SGK Sinh Học 12 - Bài 41. Diễn Thế Sinh Thái

• Home
• Lớp 1,2,3
  • Lớp 1
  • Giải Toán Lớp 1
  • Tiếng Việt Lớp 1
  • Lớp 2
  • Giải Toán Lớp 2
  • Tiếng Việt Lớp 2
  • Văn Mẫu Lớp 2
  • Lớp 3
  • Giải Toán Lớp 3
  • Tiếng Việt Lớp 3
  • Văn Mẫu Lớp 3
  • Giải Tiếng Anh Lớp 3
• Lớp 4
  • Giải Toán Lớp 4
  • Tiếng Việt Lớp 4
  • Văn Mẫu Lớp 4
  • Giải Tiếng Anh Lớp 4
• Lớp 5
  • Giải Toán Lớp 5
  • Tiếng Việt Lớp 5
  • Văn Mẫu Lớp 5
  • Giải Tiếng Anh Lớp 5
• Lớp 6
  • Soạn Văn 6
  • Giải Toán Lớp 6
  • Giải Vật Lý 6
  • Giải Sinh Học 6
  • Giải Tiếng Anh Lớp 6
  • Giải Lịch Sử 6
  • Giải Địa Lý Lớp 6
  • Giải GDCD Lớp 6
• Lớp 7
  • Soạn Văn 7
  • Giải Bài Tập Toán Lớp 7
  • Giải Vật Lý 7
  • Giải Sinh Học 7
  • Giải Tiếng Anh Lớp 7
  • Giải Lịch Sử 7
  • Giải Địa Lý Lớp 7
  • Giải GDCD Lớp 7
• Lớp 8
  • Soạn Văn 8
  • Giải Bài Tập Toán 8
  • Giải Vật Lý 8
  • Giải Bài Tập Hóa 8
  • Giải Sinh Học 8
  • Giải Tiếng Anh Lớp 8
  • Giải Lịch Sử 8
  • Giải Địa Lý Lớp 8
• Lớp 9
  • Soạn Văn 9
  • Giải Bài Tập Toán 9
  • Giải Vật Lý 9
  • Giải Bài Tập Hóa 9
  • Giải Sinh Học 9
  • Giải Tiếng Anh Lớp 9
  • Giải Lịch Sử 9
  • Giải Địa Lý Lớp 9
• Lớp 10
  • Soạn Văn 10
  • Giải Bài Tập Toán 10
  • Giải Vật Lý 10
  • Giải Bài Tập Hóa 10
  • Giải Sinh Học 10
  • Giải Tiếng Anh Lớp 10
  • Giải Lịch Sử 10
  • Giải Địa Lý Lớp 10
• Lớp 11
  • Soạn Văn 11
  • Giải Bài Tập Toán 11
  • Giải Vật Lý 11
  • Giải Bài Tập Hóa 11
  • Giải Sinh Học 11
  • Giải Tiếng Anh Lớp 11
  • Giải Lịch Sử 11
  • Giải Địa Lý Lớp 11
• Lớp 12
  • Soạn Văn 12
  • Giải Bài Tập Toán 12
  • Giải Vật Lý 12
  • Giải Bài Tập Hóa 12
  • Giải Sinh Học 12
  • Giải Tiếng Anh Lớp 12
  • Giải Lịch Sử 12
  • Giải Địa Lý Lớp 12

Trang Chủ › Lớp 12› Giải Sinh Học 12› Sách Giáo Khoa - Sinh Học 12› Bài 41. Diễn thế sinh thái SGK Sinh Học 12 - Bài 41. Diễn thế sinh thái

• 
• 
• 
• 
• 

aiVCỷ II I - KHÁI NIỆM VÊ DIỄN THỂ SINH THÁI Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương ứng với sự biên đổi của môi trường. Các ví dụ về diễn thế sinh thái : Ví dụ 1 : Theo dõi quá trình biến đổi của một vung đất mới ta thấy : Giai đoạn khởi đầu là vùng đất hoang dường như chưa có sinh vật sinh sông, sau đó cỏ mọc lên và hình thành một trảng cỏ. Giai đoạn giữa xuất hiện nhiều cây bụi mọc xen lẫn với cây gồ nhỏ. Cuối cùng là rừng cây gồ lớn với nhiều tầng cây (hình 41.1). (Giai đoạn tiên phong) (Giai đoạn đinh cục) Hình 41.1. Diễn thê sinh thái hình thành rùng cây gỗ lớn Song song với quá trình biến đổi quần xã trong diễn thế là quá trình biến đổi vể các điều kiện tự nhiên cua môi trường như khí hậu, thổ nhường,... Độ ẩm đất và không khí tăng cao dần, lượng mùn và khoáng trong đất tăng lên làm cho đất thêm màu mỡ,... Hình 41.2. So đồ diển thê ò đám nuóc nông Ví dụ 2 (hình 41.2): Quá trình biên đôi của một đâm nước nông diên ra như sau : A : Một đầm nước mới xây dựng. B : Trong đầm có nhiều loài thuỷ sinh ở các tầng nước khác nhau. Một sô loài tảo, thực vật có hoa sống nổi trên mặt nước. Cua, ốc,... sông dưới đáy đầm. Tôm, cá,... là động vật tự bơi trong nước. Bò sát, lưỡng cư, thú sống xung quanh đầm. Các loài rong rêu và cây cở mọc ven bờ đầm. c : Các vùng đất quanh đầm bị xói mòn. Theo thời gian, các chất lắng đọng tích tụ ngày một nhiều xuống đáy đầm, làm cho đáy đầm bị nông dần. Thành phần sinh vật thay đổi : các loài sinh vật nổi và sinh vật tự bơi, nhất là các loài động vật có kích thước lớn ít dần, còn các loài thực vật chuyến vào sông trong lòng đầm ngày một nhiều. D : Đầm nước nông biến đổi thành vùng đất trũng, cỏ và cây bụi dần dần đến sông trong đầm. E : Giai đoạn cuối củạ diễn thê hình thành rừng cây bụi và cây gồ. ▼ Trong ví dụ 2, song song với quá trình biến đổi của quần xã, các điều kiện tự nhiên của môi trường đã thay đổi như thế nào ? II - CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI 1. Diễn thế nguyên sinh Diễn thế nguyên sinh là diễn thế khởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật. Các sinh vật đầu tiên phát tán tới hình thành nên quần xã tiên phong (giai đoạn tiên phong). Tiếp theo là giai đoạn hồn hợp (giai đoạn giữa) gồm các quần xã sinh vật biến đổi tuần tự, thay thê lần nhau. Giai đoạn cuối hình thành quần xã ổn định tương đôi (giai đoạn đỉnh cực) (hình 41.1 và 41.2). Diễn thế thứ sinh Diễn thế thứ sinh là diễn thế xuất hiện ở môi trường đã có một quần xã sinh vật từng sông. Quần xã này do những thay đổi của tự nhiên hoặc do hoạt động của con người đã khai thác tới mức huỷ diệt. Một quần xã mới phục hồi thay thế quần xã bị huỷ diệt. Giai đoạn giữa gồm các quần xã biến đổi tuần tự, thay thê lần nhau (hình 41.3). Chặt hết các cây lim Hình 41.3. Sơ đồ về quá trình diễn thế thứ sinh dẫn đến quần xã bị suy thoái tại rùng lim Hũu Lũng, tinh Lạng Son Trong điều kiện thuận lợi và qua quá trình biến đổi lâu dài, diễn thế thứ sinh có thể hình thành nên quần xã tương đối ổn định. Tuy nhiên, trong thực tế thường gặp nhiều quần xã có khả năng phục hồi rất thấp mà hình thành quần xã bị suy thoái. Ill - NGUYÊN NHÀN CÙA DIỄN THÉ SINH THÁI Diễn thê sinh thái xảy ra do nhiều nguyên nhân : Nguyên nhân bên ngoài : Đó là tác động mạnh mẽ của ngoại cảnh lên quần xã. Sự thay đổi môi trường vật lí, nhất là thay đổi khí hậu, thường gây nên những biến đổi sâu sắc về cấu tiức của quần xã. Mưa bão, lũ lụt, hạn hán, núi lửa,... là các nhân tô sinh thái ngoại cảnh gây nên sự chết hàng loạt các loài sinh vật. Trên vùng bị huỷ diệt của tự nhiên, quần xã sinh vật mới dần dần được hình thành và phát triển. Nguyên nhân bên trong : Bên cạnh những tác động ngoại cảnh, sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã là nhân tổ sinh thái quan trọng làm biến đổi quần xã sinh vật. Trong số các loài sinh vật, nhóm loài ưu thê đóng vai trò quan trọng nhất trong diễn thê. Tuy nhiên, hoạt động mạnh mẽ của nhóm loài ưu thê sẽ làm thay đổi điều kiện sống, từ đó tạo cơ hội cho nhóm loài khác có khả năng cạnh tranh cao hơn trở thành loài ưu thế mới. Nói cách khác, trong diễn thế, nhóm loài chiếm ưu thế đã “tự đào huyệt chôn mình”. Hoạt động khai thác tài nguyên của con người như chặt cây, đốt rùng, san lấp hồ nước, xây đập ngăn các dòng sông, đắp đầm nuôi tôm cá vùng ven biến,... đóng vai trò rất quan trọng làm biến đổi và nhiều khi dần tới suy thoái các quần xã sinh vật. Đồng thời, con người cũng góp phần cải tạo thiên nhiên làm cho quần xã sinh vật phong phú hơn. - Hãy điền các giai đoạn của 2 kiểu diễn thế sinh thái, nguyên nhân gây ra diễn thế vào bảng sau : Bàng 41. Các giai đoạn cùa diễn thế sinh thái và nguyên nhân của diễn thế Kiểu diễn thế Các giai đoạn của diễn thê Nguyên nhân của diễn thê Giai đoạn khởi đầu (Giai đoạn tiên phong) Giai đoạn giũa Giai đoạn cuối (Giai đoạn đỉnh cực) Diễn thế nguyên sinh Kiểu quần xã sinh vật như thế nào ? Diễn thế thứ sinh - Hãy lây ví dụ minh hoạ 2 kiểu diễn thế sinh thái trên. - TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN cứu DIỄN THẾ SINH THÁI Nghiên cứu diễn thê sinh thái giúp chúng ta có thể hiểu biết được các quy luật phát triển của quần xã sinh vật, dự đoán được các quần xã tồn tại trước đố và quần xã sẽ thay thế trong tương lai. Từ những hiểu biết đó, ta có thê chủ động xây dựng kê hoạch trong việc bảo vệ và khai thăc họp lí các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Đồng thòi, có thể kịp thời đề xuất các biện pháp khắc phục những biên đổi bất lợi của môi trường, sinh vật và con người. Để khắc phục những biến đổi bất lợi của môi trường, người ta thường sử dụng các biện pháp như cải tạo đất, tăng cường chăm sóc cây trồng, phòng trừ sâu bệnh, làm thuỷ lợi để điều tiết lượng nước,... Em hãy nêu 2 ví dụ về việc thực hiện các biện pháp trên. Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai đoạn, tương ứng với sự biến đổi của môi trường. Diễn thế nguyên sinh là diễn thếkhởi đầu từ môi trường chưa có sinh vật và kết quả hình thành quần xã tương đối ổn định. Diễn thế thứ sinh là diễn thế xuất hiện ở môi trường đã có một quần xã sinh vật phát triển, nhưng bị huỷ diệt. Tuỳ theo điều kiện phát triển thuận lợi hoặc không thuận lợi mà diễn thê'thứ sinh có thể hình thành nên quần xã tương đối ổn định hoặc dẫn tới quần xã bị suy thoái. Diễn thế sinh thái xảy ra có thể do những nguyền nhân bên ngoài như sự thay đổi các điều kiện tự nhiên, khí hậu,... hoặc từ những nguyên nhân bên trong như sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài trong quần xã, hoặc do chính hoạt động khai thác tài nguyên của con người. Nghiên cứu diễn thế giúp chúng ta có thể khai thác hợp lí tài nguyên thiên nhiên và khắc phục những biến đôi bất lợi của môi trường. Câu hỏi và bài tập 1 - Thế nào là diễn thế sinh thái ? Hãy mô tả quá trình diễn thê' của một quần xã sinh vật nào đó xảy ra ở địa phương của em, hoặc ỏ địa phương khác mà em biết. Trong một khu rừng nhiệt đới có các cây gỗ lớn và nhỏ mọc gần nhau. Vào một ngày có gió lớn, một cây to bị đổ ở giữa rừng tạo nên một khoảng trống lớn. Em hãy dự đoán quá trình diễn thế xảy ra trong khoảng trống đó. Hoạt động khai thác tài nguyên không hợp lí của con người có thể coi là hành động "tự đào huyệt chôn mình" của diễn thế sinh thái được không ? Tại sao ?

Các bài học tiếp theo

• Bài 42. Hệ sinh thái
• Bài 43. Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái
• Bài 44. Chu trình sinh địa hóa và sinh quyển
• Bài 45. Dòng năng lượng trong hệ sinh thái và hiệu xuất sinh thái
• Bài 46. Thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên
• Bài 47. Ôn tập phần tiến hóa và Sinh học
• Bài 48. Ôn tập chương trình Sinh học cấp trung học phổ thông

Các bài học trước

• Bài 40. Quần xã sinh vật và một số đặc trưng cơ bản của quần xã
• Bài 39. Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật
• Bài 38. Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật (tiếp theo)
• Bài 37. Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật
• Bài 36. Quần thể sinh vật và mối quan hệ giữa các cá thể trong quần thể
• Bài 35. Môi trường sống và các nhân tố sinh thái
• Bài 34. Sự phát sinh loài người
• Bài 33. Sự phát triển của sinh giới qua các đại địa chất
• Bài 32. Nguồn gốc sự sống
• Bài 31. Tiến hóa lớn

Tham Khảo Thêm

• Giải Bài Tập Sinh Học 12
• Sách Giáo Khoa - Sinh Học 12(Đang xem)
• Giải Sinh 12

Sách Giáo Khoa - Sinh Học 12

• Phần năm. DI TRUYỀN HỌC
• Chương I. Cơ chế di truyền và biến dị
• Bài 1. Gen, mã di truyền và quá trình nhân đôi AND
• Bài 2. Phiên mã và dịch mã
• Bài 3. Điều hòa hoạt động gen
• Bài 4. Đột biến gen
• Bài 5. Nhiễm sắc thể và đột biến cấu trúc của nhiễm sắc thể
• Bài 6. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể
• Bài 7. Thực hành: Quan sát các dạng đột biến số lượng nhiễm sắc thể trên tiêu bản cố định và trên tiêu bản tạm thời
• Chương II. Tính quy luật của hiện tượng di truyền
• Bài 8. Quy luật Menđen: Quy luật phân li
• Bài 9. Quy luật Menđen: Quy luật phân li độc lập
• Bài 10. Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen
• Bài 11. Liên kết gen và hoán vị gen
• Bài 12. Di truyền liên kết với giới tính và di truyền ngoài nhân
• Bài 13. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
• Bài 14. Thực hành: Lai giống
• Bài 15. Bài tập chương I và chương II
• Chương III. Di truyền học quần thể
• Bài 16. Cấu trúc di truyền của quần thể
• Bài 17. Cấu trúc di truyền của quần thể (tiếp theo)
• Chương IV. Ứng dụng di truyền học
• Bài 18. Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp
• Bài 19. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào
• Bài 20. Tạo giống nhờ công nghệ gen
• Chương V. Di truyền học người
• Bài 21. Di truyền y học
• Bài 22. Bảo vệ vốn gen của loài người và một số vấn đề xã hội của di truyền học
• Bài 23. Ôn tập phần di truyền học
• Phần sáu. TIẾN HÓA
• Chương I. Bằng chứng và cơ chế tiến hóa
• Bài 24. Các bằng chứng tiến hóa
• Bài 25. Học thuyết Lamac và học thuyết Đacuyn
• Bài 26. Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại
• Bài 27. Quá trình hình thành quần thể thích nghi
• Bài 28. Loài
• Bài 29. Quá trình hình thành loài
• Bài 30. Quá trình hình thành loài (tiếp theo)
• Bài 31. Tiến hóa lớn
• Chương II. Sự phát sinh và phát triển của sự sống trên trái đất
• Bài 32. Nguồn gốc sự sống
• Bài 33. Sự phát triển của sinh giới qua các đại địa chất
• Bài 34. Sự phát sinh loài người
• Phần bảy. SINH THÁI HỌC
• Chương I. Cá thể và quần thể sinh vật
• Bài 35. Môi trường sống và các nhân tố sinh thái
• Bài 36. Quần thể sinh vật và mối quan hệ giữa các cá thể trong quần thể
• Bài 37. Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật
• Bài 38. Các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật (tiếp theo)
• Bài 39. Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật
• Chương II. Quần xã sinh vật
• Bài 40. Quần xã sinh vật và một số đặc trưng cơ bản của quần xã
• Bài 41. Diễn thế sinh thái(Đang xem)
• Chương IIII. Hệ sinh thái, sinh quyển và bảo vệ môi trường
• Bài 42. Hệ sinh thái
• Bài 43. Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái
• Bài 44. Chu trình sinh địa hóa và sinh quyển
• Bài 45. Dòng năng lượng trong hệ sinh thái và hiệu xuất sinh thái
• Bài 46. Thực hành: Quản lí và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên
• Bài 47. Ôn tập phần tiến hóa và Sinh học
• Bài 48. Ôn tập chương trình Sinh học cấp trung học phổ thông