Quy Trình Phản Bổn Hoàn Nguyên? - Mathditation

Quá Khứ – Hiện Tại – Vị Lai

Khoảng một tháng nay, Ba đi tìm hiểu đề mục khái niệm về Quá Khứ, Hiện Tại và Vị Lai mà ông Thầy mớm cho. Có một số phát hiện khá thú vị và Ba tóm tắt lại đây cho nó đầy đủ và liên tục.

(1) Góc nhìn 1

Sáng nay tập thì Ba chơi cái chiêu Quá Khứ, Hiện Tại và Vị Lai quy tụ lại làm một. Ở chỗ đó suy xem cái gì mà như thế. Tư tưởng đi thế này:

+ Vô Thường và Khổ thì như là quy luật của vũ trụ. Tụi nó là Chân Lý vận hành của mọi beings.

+ Khi nghĩ về cái Vô Ngã: cái gì là Ngã mà cái gì là Vô Ngã. Mới hiểu rằng cái phần lõi trong suốt, không màu, không vướng bẩn cái gì hết ráo trọi. Để cái này với cái kia sát với nhau thì không phân biệt cái này với cái kia. Tức là khác nhưng không khác. Hai nhưng là một. Có (sự phân biệt) nhưng mà không (có sự phân biệt). Nó là cái tâm unmodified vậy.

Cái này nó chính là cái quy tụ của QK, HT, và VL vì cái không phân biệt đó, cái trường tồn, gốc cội đó. Vì cái gốc này không thay đổi theo thời gian nên nó không có yếu tố thời gian. Cái đó chính là cái Vô Ngã. Cái Ngã được tạo ra là vì trong quá trình cái Vô Ngã đó trôi lăn, nó bị vướng bụi, bị tác động, v.v. nó mang lên mình nhiều lớp áo khoát, nón mũ, v.v. Đây là quá trình tạo nghiệp và theo thời gian ba cái đồ dây dưa rễ má này (tùy theo sự nặng nhẹ, tính chất khác biệt) nó lôi cái Vô Ngã đó theo và thay đổi cái tên nó thành (Hữu) Ngã. Khi lột bỏ được mấy cái đó ra thì chính là lúc mình quay về lại Trạng Thái Vô Ngã và đó chính là: QK, HT, VL quy tụ lại làm một. Quy trình 'trở về mái nhà xưa'.

(2) Góc nhìn 2

Bữa khác tiếp tục hỏi Quá Khứ, Hiện Tại, và Vị Lai chập làm một và tại sao nó lại có trong tất cả các đức Phật. Rồi Ba cũng liên tưởng đến K, VT, và VN để tìm. Một hồi thì nó nổi bật lên cái chữ Diệt Ngã.

+ Vô Thường và Khổ là chân lý của trời đất rồi. Sinh ra là khổ, mọi pháp đều vô thường. Vì cả K và VT nó thường hằng nên không có yếu tố thời gian: Phi thời gian.

+ Còn Ngã là một quá trình từ Không (Vô Ngã, có tính gốc cội) sang Có (Hữu Ngã, qua quá trình trôi lăn và tạo nghiệp), rồi lại trở về Không (nhờ vào việc tu tập, gột rửa). Thành ra cái quá trình này nó có tính chất thời gian. QK, HT, và VL là thế.

Và tất nhiên tất cả các ông Phật đều trải qua quá trình Diệt Ngã (bỏ cái Hữu Ngã để quay về cái Vô Ngã) này. Cho nên họ đều có điểm chung dính dáng đến QK, HT, và VL đó.

Khi cái chữ Diệt Ngã hiện ra thì nó móc nối với cái dấu hiệu thùng rác (delete) với ý rằng: Bỏ cái Bản Ngã vào thùng rác thì sẽ giống như các đức Phật vậy. Còn nữa, Ba miên man thêm về cái độ tử theo kiểu đồng dạng thì nó (lại) ra cái hành động bàn tay hốt đống cức chó. Ba hiểu rằng 2 cái này tương đương vì chúng đều là hành động biểu hiện của Bồ Tát.

(3) Chấn động Càn Khôn

Đang ngồi làm việc thì tự nhiên ông Thầy chọt một câu: “Mà QK, HT và VL là gì?”

Khi ông Thầy đặt câu hỏi trên, Ba đọc vô cảm thấy chấn động liền (liên hệ đến thiền Đốn Ngộ). Lúc đó đầu óc nó bắt đầu tập trung vào quán sát tìm câu trả lời. Nó là cái gì ta? Thế nào là QK, thế nào là HT, và thế nào là VL?

Ba nhìn ra cửa sổ phòng làm việc thấy cây cối, mưa rơi. Nhìn cái dấu giọt nước thấm vào tường thành một vệt dài thế thì tự hỏi chỗ nào là QK: khi nó bắt đầu chảy; rồi đến khúc giữa là hiện tại, và khúc cuối là tương lai. Nhưng bây giờ mình đang ngồi đây thì cái vệt nước dài đó nó là cái gì: QK, HT, hay VL?

Dòng tư tưởng cũng diễn ra theo trình tự như thế khi Ba nhìn cái tường nhà và liên tưởng đến quá trình xây dựng thành nó. Lúc đó QK, HT, và VT rất là rõ ràng nhưng giờ ngồi đây thì tất cả đều là một (cái nhà). Rồi đến nhìn cơn mưa nhẹ đang rơi, cứ thế.

Rồi đến một lúc thì cái tư tưởng nó ra rằng: khi mình còn ở trong quá trình tiến triển đó thì mình bị vướng vào cái trình tự và các khái niệm trước sau gắn liền với trình tự đó. Còn nếu mình nằm ngoài cái quá trình đó thì các khái niệm đó không tồn tại, đều chung về một cả. Để nằm ngoài nó thì phải Vô Ngã.

Vẫn thấy chưa trọn vẹn, hoặc thiếu thiếu gì đó thì Ba tiếp tục liên tưởng đến cái câu ‘Phật Tánh ở khắp mọi nơi mà sao tui không biết vậy cà!?’ Câu này nó liên hệ thế nào với câu QK, HT, và VL? Vì nó cũng là một, do tính chất ‘mọi nơi’ của Phật Tánh. Thì lúc này cái Vô Ngã chính là Phật Tánh và PT chính là VN.

Tự nhiên một cảm giác vui vui bắt đầu xuất hiện, rồi đến xúc động nhẹ vì mừng. Nhưng sự xúc động đạt đến đỉnh cao khi mà ngộ ra được rằng cái mục đích mình tập thiền bao nhiêu lâu nay hóa ra không phải vào DTTĐ, không phải quán cái đen thùi mà nó chính là cái Phật Tánh. Cái mà bao lâu nay mình vẫn có cảm giác thiếu thiếu, chưa biết nó thực sự là cái gì khi mình tập và tự hỏi mình đang tìm gì trong đó. Lúc này thì nước mắt trào ra, khóc vì vui, khóc vì mình hiểu cái mình đang tìm rồi. Bây giờ viết lại cũng rơm rớm nước mắt. Cám ơn ông Thầy chọt một cú hay quá làm nước mắt đàn ông lại phải rơi. Hihihi.

(4) Góc nhìn 3

Hôm nay Ba lại tiếp tục hỏi về QK, HT, và VL. Lần mò một hồi thì Ba hiểu được theo một hướng mới. Quá Khứ là gì?

+ Khi nói về QK là chúng ta đang nói về một đơn vị thời gian trước đây. Chẳng hạn, Quá Khứ ở những năm 1937 khủng hoảng về kinh tế.

+ Nhưng nếu hiểu QK là sự trải nghiệm đã qua của từng cá nhân thì cái mà gọi là QK năm 1937 không phải là QK của Ba vì Ba không có trải qua cái thời gian khó khăn đó.

Cho nên, nếu xét về góc độ kinh nghiệm này thì Quá Khứ của một người không phải là QK của người khác. Tương tự như vậy, Hiện Tại của mình không hẳn là HT của người khác. Và Tương Lai cũng thế: tương lai (những gì sẽ trải nghiệm) của mình không phải là hoặc giống với tương lai của ai đó. Vì vậy trong một thời điểm bất kỳ sẽ có sự đan xen, lồng ghép của QK, HT, và VL vì cái anh đang trải nghiệm (HT của anh) chính là cái tôi đã trải nghiệm (QK của tôi); và đó cũng có thể là VL của ai đó.

Khi suy nghĩ về cái VL này, Ba liên tưởng đến thần thông, khả năng thấy biết việc sẽ xảy ra trong tương lai (gần). VL có phải là những gì ‘chưa hình thành’ (chưa có) hay ‘chưa trải nghiệm’ (có đó rồi, chỉ đợi đối tượng đó trải nghiệm mà thôi). Nếu như các hiện tượng thuộc về VL của một người đã có sẵn thì nó phù hợp với việc khi nhập định thì trục tọa độ thời gian co rút lại và vì thế mình có thể thấy được một số việc xảy ra trong tương lai. Nói cách khác, khi nhập định mình đã thoát ly khỏi chiều quay của thời gian, đứng bên ngoài nó, nên mình có thể thấy được sự sắp xếp của các sự việc theo trình tự ‘kế nhau’.

Nhưng điều này phải chăng lại khẳng định rằng số phận là ‘định mệnh’ và như thế thì có gì đó không đúng (khi hỏi vậy tu để làm gì nếu đã biết định mệnh). Còn nếu nói VL là những gì ‘chưa hình thành’ thì sao mình có thể biết được khi nhập định? Có lẽ có một cách lý giải theo lối trung hòa: một mô hình dự đoán dựa trên Định luật Tương Tưng với các thông số là nhân duyên và nghiệp quả. Cụ thể rằng, với cái nhân duyên và nghiệp quả nào đó của một người thì mô hình ĐLTƯ đã mô phỏng được những gì sẽ diễn tiến ra trong tương lai của người đó. Nên nếu không có gì thay đổi ở những thông số trên thì sự mô phỏng đó sẽ là sự thật mà người đó sẽ kinh qua. Nếu thông số thay đổi (do sự thay đổi của phước nghiệp) thì một mô hình khác sẽ xuất hiện. Vì vậy, cái mình nhập định và thấy bây giờ chưa chắc xảy ra chính xác như thế trong tương lai.

Chị Tam – Anh Tứ – Chàng Mù

Trong quá trình tìm hiểu về Vô Sắc, Ba hiểu về các mối liên hệ giữa chúng với nhau như sau:

(1) Về sự liên hệ giữa Tam Pháp Ấn (Khổ, Vô Thường, Vô Ngã) và Tam Độc (Tham, Sân, và Si). Khi thấm nhuần VT thì Tham mất, diệt Tham. Khi thấm nhuần Vô Ngã thì Sân sẽ tiêu vì sân do cái Tôi nó bất toại nguyện. Và khi hiểu rõ Khổ rồi thì không còn chìm đắm trong si mê, hưởng thụ nữa: Si bị triệt tiêu.

(2) Rồi tự nhiên Ba lại hỏi thực sự các tầng thiền trong VS là gì thì nó liên hệ như thế này.

+ Khi hỏi tại sao là KVBX? Thực chất nó là cái gì? Thì nó ra là: Từ. Khi thấu đạt KVBX thì những cái bám víu vật chất mất đi (do tính vô tận của không gian, sắc) dẫn đến Không Tham [tâm bố thí, quảng đại]. Vì vậy mà mình có thể cảm nhận được nỗi đau thể xác của người khác. Đây chính là Tâm Từ.

+ Khi vào TVBX thì tính vô tận của thức sẽ giúp triệt tiêu cái Si Vô Minh. Mình hiểu được rằng (kiến) thức là mênh mông, lời nói không thể diễn đạt được hết hoặc con người luôn bị giới hạn. Phát triển khả năng tìm tòi hoặc dùng tri kiến để dẹp đi sự che mờ của Si thì là lúc mình có thể thấu hiểu/đọc được tư tưởng của người khác. Tâm Bi là đây [thông cảm, sẻ chia].

+ Với VSHX, khi hiểu được không có gì là của ta, mọi thứ đều trống rỗng thì chính là Không Sân. Như vậy thì mình sẽ phát triển Tâm Hỷ và vui mới người khác và thành công của họ.

+ PTPPT là Tâm Xả, là lúc cái áo Hữu Ngã lúc mở lúc đóng. Phành phà, phành phạch. Khi cái áo Hữu Ngã này mà bay ra luôn thì đó là lúc Vô Ngã hoàn nguyên: DTTĐ.

(3) Hôm nay, Ba muốn biết về sự liên hệ giữa Vô Sắc và Tứ Đại, và tại sao gọi là Diệt Thọ Tưởng Định. Tập một hồi thì khi Ba lấy Niết Bàn làm đối tượng để tìm hiểu đặc tướng của nó thì nó ra như sau:

+ Tập KVBX là tập cái Tâm Từ do quá trình diệt Tham. Cho nên Không Tham, không vướng mắc chính là nguyên tố của Niết Bàn. Không Tham có tính chất duỗi (Đất) nên nó là tâm Bố Thí, Quảng Đại.

+ Tập TVBX là tập cái Tâm Bi do quá trình diệt Si. Cho nên Không Si chính là Tri Kiến, Tuệ Căn và là nguyên lý của Niết Bàn. Không Si có tính chất kết dính, liên kết (Nước) vì Từ (biết được nỗi đau thể xác) mà không có Bi thì không thực sự cảm nhận được nỗi đau của người khác. Muốn vậy phải có sự kết nối về tâm thức.

+ Tập VSHX là tập cái Tâm Hỷ do quá trình diệt Sân, loại bỏ cái Tôi. Cho nên Không Sân chính là yếu tố của Niết Bàn. Không Sân có tính chất nặng nhẹ, nóng lạnh (Lửa), ít nhiều và sự đo lường đó dựa trên mức độ Thanh Tịnh của Tâm. Thanh Tịnh càng mạnh thì Niết Bàn càng gần.

+ Vậy PTPPT là gì? Đó chính là tập cái Tâm Xả. Đây là giai đoạn cuối cùng của lột bỏ hoàn toàn cái Hữu Ngã để trở về cái Vô Ngã vốn có. Giai đoạn ‘vừa Có lại vừa Không’ chính là (Gió) biểu hiện của Niết Bàn. Ở giai đoạn này thì cái áo Hữu Ngã nó phất phơ, như muốn thoát khỏi cái dính mắc cuối cùng. Cái dính mắc này chính là Tâm Phân Biệt, hay là sự chưa hoàn thiện của Tâm Xả (Tâm Quân Bình). Vì còn phân biệt được có lúc có tư tưởng và có lúc không có tư tưởng nên cái Tâm Phân Biệt vẫn còn đó, giữ mình lại. Đến lúc nào đó không còn sự phân biệt nữa, Xả hoàn toàn, mọi cái đều thường hằng thì lúc đó chính là lúc bước vào ngưỡng của của Niết Bàn: Diệt Thọ Tưởng Định. Quy trình Phản Bổn Hoàn Nguyên kết thúc (giai đoạn quan trọng nhất), QK, HT, và VL quy tụ lại làm một, và cái cốt lõi Vô Ngã Phi Thời Gian hiện tiền.

Trong cuốn Vi Diệu Pháp, phần diễn tả về Sắc và tính chất của Sắc Pháp đều chủ yếu ám chỉ về vật chất, sắc pháp trong Dục Giới và Hữu Sắc. Ba chưa thấy ai nói về Tứ Đại ở Vô Sắc. Qua buổi tập hôm nay có lẽ Ba đã kết nối lại được những cốt lõi nhất của con đường đi đến Niết Bàn qua các khái niệm: Khổ, Vô Thường, Vô Ngã; Quá Khứ, Hiện Tại, Vị Lai; Từ, Bi, Hỷ, Xả; và Đất, Nước, Lửa, Gió.

Hết chuyện.

nbt