Rồng Nam Mỹ Ăn Gì Mau Lớn? Cách Nuôi Rồng Nam Mỹ Chuẩn Nhất

Rồng Nam Mỹ (Iguana Iguana) là loài ăn thực vật (Herbivore). Rồng Nam Mỹ ăn các loại rau xanh, lá cây như cải ngọt, cải xanh, cải xoăn, rau lang, rau muống, xà lách, bồ ngót, rau dền, rau mồng tơi, lá dâu tằm, …

Rồng Nam Mỹ có tên tiếng Anh là Iguana hiện nay đã vượt qua ranh giới tự nhiên trở thành một loài bò sát cảnh nổi tiếng nhất trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Loài vật tuyệt đẹp này có nguồn gốc từ những khu rừng nhiệt đới ở khu vực Trung và Nam Mỹ. Nếu bạn là người yêu thích bò sát và đang muốn sỡ hữu một bé Iguana về làm thú cưng trong nhà thì việc tìm hiểu xem Rồng Nam Mỹ ăn gì và cách chăm sóc đúng cách là điều rất cần thiết.

Trong bài viết hôm nay, MEW sẽ giới thiệu với các bạn bài viết: Rồng Nam Mỹ ăn gì? Cách nuôi Rồng Nam Mỹ Green Iguana. Hy vọng sẽ giúp các bạn có cái nhìn rõ nét hơn về loài thú cưng mới lạ này.

Xem thêm:

• Chó chăn cừu Border Collie – Giống chó thông minh nhất thế giới
• Tổng hợp những giống chó không rụng lông dễ nuôi nhất
• Những giống chó hung dữ nguy hiểm bậc nhất trên thế giới

1. 1. Tổng Quan Về Rồng Nam Mỹ – Green Iguana
   1. 1.1. Nguồn Gốc Rồng Nam Mỹ
   2. 1.2. Rồng Nam Mỹ Ăn Gì? Thức Ăn Tốt Nhất Cho Rồng Nam Mỹ Khi Nuôi Nhốt
   3. 1.3. Hình Dáng Rồng Nam Mỹ
   4. 1.4. Môi Trường Sống Của Rồng Nam Mỹ
   5. 1.5. Tập Tính & Hành Vi Của Rồng Nam Mỹ
2. 2. Cách Nuôi Rồng Nam Mỹ Chuẩn Khoa Học
   1. 2.1. Rồng Nam Mỹ Ăn Gì Trong Tự Nhiên?
   2. 2.2. Hướng Dẫn Cách Cho Rồng Nam Mỹ Ăn Gì
   3. 2.3. Tầm Quan Trọng Của Vitamin & Canxi Trong Chế Độ Ăn
   4. 2.4. Chuồng nuôi Rồng Nam Mỹ
   5. 2.5. Các bệnh thường gặp ở Rồng Nam Mỹ
      1. 2.5.1. Gãy xương và đuôi
      2. 2.5.2. Mất nước
      3. 2.5.3. Tắc trứng
      4. 2.5.4. Bệnh MBD (Metabolic Bone Disease)
3. 3. Hình Ảnh Đẹp Về Rồng Nam Mỹ – Green Iguana
4. 4. Lời Kết

1. Tổng Quan Về Rồng Nam Mỹ – Green Iguana

Với vẻ ngoài hầm hố và lạnh lùng, sở hữu nhiều nét tương đồng với loài rồng trong truyền thuyết. Nhưng nếu được thuần hoá thì chúng rất hiền lành và dễ thương, đặc biệt với chế độ ăn “chay” rau củ 100%. Rồng Nam Mỹ hiện nay được rất nhiều người ưa chuộng nuôi làm thú cưng trong nhà.

1.1. Nguồn Gốc Rồng Nam Mỹ

Rồng Nam Mỹ, tên tiếng Anh là Iguana. Đây là loài bò sát có kích thước lớn thuộc họ Cự Đà, xuất hiện ở khắp Trung và Nam Mỹ, từ Sinaloa và Veracruz, Mexico đến chí tuyến Ma Kết ở Paraguay và đông nam Brazil. Loài thằn lằn lớn này cũng sinh sống ở nhiều hòn đảo trên khắp khu vực Caribbean và ven biển phía đông Thái Bình Dương, và đã được du nhập vào miền nam Florida và Hawaii.

Chúng được nhà tự nhiên học người Áo Josephus Nicolaus Laurenti mô tả lần đầu trong quyển sách của ông Specimen Medicum, Exhibens Synopsin Reptilium Emendatam cum Experimentis circa Venena năm 1768. Trên thế giới hiện nay có rất nhiều giống Rồng Nam Mỹ, có thể kể đến như: Rhinoceros Iguana, Galapagos Land Iguana, Desert iguana, Fiji Banded Iguana,…với môi trường sống, độ phổ biến và tập tính khác nhau.

1.2. Rồng Nam Mỹ Ăn Gì? Thức Ăn Tốt Nhất Cho Rồng Nam Mỹ Khi Nuôi Nhốt

Rồng Nam Mỹ (Iguana Iguana) là loài ăn thực vật (Herbivore). Chúng ăn các loại rau xanh, lá cây như cải ngọt, cải xanh, cải xoăn, rau lang, rau muống, xà lách, bồ ngót, rau dền, rau mồng tơi, lá dâu tằm, …

Trong điều kiện nuôi nhốt, khẩu phần ăn tốt nhất cho Rồng Nam Mỹ là kết hợp giữa thức ăn viên, rau và trái cây. Iguana cần nhiều loại vitamin và khoáng chất để duy trì sức khỏe và phát triển bình thường.

Bên cạnh đó, người nuôi có thể bổ sung thêm những loại thức ăn sau cho các bé:

• Cà rốt, bí đỏ bào sợi (số lượng ít).
• Trái cây ngọt như chuối, đu đủ, táo và xoài.
• Thức ăn viên chuyên dụng như Repcal, Gourmet Iguana Food, …

Thức ăn viên thương mại có thể dùng để bổ sung cho chế độ ăn Rồng Nam Mỹ. Thức ăn thường ở dạng viên và có thể được trộn với các thức ăn khác mà rồng của bạn hay ăn. Vì thức ăn dạng viên khô, hãy làm ẩm trước khi cho ăn để giúp chúng tiêu hoá dễ hơn. Nên nhớ, thức ăn thương mại không nên là chế độ ăn chính của Green Iguana nhé các bạn.

Một số thức ăn thương mại tiêu biểu tốt cho Rồng Nam Mỹ như: Repcal, Reptifiber,… đều có bán tại Mew Pet Shop. Dế và sâu không thực sự cần thiết cho Rồng Nam Mỹ, quá nhiều protein từ loại thức ăn này sẽ không tốt cho Rồng của bạn đâu.

Bên cạnh đó chúng cũng rất cần một nguồn nước sạch. Vì thế, một bát nước luôn bên cạnh là điều không thể thiếu khi nuôi Rồng Nam Mỹ (Green Iguana) nhé.

1.3. Hình Dáng Rồng Nam Mỹ

Thoạt nhìn Rồng Nam Mỹ bạn sẽ ấn tượng với phần đầu toát lên vẻ lạnh lùng và khá dữ tợn, có nhiều nét giống với loài rồng trong truyền thuyết. Ở con đực trưởng thành, phần yếm và hai bứu dưới cằm phát triển lớn tạo nên nét đặc trưng rất ấn tượng. Ngược lại ở con cái, những chi tiết này nhỏ hơn nhiều.

Rồng Nam Mỹ có thân dài phủ vảy màu xanh lá cây (đây là màu chủ đạo). Màu sắc từng cá thể có thể biến đổi theo các yếu tố như giới tính, sức khỏe, tâm lý hay vị trí trong đàn.

Chúng có hàm răng sắc nhọn và 4 chân ngắn. Mỗi bàn chân có năm ngón với móng vuốt dài dùng để leo trèo. Có một hàng gai kéo dài từ đầu đến đuôi.

Cái đuôi dài của Iguana chiếm hơn một nửa chiều dài cơ thể và đôi khi được sử dụng để xua đuổi những kẻ săn mồi. Đuôi có khả năng tự rụng để tẩu thoát trong trường hợp gặp nguy hiểm. Sau một thời gian đuôi sẽ mọc lại như lúc ban đầu.

Rồng Nam Mỹ còn có hai lỗ mũi được sử dụng để trục xuất dung dịch muối giúp điều chỉnh mức độ muối trong cơ thể của chúng.

Mắt của Rồng Nam Mỹ nằm ở hai bên đầu và có thị lực cực kì tốt, thậm chí có thể nhìn thấy các bước sóng cực tím. Mí mắt trên bất động, còn mí mắt dưới có thể chuyển động tự do.

Rồng Nam Mỹ dành phần lớn cuộc đời của chúng trên cây và có một số sự thích nghi đặc biệt giúp chúng sống trong môi trường này. Một trong số đó là con mắt thứ ba, nằm ở trên đỉnh đầu, còn được gọi là mắt cận, không nhìn thấy hình ảnh như mắt bình thường, thay vào đó, nó cảm nhận được ánh sáng / bóng tối và chuyển động.

Rong Nam My sử dụng con mắt thứ ba này để phát hiện động vật ăn thịt. Bên cạnh đó, con mắt này còn có tác dụng hỗ trợ sự trưởng thành của các cơ quan sinh dục, tuyến giáp và tuyến nội tiết.

• Chiều dài: Khi mới nở, Rồng Nam Mỹ con dao động từ 17 đến 25 cm, khi trưởng thành có thể đạt đến chiều dài khoảng 2 m tính từ đầu tới đuôi.
• Cân nặng: Hầu hết những chú Green Iguana trưởng thành nặng từ 4 đến 6 kg, nhưng một số với chế độ ăn uống hợp lý có thể đạt tới 8 kg.
• Tuổi thọ: Rồng Nam Mỹ sống khá thọ có thể lên đến 20 năm trong môi trường tự nhiên.

1.4. Môi Trường Sống Của Rồng Nam Mỹ

Trong tự nhiên, Rồng Nam Mỹ (Green Iguana) sống chủ yếu trong những khu rừng mưa ở phía bắc Mexico, Trung Mỹ, Quần đảo Caribbean và miền nam Brazil. Chúng dành phần lớn cuộc đời của mình trong tán cây, chỉ xuống đất để giao phối, đẻ trứng hoặc di duyển sang cây khác.

Rồng Nam Mỹ có xu hướng chọn những cây cao lớn gần nguồn nước như sông, suối để trú ẩn. Chúng có khả năng bơi lặn cực kì tốt. Khi phát hiện nguy hiểm, Green Iguana sẽ nhảy từ trên cây và lặn sâu xuống nguồn nước bên dưới để lẩn trốn.

Chúng có thể ở dưới nước tới 30 phút. Và đặc biệt hơn chúng đủ mạnh mẽ để nhảy từ độ cao 40 feet (12 m) xuống dưới mặt đất mà vẫn sống sót.

1.5. Tập Tính & Hành Vi Của Rồng Nam Mỹ

Vốn dĩ là loài bò sát hoang dã nên khi nuôi Rồng Nam Mỹ làm thú cưng, bạn cần phải huấn luyện từ nhỏ để chúng có thể quen với môi trường sống có con người. So với những loài bò sát khác, Rồng Nam Mỹ (Green Iguana) bình tĩnh, hoà đồng và hướng ngoại hơn. Việc tiếp xúc nhẹ nhàng, xã hội hoá thường xuyên sẽ khiến chúng trở nên thân thiện và tình cảm hơn với chủ nhân của mình.

Những chú Rồng Nam Mỹ được thuần hóa thường tận hưởng thời gian ra khỏi chuồng mỗi ngày và sẽ vui vẻ dành hàng giờ ngồi trên vai chủ sở hữu của chúng hoặc khám phá xung quanh bằng cách trèo lên bàn ghế, vật dụng trong nhà.

Ngược lại, khi không được xã hội hoá tốt hoặc bị bỏ bê, Green Iguana có thể trở nên nhát và gây nguy hiểm. Với cơ hàm khoẻ mạnh và răng cưa sắc bén, Rồng Nam Mỹ có thể để lại những vết thương lớn trên cơ thể bạn. Đặc biệt, những cú tấn công bằng đuôi của chúng cũng rất nguy hiểm.

Rồng Nam Mỹ (Green Iguana) là một loài bò sát cảnh có vẻ ngoài bắt mắt và tính tình hoà đồng nhưng chỉ thích hợp với những người nuôi bò sát có kinh nghiệm và không phải là vật nuôi lý tưởng cho trẻ nhỏ.

2. Cách Nuôi Rồng Nam Mỹ Chuẩn Khoa Học

2.1. Rồng Nam Mỹ Ăn Gì Trong Tự Nhiên?

Có nhiều loại Rồng Nam Mỹ khác nhau, và mỗi loại có chế độ ăn uống riêng. Trong môi trường hoang dã, hầu hết các loài Rồng Nam Mỹ sẽ ăn thực vật như rau xanh, cỏ, lá cây, trái cây hoặc hoa. Một số thì ăn côn trùng hoặc đặc biệt như Marine Iguana thì ăn rong biển, tảo biển. Trong hệ thống tiêu hóa của chúng có chứa một số loại vi khuẩn đặc biệt cho phép lên men nguyên liệu thực vật mà chúng ăn.

Khi còn nhỏ, các bé Rồng Nam Mỹ sẽ ăn gì trong tự nhiên? Đa phần sẽ ăn tạp nhưng sẽ chuyển sang chế độ gần như hoàn toàn ăn thực vật khi trưởng thành. Rau xanh và rau quả tươi nên chiếm phần lớn trong chế độ ăn. Thức ăn nên được cắt nhỏ để chúng ăn dễ dàng hơn.

Rồng Nam Mỹ rất giỏi trong việc tìm kiếm thức ăn ở môi trường sống tự nhiên. Tuy nhiên, có những thời điểm thức ăn khan hiếm và có thể không đủ thức ăn. Nếu bạn nuôi Iguana làm thú cưng, điều quan trọng là phải đảm bảo cung cấp một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm tất cả các chất dinh dưỡng mà Iguana cần.

2.2. Hướng Dẫn Cách Cho Rồng Nam Mỹ Ăn Gì

Để giữ cho Rồng của bạn khỏe mạnh, điều quan trọng là phải thực hiện thực đơn ăn uống một cách đều đặn và chặt chẽ. Iguana nên được cho ăn hai đến ba lần một ngày, chia nhỏ khẩu phần ăn và không cho ăn vào buổi chiều, tối.

Khi còn bé, nên cho Rồng Nam Mỹ ăn gì? Người nuôi nên cho các bé ăn rau xanh đã được cắt nhỏ. Nguyên tắc là luôn cho ăn thức ăn có kích thước nhỏ hơn đầu của Rồng. Đảm bảo các loại rau luôn được rửa sạch sẽ trước khi cho ăn.

Iguana cần một chế độ ăn giàu thực vật. 75 – 80% chế độ ăn của nên là rau và 20 – 25% còn lại là trái cây. Rồng cũng cần ăn thức ăn giàu canxi để duy trì xương và cơ chắc khỏe. Các loại rau có màu xanh đậm như cải xoăn và cải xanh chứa nhiều chất dinh dưỡng rất phù hợp cho Rồng.

2.3. Tầm Quan Trọng Của Vitamin & Canxi Trong Chế Độ Ăn

Vitamin và khoáng chất là những thành phần dinh dưỡng cần thiết giúp các loài động vật tăng trưởng, phát triển và hoạt động bình thường bao gồm cả Rồng Nam Mỹ. Nếu không có những dưỡng chất này, chúng sẽ dễ mắc bệnh hơn và sẽ không thể phát triển trong tự nhiên.

Iguanas cần rất nhiều Vitamin A để hỗ trợ thị lực. Chúng cũng cần Vitamin D3 để hấp thụ Canxi và xây dựng khung xương chắc khỏe. Rồng sẽ lấy các loại vitamin này từ thức ăn, vì chúng không thể tự sản xuất được.

Vì thế nên việc quan trọng mà bạn nên biết trong quá trình cho Rồng Nam Mỹ ăn gì đó là bổ sung Canxi, Vitamin vào thức ăn. Việc thiếu hụt sẽ dẫn đến một số bệnh cho Rồng của bạn. Những cửa hàng bò sát sẽ có bán thực phẩm bổ sung dạng bột, dùng để rắc lên rau cho Rồng ăn kèm 2 – 3 lần / tuần.

2.4. Chuồng nuôi Rồng Nam Mỹ

Rồng Đất Nam Mỹ – Green Iguana là loài bò sát với kích thước lớn, có thể dài tới 2m khi trưởng thành, vì thế chúng cần một nơi ở rộng rãi. Diện tích chuồng tối thiểu được khuyến cáo khi nuôi loài này là dài 2.5m, cao 2m, rộng 1m. Rồng Nam Mỹ tăng trưởng kích thước rất nhanh nên bạn nên chuẩn bị chuồng nuôi với kích thước chuẩn ngay từ đầu sẽ tốt hơn.

Trong tự nhiên, Rồng Nam Mỹ thích trèo lên những cây cao, nên bạn hãy trang bị những nhánh cây trang trí trong lồng để cho chúng có thể dễ dàng leo lên nghỉ ngơi và tắm nắng.

Vì là loài bò sát máu lạnh nên việc phơi nắng đối với Cự Đà Nam Mỹ rất quan trọng, giúp chúng tổng hợp canxi, vitamin D3 để phát triển và tiêu hoá thức ăn. Nếu có thể, hãy đặt chuồng nuôi ở nơi thoáng đãng, nhiều ánh sáng mặt trời, nhưng vẫn có chỗ che nắng tạm thời.

Nếu bạn nuôi Rồng Nam Mỹ trong nhà hoặc không có không gian đón nắng tự nhiên, thì phải trang bị những bóng đèn có ánh sáng UVB chiếu cho chúng khoảng 10 – 12h mỗi ngày để thay thế ánh sáng mặt trời.

+ Xem Nhanh

Rồng Nam Mỹ Vàng Chanh Siêu Đẹp – Albino T+ [Green Hypo Iguana]

Được xếp hạng 5.00 5 sao + Xem Nhanh

Rồng Nam Mỹ Trắng Tuyết – Snow Iguana Hàng Chuẩn Nhập Khẩu Thái Lan

Được xếp hạng 4.88 5 sao + Xem Nhanh

Rồng Nam Mỹ Đỏ Cam – Red Hypo Iguana

Được xếp hạng 4.82 5 sao + Xem Nhanh

Rồng Nam Mỹ Xanh Dương – Blue Axanthic Iguana

Được xếp hạng 5.00 5 sao + Xem Nhanh

Rồng Nam Mỹ Vàng Bạch Tạng – Albino Iguana

Được xếp hạng 4.85 5 sao + Xem Nhanh

Rồng Nam Mỹ Đỏ – Red Iguana Thuần Chủng Nhập Thái Siêu Đẹp

Được xếp hạng 4.99 5 sao + Xem Nhanh

Rồng Nam Mỹ xanh – Green Iguana Hàng Nhập Thái Lan Chuẩn Đẹp

Được xếp hạng 4.97 5 sao

2.5. Các bệnh thường gặp ở Rồng Nam Mỹ

Cũng như nhiều loài thú cưng khác, nếu không được chăm sóc đúng cách và khoa học sẽ khiến cho Rồng Nam Mỹ – Green Iguana mắc một số chứng bệnh. Sau đây sẽ là một số trường hợp bạn có thể gặp phải trong quá trình nuôi.

2.5.1. Gãy xương và đuôi

Dấu hiệu xương gãy sẽ là di chuyển khập khiễng, sưng ở tứ chi hoặc vị trí bị sai lệch không tự nhiên. Điều này có thể xảy ra khi bạn vô tình đạp trúng Iguana của mình. Hoặc do không biết cách bắt sẽ làm gãy đuôi của chúng.

Nếu nuôi Rồng Nam Mỹ, hãy luôn chú ý quan sát vị trí của chúng và đặc biệt không bao giờ được nắm đuôi khi bắt chúng lên, nhất là khi còn nhỏ. Đuôi Rồng Nam Mỹ Iguana khi bị gãy có thể mọc lại, nhưng nếu gãy xương chân thì sẽ khiến cho thú cưng của bạn bị tật suốt đời.

2.5.2. Mất nước

Biểu hiện bao gồm sụt cân, mắt lờ đờ, da khô, nhăn nheo. Rồng Nam Mỹ là động vật sống ở rừng nhiệt đới nên luôn cần một lượng hơi ẩm nhất định trong môi trường sống. Hãy đảm bảo luôn có sẵn nước trong chuồng và thường xuyên tắm rửa cho Iguana của bạn nhé.

2.5.3. Tắc trứng

Nếu bạn nuôi một “nàng” Iguana cái, hãy đặc biệt lưu ý tới tình trạng này. Tắc trứng là hiện tượng Green Iguana cái không thể đẻ trứng, biểu hiện lờ đờ, yếu ớt, mắt trũng và không làm tổ mặc dù đã có dấu hiệu mang thai lâu. Nguyên nhân xảy ra do chế độ dinh dưỡng yếu kém, thiếu chất, đặc biệt là canxi. Vì vậy việc cho Rồng Nam Mỹ ăn gì rất quan trọng trong quá trình nuôi dưỡng.

Hãy đưa Iguana của bạn tới bác sĩ thú y chuyên về bò sát để tiến hành mổ lấy trứng ra. Để lâu sẽ nguy hiểm tới tính mạng của vật nuôi. Thay đổi chế độ ăn và bổ sung khoáng chất, nguồn ánh sáng là điều cần thiết để phòng tránh bệnh này.

2.5.4. Bệnh MBD (Metabolic Bone Disease)

Bệnh chuyển hóa xương (tạm dịch là vậy), hay còn gọi là MBD. Đây là loại bệnh phổ biến ở Iguana sống trong môi trường nuôi nhốt. Xảy ra khi người nuôi không hiểu rõ Rồng Nam Mỹ ăn gì cho đúng. Chúng ta có thể ngăn ngừa một cách dễ dàng bằng cách chăm sóc đúng và điều trị tốt khi được phát hiện bệnh sớm.

MBD gây ra bởi nhiều yếu tố, phần lớn do cách nôi dưỡng không đúng của con người. MBD có nguyên nhân là do sự thiếu hụt canxi. Khi gặp 1 Iguana bị còi xương thì chúng ta có thể hiểu sớm hay muộn gì chúng cũng sẽ mắc bệnh này. Một số trường hợp mắc MBD là do sự mất cân bằng hormone do các căn bệnh khác của Iguana gây nên.

Tuy nhiên đây là 3 yếu tố cơ bản khiến Iguana nhà bạn bị mắc bệnh MBD: không đủ canxi trong chế độ ăn uống, thiếu tiếp xúc với ánh sáng chứa tia UVB nên chúng không thể tổng hợp được vitamin D3, và nhiệt độ không đúng với môi trường sống của Rồng Iguana.

Các dấu hiệu thường gặp của bệnh này là yếm của Green Iguana sẽ bị teo đen lại, cơ thể yếu, di chuyển chậm chạp không còn lanh lợi, lừ đừ, tay chân và đuôi bị sưng.

Rất may, MBD có thể được điều trị nếu phát hiện sớm. Phương pháp điều trị và tỉ lệ khỏi bệnh phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh. Nếu xương bị gãy thì chúng ta có thể băng hay nẹp lại và sử dụng các loại thuốc đăc trị để hồi phục lại (VN thì chưa nghe nói về vấn đề này). Bổ sung canxi và cho Iguana phơi nắng thường xuyên (hay sử dụng đèn UVB) để tiếp xúc với tia UVB.

Vật lý trị liệu có thể được áp dụng cho các phần chân tay bị tê liệt. Các biểu hiện run rẩy, yếu và tê liệt sẽ dần biến mất trong thời gian chữa bệnh, xương sẽ trở nên cứng chắc và Green Iguana của bạn có thể ăn uống lại bình thường.

3. Hình Ảnh Đẹp Về Rồng Nam Mỹ – Green Iguana

Tuyển tập những hình ảnh đẹp về loài Rồng Nam Mỹ – Green Iguana

4. Lời Kết

Rồng Nam Mỹ nói chung và Green Iguana nói riêng là một loài thú cưng thú vị và đặc biệt phải không các bạn? Với vẻ ngoài cá tính, tính tình thân thiện, dễ nuôi, dễ chăm sóc thì đây sẽ là một người bạn tuyệt vời để bạn sỡ hữu trong nhà đấy. Hy vọng thông qua bài viết này sẽ giúp các bạn giải đáp câu hỏi Rồng Nam Mỹ ăn gì? và cách nuôi Rồng Nam Mỹ. Nếu thấy hay, hãy chia sẻ và để lại bình luận bên dưới nhé. Chúc các bạn luôn vui vẻ, xin chào và hẹn gặp lại ở những bài viết sau.