Saponin Hay Ginsenosides Nhân Sâm Là Gì

Có thể bạn quan tâm

Các nhà khoa học phân tích, trong nhân sâm có 2 nhóm chính là Saponins và nhóm khác saponin, nhóm saponin có trong nhân sâm hàn quốc được gọi riêng là ginsenosides để phân biệt với các saponin ở các loại thảo dược khác.

Saponin là gì?

Là một thành phần gặp nhiều trong tự nhiên cũng như cuộc sống, tên sapo tiếng latinh có nghĩa là xà phòng, tên saponin là tên gọi cho các nhóm phức hợp có khả năng xà phòng hóa như tẩy rửa.
Saponin khi hòa vào nước làm giảm sức căng bề mặt nước gây ra hiện tượng tạo bọt, saponin gặp được ở rất nhiều thảo dược và trong một số loại động vật “như nọc rắn”.
Trong tự nhiên saponin có công dụng góp phần vào cơ chế tự vệ của chủ thể, ở thực vật thì giúp chống lại vi khuẩn nấm mốc các yếu tố bất lợi của môi trường, ở động vật thì thường nguy hiểm hơn như có thể ở trong cơ chế phòng vệ như nọc rắn.

Saponin có trong thực vật và động vật:

Saponin còn gọi là saponosid là một nhóm glycosid lớn, gặp rộng rãi trong thực vật. Saponin cũng có trong một số động vật như Hải sâm, Cá sao.

Saponin có một số tính chất đặc biệt:

Làm giảm sức căng bề mặt, tạo bọt nhiều khi lắc với nước, có tác dụng nhũ hoá và tẩy sạch.
Làm vỡ hồng cầu ngay ở những nồng độ rất loãng.
Ðộc với cá vì saponin làm tăng tính thấm của biểu mô đường hô hấp nên làm mất các chất điện giải cần thiết, ngoài ra có tác dụng diệt các loài thân mềm như giun, sán, ốc sên.
Kích ứng niêm mạc gây hắt hơi, đỏ mắt, có tác dụng long đờm, lợi tiểu; liều cao gây nôn mửa, đi lỏng.
Có thể tạo phức với cholesterol hoặc với các chất 3-b-hydroxysteroid khác.
Saponin còn gọi là saponosid do chữ latin sapo = xà phòng (vì tạo bọt như xà phòng),
Tuy vậy một vài tính chất trên không thể hiện ở một vài saponin.Ví dụ: sarsaparillosid thì không có tính phá huyết cũng như tính tạo phức với cholesterol.
Saponin đa số có vị đắng trừ một số như glycyrrhizin có trong Cam thảo bắc, abrusosid trong Cam thảo dây, oslandin trong cây Polypodium vulgare có vị ngọt.
Saponin tan trong nước, alcol, rất ít tan trong aceton, ether, hexan do đó người ta dùng 3 dung môi này để tủa saponin. Saponin có thể bị tủa bởi chì acetat, bari hydroxyd, ammoni sulfat.
Saponin khó bị thẩm tích, người ta dựa vào tính chất này để tinh chế saponin trong quá trình chiết xuất.
Phần genin tức là sapogenin và dẫn chất acetyl sapogenin thường dễ kết tinh hơn saponin.
Saponin triterpenoid thì có loại trung tính và loại acid, saponin steroid thì có loại trung tính và loại kiềm.

Về mặt phân loại, dựa theo cấu trúc hoá học có thể chia ra: saponin triterpenoid và saponin steroid.

Ginsenosides nhân sâm:

Nhắc đến nhân sâm, một trong những loại thảo dược có chứa rất nhiều saponin nhưng ở đây saponin trong nhân sâm có nhiều sự khác biệt và nhiều loại không có ở các thực vật khác nên các nhà khoa học gọi riêng saponin trong nhân sâm là ginsenosides.
Các ginsenosides trong nhân sâm có lợi cho cơ thể con người giúp tăng miễn dịch chống oxy hóa và ngăn ngừa nhiều virus độc hại, nhờ vậy mà hơn 2000 năm qua trải qua thực tế sử dụng đã chứng minh nhân sâm có công dụng kéo dài tuổi thọ con người nhờ đẩy lùi bệnh tật.

Khi bàn về ginsenosides chúng ta thường để ý số lượng mà quên đi rằng không phải loại ginsenosides nào cũng hiệu quả và cần thiết quan trọng nhất, một củ sâm chất lượng là củ sâm có các ginsenosides quan trọng như Rb1 Rg1 Rg3 hàm lượng cao.

Những điều thú vị về Ginsenosides

Saponin trong nhân sâm hay còn gọi ginsenosides thường tập trung nhiều ở vỏ
Một số loại thực vật như nho cũng giàu saponin tập trung chủ yếu ở vỏ nên như rượu vang đỏ “có vỏ” uống tốt hơn rượu vang trắng.
Rễ phụ của hồng sâm Hàn quốc có chứa nhiều Ginsenosides hơn củ, nhưng lại có giá rẻ hơn nhiều, chủ yếu do tâm lý con người nghĩ cái gì to sẽ tốt hơn.
Tuổi của sâm ảnh hưởng nhiều đến hàm lượng saponin.
Vì thuộc nhóm saponin nên ginsenosides pha với nước và lắc sẽ tạo ra nhiều bọt
Nhiều người kiểm tra nhân sâm bằng cách pha với nước lắc tạo bọt càng nhiều bọt thì sâm chất lượng càng cao, điều này không hẳn đúng vì phải xem sâm có nguyên chất không “saponin có trong rất nhiều thảo dược khác” và xem cách lắc hay khuấy.

Nhờ khoa học hiện đại các saponin trong nhân sâm Hàn quốc đã được chiết tách cô lập và phân tích công dụng riêng, cho đến nay công việc nghiên cứu này vẫn đang được tiến hành. Panax Ginseng C.A.Meyer là tên gọi của sâm hàn quốc và được đặt theo người phát hiện C.A.Meyer trong đó Panax là tên Hy Lạp có nghĩa là chữa được mọi thứ.

Đa phần các loại thảo dược lâu năm đều có chứa saponin để giúp chúng đề kháng với các tác nhân có hại của môi trường, việc nghiên cứu ứng dụng các hợp chất này vào chăm sóc sức khỏe con người là xu hướng của tương lai.

Thành phần và tác dụng đặc trưng của Saponins:

Thành phần Saponin Ro:Có tác dụng phân giải rượu qua đó chống viêm gan và phục hồi hư tổn gan.
Thành phần Saponin Rb1: Có thể kiềm chế hệ thống thần kinh trung ương vì vậy mà làm dịu cơn đau, khả năng bảo vệ tế bào gan.
Thành phần Saponin Rb2: Ngăn ngừa hạn chế bệnh tiểu đường, phòng chống xơ cứng gan, và đẩy nhanh khả năng hấp thụ của tế bào gan.
Thành phần Saponin Rc: Làm dịu cơn đau, mặt khác làm tăng tốc độ tổng hợp protein.
Thành phần Saponin Rd: Tác dụng đẩy nhanh hoạt động của vỏ tuyến thượng thận.
Thành phần Saponin Re: Giúp bảo vệ gan rất tốt đặc biệt là khả năng làm tăng tốc độ tổng hợp của các tế bào tủy.
Thành phần Saponin Rf: Làm dịu cơn đau trong các tế bào não.
Thành phần Saponin Rg1: Nâng cao tập trung hệ thần kinh và chống mệt mỏi, stress
Thành phần Saponin Rg2: Hạn chế sự gắn kết các tiểu cầu máu, phụ hồi trí nhớ.
Thành phần Saponin Rg3: Hạn chế quá trình chuyển giao ung thư và bảo vệ gan.
Thành phần Saponin Rh1: Bảo vệ gan,hạn chế khối u, ngăn chặn gắn kết tiểu cầu máu.
Thành phần Saponin Rh2: Ức chế các tế bào ung thư và hạn chế khối u phát triển.

Saponin trong Hắc Sâm:

Hắc sâm luôn được đánh giá là dòng sản phẩm nhân sâm cao cấp có nhiều công dụng vượt trội, gấp nhiều lần so với hồng sâm và nhân sâm truyền thống.
Thế nhưng nếu bạn muốn đánh giá về chất lượng thực sự của hắc sâm thì không thể không xem xét thành phần Saponin – thành phần chủ yếu cấu tạo nên những công dụng tuyệt vời và đặc trưng cho hắc sâm hàn quốc. chính vì lý do đó, chỉ số của Saponin hay được dùng làm thước đo chất lượng cho hắc sâm nói riêng và nhân sâm Hàn quốc nói chúng.
Hiện nay hắc sâm hàn quốc là sản phẩm có thành phần Saponin cao nhất, với nhiều thành phần vượt trội hơn hồng sâm truyền thống.

Saponin chính là tên gọi của một loại hợp chất gọi là Ginsenoside. Saponion sẽ được phân loại tùy thuộc vào tác dụng của từng hợp chất (ví dụ như Rg1, Ra ….).

Để đánh giá chất lượng của nhân sâm, người ta không chỉ đánh giá mình chỉ số Saponin mà còn phải dựa vào những thành phần saponin có ích cho sức khỏe của con người.

Hắc sâm hàn quốc là dòng sản phẩm chiết xuất từ nhân sâm vừa có hàm lượng Saponin vượt trội lớn, lại còn có hàm lượng các thành phần saponin hữu ích cao hơn hẳn so với cac dòng thảo dược khác.

Người sử dụng cần hiểu một điều rằng, mọi thành phần Saponin có trong nhân sâm không phải hình thành ngay từ ban đầu mà hàm lượng được tích tụ và phát triển thông qua cách chăm sóc, nuôi dưỡng, và đặc biệt là phương pháp chế biến.

Phương pháp chế biến được người Hàn quốc lựa chọn khi chế biến hắc sâm chính là phương pháp truyền thống “9 lần hấp 9 lần sấy”

Phương pháp chế biến “9 lần hấp 9 lần sấy”: là phương pháp chế biến thuốc đông y truyền thống của Phương Đông.

Quá trình chuyển hoá thành hắc sâm trải qua 9 bước

“9 lần hấp 9 lần sấy” là một phương pháp chuẩn bị thuốc được sử dụng chủ yếu nhằm bổ sung “âm khí” trong y học phương đông.
Nhân sâm được hấp với hơi nước ở nhiệt độ 95 ~ 99 độ với trong 3 giờ và sau đó lặp lại quá trình sấy khô trong 24 giờ bằng ánh sáng mặt trời tự nhiên hoặc máy sấy chuyên dụng.
Nhân sâm sau quá trình chế biến này sẽ trở thành “hắc sâm”.
Với phương pháp này, nhân sâm chỉ cần qua 3 đến 4 lần hấp sấy đầu tiên đã giúp hàm lượng gins tăng hơn 2 đến 3 lần , giúp hiệu quả hắc sâm tăng lên gấp nhiều lần so với những sản phẩm nhân sâm truyền thống.
Trong các dạng nhân sâm trên thị trường hiện nay, Hắc sâm hàn quốc có lượng Saponin cao nhất và được đánh giá là nhân sâm tốt nhất với mức giá thành cũng cao nhất.

Nhân sâm chứa 60~70% tinh bột và carbohydrates, không chỉ vậy còn chứa các thành phần không thể tìm được trong các thực vật khác như saponin nhân sâm(Ginsenoside), Polyacetylene, hợp chất phenolic hoạt tính phòng ngừa oxi hóa, Gomisin -N, -A, peptides axit…vv
Hàm lượng thành phần Polyacetylene và phenol trong saponin của nhân sâm Hàn Quốc nhiều hơn, hoạt tính sinh lí cũng mạnh hơn so với nhân sâm phương Tây.
Thành phần chủ yếu của nhân sâm là saponin có cấu tạo hóa học đặc biệt hơn so với saponin có trong các thực vật khác.
Theo như phát triển của kĩ thuật phân tích cho biết, đến nay đã phát hiện hơn 30 loại cấu tạo hóa học của saponin nhân sâm.
Theo như sự đặc biệt trong cấu tạo hóa học của saponin, saponin được phân thành nhóm Protopanaxadiol(PD), nhóm Protopanaxatriol(PT), nhóm Oleanane.
Đến thời điểm hiện tại thì ứng theo các nhóm trên có 18 loại, 11 loại, 1 loại cấu trúc hóa học được tìm ra.