũng sử dụng quân phục mới kiểu K-08.[42]

Trang bị và viện trợ

Bài chi tiết: Trang bị Quân đội nhân dân Việt Nam và Danh sách tàu có vũ trang nước ngoài chuyển giao cho Việt Nam Xem thêm: Hiện đại hóa Quân đội nhân dân Việt Nam

Quân đội nhân dân Việt Nam không công khai các thông tin về vũ khí, khí tài của mình nên việc biết chi tiết số lượng hay chính xác toàn bộ chủng loại là rất khó. Hiện nay, quân đội nhân dân Việt Nam đang sở hữu một lượng vũ khí lớn từ thời Chiến tranh Việt Nam được sản xuất ở Liên Xô, Trung Quốc và Hoa Kỳ (do sau năm 1975 đã tịch thu được một số lượng vũ khí tương đối lớn do Hoa Kỳ viện trợ cho quân đội Sài Gòn trước đó). Số vũ khí này hiện nay ngày càng lạc hậu làm giảm sức mạnh tương quan với quân đội các nước khác là vấn đề lớn đối với quân đội Việt Nam. Từ năm 1990 trở đi, các bạn hàng vũ khí của Việt Nam được mở rộng với Ấn Độ, Israel, Bắc Triều Tiên, Nga...[43] Ngoài ra hiện nay, Việt Nam còn nhận được viện trợ khí tài từ Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản.[44][45][46]

Trong suốt chiến tranh Việt Nam (1954-1975) và chiến tranh biên giới Tây Nam (1979-1989), Việt Nam hầu như dựa hoàn toàn vào các hệ thống vũ khí trang bị có nguồn gốc từ Liên Xô. Liên Xô sụp đổ năm 1991 đã kết thúc giai đoạn viện trợ và Việt Nam bắt đầu phải thanh toán tiền mua vũ khí, trang bị bằng ngoại tệ hoặc bằng hàng đổi hàng.

Việt Nam đặt việc phát triển kinh tế lên hàng đầu và chỉ duy trì mức tăng chi tiêu quốc phòng một cách nhỏ giọt. Việt Nam không tiến hành các đợt mua sắm hay nâng cấp vũ khí lớn. Phải tới tận cuối những năm 1990, chính phủ Việt Nam công bố một loạt các chương trình mua sắm các hệ thống vũ khí trang bị hiện đại. Theo đó, Việt Nam chậm rãi phát triển hải quân và không quân để kiểm soát các vùng nước nông và vùng đặc quyền kinh tế.

Hầu hết các chương trình mua sắm quốc phòng chủ yếu được thực hiện để đảm bảo ưu tiên này. Việt Nam đã mua một số máy bay chiến đấu và tàu chiến có khả năng tác chiến cao. Việt Nam cũng lên kế hoạch phát triển nền công nghiệp quốc phòng với ưu tiên cho hải quân, có sự kết hợp với các đồng minh cũ (Nga, Đông Âu, Ấn Độ).

Hành khúc

• Quốc tế ca, nhạc Pierre Degeyter, lời Eugène Potier;
• Tiến quân ca, nhạc và lời: Văn Cao;
• Ca ngợi Hồ Chủ tịch, nhạc: Lưu Hữu Phước, lời Lưu Hữu Phước – Nguyễn Đình Thi;
• Chào mừng Đảng Cộng sản Việt Nam, nhạc và lời: Đỗ Minh;
• Vì nhân dân quên mình, nhạc và lời: Doãn Quang Khải;
• Giải phóng Điện Biên, nhạc và lời: Đỗ Nhuận;
• Tiến bước dưới quân kỳ, nhạc và lời: Doãn Nho;
• Bác đang cùng chúng cháu hành quân, nhạc và lời: Huy Thục;[47]
• Hát mãi khúc quân hành, nhạc và lời Diệp Minh Tuyền;
• Như có Bác trong ngày vui đại thắng, nhạc và lời: Phạm Tuyên;
• Trái tim chiến sĩ, nhạc và lời: Trần Viết Được;
• Cuộc đời vẫn đẹp sao, nhạc: Phan Huỳnh Điểu, thơ: Bùi Minh Quốc;
• Ước mơ chiến sĩ, nhạc và lời: Lưu Hà An;
• Tổ quốc trong tim, nhạc và lời: Trần Quốc Đạt.

Bài hát duyệt binh

Những bài hát được sử dụng khi làm lễ duyệt binh lớn:

• Tiến bước dưới quân kỳ, nhạc và lời: Doãn Nho;
• Cùng nhau đi Hồng binh, nhạc và lời: Đinh Nhu;
• Tiến bước dưới quân kỳ, nhạc và lời: Doãn Nho;
• Vì nhân dân quên mình, nhạc và lời: Doãn Quang Khải;
• Hát mãi khúc quân hành, nhạc và lời: Diệp Minh Tuyền;
• Bác đang cùng chúng cháu hành quân, nhạc và lời: Huy Thục;
• Chúng ta là chiến sĩ Công an, nhạc và lời: Trọng Bằng.

Đánh giá

Trung tá Pháp Marcel Bigeard (sau này là Bộ trưởng Quốc phòng Pháp), đã có kinh nghiệm 9 năm chiến đấu ở Đông Dương, tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ từ lúc xây dựng cứ điểm cho đến khi đầu hàng, đã bày tỏ sự kính trọng của mình đối với Quân đội nhân dân Việt Nam: "Tôi đã thấy họ khởi sự từ những khẩu súng bất kỳ như súng săn và sau đó, tháng này qua tháng khác, họ được tổ chức thành những nhóm nhỏ, rồi từ các nhóm nhỏ thành trung đội, từ các trung đội lên đại đội, từ đại đội lên tiểu đoàn và lữ đoàn và cuối cùng là thành các sư đoàn đủ quân. Tôi đã thấy tất cả những điều này và tôi có thể nói với các vị rằng họ đã trở thành những người lính bộ binh vĩ đại nhất trên thế giới. Những người lính dẻo dai này có thể đi bộ 50 km trong đêm tối bằng sức của một bát cơm, trên những đôi giày ba-ta và hát vang trên đường ra trận. Theo quan điểm của tôi, họ đã trở thành những người lính bộ binh ngoại hạng và họ đã đánh bại được chúng ta [quân đội Pháp]".[48]

Thiếu tá đặc nhiệm Mỹ Charles A. Beckwith, từng tham gia Chiến tranh Triều Tiên rồi sau đó tiếp tục sang Việt Nam tham chiến, đã ca ngợi Quân đội nhân dân Việt Nam: "Tôi sẵn sàng đánh đổi mọi thứ để có được 200 người lính như họ. Họ là những người lính giỏi nhất mà tôi từng thấy. Họ tận tâm và thuộc loại cừ khôi. Tôi chưa từng thấy lính nào giỏi như họ".[49]

Tướng Merrill McPeak, Tham mưu trưởng Không quân Hoa Kỳ, từng là phi công chiến đấu ở Việt Nam. Trong phim "The Vietnam War", ông kể lại: "bằng phương tiện quan sát hiện đại gắn trên máy bay, ông ta có thể săn lùng những chiếc xe vận tải của Việt Nam như săn thỏ. Nhưng bắn nhiều rocket, thả nhiều bom đến như vậy, nhưng không lực Mỹ vẫn không tài nào ngăn nổi sự vận chuyển trên đường Trường Sơn". Cho đến nay, Merrill McPeek nói rằng ông vẫn "ức tới nghẹn cổ" và kết luận: "Ông đã ủng hộ nhầm phe, nếu có thể được thì ngày ấy ông nên chiến đấu cùng đội ngũ với các chiến sỹ can trường, quả cảm ở bên phía Việt Nam".[49]

Trong một cuộc khảo sát sau cuộc chiến với các sĩ quan Hoa Kỳ từng phục vụ trong chiến tranh Việt Nam, 44% đánh giá Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam là "thiện chiến và gan góc". Một sĩ quan nhận xét: "Có một khuynh hướng đánh giá thấp đối thủ. Trong thực tế, họ là địch thủ giỏi nhất mà chúng ta (quân đội Mỹ) từng phải đối mặt trong lịch sử".[50]

Xem thêm

• Bí thư Quân ủy Trung ương
• Bộ trưởng Bộ Quốc phòng
• Mười lời thề danh dự của quân nhân Quân đội nhân dân Việt Nam
• Quân ủy Trung ương

Tham khảo

1. ^ Trích phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại lễ kỉ niệm 20 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (1964). Chú ý không nhầm với câu "Trung với nước, hiếu với dân" trên lá cờ mà Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng cho trường võ bị Trần Quốc Tuấn năm 1946.
2. ^ Lời Hồ Chủ tịch trong tiệc chiêu đãi trọng thể do Bộ Quốc phòng tổ chức, trang 1, Báo Quân đội nhân dân số 1456, ngày 23/12/1964
3. ^ “Tạp chí Cộng sản”. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 12 năm 2013. Truy cập 25 tháng 12 năm 2014.
4. ^ Trung với Đảng, hiếu với dân: Truyền thống cực kỳ quý báu của Quân đội nhân dân Việt Nam, Trương Nguyên Tuệ, 25/12/2012, Báo điện tử Quân đội nhân dân
5. ^ a b International Institute for Strategic Studies (3 tháng 2 năm 2014). The Military Balance 2014. London: Routledge. tr. 287–289. ISBN 9781857437225.
6. ^ “Resolution no. 70/2022/QH15 of the National Assembly on the Distribution of Central Budget of 2023”. National Assembly of Vietnam. 30 tháng 11 năm 2022. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2023.[liên kết hỏng]
7. ^ Việt Dũng (21 tháng 3 năm 2024). “Việt Nam nhận máy bay huấn luyện L-39NG đầu tiên”. Báo An ninh Thủ đô.
8. ^ Phương Anh - Hoàng Linh (9 tháng 12 năm 2022). “Đến năm 2027, Mỹ sẽ chuyển giao 12 máy bay T-6 cho Việt Nam”. Báo Điện Tử VTC News.
9. ^ Cổng TTĐT Bộ Quốc phòng Việt Nam
10. ^ “Mười Lời thề danh dự của quân nhân”. Quân đội nhân dân.
11. ^ “Bài 1: Danh xưng mang tính biểu tượng văn hóa quân sự”. Báo Quân đội nhân dân.
12. ^ “Ý nghĩa tên gọi Quân đội nhân dân Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử”.
13. ^ https://tuyenquang.dcs.vn/DetailView/65469/2/Quan-doi-Nhan-dan-Viet-Nam-la-Quan-doi-cua-Nhan-dan-do-Nhan-dan-vi-Nhan-dan.html
14. ^ Tên gọi này không liên quan đến Quân đội Quốc gia Việt Nam của chính phủ Quốc gia Việt Nam.
15. ^ https://xuanlung.lamthao.phutho.gov.vn/Chuyen-muc-tin/Chi-tiet-tin/t/lich-su-thanh-lap-ngay-quan-doi-nhan-dan-viet-nam/title/57453/ctitle/543630
16. ^ Trích phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại lễ kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (1964). Chú ý không nhầm với câu "Trung với nước, hiếu với dân" trên lá cờ mà Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng cho trường võ bị Trần Quốc Tuấn vào năm 1946.
17. ^ “Lời của Bác mãi vang vọng”. Quân đội nhân.
18. ^ “Tạp chí Cộng sản - Bộ đội Cụ Hồ”. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 11 năm 2017. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2017.
19. ^ Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 6, Nhà xuất bản CTQG. H. 2011, tr. 126
20. ^ Trang, Tâm (6 Tháng mười hai 2013). “Đạo đức trung với Đảng, hiếu với dân của quân đội theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Trang tin điện tử Ban quản lý lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.
21. ^ “"Trung với Đảng, hiếu với dân..."!”. 24 Tháng bảy 2012.
22. ^ “Quân đội ta mãi tận trung với Đảng, trọn hiếu với dân”. giaoduc.net.vn. 21 Tháng mười hai 2015.
23. ^ a b c d e “Khái quát quá trình phát triển QĐNDVN”.
24. ^ https://dangcongsan.vn/tu-lieu-tham-khao-cuoc-thi-trac-nghiem-tim-hieu-90-nam-lich-su-ve-vang-cua-dang-cong-san-viet-nam/tu-lieu-90-nam-lich-su-dang/thanh-lap-viet-nam-cuu-quoc-quan-535737.html
25. ^ https://thanhnien.vn/chu-van-tan-nguoi-anh-ca-cua-du-kich-viet-nam-1851022575.htm
26. ^ https://mod.gov.vn/vn/noi-dung/sa-qdndvn/sa-qdndvn-lstt/sa-qdndvn-lstt-qctk/d6d54dff-6208-4531-a3e4-7dd51ebbd45c
27. ^ https://www.qdnd.vn/ky-niem-75-nam-ngay-thanh-lap-quan-doi-nhan-dan-viet-nam-22-12-1944-22-12-2019-va-30-nam-ngay-hoi-quoc-phong-toan-dan-22-12-1989-22-12-2019/danh-gia-phan-tich/bai-1-tu-tu-ve-do-den-quan-doi-nhan-dan-605425
28. ^ Ý nghĩa tên gọi Quân đội nhân dân Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử, Báo Quân đội nhân dân, 20/12/2014
29. ^ FitzGerald, Daniel Myles (17 Tháng tám 1989). “The Vietnam People's Army: Regularization of Command, 1975-1988”. Strategic and Defence Studies Centre, Research School of Pacific Studies, the Australian National University – qua Google Books.
30. ^ “Chuyên đề 4 CÔNG TÁC TÌM KIẾM, QUY TẬP HÀI CỐT LIỆT SĨ TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020 VÀ NHỮNG NĂM TIẾP THEO, datafile.chinhsachquandoi.gov.vn/Quản%20lý%20chỉ%20đạo/Chuyên%20đề%204.doc”. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 4 năm 2023. Truy cập ngày 22 tháng 2 năm 2020.
31. ^ “TBT Trọng: '160 nghìn Đảng viên hy sinh'”. BBC News Tiếng Việt. 3 Tháng hai 2015.
32. ^ “Chuyện ở Nghĩa trang liệt sĩ Điện Bàn”. Quân đội Nhân dân. 24 tháng 5 năm 2017. Truy cập 5 tháng 2 năm 2018.
33. ^ “Quảng Nam khánh thành nghĩa trang liệt sĩ”. Báo điện tử Dân Trí. Truy cập 5 tháng 2 năm 2018.
34. ^ “Người Anh hùng truyền cảm hứng cho giới trẻ”. Báo điện tử Tiền Phong. 5 Tháng chín 2020.
35. ^ “Khánh thành tượng Anh hùng Trịnh Tố Tâm”. Quân đội nhân.
36. ^ Lê Hiệp. “Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: 'Tuyệt đối không để Tổ quốc bị động, bất ngờ'”. Báo Thanh niên. ngày 21 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 21 tháng 12 năm 2019.
37. ^ “Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh”. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 9 năm 2006. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2012.
38. ^ a b c Ba chức năng cơ bản của Quân đội nhân dân trong thời bình, 26/11/2014, Vietnam+
39. ^ a b “Bài 2: Đội quân chiến đấu, công tác và sản xuất”. Quân đội nhân.
40. ^ Quân đội thực hiện tốt ba chức năng trong thời bình, 04/12/2014, Báo Tin tức
41. ^ “Cổng TTĐT Bộ Quốc phòng Việt Nam”.
42. ^ “Quyết định số 109/2009/QĐ-TTg”. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009.
43. ^ “Asia Times - Russian missiles to guard skies over Vietnam”. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 1 năm 2012. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2008. Đã bỏ qua tham số không rõ |= (trợ giúp)
44. ^ Nhật Bản viện trợ 6 tàu tuần tra trên biển cho Việt Nam, VOV, 06/08/2015
45. ^ Hàn Quốc tiếp tục viện trợ tàu tuần tra cho Việt Nam Lưu trữ 2021-04-17 tại Wayback Machine, Báo Đất Việt, 10/09/2017
46. ^ Mỹ hỗ trợ 58 triệu USD chuyển giao 2 tàu tuần tra cỡ lớn cho Việt Nam, Báo Thanh niên, 29/07/2020
47. ^ Trang chưa được tạo
48. ^ Phim tài liệu: Việt Nam, cuộc chiến tranh mười ngàn ngày. Michael McLair. Tập 1
49. ^ a b “Bộ phim 'The VietNam War' & cảm nhận của một người trong cuộc”. nongnghiep.vn. 18 Tháng mười một 2017.
50. ^ Kinnard, Douglas, The War Managers. Wayne NJ: Avery Publishing Group, 1988. tr. 67

Thư mục

• Bộ Sách Lịch sử Quân sự Việt Nam, 14 tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, HN, 1996, 2013, 2014.
• Bách khoa Toàn thư Quân sự Việt Nam, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2015 gồm 6 tập (Lịch sử Quân sự; Địa lý Quân sự; Hậu cần-Kỹ thuật Quân sự; Chính trị-Nhân vật-Tổ chức Lực lượng vũ trang; Nghệ thuật Quân sự; Tổng dẫn).
• Lịch sử Tư tưởng Quân sự Việt Nam, 5 tập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, HN, 2014.
• Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2004.
• 60 năm Quân đội nhân dân Việt Nam - Biên niên sự kiện, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 2004.
• Lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam, Tập 1 và Tập 2, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 1994.
• Lịch sử Đảng bộ Quân đội nhân dân Việt Nam Tập 1, Tập 2, Tập 3, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN 2009, 2010, 2011.
• Lịch sử Công tác Đảng, công tác chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 2002.
• Lịch sử Tổng cục Kỹ thuật (1974-2014), Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 2014.
• Lịch sử Tổng cục Chính trị (1944-2014), Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 2014.
• Lịch sử Bộ Tổng Tham mưu trong kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954), Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 2015.
• Bộ Tổng Tham mưu những năm chiến đấu trong vòng vây, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, HN, 2011.
• Lịch sử Quân giới Việt Nam (1954-1975), Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 1995.
• Lịch sử Hải quân Nhân dân Việt Nam, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 2007.
• Lịch sử Đoàn 559-Bộ đội Trường Sơn-đường Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 1999.
• Lịch sử Kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1954-1975, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, HN, 1996.
• Những vị tướng lừng danh trong Lịch sử dân tộc, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 2014.
• Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước-Thắng lợi và bài học, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, HN, 1995.
• Lịch sử Công tác đảng, công tác chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 2002.
• Biên niên sự kiện lịch sử Hậu cần Quân đội nhân dân Việt Nam 1954-1975, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, HN, 1992.
• Việt Nam những sự kiện 1945-1986, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, HN, 1990.

Liên kết ngoài

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Quân đội nhân dân Việt Nam.

• Báo Quân đội nhân dân – Tiếng nói của lực lượng vũ trang và nhân dân Việt Nam
• Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam năm 1999 Lưu trữ 2006-07-20 tại Wayback Machine
• Thống kê về các trận không chiến phần 1
• Hải quân nhân dân Việt Nam Những ngày đầu xây dựng Lưu trữ 2005-12-22 tại Wayback Machine trên Báo Quân đội nhân dân điện tử
• Số viện trợ quân sự cho Quân đội nhân dân Việt Nam trong chiến tranh

x t s Quân đội nhân dân Việt Nam – Bộ Quốc phòng Việt Nam
Tổng quan Lịch sử Quân đội Bộ Quốc phòng Dân quân tự vệ Vũ khí Súng ngắn Súng trường Súng tiểu liên Súng bắn tỉa Súng phóng lựu Súng máy Pháo Tên lửa Trang bị Trang bị Lục quân Hải quân Không quân Biên phòng Cảnh sát biển Cấp bậcQuân hàm Đại tướng Thượng tướng–Đô đốc Trung tướng–Phó Đô đốc Thiếu tướng–Chuẩn Đô đốcĐại tá Thượng tá Trung tá Thiếu táĐại úy Thượng úy Trung úy Thiếu úyThượng sĩ Trung sĩ Hạ sĩ Binh nhất Binh nhì Khác Quân kỳ Quân hiệu Cấp hiệu Phù hiệu Quân phục Mười lời thề danh dựTổ chức Chức vụ Tướng lĩnh Tiền lươngNgân sách Quốc phòng Sách trắng về quốc phòng
Tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam Đảng Quân ủy Trung ương Nhà nước Hội đồng quốc phòng và an ninh Quốc hội Ủy ban Quốc phòng và An ninh Chính phủ Bộ Quốc phòng Cơ quan tư pháp Tòa án Quân sự Trung ương Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương Chính trị-đoàn thể Hội Cựu chiến binh Khối cơ quan Tổng cục Bộ Tham mưu Cục Chính trị Cục Hậu cần Cục Kỹ thuật Cục–Vụ–Sở-Phòng–Ban Học viện–Nhà trường Viện Nghiên cứu Khối cơ sở Quân chủng Quân khu Binh chủng Bộ Tư lệnh Quân đoàn Sư đoàn Lữ đoàn Trung đoàn Tiểu đoàn Đại đội Trung đội Tiểu đội Dân quân Tự vệ Bộ Chỉ huy quân sự (Thành phố  • Tỉnh) Ban Chỉ huy quân sự (Quận  • Huyện) Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (Thành phố  • Tỉnh) Hải đội Biên phòng
Các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam Lãnh đạo (6) Bộ trưởng Tổng Tham mưu trưởng Chủ nhiệm Tổng cục Chính trịThứ trưởng Phó Tổng Tham mưu trưởng Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Tổng cục (6) Bộ Tổng Tham mưu Tổng cục Chính trịTổng cục Hậu cần Tổng cục Kỹ thuật Tổng cục Tình báo Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng Quân chủng (4) Hải quân Phòng không-Không quân Bộ đội Biên phòng Cảnh sát biển Binh chủng (6) Đặc công Công binh Pháo binh Tăng - Thiết giáp Hóa học Thông tin Liên lạc Quân khu (7) Quân khu 1 Quân khu 2 Quân khu 3 Quân khu 4 Quân khu 5 Quân khu 7 Quân khu 9 Quân đoàn (3) Quân đoàn 12 Quân đoàn 3 Quân đoàn 4 Bộ Tư lệnh (3) Bộ Tư lệnh Thủ đô Bộ Tư lệnh Tác chiến không gian mạng Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh Học viện (6)Trường Sĩ quan (3) Học viện Quốc phòng Học viện Chính trị Học viện Lục quân Học viện Kỹ thuật Quân sự Học viện Quân Y Học viện Hậu cần Đại học Trần Quốc Tuấn Đại học Nguyễn Huệ Đại học Chính trị Cục và tương đươngtrực thuộc Bộ (14) Văn phòng Bộ Thanh tra Bộ Ban Cơ yếu Chính phủ Cục Tài chính Cục Kế hoạch và Đầu tư Cục Kinh tế Cục Khoa học Quân sự Cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Cục Đối ngoại Cục Điều tra Hình sự Cục Thi hành án Vụ Pháp chế Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam Bảo hiểm Xã hội Bộ Quốc phòng Bệnh viện (3) Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 Bệnh viện Trung ương Quân đội 175 Viện Y học cổ truyền Quân đội Viện nghiên cứu (5) Viện Chiến lược Quốc phòng Viện Khoa học và Công nghệ Quân sự Viện Lịch sử Quân sự Viện Quan hệ Quốc tế về Quốc phòng Viện Thiết kế Trung tâm (2) Trung tâm Thông tin Khoa học Quân sự Trung tâm Nhiệt đới Việt-Nga Doanh nghiệp (14) Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội Tổng công ty Trực thăng Việt Nam Tổng Công ty Xây dựng Trường Sơn Tổng Công ty Thành An Tổng Công ty 15 Tổng Công ty 16 Tổng Công ty Đông Bắc Tổng Công ty Xuất nhập khẩu Tổng hợp Vạn Xuân Tổng Công ty Xây dựng Lũng Lô Tổng Công ty Thái Sơn Tổng Công ty 319 Tổng Công ty 36 Tổng Công ty Đầu tư Phát triển nhà và Đô thị Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội
Tổ chức chi tiết của Bộ Quốc phòng Việt Nam Bộ Tổng Tham mưu Văn phòng Cục Chính trị Cục Tác chiến Cục Quân lực Cục Tác chiến Điện tử Cục Quân huấn Cục Bản đồ Cục Cơ yếu Cục Nhà trường Cục Dân quân Tự vệ Cục Cứu hộ Cứu nạn Cục Hậu cần Lữ đoàn 144 Đoàn Nghi lễ Quân đội Tổng cục Chính trị Văn phòng Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương Cục Chính trị Cục Tổ chức Cục Cán bộ Cục Tuyên huấn Cục Bảo vệ An ninh Quân đội Cục Chính sách Cục Dân vận Cục Hậu cần Ban Công đoàn Quốc phòng Ban Thanh niên Quân đội Ban Phụ nữ Quân đội Tòa án Quân sự Trung ương Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật Quân đội Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam Điện ảnh Quân đội nhân dân Báo Quân đội nhân dân Tạp chí Quốc phòng Toàn dân Tạp chí Văn nghệ Quân đội Nhà xuất bản Quân đội nhân dân Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội Đoàn 871 Tổng cục Kỹ thuật Bộ Tham mưu Cục Chính trị Cục Hậu cần Cục Quân khí Cục Xe-Máy Cục Kỹ thuật Binh chủng Trường Sĩ quan Kỹ thuật Quân sự Trường Cao đẳng Công nghệ và Kỹ thuật Ôtô Viện Kỹ thuật Cơ giới Quân sự Xí nghiệp Liên hợp Z751 Tổng cục Hậu cần Bộ Tham mưu Cục Chính trị Cục Hậu cần Cục Doanh trại Cục Quân nhu Cục Xăng dầu Cục Vận tải Cục Quân y Bệnh viện 354 Bệnh viện 105 Bệnh viện 87 Nhà hát Chèo Quân đội Tổng Công ty 28 Trường Cao đẳng nghề số 13 Tổng cục Tình báo Bộ Tham mưu Cục Chính trị Cục Hậu cần Cục Kỹ thuật Học viện Khoa học Quân sự Cục 11 Cục 12 Cục 16 Cục 25 Cục 71 Cục 72 Cục 80 Viện 26 Viện 70 Viện 78 Viện Cơ cấu chiến lược Trung tâm 72 Trung tâm 75 Trung tâm 501 Lữ đoàn 74 Lữ đoàn 94 Đoàn K3 Tổng cục CNQP Bộ Tham mưu Cục Chính trị Cục Hậu cần Cục Kỹ thuật Cục Quản lý Công nghệ Viện Công nghệ Quốc phòng Viện Vũ khí Viện Thiết kế tàu quân sự Viện Thuốc phóng-Thuốc nổ Trường Cao đẳng Công nghiệp Quốc phòng Tổng Công ty Ba Son Tổng Công ty Sông Thu Tổng Công ty Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Quốc phòng Tổng Công ty Bảo hiểm Quân đội Quân chủng Hải quân Bộ Tham mưu Cục Chính trị Cục Hậu cần Cục Kỹ thuật Vùng 1 Vùng 2 Vùng 3 Vùng 4 Vùng 5 Học viện Hải quân Lữ đoàn 954 Lữ đoàn 126 Lữ đoàn 189 Trường Cao đẳng Kỹ thuật Hải quân Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn Viện Kỹ thuật Hải quân Viện Y học Hải quân Quân chủng PK-KQ Bộ Tham mưu Cục Chính trị Cục Hậu cần Cục Kỹ thuật Cục Phòng không Lục quân Học viện Phòng không - Không quân Trường Sĩ quan không quân Sư đoàn 361 Sư đoàn 363 Sư đoàn 365 Sư đoàn 367 Sư đoàn 370 Sư đoàn 371 Sư đoàn 372 Sư đoàn 375 Sư đoàn 377 Lữ đoàn 918 Lữ đoàn 28 Lữ đoàn 18 Viện Kỹ thuật PK-KQ Viện Y học PK-KQ Tổng Công ty Xây dựng Công trình Hàng không Bộ đội Biên phòng Bộ Tham mưu Cục Chính trị Cục Hậu cần Cục Kỹ thuật Cục Trinh sát Cục Phòng chống Tội phạm Ma túy Cục Cửa khẩu Học viện Biên phòng Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, thành phố Lữ đoàn 21 Hải đoàn 18 Hải đoàn 28 Hải đoàn 38 Hải đoàn 48 Cảnh sát biển Bộ Tham mưu Cục Chính trị Cục Hậu cần Cục Kỹ thuật Cục Nghiệp vụ và pháp luật Vùng 1 Vùng 2 Vùng 3 Vùng 4 Học viện Quốc phòng Cục Chính trị Cục Hậu cần-Kỹ thuật Cục Huấn luyện Đào tạo Tạp chí Nghệ thuật Quân sự Viện Khoa học Nghệ thuật Quân sự Các Khoa (Chiến lược, Chiến dịch, CTĐ-CTCT, Lý luận Mác-Lê nin) Học viện Chính trị Viện Khoa học Xã hội Nhân văn Quân sự Tạp chí Giáo dục lý luận chính trị quân sự Học viện Kỹ thuật QS Viện Kỹ thuật Công trình đặc biệt Viện Đào tạo và Nghiên cứu Việt-Nga Học viện Quân y Bệnh viện 103 Viện bỏng Quốc gia Các Khoa và Bộ môn Ban Cơ yếu Chính phủ Cục Chính trị-Tổ chức Cục Chứng thực số và Bảo mật Thông tin Cục Cơ yếu 893 Cục Quản lý kỹ thuật nghiệp vụ mật mã Cục Quản lý Mật mã Dân sự và Kiểm định Sản phẩm Mật mã Học viện Kỹ thuật Mật mã Viện Khoa học Công nghệ Mật mã

x t s Quân đội ở châu Á
Quốc gia có chủ quyền	Afghanistan Armenia Azerbaijan Ả Rập Xê Út Ấn Độ Bahrain Bangladesh Bhutan Brunei Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất Campuchia Đông Timor Gruzia Hàn Quốc Indonesia Iran Iraq Israel Jordan Kazakhstan Kuwait Kyrgyzstan Lào Liban Malaysia Maldives Mông Cổ Myanmar Nepal Nga Nhật Bản Oman Pakistan Palestine Philippines Qatar Singapore Sri Lanka Syria Tajikistan Thái Lan Thổ Nhĩ Kỳ Triều Tiên Trung Quốc Turkmenistan Uzbekistan Việt Nam Yemen
Quốc gia được công nhận hạn chế	Abkhazia Artsakh Bắc Síp Nam Ossetia Đài Loan
Lãnh thổ phụ thuộc	Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh Đảo Giáng Sinh Quần đảo Cocos (Keeling) Hồng Kông Ma Cao

x t s Tầng lớp xã hội
Đẳng cấp Phân tầng xã hội
Theo nhân khẩu học	Theo tình trạng pháp lý Ngoại kiều Hoa kiều Người phương Tây Người Nhật Người Hàn Việt kiều Công dân Đa quốc tịch Bản xứ Nhập tịch Tội phạm Theo màu "cổ áo" Cổ cồn hồng Cổ cồn trắng Cổ cồn vàng Cổ cồn xám Cổ cồn xanh Cổ cồn xanh lá Theo kiểu mẫu Giai cấp thống trị Chính giới (Giới chính trị gia) Gia tộc vua chúa (Hoàng tộc/Hoàng gia) Hanseaten Patrician Tầng lớp quý tộc Tầng lớp trí thức Công nhân tri thức Giáo sĩ / Tăng lữ Giáo sư - Tiến sĩ Việt Nam Sĩ phu Bắc Hà Tầng lớp chiến binh Chhetri (Nepal) Chiến binh Sparta (Hy Lạp cổ đại) Cô-dắc (người Slav) Harii Hashashin (Hồi giáo Trung Đông) Hiệp sĩ (châu Âu) Samurai (Nhật Bản) Việt Nam Kiêu binh (thời Lê trung hưng) Bộ đội Cụ Hồ (thời đại Hồ Chí Minh) Văn minh Aztec Cuāuh Ocēlōtl Ấn Độ Kshatriya Yadav Nair Vanniyar Tầng lớp thượng lưu Đại tư sản Điền chủ / Đại địa chủ Gentry Giới quý tộc Giới tinh hoa Lãnh chúa (Anh Quốc) Lãnh chúa (Đức) Lãnh chúa (Pháp) Overclass Superclass Tài phiệt Nga Tài phiệt Ukraina Trâm anh thế phiệt Trùm tư bản (Hoa Kỳ) Trùm tư bản vô đạo (Hoa Kỳ) Tầng lớp sáng tạo Người tự do phóng khoáng Tầng lớp trung lưu Địa chủ Thổ hào (Nhật Bản) Hạ trung lưu Thượng trung lưu Tiểu tư sản Tư sản Giai cấp công nhân Công nhân nghèo Vô sản Vô sản lưu manh Tầng lớp hạ lưu Bần cố nông (Nông dân nghèo) Người sống ngoài vòng pháp luật / Tù nhân Nô lệ / Nô tỳ Kẻ đứng ngoài xã hội Plebeian Tá điền / Nông nô Thường dân Untouchable
Theo quốc giahoặc vùng miền	Tầng lớp xã hội ở Campuchia Tầng lớp xã hội ở Colombia Tầng lớp xã hội ở Ecuador Tầng lớp xã hội ở Haiti Tầng lớp xã hội ở Hoa Kỳ Tầng lớp xã hội ở Iran Tầng lớp xã hội ở Italia Tầng lớp xã hội ở New Zealand Tầng lớp xã hội ở Pháp Cơ cấu xã hội România Cơ cấu xã hội Sri Lanka Tầng lớp xã hội ở Tây Tạng Cơ cấu xã hội tại Vương quốc Anh Trong lịch sử Khu vực Á Đông thời cổ xưa Đế chế Ottoman Hy Lạp cổ đại La Mã cổ đại Châu Âu thời kỳ tiền công nghiệp Liên Xô cũ
Lý luận	Mô hình Gilbert Lý thuyết giai cấp của Mác Mudsill theory New class Three-component theory of stratification
Chủ đề liên quan	Chattering classes Đấu tranh giai cấp Phân biệt giai cấp Classicide Xã hội không giai cấp Euthenics Nhà giàu mới nổi / Parvenu Thổ hào Trung Quốc Đại gia Việt Nam Tỷ phú nông dân Người nghèo / Hộ nghèo Social stigma Subaltern (postcolonialism)
Tầng lớp xã hội

x t s Lịch sử quân đội tại Việt Nam
Tiền hiện đại	Văn Lang – Âu Lạc Đinh Lý Trần Lê sơ Mạc Đàng Ngoài Đàng Trong Tây Sơn Nguyễn
Hiện đại	Quân đội Quốc gia Việt Nam Quân đội Việt Nam Cộng hòa lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam lịch sử Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam

x t s Tổ chức nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Tổng quan Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam Nhà nước Việt Nam Chính phủ Việt Nam Quốc hội Việt Nam Tòa án nhân dân Việt Nam Viện Kiểm sát nhân dân Việt Nam Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Tư tưởng Chủ nghĩa Marx–Lenin Tư tưởng Hồ Chí Minh Tổ chức Đảng Cộng sản Việt Nam Nhà nước Việt Nam Chính phủ Việt Nam Quốc hội Việt Nam Luật, Bộ luật Luật Tổ chức Quốc hội Luật Tổ chức Chính phủ Luật Mặt trận Tổ quốc Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Luật Tổ chức Tòa án nhân dân Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân Luật Bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội Luật Cán bộ công chức Luật Công an nhân dân Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Luật Công đoàn Luật Cơ yếu Luật Dân quân Tự vệ Luật Doanh nghiệp Nhà nước Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội Khác Chức vụ Tiền lương Bầu cử ở Việt Nam Nhà nước Việt Nam Chính trị Việt Nam Ngoại giao Việt Nam
Đảng Cộng sản Việt Nam Tổng quan Lịch sử Tổ chức Điều lệ Đảng Cương lĩnh chính trị Đại hội Đại biểu Toàn quốc Ban Chấp hành Trung ương Đảng Bộ Chính trị Ban Bí thư Đảng bộ Đảng ủy Chi bộ Chi ủy Đảng viên Lãnh đạo Tổng Bí thư Thường trực Ban Bí thư Ủy viên Bộ Chính trị Bí thư Trung ương Đảng Trưởng ban Ban của Đảng Phó Trưởng ban Ban của Đảng Bí thư Đảng ủy Phó Bí thư Đảng ủy Bí thư Chi bộ Phó Bí thư Chi bộ Cơ quan giúp việc Văn phòng Trung ương Đảng Ủy ban Kiểm tra Trung ương Ban Tổ chức Trung ương Ban Tuyên giáo Trung ương Ban Nội chính Trung ương Ban Kinh tế Trung ương Ban Đối ngoại Trung ương Ban Dân vận Trung ương Ban Bảo vệ, Chăm sóc sức khỏe cán bộ Trung ương Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Hội đồng Lý luận Trung ương Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật Báo Nhân dân Tạp chí Cộng sản Ban chỉ đạo Trung ương Còn hoạt động Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Ban Chỉ đạo Trung ương Cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh Đã dừng hoạt động Ban Chỉ đạo Tây Bắc Ban Chỉ đạo Tây Nguyên Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ (từ tháng 10/2017) Đảng ủy cơ quan Đảng ủy khối các cơ quan Trung ương Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương Quân ủy Trung ương Đảng ủy Công an Trung ương Đảng ủy địa phương Thành ủy Tỉnh ủy Huyện ủy Xã ủy Bí thư Thành ủy Bí thư Tỉnh ủy Bí thư Huyện ủy Bí thư Xã ủy
Nhà nước và Chính phủ Việt Nam Tổng quan Lịch sử Tổ chức Bộ Tổng cục Cục Vụ Ủy ban nhân dân Luật Tổ chức Chính phủ Luật Cán bộ công chức Luật Công an nhân dân Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Luật Dân quân Tự vệ Luật Doanh nghiệp Nhà nước Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Lãnh đạo Chủ tịch nước Phó Chủ tịch nước Văn phòng Chủ tịch nước Thủ tướng Chính phủ Phó Thủ tướng Chính phủ Bộ trưởng Thứ trưởng Chủ tịch Ủy ban nhân dân Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Tổng cục trưởng Cục trưởng Các Bộ và cơ quan ngang Bộ Bộ Công an Bộ Công Thương Bộ Giáo dục và Đào tạo Bộ Giao thông Vận tải Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bộ Khoa học và Công nghệ Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Bộ Ngoại giao Bộ Nội vụ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bộ Quốc phòng Bộ Tài chính Bộ Tài nguyên và Môi trường Bộ Thông tin và Truyền thông Bộ Tư pháp Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bộ Xây dựng Bộ Y tế Ngân hàng Nhà nước Thanh tra Chính phủ Ủy ban Dân tộc Văn phòng Chính phủ Đơn vị thuộc Chính phủ Đài Tiếng nói Việt Nam Đài Truyền hình Việt Nam Thông tấn xã Việt Nam Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh Bảo hiểm Xã hội Việt Nam UBND địa phương Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương Chủ tịch UBND Huyện Chủ tịch UBND XãUBND Thành phố UBND Tỉnh UBND Huyện UBND Xã Ban Chỉ đạo Trung ương Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm Ban Chỉ đạo 33 Ban Chỉ đạo 504 Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới Ban Chỉ đạo chính sách nhà ở bất động sản Ban Chỉ đạo cải cách công vụ công chức Ban Chỉ đạo giảm nghèo Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Ban Chỉ đạo phòng chống lụt bão
Quốc hội Việt Nam Tổng quan Lịch sử Tổ chức Luật Tổ chức Quốc hội Luật Bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Đại hội Đại biểu Toàn quốc Hội đồng nhân dân Lãnh đạo Chủ tịch Quốc hội Phó Chủ tịch Quốc hội Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội Phó Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội Chủ tịch Hội đồng Nhân dân Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân Cơ quan trực thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội Hội đồng Dân tộc Ủy ban Pháp luật Ủy ban Tư pháp Ủy ban Kinh tế Ủy ban Tài chính – Ngân sách Ủy ban Quốc phòng và An ninh Ủy ban Xã hội Ủy ban Đối ngoại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Văn phòng Quốc hội Ban Công tác Đại biểu Ban Dân nguyện Kiểm toán Nhà nước Viện Nghiên cứu lập pháp HĐND địa phương HĐND Thành phố HĐND Tỉnh HĐND Huyện HĐND Xã Chủ tịch HĐND Thành phố Chủ tịch HĐND Tỉnh Chủ tịch HĐND Huyện Chủ tịch HĐND Xã
Tòa án nhân dân Việt Nam Tổng quan Tòa án nhân dân tối cao Lịch sử Tổ chức Luật Tổ chức Tòa án nhân dân Hội đồng Thẩm phán Lãnh đạo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương Chánh án Tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương Cơ quan giúp việc Văn phòng Ban Thanh tra Ban Thư ký Vụ Tổ chức Cán bộ Vụ Kế hoạch Tài chính Vụ Thống kê Tổng hợp Vụ Hợp tác quốc tế Báo Công Lý Viện Khoa học xét xử Trường Bồi dưỡng cán bộ tòa án Tạp chí Tòa án nhân dân Cơ quan thường trực phía Nam Tòa án thuộcTrung ương Tòa án nhân dân tối cao Tòa án Quân sự Trung ương Tòa Dân sự Tòa Hình sự Tòa Kinh tế Tòa Lao động Tòa Hành chính Tòa án địa phương Tòa án nhân dân cấp cao Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương Tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương
Viện kiểm sát nhân dân Việt Nam Tổng quan Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lịch sử Tổ chức Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân Lãnh đạo Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương Cơ quan giúp việc Văn phòng Thanh tra Cục Thống kê tội phạm và công nghệ thông tin Cục Điều tra Vụ Kinh tế chức vụ Vụ Hình sự trật tự xã hội Vụ Tham nhũng Vụ Ma túy Vụ An ninh Vụ Hình sự Vụ Dân sự Vụ Tạm giữ tạm giam Vụ Khiếu tố Vụ Tổ chức cán bộ Vụ Thi hành án dân sự Vụ Kế hoạch tài chính Vụ Hành chính kinh tế lao động Vụ Hợp tác quốc tế Viện Khoa học kiểm sát Tạp chí Kiểm sát Báo Bảo vệ pháp luật Trường Đại học Kiểm sát Hà Nội Các Viện kiểm sát Viện kiểm sát nhân dân tối cao Viện kiểm sát Quân sự Trung ương Viện kiểm sát nhân dân cấp cao Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương Viện kiểm sát nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Tổng quan Lịch sử Tổ chức Luật MTTQVN Luật Công đoàn Điều lệ MTTQVN Đại hội đại biểu Toàn quốc MTTQVN Ủy ban Trung ương MTTQVN Lãnh đạo Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQVN Chủ tịch Ủy ban MTTQVN các cấp Chủ tịch Hội các cấp Cơ quan giúp việc Ban Thường trực Văn phòng Ban Dân tộc Ban Tuyên giáo Ban Đối ngoại Ban Tôn giáo Ban Tổ chức cán bộ Ban Phong trào Ban Dân chủ Ban Pháp luật Báo Đại đoàn kết Tạp chí Mặt trận Hội đồng tư vấn Văn hoá Xã hội Đối ngoại và Kiều bào Khoa học Giáo dục Dân chủ Pháp luật Kinh tế Dân tộc Tôn giáo UB MTTQ Việt Namở địa phương UBMTTQVN cấp Thành phố UBMTTQVN cấp Tỉnh UBMTTQVN cấp Huyện UBMTTQVN cấp Xã Ban Công tác Mặt trận cấp ThônChủ tịch UBMTTQVN cấp Thành phố Chủ tịch UBMTTQVN cấp Tỉnh Chủ tịch UBMTTQVN cấp Huyện Chủ tịch UBMTTQVN cấp Xã Tổ chức thành viên Đảng Cộng sản Việt Nam TLĐ Lao động Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Giáo hội Phật giáo UB Đoàn kết Công giáo Hội Nông dân Hội Liên hiệp Phụ nữ Hội Cựu chiến binh Quân đội nhân dân Liên hiệp các Hội KH&KT Liên hiệp các Hội VHNT Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Hội Liên hiệp Thanh niên Liên minh Hợp tác xã LĐ Thương mại & Công nghiệp Hội Chữ thập đỏ Hội Luật gia Hội Nhà báo Hội Làm vườn Hội Người mù Hội Sinh vật cảnh Hội Đông Y Tổng hội Y học Hội Người cao tuổi Hội Kế hoạch hoá gia đình Hội Khuyến học Hội Cứu trợ Trẻ em Tàn tật Hội Châm cứu Tổng hội thánh tin lành Việt Nam Hội liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài Hội Khoa học Lịch sử Hội nạn nhân chất độc da cam đioxin Hội mỹ nghệ kim hoàn đá quý Hội cựu Giáo chức Hội Xuất bản Hội nghề cá Hiệp hội SXKD của người tàn tật Hội y tế cộng đồng Hội cựu Thanh niên xung phong HH các trường Đại học, Cao đẳng Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt-Đức Hiệp hội Làng nghề