Răng Và Bộ Răng - Nha Khoa Quang Hải

I. Các bộ răng

1. Bộ răng sữa

• Răng sữa có vai trò rất quan trọng trong:
• Tiêu hoá: nhai nghiền thức ăn.
• Giữ khoảng cho răng vĩnh viễn.
• Phát âm và thẩm mỹ.
• Đồng thời, kích thích sự phát triển của x¬ương hàm nhất là sự phát triển chiều cao cung răng qua hoạt động nhai.

Bộ răng sữa gồm 20 chiếc.

Ở mỗi phần tư hàm, có hai răng cửa (răng cửa giữa và răng cửa bên), một răng nanh và hai răng hàm (răng cối thứ nhất và răng cối thứ hai)

Tên răng Ký kiệu Răng cửa giữa là răng sữa số 1 Răng cửa bên 2 Răng nanh 3 Răng hàm thứ nhất (cối 1) 4 Răng hàm thứ hai (cối 2) 5

2. Bộ răng vĩnh viễn

Gồm 32 chiếc, ở mỗi phần tư hàm, có hai răng cửa (răng cửa giữa và răng cửa bên), một răng nanh, các răng này thay thế cho các răng sữa cùng tên tư¬ơng ứng; hai răng hàm nhỏ (răng hàm nhỏ thứ nhất và răng hàm nhỏ thứ hai, thay thế cho các răng hàm sữa) và ba răng hàm lớn (răng hàm lớn thứ nhất, răng hàm lớn thứ hai và răng hàm lớn thứ ba; các răng này không thay thế cho răng sữa nào cả, đặc biệt răng hàm lớn thứ nhất còn gọi là răng-sáu-tuổi mọc lên rất sớm, cùng tồn tại với các răng sữa nên rất dễ nhầm với răng sữa và không chăm sóc đúng mức).

Tên răng Ký hiệu

Răng cửa giữa là răng vĩnh viễn số 1 Răng cửa bên 2 Răng nanh 3 Răng hàm nhỏ thứ nhất (cối nhỏ 1) 4 Răng hàm nhỏ thứ hai (cối nhỏ 2) 5 Răng hàm lớn thứ nhất (cối lớn 1: răng-sáu-tuổi) 6 Răng hàm lớn thứ hai (cối lớn 2: răng-mư¬ời-hai-tuổi) 7 Răng hàm lớn thứ ba (cối lớn 3: răng khôn) 8

3. Bộ răng hỗn hợp

Gồm răng sữa và răng vĩnh viễn cùng tồn tại trên cung hàm trong khoảng từ 6-12 tuổi.

II. Cách gọi tên răng theo Liên Đoàn Nha Khoa Quốc Tế (FDI) 10/1970

Để gọi đầy đủ và gọn tên các răng theo vị trí phải trái, trên d¬ưới, ng¬ười ta dùng hai chữ số ký hiệu là xy:

1. Chữ số đầu (x) chỉ vùng

Răng hai hàm đựơc chia thành 4 vùng:

1.1. Đối với răng vĩnh viễn

• Vùng 1: cho tất cả các răng hàm trên bên phải.
• Vùng 2: cho tất cả các răng hàm trên bên trái.
• Vùng 3: cho tất cả các răng hàm dư¬ới bên trái.
• Vùng 4: cho tất cả các răng hàm dư¬ới bên phải.

1.2. Đối với răng sữa

• Vùng 5: cho tất cả các răng hàm trên bên phải.
• Vùng 6: cho tất cả các răng hàm trên bên trái.
• Vùng 7: cho tất cả các răng hàm dư¬ới bên trái.
• Vùng 8: cho tất cả các răng hàm dư¬ới bên phải.

2. Chữ số sau (y) chỉ loại răng

Ví dụ: Gọi tên răng hàm lớn thứ hai hàm trên bên phải vĩnh viễn là răng 17. Gọi tên răng hàm thứ nhất hàm d¬ứơi bên trái sữa là răng 74.

III. Các phần của răng

Răng có hai phần: Thân răng và chân răng, được phân cách bởi cổ răng giải phẫu.

1. Thân răng là phần trông thấy đư¬ợc ở trên cổ răng giải phẫu, thân răng có 5 mặt:

1.1. Mặt nhai (của răng hàm), rìa cắn (của nhóm răng cửa tr¬ước): qua đó, có sự tiếp xúc các răng hàm đối diện để cắn xé, nhai, nghiền thức ăn. Ở mặt nhai có các núm (múi) răng, đ¬ược phân cách nhau bởi các rãnh.

1.2. Mặt ngoài: còn gọi là mặt má (hành lang) đối với răng hàm, mặt môi (tiền đình) đối với răng trước cửa.

1.3. Mặt trong: còn gọi là mặt vòm miệng đối với các răng hàm trên, mặt l¬ưỡi đối với các răng hàm dưới.

1.4. Hai mặt bên: mặt gần là mặt bên của răng nằm gần đ¬ường giữa, mặt xa là mặt bên của răng nằm xa đư¬ờng giữa.

2. Chân răng là phần đ¬ược cắm vào xư¬ơng ổ răng của xư¬ơng hàm, đ¬ược che phủ trên cùng bởi lợi bám ở cổ răng, tận cùng bằng chóp chân răng. Số l¬ượng chân tùy loại răng và vị trí của nó:

2.1. Đối với răng vĩnh viễn

• Một chân: các răng cửa, răng nanh, các răng hàm nhỏ hàm dư¬ới, răng hàm nhỏ thứ hai hàm trên.
• Hai chân: răng hàm nhỏ thứ nhất hàm trên (gồm một chân ngoài và một chân trong), răng hàm lớn thứ nhất và răng hàm lớn thứ hai hàm dư¬ới (gồm một chân xa và một chân gần).
• Ba chân: răng hàm lớn thứ nhất và thứ hai hàm trên (gồm hai chân ngoài và một chân trong).
• Số chân bất thư¬ờng: răng khôn và các tr¬ường hợp ngoại lệ ở các răng khác có số lượng chân thay đổi.

2.2. Đối với răng sữa

• Một chân: các răng cửa, răng nanh.
• Hai chân: các răng hàm (cối) dư¬ới (gồm một chân xa và một chân gần).
• Ba chân: các răng hàm (cối) trên (gồm hai chân ngoài và một chân trong).

IV. Cấu trúc răng

Răng đ¬ược cấu tạo bởi ba thành phần: men, ngà và tủy răng.

1. Men răng

Men răng là thành phần cứng nhất cơ thể, gồm 96% vô cơ, chủ yếu là Hydroxy apatit, 3% nư¬ớc, 1% hữu cơ. Men bao phủ thân răng, hầu nh¬ư không có cảm giác.

2. Ngà răng

Ngà răng ít cứng hơn men răng, gồm 70% vô cơ, 30% hữu cơ và n¬ước, ngà liên tục từ thân đến chân răng, tận cùng ở chóp răng (Apex), trong lòng chứa buồng tủy và ống tủy. Ngà có cảm giác vì chứa các ống thần kinh Tomes.

3. Tủy răng

Tuỷ răng là mô lỏng lẻo trong buồng và ống tủy, là đơn vị sống chủ yếu của răng. Trong tủy có mạch máu, thần kinh, bạch mạch ...

V. Phân biệt răng sữa và răng vĩnh viễn

1. Thân răng

Thân răng sữa thấp hơn răng vĩnh viễn, kích thư¬ớc gần-xa lớn hơn chiều cao.

Mặt nhai thu hẹp nhiều

• Cổ răng thắt lại nhiều và thu hẹp hơn.
• Lớp men và ngà mỏng hơn
• Màu răng sáng hơn, thành phần vô cơ ít hơn.
• Răng cửa và răng nanh sữa nhỏ và không thanh như ¬ răng vĩnh viễn: chiều gần-xa nhỏ hơn nh¬ng chiều ngoài-trong phồng hơn.

Răng hàm sữa lớn hơn răng hàm nhỏ vĩnh viễn, cần phân biệt kỹ với răng hàm lớn thứ nhất vĩnh viễn.

2. Tuỷ răng

• Tủy răng sữa lớn hơn nếu so theo tỉ lệ kích th¬ước thân răng.
• Sừng tủy nằm gần đư¬ờng nối men-ngà hơn.
• Có nhiều ống tủy phụ .

Vì vậy, khi điều trị sâu răng sữa, cần l¬ưu ý không làm tổn th¬ương tủy; khi viêm tủy thì phản ứng rất nhanh và dễ bị hoại tử.

3. Chân răng

• Chân răng cửa và răng nanh sữa dài và mảnh hơn nếu so theo tỉ lệ với kích th¬ước thân răng.
• Chân răng hàm sữa tách nhau ở gần cổ răng hơn và càng về phía chóp thì càng tách xa hơn.

Vì vậy, chân răng sữa dễ bị gãy khi nhổ răng.

A: chiều dày lớp men răng sữa mỏng hơnB: chiều dày lớp ngà ở hố rãnh răng sữa tương đối dày hơn.C : tỉ lệ buồng tuỷ răng sữa lớn hơn và sừng tuỷ nằm gần đường nối men ngà hơn.D: gờ cổ răng sữa nhô cao.E: trụ men răng sữa nghiêng về mặt nhaiF: cổ răng sữa thắt lại rõ rệt và thu hẹp hơnG: chân răng sữa dài và mảnh hơn (so với kích thước thân răng).H: chân răng hàm sữa tách ra ở gần cổ răng hơn và càng gần về phía chóp thì càng tách xa hơn.