Review Các Môn CPA Australia - Đăng Hải Trần

Tuần trước mình vừa nhận kết quả môn thi cuối cùng của chương trình CPA. Vậy là, sau hơn 2 năm ròng rã, hành trình CPA của mình đã chính thức kết thúc. Sẽ không còn những tháng ngày học đến quá nửa đêm với đôi mắt trĩu nặng và trong đầu thì không nghĩ được điều gì khác ngoài câu hỏi “tại sao mình phải sống khổ sở thế này?”, mình đã được tự do!

Để kỷ niệm cột mốc này, mình muốn nhìn lại và review một lượt 6 môn nâng cao của CPA, để xem nỗi ám ảnh với CPA còn lại được bao nhiêu. Và biết đâu, bài viết lại có ích với ai đó. Các môn học sẽ được review theo thứ tự mà mình học luôn.

(Lưu ý: đây hoàn toàn là cảm nhận cá nhân, dựa trên trải nghiệm thực tế của mình. Có thể ai đó, với background khác, sẽ có suy nghĩ khác.

Về background của mình: mình là dân kinh tế, nhưng theo kiểu kinh tế học, nghiêng nhiều về kinh tế vĩ mô chứ không sâu về kinh tế vi mô. Ngành mình đang làm dù liên quan đến tài chính, nhưng không đòi hỏi nhiều kiến thức về nghiệp vụ trong tổ chức)

1. Financial Reporting

• Số chương: 7 (726 trang)

• Nội dung: Nói về việc lập báo cáo tài chính theo chuẩn mực IFRS.

• Độ khó lúc học: 5/5

• Độ khó lúc thi: 5/5 (bao gồm cả trắc nghiệm và tự luận)

Nghe lời một chị đồng nghiệp kể lại rằng: “bọn audit bảo môn này dễ lắm”, mình nhắm mắt đăng ký theo mà chẳng mảy may suy nghĩ. Ngờ đâu, đây lại là môn học “ác mộng” nhất trong hơn 2 năm học CPA của mình.

Với dân audit thì có thể dễ thật, vì đó là nghiệp vụ các bạn làm hàng ngày. Hoặc những người đã từng học về nghiệp vụ kế toán, lập báo cáo tài chính thời đại học thì cũng sẽ thấy môn này không quá khó. Nhưng với những ai không có nền tảng về kế toán như mình thì FR quả thật là một cơn ác mộng, vì nó giới thiệu quá nhiều concept mới. Hơn nữa, mình đã bỏ qua toàn bộ 6 môn cơ bản để nhảy luôn lên môn nâng cao nên việc hiểu được logic trong sách càng trở nên khó khăn (đặc biệt là phần Deferred tax và Consolidation).

Chiến lược học môn này của mình là cố gắng đọc kỹ để hiểu được bản chất của từng bước trong việc lập báo cáo tài chính. Nói cách khác là phải liên tục đặt ra các câu hỏi “tại sao” và tự trả lời, tìm ra quy luật và tự kiểm tra xem quy luật đó có đúng không. Cái gì khó quá không hiểu được thì phải viết ra, đến lúc thi chỉ cần áp vào thôi (điển hình là đoạn về Deferred tax, liệt kê hết các trường hợp ra, vd: cái gì tăng thì tăng Deferred tax liability/asset, v.v.). Đây cũng là một môn tính toán rất nhiều (có thể nói là nhiều nhất trong số các môn của CPA), nên phải liên tục luyện đề. Để tiết kiệm thời gian, mình thường đọc luôn lời giải rồi tìm cách để hiểu và nhớ lời giải ấy. Được cái là lúc thi, bài tập tự luận khá là giống bài tập trong sách, chỉ thay số là xong. Nhưng phần trắc nghiệm thì phải thật sự hiểu thì mới có thể làm kịp được.

Kỷ niệm với FR là mình từng bị ám ảnh đến nỗi không ít lần mơ thấy nó, đặc biệt là chương về Deferred tax (vì lần đầu tiên trong đời, mình cảm thấy bất lực để hiểu một thứ gì đó đến thế). Mình đã định là nếu trượt thì sẽ bỏ luôn CPA. Nhưng rất “tiếc” là lại đỗ, thế là sang môn thứ 2.

2. Ethics & Governance

• Số chương: 5 (429 trang)

• Nội dung: Phân tích các chuẩn mực đạo đức của nghề kế toán/kiểm toán/tư vấn tài chính và nguyên tắc quản lý doanh nghiệp/tổ chức từ góc độ kế toán/tài chính.

• Độ khó lúc học: 3/5

• Độ khó lúc thi: 2,5/5 (đợt mình thi thì chỉ có trắc nghiệm thôi, giờ là có cả trắc nghiệm và tự luận)

Mặc dù lúc đăng ký thi, chị nhân viên bên CPA Hà Nội đã cảnh báo trước cho chúng mình rằng EG rất khó, đừng nên học chung với môn nào khác, cơ mà môn này với mình hoá ra khá dễ thở, gần như là một sự xả hơi sau môn FR quá đỗi kinh hoàng. Vì toàn lí thuyết nên đọc sách vèo vèo. Hơn nữa, kiến thức trong này khá gần với thực tế nên chỉ cần có kinh nghiệm làm việc trong một tổ chức chuyên nghiệp, kết hợp với common sense một chút là hiểu được dễ dàng. Đợt đó, làn sóng COVID-19 đầu tiên bùng phát, Hà Nội phong toả nên lịch thi bị lùi xuống tận 1 tháng (và cuối cùng chuyển sang thi online), nên mình nhai đi nhai lại quyển sách phải đến 2, 3 lần ấy. Làm bài xong mình còn thừa tận 15 phút. Bởi sau vài lần đọc, đạo đức nó đã thấm nhuần vào tư tưởng của mình rồi, đọc câu hỏi cứ thế mà chọn thôi, chẳng cần phải tra sách mấy.

Chiến lược học EG của mình là đọc đi đọc lại sách nhiều lần, kết hợp với làm index. Ngoài ra, việc liên tưởng đến những tình huống thực tế và sử dụng business mindset sẵn có sẽ hỗ trợ rất nhiều trong việc chọn được đáp án đúng (mà có khi chưa cần phải đọc sách đến phần đó). Thêm nữa, kiến thức của EG sẽ còn được lặp lại ít nhiều trong tất cả các môn còn lại nên mọi người nhớ học cho cẩn thận.

Vượt qua EG một cách trót lọt, mình thừa thắng xông lên, đăng ký hẳn 2 môn cho kỳ tiếp theo.

3. Advanced Audit and Assurance

• Số chương: 5 (507 trang)

• Nội dung: Giới thiệu quy trình kiểm toán báo cáo tài chính và các dịch vụ bảo đảm khác.

• Độ khó lúc học: 4/5

• Độ khó lúc thi: 4/5 (100% trắc nghiệm)

Mặc dù là môn “tự chọn” nhưng mình bị phía CPA Australia ấn định phải thi AAA (do trong chương trình học đại học của mình không có môn tương ứng). Môn này hoá ra toàn là lí thuyết, nhưng khác với EG, đây là thứ lý thuyết xa lạ với mình. Vì vậy, việc học vất vả hơn đáng kể so với EG (font chữ lại còn bé và ít biểu đồ nên chính ra AAA nặng kiến thức hơn EG). Các bước trong quy trình kiểm toán cứ lẫn hết vào với nhau, nhiều đoạn thật sự mập mờ mà mình không thể hiểu được tại sao (vd như phần đánh giá và xếp loại các rủi ro). Đến lúc đi thi, mình cũng không dám khẳng định là mình hoàn toàn nắm vững những gì mình đọc. Đây chính là môn khiến cho mình gần như “quay cuồng trong mơ hồ” lúc làm bài, đến độ thi xong, mình vẫn còn nhớ gần như toàn bộ các câu trắc nghiệm vì lúc trước phải đọc đi đọc lại quá nhiều để chọn được đáp án. Đến giờ cũng không hiểu bằng cách nào mà mình pass. Nhưng nếu bạn được quyền lựa chọn thì mình nghĩ không nên chọn môn này, trừ khi bạn có kinh nghiệm làm kiểm toán.

Chiến lược học của mình là… chẳng có chiến lược gì hết. Nên đi chùa, sống bớt nghiệp lại và tỏ ra nhân hậu với mọi người để tăng khả năng được độ. Đùa thôi, mình nghĩ với môn này, index sẽ là yếu tố then chốt để vượt qua bài thi. Vì nó có rất nhiều thuật ngữ và khái niệm, không thể nhớ hết được mà buộc phải tra. Nhanh tay nhanh mắt là một lợi thế.

À, có một cái hay ho là học AAA xong mình mới biết báo cáo tài chính là do kế toán lập, chứ không phải kiểm toán. Kiểm toán thì xác thực lại thôi.

4. Strategic Management Accounting

• Số chương: 6 (740 trang)

• Nội dung: Nói về vai trò của kế toán trong việc lập kế hoạch tài chính và quản lý dự án.

• Độ khó lúc học: 2/5

• Độ khó lúc thi: 2,5/5 (bao gồm cả trắc nghiệm và tự luận)

Sách của SMA nhìn thì dày nhưng thực chất nội dung lại rất ít, vì toàn biểu đồ, hình vẽ với case study. Ngoài ra, SMA – theo mình đánh giá – chính là môn học thiết thực nhất trong toàn bộ chương trình CPA. Vì vậy, học môn này mình thấy rất thích, rất vào. SMA có cả tính toán và lý thuyết, nhưng phần tính toán khá đơn giản, chẳng cần máy tính cũng làm được. Logic của các concept được giới thiệu thì vô cùng dễ hiểu chứ không như FR hay AAA. Dù học SMA cùng với AAA nhưng mình chỉ dành khoảng 1/3 thời gian cho SMA (trong khi đây mới là môn bắt buộc). Lúc đi thi, đề cũng khá dễ, không lừa lọc gì. Tuy nhiên, phần tự luận hơi dài. Vậy nên cách tốt nhất là kết thúc sớm phần trắc nghiệm để dành thời gian mà viết câu tự luận.

Chiến lược học đối với SMA là làm thật nhiều bài tập, cả trong sách lẫn trên website. Lưu ý là tự làm chứ không phải là chỉ đọc đáp án như môn FR nhé, vì các bài tập không quá phức tạp nên mình cần rèn luyện về tốc độ. Ngoài ra, cũng nên chuẩn bị index để nhanh chóng tra cứu các khái niệm trong câu hỏi.

Môn SMA này cho mình một trải nghiệm hú hồn. Mình đi thi với tâm thế khá thảnh thơi, làm trắc nghiệm vô cùng nhởn nhơ từ từ, thậm chí còn cố tình bôi ra thêm vì mình đinh ninh rằng phần tự luận cũng ngắn, chỉ khoảng 2 câu như bài thi thử trên website thôi. Ai ngờ, đến lúc làm tự luận, mình mới phát hiện ra có tận 12 câu liền. Lúc đó hoảng, vắt chân lên cổ mà làm. May quá cuối cùng vẫn xong, sát nút luôn. Lúc nhận kết quả, điểm môn SMA của mình còn thấp hơn cả AAA.

5. Global Strategy and Leadership

• Số chương: 7 (598 trang)

• Nội dung: Cung cấp kiến thức về vai trò, tầm quan trọng của nhà lãnh đạo trong tổ chức và các giá trị cốt lõi hình thành một tổ chức.

• Độ khó lúc học: 3/5

• Độ khó lúc thi: 4/5 (bao gồm cả trắc nghiệm và tự luận)

Để đăng ký được GSL, bạn bắt buộc phải học xong 3 học phần tiên quyết là FR, EG và SMA. Cũng hợp lý, vì kiến thức trong GSL là tổng hoà của 3 môn kia, đồng thời mở rộng thêm kha khá. Giống như SMA, GSL là một học phần khá thú vị, cung cấp nhiều kiến thức về kỹ năng lãnh đạo một cách hệ thống. Đọc mà nhiều lúc cảm giác như đang đọc sách self-help vậy. Vì toàn lý thuyết nên trở ngại duy nhất lúc học là buồn ngủ, và kiến thức vào đầu thì cứ trôi tuột ra. Tuy nhiên, nhờ môn này mà mình đã có cái nhìn khác về ban lãnh đạo công ty, thấy được điểm nào chưa ổn và cần cải thiện ra sao. Một số kiến thức trong sách cũng đã và đang được mình áp dụng. Không quá khi nói là, môn này giúp mình trở thành một leader tốt hơn.

Đi thi thì lại là một câu chuyện khác. Nội dung môn học thiết thực nên câu hỏi cũng mang tính thực tế cao, phải thật sự hiểu những gì đã học và có business sense nhất định để chọn được đáp án đúng (vì các đáp án cứ na ná nhau). Phần tự luận theo dạng case study, đòi hỏi phải động não và tận dụng tối đa kỹ năng chém gió. Nếu bị áp lực về thời gian, hãy dùng 5 phút nghỉ giải lao được cho phép để nghĩ sẵn ý trong đầu, sau đó chỉ cần gõ ra thôi (nhờ làm cách này mà mình mới kịp hoàn thành bài thi). Ngoài ra, với riêng môn này, đừng tự chuẩn bị index, hãy dùng luôn index phía sau sách cho nhanh.

GSL khá nặng kiến thức, do vậy không nên học chung với môn nào khác nếu quỹ thời gian của bạn có hạn.

6. Australia Taxation

• Số chương: 11 (506 trang)

• Nội dung: Tổng quan về hệ thống thuế của Australia, bao gồm luật thuế, các loại thuế và cách tính từng loại.

• Độ khó lúc học: 5/5

• Độ khó lúc thi: 3/5 (bao gồm cả trắc nghiệm và tự luận)

Lại là một học phần tự chọn mà mình bị CPA Australia bắt phải thi. Nếu được, mình sẽ không đời nào chọn môn này, vì nghe nói kiến thức rất nặng và khó. Mà công nhận nặng và khó thật. Sách có tới 11 chương, một vài nội dung thỉnh thoảng lại lặp lại nên lúc học cứ rối hết cả lên. Ngoài ra, thời điểm này Chính phủ Australia cũng ban hành thêm một số ưu đãi cho người nộp thuế chịu ảnh hưởng bởi COVID-19, nên vấn đề đã phức tạp nay càng lằng nhằng hơn bởi các chính sách mới ấy. Phần tính toán của AT nặng không thua kém gì FR, nhưng hiểm hóc hơn ở một chỗ là phải nhớ rất nhiều tiểu tiết (vd: trường hợp nào được miễn, trường hợp nào được ưu đãi, v.v.), quên một ý thôi là kết quả ra sai bét.

Với AT, phải đến khi đọc sách lần thứ 3 mình mới nắm được hệ thống kiến thức và không bị lẫn vào nhau. Chưa kể, trong luật thuế Australia có nhiều điểm khác với thuế Việt Nam, thậm chí là không có ở thuế Việt Nam, nên não phải hoạt động khá nhiều để hiểu được logic đằng sau mỗi loại thuế, cách tính thuế. Chiến lược học môn này là cần xác định thinking flow khi làm bài để tránh không bỏ sót ý (vd: bước đầu là xác định loại thuế nào, bước hai là xem có thuộc diện ưu đãi, miễn trừ không, v.v). Ngoài ra, công thức nên được tổng hợp hết vào một tờ giấy riêng để tra cho tiện (vì sẽ có rất rất nhiều công thức, không thể nhớ hết được đâu). Nên sử dụng thinking flow và các công thức để tự giải lại các ví dụ trong sách và case study trên website cho quen.

Lúc đi thi thì đề không khó như mình nghĩ (hoặc cũng tại mình học kỹ quá. Môn cuối nên bằng mọi giá mình phải qua). Làm bài xong mình còn thừa tầm 1 phút để nói cảm ơn với giám thị (môn này mình phải thi online có giám sát). Nộp bài xong tắt máy mà biết chắc là mình không thể trượt được. Cảm giác vô cùng thoả mãn!

(À, bạn có thể tham dự kỳ thi thuế Việt Nam do Bộ Tài chính tổ chức thay cho môn AT. Mình đã đăng ký thi năm ngoái (mất 700k), nhưng kỳ thi bị hoãn vô thời hạn do COVID-19. Tuy nhiên, sau khi ôn xong cả 2 môn thì cá nhân mình nghĩ nên thi AT hơn là thuế Việt Nam. Vì với AT, đề thi đảm bảo sẽ chỉ bao gồm các kiến thức trong sách. Còn với thuế Việt Nam thì… bạn biết hệ thống nghị định, thông tư của Việt Nam nó lằng nhằng thế nào rồi đấy)

Tổng kết lại thì mình sẽ có bảng xếp hạng như sau:

Độ khó lúc học	Độ khó lúc thi
1. Financial Reporting (5/5)	1. Financial Reporting (5/5)
2. Australia Taxation (5/5)	2. Advanced Audit and Assurance (4/5)
3. Advance Audit and Assurance (4/5)	3. Global Strategy and Leadership (4/5)
4. Global Strategy and Leadership (3/5)	4. Australia Taxation (3/5)
5. Ethics & Governance (3/5)	5. Ethics & Governance (2,5/5)
6. Strategic Management Accounting (2/5)	6. Strategic Management Accounting (2,5/5)

CPA Australia là một hành trình vô cùng mệt mỏi và đòi hỏi nhiều nỗ lực, kỷ luật bản thân. Để đảm bảo qua môn, mỗi ngày bạn phải dành ra ít nhất 1h để học và đọc mỗi quyển sách ít nhất 2 lần. Trong hơn 2 năm vừa rồi, hầu như ngày nào mình cũng đang trong trạng thái ôn thi. Về nghỉ Tết cũng tranh thủ mang sách để học cho cố. Mặc dù vậy, thành quả nhận lại thì thật sự xứng đáng. Với tấm bằng CPA, cơ hội nghề nghiệp của bạn sẽ được mở rộng không chỉ xét về phạm vi ngành nghề, mà còn là phạm vi quốc gia. Do đó, hãy xác định trước con đường mình định theo đuổi và đưa ra quyết định càng sớm càng tốt, trước khi bạn bị vướng bận bởi quá nhiều thứ khác.

Giờ thì mình có thể sống cuộc đời của mình, thoải mái làm những điều mình thích rồi. Chúc các bạn – những ai vẫn đang từng ngày cày cuốc với CPA – sẽ sớm được giải thoát. Kiểu gì cũng đến nơi thôi. 🙂

Mình đã tổng hợp giáo trình và các tài liệu mình chuẩn bị trong quá trình tự học tại link này. Mọi người có thể tải xuống tham khảo nhé!

(Lưu ý: Chương trình học CPA được cập nhật khá thường xuyên nên có thể những tài liệu này sẽ không còn quá hữu dụng tại thời điểm hiện tại nữa)

Share this:

• X
• Facebook

Like Loading...