Sàn CEX Là Gì? Tổng Quan Về Các Sàn Giao Dịch Tập Trung (2021)

Coin98 InsightsNơi chia sẻ tất cả những kiến thức Crypto từ cơ bản đến nâng cao, kinh nghiệm đầu tư Bitcoin và các hình thức đầu tư tiền điện tử khác.Sàn CEX là gì? Tổng quan về các sàn giao dịch tập trungCách sàn giao dịch CEX hoạt động như thế nào? Ưu nhược điểm của sàn giao dịch tiền điện tử tập trung? Cùng Coin98 Insights tìm hiểu mọi thông tin về sàn CEX tại bài viết này.linhnt16 min readPublished Nov 24 2020Updated May 30 2024

CEX là gì?

CEX (Centralized Exchange) là sàn giao dịch tiền mã hoá tập trung, chuyên cung cấp dịch vụ mua bán coin token và một số tính năng khác như phái sinh, lending, earn…

Điểm chung của các sàn CEX là được quản lý bởi doanh nghiệp, công ty hoặc nhóm người… do đó, toàn bộ tài sản của người dùng đều được sàn kiểm soát. Đồng thời, để giao dịch người dùng cần tuân theo các quy định sàn yêu cầu bao gồm thực hiện KYC.

Bất kỳ đồng tiền điện tử nào được niêm yết trên CEX đều phải đáp ứng tiêu chí do sàn đặt ra. Bên cạnh đó, các sàn CEX phổ biến hiện nay như: Binance, OKX… thường có đồng coin riêng, được sử dụng để cung cấp các lợi ích cho người dùng trong hệ sinh thái của sàn.

Coin sàn CEX

Coin sàn CEX (còn được gọi là "native token" hoặc "CEX token”) là các đồng coin token do chính sàn phát hành, với mục đích cung cấp quyền lợi cho người nắm giữ như:

Chiết khấu phí giao dịch: Người dùng nắm giữ native coin của sàn sẽ được giảm phí giao dịch, mức chiết khấu phụ thuộc vào chính sách từng sàn.

Tham gia IEO: Hình thức đầu tư IEO nở rộ từ đầu năm 2019 sau 2 dự án rất thành công trên Binance launchpad là Bittorrent (BTT) và Fetch (FET). Bằng cách nắm giữ đồng BNB của sàn Binance, người dùng có thể sử dụng chúng để mua trực tiếp các đồng coin token từ các dự án được niêm yết trên Binance launchpad.

Đọc thêm: Tại sao người dùng bị thu hút bởi IEO 

Nâng cấp lên tài khoản VIP: Người dùng sở hữu đủ số lượng coin sàn CEX theo quy định của sàn sẽ được nâng cấp tài khoản lên VIP và nhận về một số ưu đãi đặc quyền từ sàn như giảm phí giao dịch, tăng mức lãi suất vay margin…

Nhận về lợi nhuận từ sàn: Là hình thức tương tự với việc chia cổ tức ở thị trường chứng khoán. Theo đó, người dùng mua và nắm giữ đồng coin sàn trong thời gian nhất định sẽ được sàn chia một phần lợi nhuận, một số sàn CEX điển hình có: KuCoin, BitMax...

Đọc thêm: Những điều cần lưu ý khi đầu tư vào coin sàn CEX.

Cách hoạt động của sàn giao dịch CEX 

Sàn giao dịch tập trung CEX là một trong những lựa chọn phổ biến nhất cho các nhà đầu tư tiền điện tử, đặc biệt là người dùng mới. Tuy nhiên, để sử dụng CEX một cách hiệu quả và an toàn, người dùng cần hiểu rõ cách thức hoạt động của nó.

Để tham gia giao dịch trên các sàn CEX, trước tiên người dùng cần phải xác minh KYC bằng cách cung cấp các thông tin như tên, địa chỉ, căn cước công dân…

Sau đó, người dùng có thể bắt đầu giao dịch bằng cách mua tiền điện tử thông qua hình thức P2P hoặc nạp tiền mã hoá từ các nền tảng hiện có và tiến hành đặt lệnh mua/bán theo nhu cầu.

Khi người dùng đặt lệnh mua/bán trên CEX, sàn sẽ tiến hành xử lý giao dịch trên các máy chủ tập trung theo mô hình khớp lệnh (order-book).

Hai mô hình khớp lệnh chính mà sàn CEX thường sử dụng bao gồm:

Lệnh thị trường (Market order)

Cho phép người dùng đặt lệnh mua bán tiền điện tử theo giá hiện tại của thị trường và giao dịch sẽ được khớp lệnh ngay lập tức.

Đối với người mới tham gia thị trường, market order thường được ưu tiên sử dụng vì thao tác đơn giản, dễ sử dụng, tốc độ khớp lệnh nhanh và giao dịch không bị ảnh hưởng bởi trượt giá đối với tài sản có thanh khoản lớn.

Tuy nhiên, đối với tài sản có thanh khoản thấp, ít giao dịch, người dùng vẫn phải chịu mức phí trượt giá khá cao. Ngoài ra, người dùng cũng không được kiểm soát giá của tài sản, vì vậy giá giao dịch thực tế có thể cao hoặc thấp hơn giá mà người dùng mong muốn.

Lệnh giới hạn (Limit order)

Cho phép người dùng đặt lệnh mua bán theo mức giá mong muốn, khi giá thị trường đạt đến mức giá đã đặt, giao dịch sẽ tự động khớp lệnh.

Ưu điểm của mô hình này là người dùng có thể kiểm soát được giá giao dịch thực tế, đồng thời chịu mức phí giao dịch thấp hơn so với lệnh thị trường.

Tuy nhiên, nhược điểm là thời gian khớp lệnh lâu hoặc có thể không khớp lệnh nếu giá thị trường không thể đạt đến mức giá đã đặt, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược giao dịch của người dùng.

Ngoài hai mô hình chính trên, sàn CEX cũng cung cấp các mô hình khớp lệnh nâng cao khác như khớp lệnh theo tỷ lệ phần trăm, khớp lệnh theo khối lượng… nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng, giúp họ có thể tối ưu chiến lược giao dịch của mình.

Ưu điểm của sàn CEX

Trong thế giới tiền điện tử ngày càng phát triển không ngừng, các sàn CEX đóng vai trò như cánh cổng giúp người dùng mới có thể dễ dàng tiếp cận tới thị trường crypto vì những ưu điểm sau:

Giao diện dễ sử dụng: Giao diện của các sàn CEX thường được thiết kế theo hướng thân thiện, trực quan, trong đó các tính năng được sắp xếp một cách hợp lý, giúp người dùng có thể tìm thấy thông tin cần thiết và thực hiện các thao tác giao dịch dễ dàng.

Thanh khoản cao: Sàn CEX có thể kết nối nhiều người mua và người bán với nhau, do đó tài sản trên sàn thường có khối lượng giao dịch lớn, vì vậy người dùng có thể dễ dàng mua bán tiền điện tử với giá tốt và không bị ảnh hưởng nhiều bởi tỷ lệ trượt giá.

Ví dụ: Theo dữ liệu từ CoinMarketCap, sàn Binance có khối lượng giao dịch tiền điện tử 24 giờ hơn 200 tỷ USD. Hoặc sàn Coinbase cũng đạt khối lượng giao dịch 24 giờ hơn 10 tỷ USD.

Hỗ trợ nhiều loại tiền điện tử: Các sàn CEX thường hỗ trợ giao dịch nhiều loại tiền điện tử khác nhau như BTC, ETH, USDT, SOL, VIC... giúp người dùng có nhiều lựa chọn hơn khi giao dịch tiền điện tử.

Có thể giao dịch bằng tiền pháp định: Hầu hết sàn CEX đều có chức năng hỗ trợ người dùng giao dịch bằng tiền tệ pháp định, từ đó giúp người mới có thể từng bước làm quen với thị trường tiền mã hoá mà không gặp nhiều khó khăn.

Đội ngũ hỗ trợ khách hàng: Sàn CEX thường có đội ngũ hỗ trợ khách hàng trực tuyến 24/7, giúp người dùng có thể giải đáp thắc mắc và xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình giao dịch.

Ngoài ra, đối với một số quốc gia như Hồng Kông, Mỹ, Trung Quốc… đã bắt đầu thắt chặt các quy định cho các sàn giao dịch tập trung CEX, nhằm bảo vệ quyền lợi và an toàn cho người dùng khi tham gia giao dịch, tránh các rủi ro có thể xảy ra như rửa tiền (AML), tài trợ khủng bố…

Theo Uỷ ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC), các sàn CEX hoạt động tại quốc gia này phải được đăng ký và cấp phép bởi SEC, bên cạnh đó SEC cũng đã đưa ra các quy định để bảo vệ người dùng như yêu cầu KYC, các biện pháp bảo mật như 2FA…

Hạn chế của sàn CEX

Nhìn chung, người dùng cũng cần lưu ý một số nhược điểm như:

Khả năng sàn bị tấn công cao: Vì sàn CEX lưu trữ và kiểm soát toàn bộ tài sản người dùng trên máy chủ của sàn, do đó nền tảng này chính mục tiêu hấp dẫn đối với tin tặc (hacker). Nếu sàn bị tấn công, người dùng có thể mất toàn bộ tài sản của mình.

Ví dụ: 

Vào năm 2021, sàn Binance đã bị hacker tấn công và lấy đi 600 triệu USD tiền điện tử của người dùng. 

Vào năm 2022, sàn KuCoin tiếp tục là mục tiêu của tin tặc và bị lấy đi 275 triệu USD. 

Yêu cầu người dùng KYC: Trước khi sử dụng sàn CEX, người dùng phải thực hiện KYC và cung cấp thông tin cá nhân cho sàn. Quy trình này nếu không được sàn quản lý nghiêm ngặt có thể dẫn đến rủi ro rò rỉ thông tin và ảnh hưởng trực tiếp đến dữ liệu cá nhân của người dùng.

Phí giao dịch cao: So với sàn DEX (Decentralized Exchange), sàn CEX thường thu phí giao dịch khá cao từ 0.1% đến 0.5%.

 Đọc thêm: Sàn DEX là gì? Phân biệt sàn DEX và sàn CEX

Tiêu chí đánh giá sàn CEX

Trên thực tế, không có một sàn giao dịch tiền điện tử nào là lựa chọn tốt nhất cho người dùng bởi mỗi sàn đều có ưu và nhược điểm riêng. Tuy nhiên, trước khi tham gia giao dịch, người dùng có thể “bỏ túi” một số tiêu chí dưới đây để có thể lựa chọn sàn phù hợp với nhu cầu với bản thân:

Khối lượng giao dịch

Khối lượng giao dịch (hay trading volume) là khía cạnh đầu tiên mà người dùng cần lưu ý để đánh giá chất lượng của sàn.

Khối lượng giao dịch cao chứng tỏ có nhiều người tham gia giao dịch trên sàn, từ đó hạn chế khả năng trượt giá, cũng như thời gian khớp lệnh nhanh, nhằm đáp ứng chiến lược đầu tư của người dùng.

Phí giao dịch 

Mỗi sàn CEX đều có quy định về mức phí giao dịch khác nhau, phụ thuộc vào đặc điểm riêng của từng sàn. Do đó, người dùng cần tìm hiểu các mức phí của từng sàn để đáp ứng nhu cầu của bản thân.

Hỗ trợ người dùng

Khả năng hỗ trợ người dùng của sàn là một trong những tiêu chí quan trọng mà người dùng cần để ý, đặc biệt đối với người mới khi chưa có quá nhiều kinh nghiệm trong thị trường.

Bên cạnh các tiêu chí trên, người dùng cần lưu ý đến một số đặc điểm khác như hệ thống bảo mật, các loại tài sản hỗ trợ của sàn, tính năng, dịch vụ sàn cung cấp để có thể lựa chọn sàn giao dịch phù hợp với bản thân.

Đọc thêm: 5 tiêu chí lựa chọn sàn giao dịch tiền điện tử uy tín.

Một số sàn giao dịch CEX phổ biến

Trên thị trường có rất nhiều sàn CEX, trong đó một số sàn giao dịch crypto phổ biến trên thị trường, xếp hạng bởi CoinMarketCap, bao gồm: Binance, Coinbase, Kraken, KuCoin, Bybit, OKX, Bithumb, Gate.io…

Trong đó các sàn phổ biến tại Việt Nam có thể kể đến như: Binance, OKX, BingX…

Sàn Binance

Sàn Binance có thể xem là một trong các sàn dẫn đầu trong thị trường crypto hiện tại. Ngoài ra, Binance cũng là sàn có rất nhiều tài sản được phép giao dịch với volume khá cao, nên việc lệch giá khi giao dịch số lượng lớn cũng không nhiều.

Đăng ký sàn Binance

Bên cạnh giao dịch spot, Binance còn hỗ trợ người dùng giao dịch phái sinh có đòn bẩy. Ngoài ra, trong tháng 6/2021, Binance cũng bắt đầu hỗ trợ mua bán NFT, từ đó trở thành sàn CEX đầu tiên hỗ trợ người dùng giao dịch NFT.

Sàn OKX

Bên cạnh Binance, sàn OKX cũng là một trong những sàn phổ biến và được nhiều người lựa chọn sử dụng vì khối lượng giao dịch cao cùng khả năng hỗ trợ người dùng tốt.

Đăng ký sàn OKX

OKX hỗ trợ người dùng giao dịch nhiều loại tiền điện tử khác nhau, đồng thời sàn cũng thường xuyên niêm yết các đồng coin/token mới trong thời gian sớm nhất. Bên cạnh đó, OKX cũng cung cấp các tính năng nâng cao như phái sinh, đòn bẩy…

Tuy nhiên số lượng coin/token trên OKX vẫn còn khá thấp, theo dữ liệu của CoinMarketCap, tính đến ngày 20/7/2023, sàn OKX có số lượng coin/token ít hơn sàn Binance khoảng 22%.

Sàn BingX

So với 2 sàn giao dịch trên, BingX là một sàn giao dịch tiền điện tử mới được nhiều người đón nhận thời gian gần đây vì có nhiều cặp tài sản mới được niêm yết, khả năng hỗ trợ người dùng nhanh chóng cùng nhiều ưu đãi hấp dẫn cho người dùng mới.

Đăng ký sàn BingX

Tương lai của sàn CEX

Nếu trong thời gian trước, sàn CEX có thể là một trong những lựa chọn tối ưu nhất cho người dùng trong thị trường tiền điện tử. Sau DeFi Summer năm 2020, sàn DEX dần chiếm được ưu thế nhiều hơn và trở thành lựa chọn thay thế nhờ phí giao dịch thấp hơn, nhiều đồng tiền điện tử được hỗ trợ hơn.

Theo báo cáo của DappRadar, trong năm 2021, khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày trên các sàn giao dịch DEX đã tăng gấp đôi so với năm trước đó, cho thấy sức hút lớn mà sàn giao dịch phi tập trung đang tạo ra.

Mặc dù tới thời điểm hiện tại, sàn CEX vẫn chiếm vai trò quan trọng trong thị trường crypto, tuy nhiên sự xuất hiện của sàn DEX đã đặt ra một thách thức lớn cho nền tảng giao dịch tập trung này.

Để đáp ứng, các sàn CEX cần tiếp tục nâng cấp cơ sở hạ tầng và công nghệ để đảm bảo tính tin cậy và an toàn cho người dùng. Đồng thời, sàn CEX cũng cần chú trọng đến việc tạo ra môi trường giao dịch minh bạch và công bằng, đặc biệt trong việc bảo vệ thông tin cá nhân của người dùng.

Một số câu hỏi về sàn CEX

Ai nên sử dụng sàn CEX?

Sàn CEX là một lựa chọn phù hợp cho những người mới bắt đầu tham gia thị trường tiền điện tử với các ưu điểm như dễ sử dụng, thanh khoản cao, hỗ trợ nhiều loại cặp tiền điện tử....

Tuy nhiên, khi đã quen với thị trường tiền mã hoá, người dùng có thể lựa chọn sàn DEX nếu muốn có toàn quyền kiểm soát tài sản của mình.

Lưu ý khi sử dụng sàn CEX

Mặc dù hầu hết sàn CEX đều có những biện pháp bảo mật, tuy nhiên, người dùng cũng nên lưu ý một số điều sau để đảm bảo an toàn cho tài sản của mình như:

Kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA): Xác thực hai yếu tố (2FA) không chỉ là rào cản cuối cùng ngăn chặn tin tặc chuyển tài sản của người dùng, mà còn là một tính năng bảo mật quan trọng giúp hạn chế hacker truy cập tài sản ngay cả khi họ có thông tin đăng nhập

Sử dụng mật khẩu mạnh cho tài khoản của bạn trên sàn: Mật khẩu mạnh là mật khẩu có ít nhất 12 ký tự, bao gồm chữ cái, số và ký tự đặc biệt. Tránh sử dụng mật khẩu dễ đoán hoặc thông tin cá nhân liên quan, chẳng hạn như tên, ngày sinh hoặc số điện thoại.

Có nên lưu trữ tài sản trên sàn CEX không?

Người dùng nên hạn chế lưu trữ lượng tài sản lớn trên sàn CEX vì nền tảng này là mục tiêu hấp dẫn đối với các hacker. Để đảm bảo an toàn cho tài sản tiền mã hoá, người dùng có thể sử dụng ví phần cứng hoặc các phương tiện lưu trữ an toàn khác.

Đọc thêm: Top 4 cách lưu trữ tài sản crypto cho người mới.