Quy Trình Vận Hành Hệ Thống Kích Từ Nhà Máy Nhiệt điện Sơn động

Tải bản đầy đủ (.doc) (32 trang)

1. Trang chủ
>>
2. Kỹ Thuật - Công Nghệ
>>
3. Điện - Điện tử

Quy trình vận hành hệ thống kích từ nhà máy nhiệt điện sơn động

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (8.15 MB, 32 trang )

CÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINQUY TRÌNH VẬN HÀNH HỆ THỐNG KÍCH TỪCHƯƠNG IGIỚI THIỆU CHUNGI. CHỨC NĂNG1. Chức năng hệ thống1.1 Máy phát điện đồng bộ QFS - 110 -2 sử dụng hệ thống kích từ tĩnh tựkích thích dựa trên nguyên tắc: chỉnh lưu nguồn điện xoay chiều ba pha đầu cựcmáy phát, thành nguồn điện một chiều để kích từ cho máy phát điện.1.2 Với nhiệm vụ điều chỉnh đặc tuyến V/A đầu cực máy phát (điều chỉnhcác thông số điện áp và công suất phản kháng trên đầu cực máy phát) thông quasự điều khiển tự động của dòng kích từ. Nguồn điện kích từ được lấy từ đầu cựcmáy phát. Qua máy biến áp kích từ ZSCB9-1250/10.5kV. Hạ điện áp đầu cực từ10,5 kV xuống cấp điện áp 400V để phù hợp với yêu cầu đối với bộ chỉnh lưucầu 3 pha sử dụng Thyristor. Tiếp đó hệ thống nguồn điện 3 pha này được chỉnhlưu thành nguồn 1 chiều và cấp đến cuộn dây rôto máy phát qua máy cắt kích từFMK . Kết quả điều khiển kích từ được thực hiện bằng việc thay đổi góc mở điều khiển các Thyristor của mạch cầu chỉnh lưu.1.3 Đối tượng điều khiển bao gồm:1.3.1 Điện áp đầu cực: UF1.3.2 Công suất phản kháng Q của máy phát.2. Chức năng các thiết bị chính trong hệ thống2.1 Máy biến áp kích từMáy biến áp có nhiệm vụ cung cấp nguồn điện xoay chiều 3 pha cho hệthống kích từ. Đầu vào cao áp của máy biến áp được lấy từ đầu ra của máy phátđồng bộ QFS- 110- 2.2.2 Các bộ chỉnh lưu-1-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN2.2.1 Các bộ chỉnh lưu này có nhiệm vụ biến đổi hệ thống nguồn điện xoaychiều 3 pha thành hệ thống dòng điện một chiều có điều khiển. Các bộ biến đổivà các thiết bị điện khác của hệ thống kích từ GEC - 300 được thiết kế đảm bảocác yêu cầu làm việc sau:2.2.2 Bộ chỉnh lưu cầu phải cung cấp nhiều hơn 10% dòng điện kích từ sovới mức mà máy phát đồng bộ yêu cầu dưới điều kiện hoạt động định mức.2.2.3 Có khả năng cung cấp mức từ trường cao nhất bằng 1,6 lần từ trườngđịnh mức trong khoảng thời gian ngắn (khoảng 10 giây). Trong trường hợp cónhiễu trong mạng điện, lúc đó nó khắc phục điện áp đầu cực máy phát, công suấttác dụng, công suất phản kháng, cos và các thông số khác của mạng điện.2.2.4 Chịu được điện áp cao lặp đi lặp lại bằng 2,7U đm đầu ra máy biến ápkích từ.2.2.5 Mỗi bộ chỉnh lưu có thể đảm đương 100% yêu cầu kích từ cho máyphát.2.2.6 Hai cảm biến nhiệt điều chỉnh được sử dụng để kiểm tra nhiệt độ củabộ chỉnh lưu.2.2.7 Bộ chỉnh lưu trong quá trình làm việc phải chịu được sự tăng cao củadòng điện kích từ do ngắn mạch 3 pha trên đầu cực máy phát hoặc trên phía thứcấp của máy biến áp kích từ.2.2.8 Trong quá trình làm việc các thyristor của bộ chỉnh lưu được làm mátbởi quạt ly tâm chạy bằng động cơ điện xoay chiều. Sự cố của quạt được kiểmtra gián tiếp bằng việc đo nhiệt độ của bộ biến đổi thyristor và nó có một chứcnăng trong giao diện bộ chỉnh lưu.2.2.9 Sự chia dòng đều nhau giữa hai bộ chỉnh lưu hoạt động song song vớinhau được thực hiện bằng cơ chế chức năng phần mềm trong giao diện chỉnhlưu (CIN).2.2.10 Chức năng kiểm tra độ dẫn trong (CIN) kiểm soát hoạt động của bộchỉnh lưu, nó có chức năng đánh giá lỗi. Chẳng hạn nếu hai thyistor ở hai bộ-2-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINchỉnh lưu khác nhau và khác nhánh bị lỗi thì hệ thống kích từ vẫn làm việc. Chỉkhi hai thyistor hoặc nhiều hơn trong cùng nhánh bị lỗi thì bộ ngắt mạch sẽ tácđộng ngắt mạch kích từ.2.2.11 Hai bộ chỉnh lưu cùng hoạt động đáp ứng trị số yêu cầu về dòng vàđiện áp kích từ theo chế độ tải của máy phát trong giới hạn định mức của chúng.Các cầu chỉnh lưu được mắc song song với nhau, mỗi cầu có các phần điềukhiển và bảo vệ riêng.2.2.12 Để điều khiển các bộ chỉnh lưu, sử dụng 2 kênh điều khiển là A10và A20 trong đó một bộ làm việc còn bộ kia dự phòng.2.3 Hệ thống mồi kích từKhi có lệnh khởi động hệ thống kích từ (bằng tay hoặc tự động), máy cắtQ03 cấp nguồn mồi kích từ ở vị trí đóng. Dòng điện đi vào bộ biến đổi cầu 1pha, cấp nguồn kích từ ban đầu cho máy phát.2.4 Hệ thống diệt từKhi có lệnh dừng hệ thống kích từ phát ra, các cầu chỉnh lưu sẽ đóng gócmở, làm hở mạch kích thích. Tuy nhiên từ trường kích từ cảm ứng trong mạchkích từ tạo nên một điện áp rất lớn có thể phá huỷ cách điện của cuộn dây rôto.Chính vì điều này mà năng lượng từ trường trong dây quấn kích từ phải đượctiêu tán, công việc này được thực hiện bởi hệ thống diệt từ và các điện trở củanó.2.5 Dao cắt kích từ Q02Dao cắt kích từ Q02 đặt ở phía thứ cấp của máy biến áp có nhiệm vụ đóngcắt dòng điện xoay chiều đầu vào các bộ chỉnh lưu.II. CẤU TẠO1. Cấu tạo của hệ thống kích từ1.1 Hệ thống kích từ được hợp thành bởi MBA kích từ, tủ điều tiết kích từ,tủ dây vào, tủ công suất, tủ bảo vệ quá điện áp dập từ, đơn nguyên khởi động-3-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINkích từ. Xét về chức năng hệ thống kích từ GEC-300 có thể được chia làm 4khối chính như sau:1.1.1 Máy biến áp kích từ.1.1.2 Modul kích từ với các thiết bị điều khiển (Bộ AVR).1.1.3 Các bộ chỉnh lưu sử dụng Thyristor.1.1.4 Thiết bị mồi từ và thiết bị dập từ.1.2 Sơ đồ hệ thống:Hình 1: Sơ đồ hệ thống kích từ máy phát2. Cấu tạo các thiết bị chính2.1 Máy biến áp kích từ:Là máy biến áp khô có cấu tạo chính gồm lõi sắt và cuộn dây. Máy biến ápnày được trang bị các bảo vệ:2.1.1 Bảo vệ so lệch máy biến áp kích từ 87T.2.1.2 Bảo vệ quá dòng 51T.2.2 Chỉnh lưu:2.2.1 Hệ thống được trang bị 2 bộ chỉnh lưu. Mỗi bộ biến đổi có 6 thyristorđược làm mát cả hai mặt.2.2.2 Các bảo vệ trang bị cho bộ chỉnh lưu:-4-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN2.2.2.1 Để bảo vệ quá áp cho các thyristor sử dụng mạch R- C mắc songsong cho mỗi thyristor.2.2.2.2 Bảo vệ khỏi ngắn mạch trong hệ thống thyristor dùng cầu chì mắcnối tiếp với thyristor.2.3 Module kích từ và các thiết bị điều khiển (Bộ AVR)2.3.1 Căn cứ vào các yêu cầu hệ thống mà các thiết bị điện điều khiển đượccấu hình gồm 2 bộ AVR gồm (AVR - A) và (AVR - B). Mỗi bộ bao gồm chủyếu 1 môđun kích từ với 1 bàn điều khiển và 1 bàn đo, tạo nên 1 hệ thống vi xửlý đơn lẻ. Mỗi kênh có 1 phần mềm phục vụ việc điều chỉnh điện áp đầu cựcmáy phát, điều chỉnh dòng kích từ và 1 bộ điều chỉnh logic lập trình được. Mỗibộ AVR có dùng 1 bộ điều khiển tách rời (bộ điều khiển cổng mở rộng) như là 1kênh dự phòng, đó là bộ điều khiển bằng tay.2.3.2 Ngoài thiết bị điện điều khiển ra, người ta còn dùng các card giaodiện như vào ra nhanh (FIO) và giao diện tín hiệu nguồn (PSI) để tạo ra sự cáchly cho các tín hiệu đo và tín hiệu điều khiển. Ngoài ra, mỗi cầu thyristor đượctrang bị 1 card giao diện của bộ chuyển đổi (CIN), giao diện thiết bị cổng (GDI)và bộ hiển thị biến đổi (CDP).2.4 Hệ thống diệt từ:Hệ thống diệt từ gồm có (Q02, F02, R02).2.5 Dao cắt kích từ Q02Dao cắt kích từ Q02 đặt ở phía thứ cấp của máy biến áp có nhiệm vụ đóngcắt dòng điện xoay chiều đầu vào các bộ chỉnh lưu.-5-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINHình 2: Dao cắt AC & DC - Q02III. THÔNG SỐ CỦA CÁC THIẾT BỊ1. Quy phạm về hệ thống kích từ1.1 Hệ thống kích từ tĩnh tự kích thích.1.2 Kiểu loại: GEC – 300.1.3 Hình thức: Hệ thống kích từ tĩnh có điều khiển điện áp bằng Thyristor.1.4 Điện áp kích từ định mức: 250V1.5 Dòng điện kích từ định mức: 1428A1.6 Bội số điện áp kích thích cưỡng bức: 21.7 Bội số dòng diện kích thích cưỡng bức: 21.8 Thời gian kích thích cưỡng bức: 10S1.9 Phương pháp khởi động kích từ: Khởi động kích từ xoay chiều.2. Quy phạm của một số thiết bị chính2.1 Máy biến áp kích từKiểu loạiZSCB9-1250/10.5Công suất định mức1250Tiêu chuẩnGB6450 IEC60076-11kVA-6-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINSố Serial20071626Mã Sản xuấtSDZB782-3CĐiện áp định mức10.5  2*2.5%/0.52kVDòng điện định mức68.7/1388AKháng trở ngắn mạch5.52%Tần số50Hzsố pha3Tổ đấu dâyYd11Cấp cách điệnHV:LI/AC75/35KV ;Cấp cách nhiệtHnhiệt độ tăng giới hạn100Cấp bảo vệIP20Phương thức làm mátANVị trí đặtTrong nhàTổng trọng lượng4450Nhà sản xuấtCty TNHH Điện lực SunTenLV:LI/AC0/3KVKkg2.2 Các bộ chỉnh lưu sử dụng Thyristor2.2.1 Hình thức: Chỉnh lưu điều khiển hoàn toàn 3 pha kiểu cầu.2.2.2 Điện áp đầu ra định mức: 259V2.2.3 Dòng điện đầu ra định mức: 1478A2.2.4 Phương thức làm mát: AF (Làm mát bằng không khí kiểu cưỡngbức).2.2.5 Điện áp đầu ra liên tục lớn nhất: 284.9V（259x10%+259（2.2.6 Dòng điện đầu ra liên tục lớn nhất: 1625.8A（1478x10%+1478（2.2.7 Nhà sản xuất: Công ty TNHH điện khí Qisi Bắc Kinh.2.2.8 Dòng điện đầu ra liên tục khi không có quạt gió làm mát: 500A.2.3 Tủ bảo vệ quá điện áp dập từ và rotoHình thức: Dập từ bằng máy cắt dập từ.Kiểu lọaiSACC E3H/E20 - 2000A/750V-7-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINDòng điện định mức2000AĐiện áp định mức750VCHƯƠNG IIVẬN HÀNH HỆ THỐNG KÍCH TỪ MÁY PHÁTI. CÔNG TÁC KIỂM TRA TRƯỚC KHI KHỞI ĐỘNG1. Kiểm tra hệ thống kích từ trước khi vận hành1.1 Kiểm tra theo biên bản nghiệm thu thiết bị.1.2 Kiểm tra công việc lắp đặt thiết bị đã hoàn chỉnh theo sơ đồ thiết kếchưa.1.3 Kiểm tra công việc đấu nối mạch nhất thứ và nhị thứ đã hoàn thiện.1.4 Thử nghiệm thiết bị khi không kết lưới.2. Kiểm tra trước khi khởi động hệ thống kích từ2.1 Kiểm tra xác định hệ thống điều khiển kích từ không có tín hiệu cảnhbáo.2.2 Kiểm tra tủ bộ điều chỉnh:2.2.1 Công tắc chuyển đổi “khởi động PSS” ở vị trí “OFF”, “khởi độngdòng cân bằng ICD” ở vị trí “ON”.2.2.2 Công tắc “khởi động bảo vệ Protection” phải ở vị trí “ON”.2.2.3 Công tắc chuyển đổi “chế độ bằng tay Manual” và “vị trí hiệu chỉnhDebug” phải ở vị trí“OFF” .2.2.4 Công tắc chuyển đổi “hằng vô công/hằng hệ số công suất” cắt.2.2.5 Đơn nguyên ECU làm việc bình thường.-8-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN2.2.6 Vị trí Aptômat nguồn bộ điều khiển: Aptômat nguồn một chiều, xoaychiều của bộ A và B đều ở vị trí đóng.Hình 3: Vị trí các công tắc khi vận hành bình thường2.3 Kiểm tra các công tắc, cầu dao có liên quan trong tủ công suất thôngminh.2.3.1 Công tắc “nguồn mạch xung” đóng.2.3.2 “Khởi động quạt gió bằng tay”, “vận hành độc lập” ở vị trí cắt.2.3.3 Các cầu dao một chiều, xoay chiều của cầu chỉnh lưu như ZK1, ZK2,ZK3, YK1, YK2, YK3 đóng.-9-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINHình 4: Tủ công suất thông minh2.4 Kiểm tra tủ dập từ.2.4.1 Nguồn thao tác, nguồn khởi động kích từ đóng.2.4.2 Máy cắt FMK đang ở vị trí cắt.2.5 Các PT đã đóng, kiểm tra cầu chì mạch nhất thứ, nhị thứ tiếp xúc tốt.II. KHỞI ĐỘNG HỆ THỐNG KÍCH TỪ1. Quy định chungĐiều kiện cho phép khởi động kích từ:1.1 Máy cắt kích từ FMK đã ở trạng thái đóng.1.2 Không có lệnh cắt dao và tín hiệu nhảy máy cắt.1.2 Vận tốc quay của máy phát lớn hơn 95% giá trị định mức.1.4 Có nguồn khởi động kích từ.2. Các bước khởi động cơ bản2.1 Hệ thống kích từ đã được đưa vào trạng thái dự phòng nóng.-10-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN2.2 Trưởng ca nhà máy nhận được báo cáo về sự sẵn sàng khởi động hệthống kích từ cũng như các hệ thống liên quan của máy phát điện do trưởng kípđiện quản lý, kiểm tra và báo cáo.2.3 Các tham số điều chỉnh, tham số đặt, tham số chiếu và các lựa chọntrên màn hình điều khiển của hệ thống đã sẵn sàng.2.4 Hệ thống kích từ được lựa chọn ở chế độ tự động (AUTO). Nhân viênvận hành lựa chọn chế độ này trên bảng điều khiển chính. Quá trình khởi độngthực hiện theo trình tự khởi động khối.2.5 Nhân viên vận hành điều khiển điện áp đầu cực máy phát phối hợp vớiđiều khiển tốc độ Tuabin để chuẩn bị hoà máy phát điện.2.6 Hệ thống kích từ được điều khiển bằng tay cũng giống như khi điềukhiển ở chế độ tự động. Chỉ khác là lệnh khởi động được người vận hành đưa rabằng cách kích chuột vào nút START trên màn hình điều khiển khi các thông sốmáy phát điện đã đạt đến giá trị yêu cầu.2.7 Nhân viên vận hành theo dõi và ghi lại các giá trị thông số về điện áp,dòng điện trong khi khởi động hệ thống kích từ.2.8 Theo dõi nhiệt độ của các bộ chỉnh lưu, của máy biến áp kích từ hiểnthị trên các tủ điều khiển.2.9 Theo dõi chế độ chạy của các quạt làm mát cho các thyristor của bộbiến đổi.3. Thuyết minh các nút thao tác3.1 Nút “tăng kích từ” (INCREASE ): Nhằm tăng điện áp đầu cực máyphát điện bằng cách tăng điện áp kích từ và dòng kích từ bộ A, B.3.2 Nút “giảm kích từ” (DECREASE ): Nhằm giảm điện áp đầu cực máyphát bằng cách giảm điện áp kích từ và dòng kích từ bộ A, B.-11-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINHình 5: Màn hình điều chỉnh kích từ trên ECS3.3 Nút “lệnh mở máy” (FIRING): sau khi máy phát đạt vận tốc quay địnhmức, ấn nút “lệnh mở máy” để thiết lập điện áp khởi động kích từ.3.4 Nút “lệnh dừng máy” (DE-EXCITE): khi máy phát không mang tải, ấnnút “lệnh dừng máy” để dập từ nghịch biến.3.5 Nút “khôi phục tín hiệu kích từ ” ( EXC SIGNAL RESET ): Nhằmkhôi phục tính hiệu cảnh báo của bộ điều chỉnh và tủ công suất thông minh.3.6 Nút “chuyển đổi chính phụ”: khi hệ thống điều khiển của bộ A, B bìnhthường, dùng nút này để chuyển đổi trạng thái chính, phụ của hệ thống điềukhiển hai bộ A, B.3.7 Khi “khởi động PSS” ở ON: hệ thống kích từ áp dụng quy luật điềukhiển PSS+PID.3.8 Loại bỏ “khởi động PSS”: hệ thống kích từ áp dụng quy luật điều khiểnPID.3.9 “Chế độ bằng tay” ở ON: hệ thống kích từ áp dụng phương thức điềukhiển dòng kích từ ổn định ( tự động loại bỏ hạn chế V/F, hạn chế kích thíchcưỡng bức, hạn chế kích thích thiếu ), duy trì dòng kích từ ổn định, không thayđổi.-12-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN3.10 Loại bỏ “chế độ bằng tay”: hệ thống kích từ áp dụng phương thứcđiều khiển điện áp đầu cực ổn định, duy trì điện áp đầu cực không thay đổi.Hình 6: Màn hình thao tác kích từ trên ECS3.11 “Khởi động bảo vệ” ở ON: khởi động các loại bảo vệ như hạn chếV/F, hạn chế kích thích cưỡng bức, hạn chế kích thích thiếu.3.12 Loại bỏ “khởi động bảo vệ” :khi thí nghiệm: loại bỏ hạn chế V/F, hạnchế kích thích cưỡng bức, hạn chế kích thích thiếu.3.13 “Vị trí hiệu chỉnh” ở ON: trạng thái hiệu chỉnh, hiệu chỉnh tiện lợi,ECU có thể thao tác bộ điều tiết kích từ.3.14 Loại bỏ “vị trí hiệu chỉnh”: ECU chỉ có thể giám sát trạng thái hệthống điều khiển kích từ, không thể tiến hành thao tác tủ kích từ AVR.3.15 “Khởi động dòng cân bằng” ở ON: Tủ IPU cho phép cân bằng dòngđiện. ZK6 ở “hằng số vô công: loại bỏ “khởi động bằng tay”, sử dụng ZK6; hệthống kích từ áp dụng phương thức điều khiển công suất hằng vô công. duy trìcông suất vô công ổn định.-13-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN3.16 ZK6 cài đặt ở “hằng cos”: loại bỏ “khởi động bằng tay”, sử dụngZK6; hệ thống kích từ áp dụng phương thức điều khiển hệ số công suất ổn định,duy trì hệ số công suất không đổi.3.17 Bộ điều khiển của A, B lần lượt được cấp hai mạch xoay chiều, mộtchiều; dòng xoay chiều, một chiều dự phòng cho nhau.3.18 Thuyết minh: Các thao tác “tăng kích từ”, “giảm kích từ”, “lệnh mởmáy”, “lệnh dừng máy”, “khôi phục tín hiệu”, “khởi động PSS”, “chế độ bằngtay” chỉ có hiệu lực khi nguồn thao tác 61DK (trong tủ dập từ) đóng và điện ápbình thường.4. Tủ bảo vệ quá điện áp dập từHình 7: Tủ bảo vệ quá áp và dập từ4.1 Đèn “Operation Power” sáng: nguồn điện thao tác của hệ thống điềukhiển kích từ làm việc bình thường.4.2 Đèn “nguồn đóng” sáng: Nguồn đóng FMK làm việc bình thường.4.3 Đèn “chỉ thị quá áp”: Roto bị quá áp một lần.-14-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN4.4 Nút “phục hồi quá áp”: Khôi phục lại tín hiệu chỉ thị quá áp.4.5 Đèn chỉ thị “Closing” của FMK sáng: nguồn thao tác bình thường,aptomat FMK ở vị trí “đóng”.4.6 Đèn chỉ thị “Trip” của FMK sáng: nguồn thao tác bình thường, aptomatFMK ở vị trí “cắt”.4.7 Thao tác FMK ở vị trí “đóng”: khi nguồn thao tác, nguồn đóng bìnhthường thì đóng aptomat dập từ FMK.4.8 Thao tác FMK ở vị trí “cắt”: khi nguồn thao tác bình thường thì cắtMáy cắt dập từ.Hình 8: máy cắt FMK4.9 Đồng hồ “Field Voltage”: chỉ thị điện áp đầu ra của hệ thống kích từ.4.10 Đồng hồ “Field Current”: chỉ thị dòng điện đầu ra của hệ thống kíchtừ.III. CHỨC NĂNG CỦA HỆ THỐNG KÍCH TỪ-15-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN1. Trong hệ thống điều khiển kích từ được thiết kế các modul hạn chế giátrị kích thích cưỡng bức đỉnh (cao nhất ),đồng thời hạn chế kích thích cưỡng bứcngược, hạn chế kích thích thiếu, hạn chế V/F, hạn chế quá vô công, hạn chế quádòng stato, bảo vệ đứt dây PT.2. Mục đích của hạn chế V/F là để ngăn kích từ quá nhiều dẫn đến điện ápcủa máy phát lên quá cao, mật độ từ thông của lõi sắt quá lớn khiến cho máyphát bị quá nhiệt và bị sự cố. Chức năng hạn chế V/F chủ yếu hoạt động khi máyphát chạy không tải, khi máy phát hoà lưới chỉ phát tín hiệu cảnh báo, không tựđộng thực hiện giảm từ.3. Mục đích của hạn chế kích thích thiếu là để ngăn chặn việc người hoặchệ thống tự động giảm vô công quá nhiều khiến máy phát do kích từ quá nhỏdẫn đến mất đồng bộ hoặc nói cách khác chức năng này để khi máy phát hoàđồng bộ sẽ hạn chế việc hấp thụ công suất vô công quá lớn hoặc quá nhỏ.4. Mục đích của dòng hạn chế quá kích từ nhất thời hoặc kéo dài là để ngănchặn thời gian cuộn dây kích từ bị quá dòng quá lâu dẫn đến phát nhiệt.5. Chức năng bảo vệ đứt dây PT nhằm mục đích kiểm tra xem PT kích từcó bị đứt dây hay không để ngăn chặn việc kích từ lỗi. Căn cứ xác định PT đứtdây lấy từ PT kích từ và PT thiết bị đo hệ thống. Khi độ chênh lệch điện áp củahai dây đối ứng đạt đến một giá trị nhất định thì PT được nhận định là đứt dây.Xử lý PT đứt dây: Khi PT kích từ đứt dây sẽ chuyển sang chế độ bằng tay, cócảnh báo đứt dây, quyền điều khiển hệ thống chính được chuyển giao cho bộ cònlại. Khi đứt dây PT đồng hồ đo thì chỉ có cảnh báo đứt dây PT, bộ A lấy PT kíchtừ làm chủ, bộ B lấy PT đồng hồ đo làm chủ.IV. CHUYỂN ĐỔI PHƯƠNG THỨC ĐIỀU KHIỂN KÍCH TỪ1. Nhằm bảo đảm độ tin cậy khi vận hành, bộ phận điều khiển chính của hệthống điều khiển kích từ GEC-300 gồm hai bộ AVR độc lập (A/B). Khi vậnhành bình thường thì phân chia một bộ làm việc, một bộ dự phòng. Bộ làm việclà đơn nguyên điều khiển chính, bộ dự phòng theo dõi bộ làm việc và luôn ở-16-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINtrạng thái dự phòng nóng. Phương thức điều khiển của mỗi bộ AVR gồm haidạng: phương thức tự động và phương thức bằng tay. Trong điều kiện bìnhthường thì giữa hai phương thức này có thể chuyển đổi bằng tay, trong điều kiệnbất thường có thể chuyển đổi tự động để bảo đảm máy phát kích từ bình thường.2. Phương thức tự động là phương thức vận hành vòng điện áp kín, phươngthức bằng tay là phương thức vận hành dòng vòng kín. Trong điều kiện bìnhthường, hệ thống vận hành ở chế độ tự động, khi người thao tác chuyển đổi hoặckhi hệ thống gặp sự cố (như PT đứt dây hoặc bảo vệ nào đó hoạt động) thì sẽchuyển sang chế độ bằng tay.V. THUYẾT MINH VỀ CÁC CÔNG TẮC1. Công tắc của bộ điều tiết kích từHình 9: Đơn nguyên ECU1.1 Nguồn đơn nguyên ECU: công tắc “On/off” ở mặt sau;-17Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN1.2 Aptômát nguồn hệ thống điều khiển bộ A: nguồn một chiều A (1DK),nguồn xoay chiều A (2DK).1.3 Aptômát nguồn hệ thống điều khiển bộ B: nguồn một chiều B (1DK),nguồn xoay chiều B (2DK).2. Tủ công suất thông minh (tủ IPU)Các Aptômát, cầu dao được phân bố trong các tủ công suất:Hình 10: Aptômát sau tủ công suất thông minh (IPU)2.1 Aptômát nguồn quạt gió tủ IPU: 11FDK, 12FDK hoặc 21FDK, 22FDKhoặc 31FDK, 32FDK.Chú ý: Nguồn quạt gió có hai nguồn: một là nguồn tự dùng 380V, một lànguồn 380V hạ áp của MBA kích từ, chúng có thể tự động chuyển đổi.2.2 Aptômát nguồn một chiều tủ IPU: 11DK hoặc 21 DK hoặc 31 DK.2.3 Aptômát nguồn xoay chiều tủ IPU: 12DK hoặc 22 DK hoặc 32 DK.3. Tủ dập từ3.1 Aptômát nguồn thao tác (61DK).3.2 Aptômát nguồn khởi động kích từ (63DK).-18Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINVI. LỆNH THAO TÁCTrong lệnh thao thác có 8 loại thường dùng, khi bộ điều tiết ngừng vậnhành hoặc IPU chuyển sang chế độ vận hành tại chỗ thì có thể thực hiện thao táckích từ đối với IPU. Bấm nút “↑?”（“↓”để lựa chọn thao tác cần tiến hành, bấm“enter” để xác nhận thao tác. Bấm “esc” để trở về trang mục lục, nút“←?”（“→?”vô hiệu.Hình 11: Màn hình thao tác IPULệnh thao tácTên lệnhKhôi phục tínhiệuÝ nghĩa của lệnhThuyết minhKhôi phục tín hiệu saiTăng từ 0.5%Tăng dòng kích từ lên 0.5%Giảm từ 0.5%Giảm dòng kích từ 0.5%Dừng máyĐưa dòng kích từ về 0-19-Có tác dụng khi vận hànhtại chỗ. Có thể cài đặt độdài bước sóng.Có tác dụng khi vận hànhtại chỗ.Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMINVII. ĐIỀU CHỈNH HỆ THỐNG KÍCH TỪ1. Hệ thống kích từ có thể được điều khiển ở các chế độ bằng tay(MANUAL), và tự động (AUTO). Nhân viên vận hành lựa chọn chế độ này trêngiao diện vận hành ECS , hoặc màn hình điều khiển tại chỗ LCP.2. Tuỳ theo yêu cầu điều chỉnh điện áp của máy phát trong nhà máy điệnmà Trưởng ca, Trưởng kíp điện ra lệnh tăng hoặc giảm kích từ máy phát. Tuynhiên việc điều chỉnh điện áp và huy động công suất phản kháng của nhà máyphải được sự đồng ý hoặc ra lệnh của điều độ viên Hệ thống điện Miền.VIII. QUY ĐỊNH CHUNG KHI VẬN HÀNH HỆ THỐNG KÍCH TỪ1. Bộ tự động điều chỉnh kích từ cùng toàn bộ trang bị của nó, bộ giới hạndòng kích từ lớn nhất (OEL) và bộ giới hạn kích từ nhỏ nhất (UEL) của hệ thốngkích từ phải được đóng vào làm việc thường xuyên. Không được ngắt ra kể cảkhi ngừng hoặc đang vận hành máy phát điện. Chỉ cho phép cắt bộ tự động điềuchỉnh kích từ khi kiểm tra hoặc sửa chữa.2. Sự tác động của bộ tự động điều chỉnh kích từ phải có liên quan chặt chẽvới các bộ tự động điều chỉnh điện áp và công suất phản kháng của toàn nhàmáy.3. Bộ tự động điều chỉnh kích từ làm việc phải được hiệu chỉnh sao cho khiđiện áp của lưới điện giảm tới mức quy định vẫn đảm bảo được:3.1 Điện áp kích từ giới hạn.3.2 Tốc độ tăng điện áp kích từ theo trị số đã quy định.4. Khi hệ thống kích từ làm việc luôn đảm bảo hệ thống diệt từ sẵn sànglàm việc tin cậy, thường xuyên để giảm bớt sự tác động của điện áp tăng cao ởdây quấn kích từ khi dừng máy phát điện đang mang tải.5. Trong thời gian vận hành máy phát điện phải kiểm tra: những thông sốvề dòng điện và điện áp của hệ thống kích từ. Nhân viên vận hành phải ghi chépcác thông số trên các đồng hồ chỉ thị vào sổ trực ca.-20-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN6. Khi xuất hiện chạm đất trong mạch kích từ mà bảo vệ không tác độngthì phải giảm tải, tách máy phát ra khỏi lưới điện và đưa ra sửa chữa, nhanhchóng xác định vị trí và tính chất hư hỏng.7. Không cho phép máy phát điện làm việc ở chế độ không đồng bộ khôngcó kích thích.IX. DỪNG HỆ THỐNG KÍCH TỪ1. Dừng tự động1.1 Trong trường hợp này hệ thống kích từ máy phát làm việc theo tuần tựngừng khối.1.2 Khi lệnh dừng khối tuabin máy phát được đưa ra, quá trình giảm tảiđược thực hiện trong một thời gian nhất định: Bao gồm cả công suất tác dụng vàphản kháng.1.3 Tiếp đó lệnh cắt được gửi đến các máy cắt đầu cực máy phát.1.4 Toàn bộ hệ thống kích từ dừng: Đèn chỉ thị trên bảng điều khiển khốibáo đỏ, màn hình hiển thị trạng thái trên tủ điều khiển tại chỗ LCP, màn hìnhđiều khiển ECS đặt tại phòng điều khiển trung tâm báo hệ thống đã dừng.2. Dừng bằng tay2.1 Dừng tuần tự bằng tay: Trình tự dừng được thực hiện tuần tự theo cácbước ngừng tự động chỉ khác khi tốc độ máy phát đạt đến tốc độ yêu cầu, nhânviên vận hành phải kích chuột vào nút STOP trên màn hình điều khiển ECS đặttại phòng điều khiển trung tâm .2.2. Ngừng tại chỗ: Ngừng tại bảng điều khiển tại chỗ LCP bằng cách ấnnút STOP.X. KIỂM TRA HỆ THỐNG KÍCH TỪ1. Các nội dung kiểm tra tại phòng điều khiển trung tâm1.1 Không có tín hiệu cảnh báo.1.2 Không có bộ điều chỉnh nào dừng hoạt động.-21-Quy trình vận hành hệthống kích từCÔNG TY NHIỆT ĐIỆN SƠN ĐỘNG - VINACOMIN1.3 Điện áp của hệ thống, điện áp đầu cực, vô công của máy phát, dòngkích từ ổn định và nằm trong phạm vi cho phép.2. Nội dung kiểm tra phòng thiết bị2.1 Không có tín hiệu cảnh báo bất thường.2.2 Đồng hồ đo không dao động bất thường.2.3 Quạt gió vận hành bình thường.2.4 Tình trạng dòng không đổi của tủ công suất bình thường.2.5 Không có âm thanh hoặc mùi lạ.2.6 Nhiệt độ, độ ẩm, địa chấn của môi trường bình thường.2.7 Trong khi vận hành phán đoán trình trạng làm việc của MBA kích từqua âm thanh nghe được.2.8 Độ tăng nhiệt của các bộ phận bình thường2.9 Độ tăng nhiệt của mặt ống thyristor (tại vị trí tiếp xúc với bộ tản nhiệt)