Seo Gà Với 10 Bài Thuốc Trị Bệnh Hiệu Quả, đặc Biệt Là Lỵ - Metaherb

Seo gà là một loại cỏ thường mọc hoang ở nhiều nơi, đồng thời đây cũng là loài thảo dược thường được chỉ định điều trị trong các bệnh như tiêu chảy, kiết lỵ, xuất huyết, mề đay, mẩn ngứa,…Cùng Metaherb tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Có thể bạn quan tâm

• 7 bài thuốc từ kiến lỳ nam giúp khắc phục các chứng bệnh hiệu quả
• 9 tác dụng thần kỳ của hoàng đằng chữa táo bón, đau mắt, viêm tai,…hiệu quả
• 6 tác dụng tuyệt vời của khiên ngưu chữa táo bón, tẩy giun, tâm thần,…

Tên tiếng Việt: Cỏ seo gà, Phượng vĩ thảo

Tên khoa học: Pteris multifida Poir.

Họ: Pteridaceae (Seo gà)

Đặc điểm dược liệu

1. Mô tả

Seo gà là loài cây thân thảo, khi trưởng thành chỉ cao khoảng 15 – 20cm. Lá dài khoảng 8 -25cm, chia thành nhiều phiến nhỏ, ở mép có răng cưa.

Lá cuống dài 10-50cm, phiến lá dài 10-40cm, cũng chia thành nhiều phiến lá nhỏ. Giữa các phiến lá nổi rõ gân chính, từ gân này toả ra nhiều gân phụ hình lông chim, xếp song song với nhau. Hai bên mép phiến lá hữu thụ mang cơ quan sinh sản gọi là ổ tử nang xếp thành một đường thẳng liên tục. Thân rễ nằm ngang dưới mặt đất, chừng 3-4cm, hình cong queo, sần sùi, nhiều mấu, hơi cứng.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái và chế biến

Seo gà mọc hoang trên khắp nước ta, phổ biến ở miền Bắc và miền Trung, thường gặp nhất trên những vách đá, vách đất xung quanh thành giếng, ven đường đi, những nơi thoáng ẩm và mát. Còn thấy mọc cả ở Trung Quốc, Nhật Bản.

Bộ phận dùng làm thuốc của cây là thân rễ và lá.

Có thể thu hái seo gà quanh năm, đào lấy thân rễ về thái mỏng, phơi hoặc sấy khô dùng dần.

3. Thành phần hoá học

Có tới 11 hợp chất từ cây seo gà đã được xác định bởi Viện Công nghiệp dược phẩm Thượng Hải, Trung Quốc là: apigenin-7-O-β-D-glucopyranosyl-4′-O-α-L-rhamnopyranoside, luteolin-7-O-β-D-glucopyranoside, apigenin-7-O-β-D-glucopyranoside, apigenin, luteolin, naringenin-7-O-β-D-neohesperidoside, apigenin-7-O-β-D-neohesperidoside, apigenin-4′-O-α-L-rhamnopyranoside, (2S,3S)-pterosin C, isovanillic acid và ferulic acid.

Sau này các nhà nghiên cứu tiếp tục tìm ra thêm hai hợp chất bimutipterosin A và B từ cây seo gà, đây là các hợp chất đã được báo cáo cho thấy có tác dụng gây độc với dòng tế bào gây bệnh bạch cầu ở người.

Vị thuốc cỏ seo gà

1. Tính vị

Cây có vị ngọt nhẹ, hơi đắng và tê.

2. Tác dụng dược lý

Kinh nghiệm dân gian: Từ lâu trong dân gian Việt Nam cây seo cà đã được sử dụng làm thuốc, dưới đây là những công dụng của vị thuốc này theo kinh nghiệm của ông cha:

• Điều trị tiêu chảy
• Điều trị bệnh kiết lỵ, đi cầu ra máu

Theo y học hiện đại

Seo gà đã được nghiên cứu và chứng minh có chứa các thành phần điều trị hiệu quả các bệnh sau:

• Tác dụng gây độc với dòng tế bào gây bệnh bạch cầu ở người
• Hiệu quả ức chế khối u, thí nghiệm được tiến hành trên chuột bởi Khoa Phẫu thuật Bệnh viện Xiangya, Đại học Trung Nam Trường Sa, Hồ Nam, Trung Quốc
• Tác dụng chống oxi hóa của thảo dược này cũng đã được xác định
• Rễ cây seo gà có tác dụng kháng khuẩn
• Ngoài ra loài cây này còn có tác dụng cải tạo những vùng đất bị ô nhiễm, độc hại

3. Công dụng – liều dùng

Cây seo gà thường dùng trị kiết lỵ mạn tính, lỵ trực khuẩn, viêm dạ dày- ruột, viêm gan thể vàng da, viêm phổi khạc ra máu, viêm đường tiết niệu, viêm họng, viêm tuyến nước bọt, đinh nhọt, ngứa lở ngoài da.

Rễ, lá sao vàng, tán nhỏ đun với dầu vừng thành thuốc dầu bôi chữa một số bệnh ngoài da của trẻ em. Ngày uống cừ 12 đến 24g rễ hoặc lá khô. Có thể gia giảm liều lượng tuỳ vào từng bài thuốc.

Bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu seo gà

1. Chữa kiết lỵ thông thường

Seo gà thường được chỉ định trong các bài thuốc điều trị kiết lỵ. Cỏ seo gà, dây mơ lông, rễ cỏ tranh, cây phèn đen, bằng nhau mỗi vị 20 – 30g, gừng sống 3 lát. Sắc đặc để nguội, uống trước khi ăn.

2. Chữa kiết lỵ ra máu, mủ

Khi tình trạng bệnh kiết lỵ ở giai đoạn nặng hơn như ra máu hay kết mủ, người bệnh vẫn có thể sử dụng seo gà để làm giảm các triệu chứng này. Cỏ seo gà 40g, dây mơ lông 30g, binh lang 10g, phèn đen 30g, hàn thẻ 10g. Sắc với 4 bát nước, còn 1 bát rưỡi chia 2 lần uống. Ngày uống 4 – 5 lần. Kiêng mỡ, cá tanh.

3. Đao thương xuất huyết, chó cắn bị thương

Các vết thương ngoài như đứt tay chảy máu, hay bị chó cắn (không phải chó dại) có thể dùng cỏ seo gà để cầm huyết. Dùng 30g lá cỏ seo gà, 30g lá tử hoa địa đinh, tất cả đem giã nhuyễn bôi vào vết thương.

4. Chữa lở loét, bệnh ngoài da

Cỏ seo gà cũng thường được ứng dụng trong các bôi thuốc bôi, đắp ngoài da nhờ công dụng sát khuẩn, kháng viêm tuyệt vời. Cách thực hiện như sau:

Dùng cỏ seo gà đốt thành than tán bột, trộn với dầu vừng rồi bôi. Có thể dùng cây tươi giã đắp.

5. Bỏng lửa, bỏng nước sôi (cấp độ 1)

Seo gà có tính mát, giúp làm dịu các vết bỏng nhanh chóng. Dùng 150g cỏ seo gà sao qua than tồn tính, tán nhuyễn thành bột mịn, thêm dầu vừng và bôi vào vết bỏng.

6. Rết cắn, sâu róm đốt bị thương

Các vết rết cắn hay sâu róm bò thường có chứa thành phần độc tố, dễ gây sưng viêm. Để làm giảm tình trạng này, dùng 60g lá cỏ seo gà tươi, 30g lá non chua me đất hoa vàng. Tất cả đem giã nhuyễn, đắp lên chỗ bị thương.

7. Thống kinh

Thống kinh là tình trạng đau bụng dữ dội khi bước vào những ngày kinh nguyệt ở phụ nữ. Áp dụng bài thuốc từ seo gà có thể giúp giảm đau, cách thực hiện như sau:

Cỏ seo gà 30g, gừng tươi 15g, trứng gà 1 quả, đường cát trắng 15g. Đem cỏ seo gà và gừng tươi cùng chưng với nước, bỏ bã, nhân lúc còn sôi cho trứng gà, đường trắng vào đảo đều. Ngày uống 1 lần, liên tiếp trong 3 ngày.

8. Mề đay

Tình trạng mề đay, mẩn ngứa có thể thuyên giảm nếu kiên trì áp dụng bài thuốc từ cỏ seo gà. Dùng 150g cỏ seo gà, 10g muối ăn, nấu lấy nước rửa chỗ bệnh.

9. Sa tử cung

Bài thuốc trị sa tử cung cho phụ nữ sau sinh từ cỏ seo gà có cách thực hiện khá phức tạp:

Cỏ seo gà, lá bạc thau, lớp da mỏng trong vỏ cây vông, kim ngân hoa, bấc lùng (đăng tâm thảo), vỏ quả bầu nậm, sáp ong. Sáu vị trên đều bằng nhau, cho vào nồi đất, đổ nước ngập thuốc, sắc còn 1/3 rồi hòa sáp ong vào nước thuốc đang nóng, cho tan ra rồi uống.

10. Xích bạch đới

Xích bạch đới là tình trạng khí hư ra nhiều có thể do huyết ứ hoặc thấp nhiệt. Để điều trị, sử dụng 30g seo gà, bòng bong Nhật (hải kim sa) 15g, rau mã đề 15g, rễ ý dĩ 15g. Nấu lấy nước uống.

Lưu ý khi áp dụng các bài thuốc chữa bệnh từ cỏ seo gà

Seo gà thường được chỉ định trong các bài thuốc đặc trị tiêu chảy, kiết lỵ trong đông y. Tuy nhiên, người bệnh không nên lạm dụng bài thuốc này mà vẫn cần tuân thủ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Trước khi áp dụng bài thuốc từ dược liệu này, cần tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền.

Những người mắc các chứng bệnh táo bón tuyệt đối không nên dùng dược liệu này bởi có thể khiến tình trạng thêm trầm trọng hơn. Phụ nữ có thai hoặc trẻ nhỏ nếu muốn áp dụng các bài thuốc từ seo gà cần được sự chỉ định từ bác sĩ.

Ngoài ra, trước khi áp dụng, cần phải sơ chế thật sạch, tránh để bùn đất, bụi bẩn còn tồn đọng trên dược liệu, khi đưa vào cơ thể không tốt cho hệ tiêu hoá.

Trên đây là một số thông tin cũng như bài thuốc từ cỏ seo gà. Nếu còn thắc mắc, vui lòng để lại bình luận bên dưới bài viết, các dược sĩ của Metaherb sẽ phản hồi một cách sớm nhất.

Xem thêm: 9 tác dụng ”thần kỳ” của kha tử giúp chữa đi lỏng, đau dạ dày, ho,…ít người biết