Sinh 10 - BÀI 7 TẾ BÀO NHÂN SƠ. - Thầy Giáo Hiển

I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA TẾ BÀO SINH VẬT NHÂN SƠ

- Có kích thước rất nhỏ (chỉ bằng 1/10 so với tế bào nhân thực)

- Chưa có nhân hoàn chỉnh (nhân sơ)

- Không có các bào quan có màng bao bọc mà chỉ có ribôxôm.

- Tế bào nhân sơ có kích thước nhỏ có lợi:

+ Tỉ lệ s/v lớn thì tốc độ trao đổi chất với môi trường diễn ra nhanh

+ Tế bào sinh trưởng nhanh

+ Khả năng phân chia nhanh, số lượng tế bào tăng nhanh

Các sinh vật thuộc nhóm sinh vật nhân sơ gồm có vi khuẩn và vi khuẩn cổ

II CẤU TẠO CỦA TẾ BÀO NHÂN SƠ

-Tế bào nhân sơ gồm: Màng sinh chất, chất tế bào và vùng nhân. Ngoài ra còn có: thành tế bào, vỏ nhầy, roi và lông.

Hình 1: Cấu tạo của tế bào vi khuẩn

1. Thành tế bào, màng sinh chất, lông và roi

a. Thành tế bào:

Hình 2: Cấu tạo của thành tế bào vi khuẩn Gram dương và Gram dương âm

- Thành phần hóa học: cấu tạo nên thành tế bào là peptiđôglican (cấu tạo từ các chuỗi cacbonhiđrat liên kết với nhau bằng các đoạn polipeptit ngắn).

- Vai trò: quy định hình dạng của tế bào.

- Vi khuẩn được chia thành 2 loại:

+ Vi khuẩn gram dương có màu tím thành dầy

+ Vi khuẩn gram âm có màu đỏ thành mỏng

→ Sử dụng thuốc kháng sinh đặc hiệu để tiêu diệt các loại vi khuẩn gây bệnh.

Hình 3: Thành tế bào vi khuẩn Gram (+) và thành tế bào vi khuẩn Gram (-)

b. Màng sinh chất:

Hình 4: Cấu tạo của màng sinh chấ

- Cấu tạo từ hai lớp phôtpholipit và prôtêin.

- Chức năng: là trao đổi chất và bảo vệ tế bào.

c. Lông và roi:

Hình 5: Bề mặt ngoài của vi khuẩn dưới kính hiển vi

- Lông: Giúp vi khuẩn bám chặt trên mặt tế bào người.

- Roi (Tiêm mao): cấu tạo là prôtêin có tính kháng nguyên, giúp vi khuẩn di chuyển.

2. Tế bào chất:

- Tế bào chất nằm giữa màng sinh chất và vùng nhân.

- Gồm 2 thành phần:

* Bào tương (Dạng leo bán lỏng)

+ Không có hệ thống nội màng

+ Các bào quan không có màng bao bọc.

+ Một số vi khuẩn có hạt dự trữ

* Ribôxôm (cấu tạo từ prôtêin và rARN)

+ Không có màng

+ Kích thước nhỏ

+ Tổng hợp prôtêin

3. Vùng nhân:

Hình 6: Plasmid và ADN vùng nhân

- Không có màng bao bọc

- Chỉ chứa phân tử ADN vòng

- Một số vi khuẩn có thêm ADN vòng nhỏ khác gọi là plasmit.