“Siêu Lúa” Cho Năng Suất Từ 9 đến 10 Tấn/ha

Sau cơn mưa lớn suốt đêm, cánh đồng lúa xã Đồng Phú, huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội như chưa hề trải qua cơn giông gió. Dẫn chúng tôi đi thăm ba sào ruộng lúa đã trổ bông trĩu cành, chị Hoàng Thị Lan (Đội 2, Hạ Dục, xã Đồng Phú) tâm đắc, từ năm 2000 trở về đây, chị và bà con nông dân vừa được học kỹ thuật cấy lúa, vừa được đầu tư nhiều giống lúa mới thử nghiệm. Hai vụ lúa gần đây trồng thử nghiệm giống siêu lúa, lúa trổ tốt hơn, ít sâu bệnh mà lại đỡ tốn công chăm sóc. Chị Lan cũng cho biết, trước đây ra đến đầu làng đã ngửi thấy nồng nặc mùi thuốc trừ sâu, những năm trở lại đây, nhờ trồng những giống lúa thử nghiệm với những kỹ thuật canh tác mới, nông dân không phải dùng thuốc diệt cỏ, trừ sâu nữa.

Gia đình chị Lan là một trong 50 hộ dân thuộc Hợp tác xã Đồng Phú tham gia trồng thử nghiệm giống lúa NPT3. Ông Phạm Văn Thành, Chủ nhiệm Hợp tác xã nông nghiệp Đồng Phú cho biết, hợp tác xã đã triển khai sản xuất 5 ha giống siêu lúa ở vụ mùa năm 2015. Trên cùng một diện tích sản xuất, 1 ha của giống lúa NPT3 năng suất cao hơn giống đối chứng (Thiên Ưu 8) là 18 tạ. Đặc biệt là số hạt/bông, trung bình từ 500 đến 700 hạt/bông. Ngoài ra, giống siêu lúa có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, không tốn chi phí thuốc bảo vệ thực vật. Nhờ vậy, hiệu quả kinh tế tăng lên khoảng 25% so với trồng các loại lúa khác.

Siêu lúa là kết quả đề tài nhánh của đề tài nghiên cứu chọn tạo và phát triển lúa thuần siêu cao sản cho các tỉnh phía bắc, KC.06.03-11-15, được Văn phòng Nghiên cứu các chương trình trọng điểm cấp Nhà nước thuộc Bộ KH và CN “đặt hàng” các nhà khoa học. GS, TS Trần Duy Quý, Viện trưởng Nghiên cứu hợp tác khoa học kỹ thuật châu Á Thái Bình Dương và nhóm cộng sự đã tiến hành chọn tạo, hoàn thiện "siêu lúa" bằng phương pháp gây đột biến thực nghiệm bằng tia Gamma nguồn CO 60, chọn lọc từ giống lúa ĐH 18. Đây là giống cho năng suất cao, ngắn ngày, cấy được cả hai vụ trong năm, khả năng chống chịu sâu bệnh đạo ôn, bạc lá, rầy nâu khá hơn các giống đại trà. Giống siêu lúa đã được cấy trình diễn sản xuất thử ở các địa phương: Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hải Dương, Quảng Ninh, Thái Bình, Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Yên Bái... Qua trồng thực nghiệm, giống siêu lúa được đánh giá chịu được mặn, cho năng suất cao ở cả những vùng ven biển. Từ năm 2013 cho đến nay, giống lúa này đã được trồng trên tổng diện tích khoảng 200 ha, năng suất bình quân từ 9 đến 10 tấn/ha. Gạo có mầu hơi trắng đục, chất lượng gạo ngon, hàm lượng Amino đạt 11 đến 12%, cơm mềm dẻo, có vị ngọt.

Trải qua quá trình sản xuất thử ở các tỉnh, Công ty cổ phần đầu tư và Phát triển CNNN Hải Phòng nhận thấy giống lúa này kháng sâu bệnh tốt, năng suất cao, chất lượng gạo ngon, xay xát đạt thành 68 đến 70%, được bà con các tỉnh chấp nhận phát triển mạnh nên công ty đã ký hợp đồng mua bản quyền giống lúa và đặt tên “siêu lúa Hoa phượng đỏ”. Công ty cũng đồng ý bảo đảm đầu ra cho người nông dân.

Bác Toan, một nông dân ở xã Đồng Phú cho hay, trước đây thu nhập của gia đình bác được khoảng một triệu đồng/sào nhưng khi trồng giống lúa này thu nhập tăng gấp đôi. “Nông dân chúng tôi rất phấn khởi vì việc ứng dụng tiến bộ kỹ thuật đã góp phần nâng cao đời sống gia đình. Nếu giống tốt, kể cả giá cao hơn một chút chúng tôi vẫn sẵn sàng bỏ tiền mua giống siêu lúa về trồng” - bác Toan nói.

Dù vượt trội hơn so với một số giống khác, nhưng tỷ lệ hạt lép của giống siêu lúa vẫn chiếm khoảng 15 đến 20%. Theo Vụ trưởng Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật, Phó chủ nhiệm Chương trình phát triển sản phẩm Quốc gia, Bộ KH và CN Nguyễn Văn Liễu, nhược điểm này có thể khắc phục được nếu người nông dân chú ý hơn đến kỹ thuật chăm sóc, thâm canh. Vụ trưởng Nguyễn Văn Liễu đánh giá, đây là giống lúa triển vọng, cho năng suất cao. Bộ KH và CN đề nghị nhóm tác giả tiếp tục nâng cao kết quả nghiên cứu để giống lúa này đạt năng suất tối ưu, hạn chế sâu bệnh. Đồng thời, nhóm nghiên cứu cần làm các thủ tục cần thiết, báo cáo với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận giống để đưa giống siêu lúa vào trồng đại trà.

HẠNH NGUYÊN