Rối Loạn Nội Tiết Tố Gây Viêm Da Cơ địa - Nguyên Nhân Vì Sao?

Rối loạn nội tiết tố gây rối loạn đáp ứng miễn dịch là một trong những nguyên nhân làm cho bệnh viêm da cơ địa bùng phát và nặng hơn. Cùng tìm hiểu vì sao rối loạn nội tiết tố gây viêm da cơ địa tại bài viết này

TS.BS Đặng Thị Ngọc Bích – chuyên khoa Da liễu, BVĐK Tâm Anh TP HCM cho biết bệnh viêm da cơ địa là bệnh thường gặp, đặc trưng bởi viêm da mạn tính, hay tái phát và ngứa. Bệnh không nguy hiểm tính mạng nhưng có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ như tình trạng lột da, dày da… ảnh hưởng chất lượng cuộc sống do da thường ngứa ngáy hay bội nhiễm vi khuẩn…

1. Khó xác định nguyên nhân khiến viêm da cơ địa trở nặng, bùng phát
2. Dấu hiệu nhận biết khi mắc viêm da cơ địa
3. Tại sao rối loạn nội tiết tố gây viêm da cơ địa?
   1. 1. Tuổi dậy thì
   2. 2. Biến động hormone trong kinh nguyệt
   3. 3. Estrogen tăng cao trong thai kỳ
   4. 4. Hormone stress
4. Có thể kiểm soát được tình trạng rối loạn nội tiết?

Khó xác định nguyên nhân khiến viêm da cơ địa trở nặng, bùng phát

Viêm da cơ địa có liên quan đến yếu tố di truyền, bệnh có xu hướng xảy ra trong các gia đình có người từng mắc bệnh. Bệnh có những đợt bùng phát/ tái phát mặc dù người bệnh vẫn tuân thủ các biện pháp điều trị và chăm sóc da. Cho đến nay, vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác khiến bệnh bùng phát hoặc nặng hơn.

Các nhà khoa học cho rằng những yếu tố liên quan đến nội tiết tố, trạng thái cảm xúc như căng thẳng hoặc trầm cảm có thể là nguyên nhân gây bùng phát bệnh hoặc khiến bệnh tái phát sau một thời gian dài. Tình trạng stress kéo dài khiến các hormone tương tác với hệ thống miễn dịch, dần thay đổi, dẫn đến bệnh viêm da cơ địa. Rối loạn nội tiết gây viêm da cơ địa, nguyên nhân là do yếu tố thay đổi nội tiết khiến da mất đi độ ẩm ở lớp bảo vệ cần thiết. Điều này có thể dẫn đến biểu hiện ngứa dữ dội, gãi trầy xước, từ đó mở đường cho bệnh viêm da cơ địa bùng phát.

Dấu hiệu nhận biết khi mắc viêm da cơ địa

Dấu hiệu điển hình của viêm da cơ địa là tình trạng da viêm đỏ, tróc vảy, chảy dịch, dày sừng, nứt nẻ, ngứa râm ran hay ngứa dữ dội, càng gãi càng ngứa. Tuy nhiên, tùy vào độ tuổi và giai đoạn tiến triển, bệnh sẽ có những triệu chứng khác nhau. (1)

So với trẻ em, những biểu hiện viêm da cơ địa ở người lớn ít rầm rộ hơn vì kháng thể và sức đề kháng cao hơn. Những tổn thương cơ bản gây ra bởi viêm da cơ địa bao gồm: da dày, lichen hóa, vết nứt đau, hậu quả của việc bệnh nhân gãi nhiều; xuất hiện tại các vị trí nếp gấp lớn, các ngón, cổ, gáy, cổ tay, cẳng chân.

Ngoài những triệu chứng điển hình trên, viêm da cơ địa cũng có biểu hiện khu trú khác như lòng bàn tay, bàn chân, chàm núm vú, chàm mi mắt, viêm môi bong vảy, chàm đồng xu…

Tại sao rối loạn nội tiết tố gây viêm da cơ địa?

Rối loạn nội tiết ảnh hưởng đến viêm da cơ địa hoặc làm cho bệnh viêm da cơ địa tiến triển nặng hơn. Tình trạng này có thể đến từ những nguyên nhân như bước vào giai đoạn dậy thì, kinh nguyệt, estrogen tăng cao trong thai kỳ… (2)

1. Tuổi dậy thì

Bệnh viêm da cơ địa sẽ biến mất trước tuổi vị thành niên ở khoảng 3/4 số người được chẩn đoán trong thời thơ ấu. Một phần tư còn lại mắc bệnh này trong suốt cuộc đời trưởng thành của họ hoặc tái phát ở giai đoạn nào đó trong cuộc đời.

Yếu tố hình thành và lý do gây bệnh ở mỗi người sẽ diễn ra theo những cách khác nhau. Tuy nhiên hormone sinh dục có ảnh hưởng lớn, đặc biệt ở nữ giới.

Bé trai được chẩn đoán mắc bệnh chàm nhiều hơn bé gái nhưng đến tuổi dậy thì tình trạng này sẽ thay đổi. Bệnh thường xảy ra trong độ tuổi từ 12 đến 16 (ở bé trai) và từ 10 đến 14 tuổi (ở bé gái).

Hai loại hormone nội tiết nữ là Estrogen và Progesterone tăng cường hoạt động của một số tế bào trong hệ thống miễn dịch ảnh hưởng đến hàng rào bảo vệ của da.

Khi hàng rào bảo vệ da bị tổn thương (giảm nồng độ lipid trên da như ceramide, cholesterol, các acid béo cần thiết; thiếu lipid gian bào; tăng men tiêu protein nội sinh trên da), dẫn đến da khô, mất nước, tế bào da bị biến dạng, hậu quả là các tác nhân bên ngoài như dị nguyên, vi khuẩn dễ xâm nhập gây ra phản ứng viêm.

Trong khi đó, nội tiết tố nam androgen (giúp điều chỉnh và duy trì các đặc điểm nam giới bao gồm sự phát triển của cơ quan sinh dục nam; đặc trưng giới tính nam tuổi dậy thì như lông cơ thể, vóc dáng, giọng nói, cơ bắp…) lại bị đảo ngược. Chúng ngăn chặn phản ứng, do đó tình trạng viêm nhiễm và các dấu hiệu khác của bệnh viêm da cơ địa không xảy ra. Điều này có thể giải thích tỷ lệ trẻ nhỏ mắc bệnh chàm nhiều hơn so với trẻ sau tuổi dậy thì.

2. Biến động hormone trong kinh nguyệt

Khoảng 47% phụ nữ mắc phải tình trạng viêm da cơ địa nhận thấy các triệu chứng tồi tệ hơn trong tuần trước khi có kinh. Nguyên nhân có thể đến từ sự sụt giảm đột ngột của estrogen trước kỳ kinh. Điều này cho thấy sự ảnh hưởng của nội tiết tố nữ với bệnh viêm da cơ địa.

3. Estrogen tăng cao trong thai kỳ

Phụ nữ mang thai dễ mắc phải tình trạng viêm da cơ địa do nhiều nguyên nhân trong đó có tình trạng estrogen tăng cao. Khi nồng độ estrogen tăng cao sẽ tác động đến hệ thống miễn dịch và gây suy yếu. Ngoài ra, tình trạng này cũng khiến định lượng Globulin miễn dịch E (IgE) trong huyết tương tăng nhanh, gây rối loạn chức năng các cơ quan, làm bùng phát những biểu hiện của tình trạng viêm da cơ địa.

4. Hormone stress

Khi gặp phải vấn đề căng thẳng, cơ thể bắt đầu phản ứng thông qua các biểu hiện tăng nhịp tim, tăng huyết áp và giải phóng các hormone căng thẳng như cortisol và adrenaline. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ hormone cortisol lại ngăn cản hoạt động của hệ thống miễn dịch, còn các hormone “tạo cảm giác dễ chịu” như endorphin lại có xu hướng suy giảm. Do đó, khi thai phụ bị chàm, cơ thể cùng lúc phản ứng bằng một cơn bùng phát dữ dội và mức độ căng thẳng tăng cao.

Có thể kiểm soát được tình trạng rối loạn nội tiết?

Nam giới và nữ giới cần duy trì chế độ sinh hoạt khoa học bao gồm tập luyện, nghỉ ngơi, thái độ sống lạc quan và dinh dưỡng hợp lý để duy trì tình trạng nội tiết ổn định. (3)

• Về tập luyện, thường xuyên duy trì chế độ luyện tập tối thiểu 30 phút mỗi ngày thông qua các môn thể thao như đi bộ, đạp xe, yoga… để tăng cường hoạt động các cơ, nâng cao sức khỏe thể chất.
• Về dinh dưỡng, hạn chế sử dụng thực phẩm giàu tinh bột, thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ…; ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm chứa nhiều omega-3 và vitamin; duy trì mức cân nặng hợp lý, tránh tăng cân.
• Nghỉ ngơi và suy nghĩ lạc quan sẽ giúp giảm nguy cơ gây rối loạn nội tiết. Cơ thể cần thời gian nghỉ ngơi sau một ngày dài căng thẳng để hồi phục. Tâm trí lạc quan, thư thái sẽ giúp sản sinh ra nhiều hormone “hạnh phúc” như endorphin, tăng cường sức đề kháng, tạo hàng rào bảo vệ cơ thể, ngăn không cho vi khuẩn xâm nhập và làm tiến triển bệnh viêm da cơ địa.

Tiến sĩ bác sĩ Đặng Thị Ngọc Bích là người đặt viên gạch đầu tiên, xây dựng và đẩy mạnh công tác vừa khám chữa bệnh về da và thẩm mỹ da tại hệ thống BVĐK Tâm Anh TP.HCM. Đặc biệt, BVĐK Tâm Anh TP.HCM với lợi thế trang thiết bị máy móc hiện đại, đội ngũ y bác sĩ, kỹ thuật viên có tay nghề cao cùng địa điểm thuận lợi để người dân khám các bệnh về da và thẩm mỹ da an toàn, hiệu quả.

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội:
  • 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, Hà Nội
  • Hotline: 024 3872 3872 – 024 7106 6858
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM:
  • 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Quận 8:
  • 316C Phạm Hùng, P.5, Q.8, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7:
  • 25 Nguyễn Hữu Thọ, P.Tân Hưng, Q.7, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh/
• Website: https://tamanhhospital.vn

TS.BS Đặng Thị Ngọc Bích khuyên, bên cạnh nguyên nhân rối loạn nội tiết gây viêm da cơ địa, thậm chí bùng phát/tái phát bệnh về da này, bạn cũng nên tránh những dị nguyên như bọ, bụi nhà, lông súc vật, thức ăn (trứng, sữa, lạc, đậu tương, cá, bột mì); khí hậu hanh khô (bệnh thường nặng vào mùa đông, nhẹ vào mùa hè); điều kiện vệ sinh; tình trạng nhiễm khuẩn, đặc biệt là tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus); tiêm vaccine; sử dụng xà phòng, chất tẩy rửa… bởi chúng có thể khiến bệnh khởi phát và diễn tiến nặng hơn.