Xemtailieu Tải về Skkn áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới trong dạy học mĩ thuật
ĐẶT VẤN ĐỀ A/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Đổi mới phương pháp dạy học là yêu cầu cấp bách trong thời đại ngày nay và phương pháp làm việc theo nhóm là một trong những phương pháp dạy học đổi mới lấy học sinh làm trung tâm nhằm phát huy tính tích cực của học sinh. Dạy học là một nghệ thuật, nhưng dạy nghệ thuật lại càng phải nghệ thuật hơn. Do vậy trong thời gian dạy học môn Mĩ thuật tai trường THCSLê Lợi tôi luôn tìm tòi và vận dụng phương pháp dạy học môn Mĩ thuật theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học. Khi dạy học người giáo viên phải có vai trò dẫn dắt khéo léo để biến quá trình dạy học thành quá trình tự học, tự khám phá và xây dựng kiến thức của mỗi học sinh. Để làm tốt điều đó người giáo viên cần phải nắm vững phương pháp giảng dạy theo yêu cầu của đổi mới phương pháp nhằm phát huy tính tích cực độc lập suy nghĩ, sáng tạo của học sinh thông qua việc học sinh chủ động tham gia vào các hoạt động học tập để lĩnh hội kiến thức, biến học sinh thành một chủ thể tích cực, chủ động nắm bắt kiến thức một cách tự nhiên, không gò bó. Giáo viên giữ vai trò là người hướng dẫn… Tôi thấy phương pháp làm việc theo nhóm là một trong những phương pháp áp dụng rất hiệu quả vào việc dạy và học Mĩ thuật đăc biệt đối với phân môn thường thức mĩ thuật, nó hình thành sự đoàn kết phấn đấu thi đua của từng cá nhân, từng nhóm học sinh trong tập thể lớp, kích thích học sinh tính tích cực suy nghĩ, động não tiếp thu kiến thức một cách chủ động sáng tạo. Nhưng sử dụng phương pháp làm việc theo nhóm sao cho hiệu quả, kích thích tối đa sự tích cực tham gia của học sinh vào hoạt động học là một vấn đề cần thiết trong giảng dạy… Qua thời gian dạy học môn Mĩ thuật tôi thấy việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm còn nhiều hạn chế ảnh hưởng lớn đến kết quả dạy và học môn Mĩ thuật ở cấp Trung học cơ sở. Là một giáo viên dạy bộ môn Mĩ thuật, tôi rất băn khoăn và trăn trở về vấn đề này. Do vậy, tôi đã quyết định chọn đề tài “ Áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới trong dạy học Mĩ thuật ” để nghiên cứu . B. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Đề xuất phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới để nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật. C/ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU - Nghiên cứu thực trạng dạy và học môn Mĩ thuật và tìm hiểu vai trò của phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học Mĩ thuật. - Tìm hiểu những hạn chế và nguyên nhân dẫn đến hạn chế của việc áp dụng hình thức làm việc theo nhóm ở một số tiết dạy Mĩ thuật. - Đưa ra phương pháp dạy học tích cực bằng cách sử dụng hình thức làm việc theo nhóm phù hợp, đạt hiệu quả trong giảng dạy Mĩ thuật bậc Trung học cơ sở giúp nâng cao chất lượng môn học. D/ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 1 - Giáo viên dạy Mĩ thuật Trường THCSLê Lợi – Quảng Xươmg – Thanh Hoá. - Học sinh Trường trung học cơ sở Lê Lợi – Quảng Xươmg - Thanh Hoá. E/ GIẢ THUYẾT KHOA HỌC Nếu áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới trong dạy học Mĩ thuật thì kết quả học tập sẽ cao hơn. F/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Phương pháp nghiên cứu lí luận: đọc những tài liệu liên quan đến dạy học, môn Mĩ thuật, phương pháp dạy học tích cực, phương pháp làm việc theo nhóm… - Phương pháp phân tích, tổng hợp: phân tích và tổng hợp được những ưu, nhược điểm của việc dạy học theo nhóm của môn Mĩ thuật ở trường THCSLê Lợi để đề ra những giải pháp khắc phục những nhược điểm đó. - Phương pháp thực nghiệm: Vận dụng những phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng tích cực đã nghiên cứu xem kết quả dạy học có tốt hơn không. - Phương pháp so sánh và chứng minh: + So sánh kết quả trước và sau khi tiến hành thực nghiệm áp dụng các giải pháp đã đề ra. + Chứng minh cách dạy phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Mĩ thuật ở trường THCSTri Trung đã thành công. - Nhóm phương pháp thống kê: Thống kê bằng biểu bảng nhằm đánh giá thực trạng và thấy được hiệu quả của việc áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi trong môn Mĩ thuật. G/ PHẠM VI, THỜI GIAN NGHIÊN CỨU - Việc dạy và học mĩ thuật trong trường THCSLê Lợi. - Phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học Mĩ thuật. - Thực hiện: Từ 20 tháng 10 năm 2009đến hết tháng 3 năm 2009 2 PHẦN II : NỘI DUNG ĐỀ TÀI I/ Cơ sở lí luận của việc áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới trong dạy học môn Mĩ thuật. Trước hết chúng ta cần hiểu bản chất của hình thức làm việc theo nhóm là tạo điều kiện cho mọi học sinh đều được tham gia vào quá trình học tập một cách tự giác bằng khả năng của mình. Phương pháp dạy học này xây dựng cho học sinh tinh thần tập thể, ý thức cộng đồng với công việc chung, đồng thời hình thành cho học sinh phương pháp làm việc khoa học ( tự lập kế hoạch và làm việc theo kế hoạch). Đối với môn học Mĩ thuật, phương pháp làm việc theo nhóm thường được thực hiện khi học thường thức mĩ thuật, bày mẫu và lựa chọn mẫu vẽ, trong trò chơi ghép hình, vẽ màu.. để học sinh có điều kiện bộc lộ ý kiến, tăng khả năng hợp tác và khả năng làm việc cá nhân. Phương pháp dạy học theo hình thức làm việc theo nhóm có rất nhiều cách tổ chức thực hiện khác nhau cụ thể là: - Hình thức động não. - Hình thức động não viết. - Hình thức động não công khai. - Kĩ thuật XYZ. - Kĩ thuật bể cá. - Kĩ thuật ổ bi. - Hình thức tranh luận ủng hộ – phản đối. - Hình thức thông tin phản hồi trong quá trình dạy học. - Kĩ thuật tia chớp( Phỏng vấn nhanh) - Kĩ thuật “ 3 lần 3” Những hình thức làm việc theo nhóm trên hay còn gọi là kĩ thuật dạy học tích cực, mỗi hình thức có một đặc thù riêng và mang lại hiệu quả rất cao trong giảng dạy không chỉ cho môn học Mĩ thuật mà nó phù hợp với rất nhiệu môn học khác nhau… Tuy nhiên áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học Mĩ thuật như thế nào cho hiệu quả là một bài toán khó trong phương pháp dạy học đòi hỏi người giáo viên cần thường xuyên nghiên cứu và học hỏi. Được sự chỉ đạo của nghành Giáo dục, của Ban giám hiệu nhà trường, tổ khoa học xã hội… tích cực tham gia dự và dạy hội giảng, chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học cấp trường, cấp cụm, cấp huyện…Qua mỗi giờ dạy đều được đánh giá nhận xét rút kinh nghiệm và tìm ra những ưu điểm và hạn chế khi áp dụng đổi mới phương pháp trong giờ dạy. Thực tế bản thân tôi đã dạy một số tiết dạy Mĩ thuật và nhận thấy việc áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm trong từng tiết dạy còn rất nhiều hạn chế cần được khắc phục để nâng cao chất lượng môn học. Nhận thức được điều đó tôi đã dạy, dự giờ và phát hiện ra những hạn chế mà giáo viên thường mắc phải và đưa ra giải pháp khắc phục những hạn chế đó. II. Thực trạng những hạn chế khi áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm 3 Khi nghiên cứu đề tài này, bản thân tôi đã tiến hành dạy và khảo sát một số giờ dạy. Kể quả như sau: Bảng 1: Kết quả trước thực nghiệm Số tiết Số tiết Tổng số tiết đạt Giỏi đạt Khá SL TL% SL TL% 7 10 17.9 4 21.6 Số tiết đạt Trung bình SL TL% 3 3.1 Số tiết đạt Yếu SL TL% 0 0 Bản thân tôi nhận thấy: - Hình thức làm việc theo nhóm còn đơn điệu. - Học sinh không tập trung chú ý, mất trật tự, những HS lười có cơ hội trốn tránh công việc ỷ lại vào các bạn trong nhóm. - Trong 1 tiết dạy còn diễn ra 2 đến 3 lần thảo luận nhóm. - Học sinh chưa thực sự hứng thú tham gia hoạt động nhóm, và thi đua giữa các nhóm. - Học sinh lạc đề, thảo luận chưa đúng nội dung yêu cầu. - Trình bày ý kiến thảo luận hoặc sản phẩm hoạt động nhóm còn sơ sài. Các nhóm chỉ đọc kết quả, giáo viên nhắc lại, chưa có ý kiến phản biện, phỏng vấn, tranh luận để khai thác sâu hơn nội dung bài. Kết luận: Áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm còn mang tính hình thức, phong trào, ít hiệu quả ... 1. Nguyên nhân dẫn đến hạn chế 1.1: Nguyên nhân chủ quan: ( Là nguyên nhân chủ yếu.) Với kết quả giờ dạy trên tôi đánh giá việc áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học Mĩ thuật là rất kém, nguyên nhân dẫn đến kết quả yếu trên là : - Giáo viên chưa tìm ra phương pháp dạy học đạt hiệu quả cao. - Giáo viên chưa nhận thức đầy đủ về bản chất, quy trình, những ưu điểm, hạn chế của hình thức làm việc theo nhóm. - Giáo viên giao nhiệm vụ cho các nhóm chưa cụ thể, câu hỏi thảo luận chưa cô đọng. - Giáo viên chưa quan tâm đến chất lượng hoạt động của các nhóm , không động viên gây hừng thú kịp thời. - Giáo viên chưa hướng dẫn cụ thể cách thức hoạt động của nhóm khi trình bày ý kiến, nêu quan điểm. 1.2.Nguyên nhân khách quan: - Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, chưa có phòng bộ môn cho môn học mĩ thuật. - Học sinh phải học nhiều các môn học khác nên ít thời gian học môn Mĩ thuật. - Đối tượng học sinh nông thôn không mạnh dạn để tham gia các hình thức làm việc theo nhóm. - Còn phải tự tạo đồ dùng dạy học nhiều, phương tiện dạy học hiên đại thiếu do nhiều giáo viên có nhu cầu sử dụng. - Học sinh không chuẩn bị đồ dùng học tập tốt trước khi đến lớp... 4 Qua phát hiện những hạn chế trên sau đây tôi đưa ra giải pháp khắc phục những hạn chế trên như sau: 2. Giải pháp khắc phục hạn chế Để áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm hiệu quả trong giảng dạy Mĩ thuật, điều đầu tiên giáo viên và học sinh cần làm tốt những yêu cầu sau: 2.1. Yêu cầu đối với giáo viên: - Tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường chuẩn bị chu đáo về cơ sở vật chất, phòng bộ môn phù hợp, thuận tiện cho việc áp dụng hình thức thảo luận nhóm( sắp xếp sơ đồ chỗ ngồi, vị trí bày mẫu…) - Không lạm dụng hình thức làm việc theo nhóm. Mỗi tiết dạy chỉ lập kế hoạch cho 1 lần thảo luận nhóm( đối với lí thuyết) hoặc áp dụng làm việc theo nhóm đối với yêu cầu của bài thực hành. - Nghiên cứu kĩ phương pháp dạy học để hiểu rõ bản chất của hình thức làm việc theo nhóm giúp áp dụng hợp lý trong từng bài dạy. - Cần hiểu rõ được những ưu điểm để áp dụng, lường được hạn chế của hình thức làm việc theo nhóm để có kế hoạch khắc phục. - Giáo viên cần nhắc nhở học sinh chuẩn bị tốt đồ dùng học tập - Giáo viên cần có kĩ năng tổ chức, chuẩn bị chu đáo đảm bảo tính thực tiễn, tính khoa học, tính sư phạm. - Bám sát mục tiêu bài học để đưa ra yêu cầu làm việc theo nhóm( hệ thống câu hỏi ngắn gọn , xúc tích, phù hợp đối tượng.) - Giao nhiệm vụ và quy định thời gian cụ thể cho các nhóm. - Xác định rõ vai trò của người giáo viên trong hoạt động này chỉ là người hướng dẫn để học sinh chủ động hoạt động nhóm , không áp đặt học sinh làm theo ý tưởng của giáo viên. - Giáo viên cần đưa ra những tiêu chí thi đua, tránh ganh đua giữa các nhóm để các em tích cực, đoàn kết tham gia hoạt động học... - Trong thời gian hoạt động nhóm giáo viên bao quát lớp nhắc nhở những học sinh cá biệt không tích cực tham gia. - Phương pháp thảo luận cần kết hợp vấn đáp để bổ xung, khắc sâu kiến thức. - Khi trình bày ý kiến thảo luận, giáo viên nên cử những học sinh có năng khiếu thuyết trình lên bảng, nêu lên nội dung thảo luận của nhóm mình dựa trên cơ sở hình ảnh trực quan cụ thể. - Giáo viên nên gợi ý để học sinh nêu lên một số câu hỏi phỏng vấn và phản biện các nhóm khác giúp bổ xung kiến thức bài, tạo tâm lí hứng thú trong giờ học. - Giáo viên nhận xét bổ sung cần chính xác, đánh giá công bằng, khách quan. - Biểu dương nhóm hoàn thành xuất sắc. - Giáo viên cần nắm vững quy trình thực hiện hình thức làm việc theo nhóm trong bài giảng. Sau đây là quy trình của thực hiện phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy Mĩ thuật Bậc THCS. “ Theo sách một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học 5 môn Mĩ thuật bậc THCS – Tác giả Đàm Luyện, Ngọc Diệp, Quốc Toản Năm 2008” STT 1 2 CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH - Xác định hình thức học tập ( giao bài tập thực hành hay lí thuyết...theo nhóm) - Chia nhóm. 3 - Đặt tên nhóm. 4 - Cử nhóm trưởng, thư kí, phân công công việc cho các thành viên. 5 - Sắp đặt vị trí nhóm. 6 - Giao công việc cụ thể cho nhóm. 7 - Nêu nhiệm vụ, nội dung công việc. 8 - Đề xuất thời gian thực hiện. 9 - Yêu cầu thực hiện. 10 - Chuẩn bị những nhận xét bổ xung và tổng kết đối với từng nội dung hoặc toàn bài. * Một số lưu ý. - Các mục tiêu nêu ra cần cụ thể. - Nội dung làm việc theo nhóm cần cụ thể, có trọng tâm . - Cần khuyến khích học sinh tham gia với thái độ đúng đắn. - Động viên khích lệ những học sinh ít nói, dụt dè cùng tham gia. - Đối với học sinh kém giáo viên cần có hệ thống những câu hỏi phụ dễ hiểu để yêu cầu các em trao đổi và nêu ý kiến. - Có phương pháp tổ chức điều hành dạy học theo nhóm. - Kiến thức của giáo viên phải vững vàng để đáp ứng được nội dung thảo luận (đặc biệt đối với phân môn thường thức Mĩ thuật) - Cần làm rõ các vấn đề đưa ra thảo luận. - Tóm tắt kết quả làm việc của nhóm, nhận xét xác đáng, không chung chung, trên tinh thần khích lề động viên học sinh là chính... 2.2. Yêu cầu đối với học sinh: - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập cho môn học - Biết giác ngộ mục đích học tập, tự giác trong học tập, có ý thức trách nhiệm về kết quả học tập… 6 - Có tinh thần đoàn kết, tất cả học sinh đều phải nhiệt tình có trách nhiệm tham gia vào công việc được giao. 3. Ví dụ minh họa Áp dụng hình thức làm việc theo nhóm “Tranh luận ủng hộ – phản đối” 3.1. Khái quát về hình thức làm việc theo nhóm“Tranh luận ủng hộ – phảnđối” - Tranh luận ủng hộ – phản đối (tranh luận chia phe) là một kỹ thuật dùng trong thảo luận, trong đó đề cập về một chủ đề có chứa đựng xung đột. Những ý kiến khác nhau và những ý kiến đối lập được đưa ra tranh luận nhằm mục đích xem xét chủ đề dưới nhiều góc độ khác nhau. - Mục tiêu của tranh luận không phải là nhằm “đánh bại” ý kiến đối lập mà nhằm xem xét chủ đề dưới nhiều phương diện khác nhau. * Cách thực hiện: - Các thành viên được chia thành hai nhóm theo hai hướng ý kiến đối lập nhau về một luận điểm cần tranh luận. Việc chia nhóm có thể theo nguyên tắc ngẫu nhiên hoặc theo nguyên vọng của các thành viên muốn đứng trong nhóm ủng hộ hay phản đối. - Một nhóm cần thu thập những lập luận ủng hộ, còn nhóm đối lập thu thập những luận cứ phản đối đối với luận điểm tranh luận. - Sau khi các nhóm đã thu thập luận cứ thì bắt đầu thảo luận thông qua đại diện của hai nhóm. Mỗi nhóm trình bày một lập luận của mình: Nhóm ủng hộ đưa ra một lập luận ủng hộ, tiếp đó nhóm phản đối đưa ra một ý kiến phản đối và cứ tiếp tục như vậy. Nếu mỗi nhóm nhỏ hơn 6 người thì không cần đại diện mà mọi thành viên có thể trình bày lập luận. - Sau khi các lập luận đã đưa ra thì tiếp theo là giai đoạn thảo luận chung và đánh giá, kết luận thảo luận. 3.2. Áp dụng vào bài cụ thể. “Bài 20. Sơ lược về mĩ thuật hiện đại phương Tây cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX” * Cách tổ chức : Bước 1: Chia lớp làm 4 nhóm( mỗi nhóm 10 học sinh) Bước 2: Đặt tên nhóm. (các nhóm tự bầu nhóm trưởng, thư kí) Nhóm 1: Nhóm Ấn tượng 1. Nhóm 3: Nhóm Tân Ấn tượng Nhóm 2: Nhóm Ấn tượng 2. Nhóm 4: Nhóm Hậu Ấn tượng Bước 3: Sắp đặt vị trí nhóm theo sơ đồ chỗ ngồi sau. - Với cách sắp xếp sơ đồ chỗ ngồi như sau tất cả học sinh đều có thể hướng lên bảng, giáo viên dễ quan sát học sinh, các nhóm có sự thảo luận bàn bạc độc lập. Bàn giáo viên Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Ấn Tượng 1 Ấn Tượng 2 Tân Ấn Tượng Hậu Ấn Tượng 7 Bước 4: Giao nhiệm vụ: - Nhóm 1+2 thảo luận về hội hoạ hàn lâm và hội hoạ ấn tượng. - Nhóm 3 +4 thảo luận trường phái hội hoạ tân ấn tượng và hậu ấn tượng. Bước 5: Giới thiệu câu hỏi thảo luận của nhóm * Câu hỏi thảo luận của nhóm 1 + 2 ? Hội hoạ Ấn tượng ra đời trong hoàn cảnh nào. ? Em hãy so sánh sự khác nhau của hội hoạ hàn lâm và hội hoạ Ấn tượng. * Câu hỏi thảo luận của nhóm 3 + 4 ? Hãy so sánh sự thể hiện khác nhau của hội hoạ Hậu Ấn tượng và Tân Ấn tượng. ? Em hãy kể tên 1 số tác giả, tác phẩm tiêu biểu của trường phái hội hoạ Ấn tượng và Tân Ấn tượng. Bước 6: Đề xuất thời gian thực hiện( 5 phút) Bước 7: Yêu cầu học sinh nhắc lại nội dung thảo luận và tiến hành thảo luận nhóm - Yêu cầu thời gian thảo luận trong 5 phút - Giáo viên bao quát lớp nhắc nhở học sinh tập trung thảo luận. Bước 8: Yêu cầu trình bày ý kiến thảo luận, nhận xét, phản biện, tranh luận, bổ sung Giáo viên yêu cầu đại diện của nhóm lên bảng trình bày ý kiến của nhóm mình và giới thiệu trực tiếp bằng trực quan, và gợi ý để học sinh có ý kiến phỏng vấn và phản biện- Qua mỗi phần giáo viên là trọng tài tổng hợp ý kiến, nhận xét, bổ xung cho điểm động viên. Ví dụ minh họa cụ thể: BÀI 20: SƠ LƯỢC VỀ MĨ THUẬT HIỆN ĐẠI PHƯƠNG TÂY TỪ CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: Học sinh hiểu sơ lược về giai đoạn phát triển của mĩ thuật hiện đại phương Tây. 2. Kĩ năng: Bước đầu làm quen với một vài trường phái hội họa hiện đại như : trường phái hội họa Ấn tượng, trường phái Dã thú, trường phái Lập thể… II. Chuẩn bị : -Giáo viên : Một số tranh minh họa ở SGK, tài liệu mĩ thuật hiện đại phương Tây. -Học sinh : Xem trước bài 20 SGK, sưu tầm tài liệu liên quan. III. Tiến trình bài học -Ổn định tổ chức lớp (1’) -Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra bài vẽ tranh chân dung. (3’) -Bài mới: 8 a. Giới thiệu bài mới: Các em thường nghe nhiều về các trường phái hội hoạ như Ấn tượng, Dã thú, Lập thể... thuộc mĩ thuật hiện đại phương Tây. Để hiểu kĩ hơn về các trường phái hội họa này chúng ta cùng tìm hiểu bài 20: Thường thức mĩ thuật: “Sơ lược về mĩ thuật hiện đại phương Tây từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX”. b. Các hoạt động dạy học bài mới: Giáo viên HĐ1 : Hướng dẫn tìm hiểu vài nét về bối cảnh xã hội. (5’) ? Em hãy nêu một số sự kiện lịch sử giai đoạn cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX . ? Thời kì này có những thay đổi gì ? GV củng cố -Công xã Pa-ri (1871), chiến tranh thế giới lần thứ nhất (1914 – 1918), cách mạng tháng mười Nga (1917). -Chính trị xã hội có nhiều biến động, nên xuất hiện nhiều trào lưu mới trong đó mĩ thuật có nhiều khuynh hướng mới thay đổi liên tục. HĐ 2 : Hướng dẫn học sinh tìm hiểu Sơ lược về một số trường phái mĩ thuật. 1 .Tìm hiểu về trường phái hội họa Ấn tượng (10’) - Giáo viên chia lớp thành bốn nhóm theo tổ. Mỗi nhóm 10 học sinh. - Đặt tên nhóm: N1:NhómẤn tượng 1. N2:NhómẤn tượng 2. N3:NhómTânẤntượng N4:NhómHậuẤntượng. Học sinh - Học sinh ghi bài Nội dung I/. Vài nét về bối cảnh xã hội. Trả lời - Có các sự kiện lớn gây chuyển biến ở Châu Âu. - Học sinh lắng nghe - Học sinh ghi bài Học sinh ghi bài - Học sinh ngồi theo vị trí nhóm tổ. - Các nhóm tự bầu nhóm trưởng, thư kí. - Các nhóm nhận câu hỏi thảo luận. - Sự biến động về chính trị kéo theo sự biến đổi về nghệ thuật. II. Sơ lược về một số trường phái mĩ thuật 1.Trường phái hội họa Ấn tượng - Ấn tượng được lấy tên từ một tác 9 * Thời gian thực hiện 5 phút * Câu hỏi thảo luận: - Nhóm 1 + 2: ? Hội hoạ Ấn tượng ra đời trong hoàn cảnh nào? ? Em hãy so sánh sự khác nhau của hội hoạ hàn lâm và hội hoạ Ấn tượng? - Nhóm 3 + 4: ? Hãy so sánh sự thể hiện khác nhau của hội hoạ Hậu Ấn tượng và Tân Ấn tượng? ? Em hãy kể tên 1 số tác giả, tác phẩm tiêu biểu của trường phái hội hoạ Ấn tượng và Tân Ấn tượng? - Giáo viên gợi mở để học sinh nhận xét, đặt câu hỏi phỏng vấn và phản biện ý kiến. - Giáo viên hướng dẫn các nhóm tập trung ý kiến và đi đến kết luận về hội hoạ hàn lâm và hội hoạ Ấn tượng. * Nhóm 1+2 trình bày ý kiến - Hãy so sánh sự thể hiện khác nhau của hội hoạ hậu Ấn tượng và tân Ấn tượng? Hội hoạ Ấn tượng ra đời trong hoàn cảnh: Lấy tên Ấn tượng từ bức tranh cùng tên “ Ấn tượng mặt trời mọc” của hoạ sĩ Mô- Nê trong cuộc triển lãm của các hoạ sĩ trẻ tại Pa ri năm 1874. * Sự khác nhau của hội hoạ hàn lâm và hội hoạ ấn tượng: - Hội hoạ hàn lâm thể hiện trau chuốt, chú trọng nhiều đến đặc điểm, đề tài chú trọng nhiều đến sự tích trong kinh thánh, thường vẽ trong nhà… - Hội hoạ ấn tượng đã thay đổi lối vẽ, quan tâm nhiều đến ânh sáng, đưa thiên nhiên vào trong tranh, lối thể hiện phóng khoáng, màu sắc rực rỡ và đa dạng về đề tài. * Nhóm 3 đặt câu hỏi để phỏng vấn cho nhóm 1 và ngược lại ? Dựa vào đặc điểm nào của hội hoạ hàn lâm mà bạn cho rằng tranh hội hoạ hàn lâm thể hiện khô cứng, không phóng khoáng…Theo tôi hội hoạ hàn lâm không hề khô cứng mà nó đã đạt đỉnh cao về nghệ thuật hội hoạ… * Nhóm 1 đặt ra lời giải thích để bảo vệ ý kiến đúng. Hội hoạ hàn lâm thường được thể hiện trong nhà, gò bó khi thể hiện bằng người mẫu cụ thể, hội hoạ ấn tượng đã đưa thiên nhiên vào trong tranh, chú trọng ánh sáng , nét vẽ phóng khoáng hơn… - Học sinh tập trung ý kiến và đi đến kết luận về hội hoạ hàn lâm và hội hoạ Ấn tượng. * Nhóm 3 + 4 trình bày ý kiến thảo phẩm có tên gọi “Ấn tượng mặt trời mọc” được triển lãm năm 1874 tại Pari ( Pháp) - Họ không chấp nhận lối vẽ kinh điển khuôn vàng thước ngọc mà vẽ cảnh thực. - Đặc điểm chú trọng tới ánh sáng, không gian và màu sắc... - Một số tác phẩm: Ấn tượng mặt trời mọc, Bữa ăn trên cỏ... 10 - Giáo viên yêu cầu luận nhóm 3+4 trình bày câu Các họa sĩ trường phái hội họa Ấn trả lời. tượng đã vẽ người và ảnh thực bên ngoài thay cho việc vẽ người mẫu trong phòng, các hoạ sĩ rất chú trọng ánh sáng đặc biệt là ánh sáng mặt trời chiếu vào con người và cảnh vật. - Các hoạ sĩ và tác phẩm tiêu biểu là: Bữa ăn trên cỏ của hoạ sĩ Ma Nê, Ấn tượng mặt trời mọc của hoạ sĩ Mô Nê… * Các hoạ sĩ Tân ấn tượng chưa bằng lòng với sự sáng tạo của hoạ sĩ Ấn tượng họ tiếp tục tìm dấu ấn riêng. Họ thể hiện màu sắc bằng cách dùng những màu nguyên chất chấm hàng trăm ngàn chấm nhỏ đến khi đạt hiệu quả mong muốn. - Các hoạ sĩ và tác phẩm tiêu biểu là: Chiều chủ nhật trên đảo Grăng, Sân khấu, Tắm của hoạ sĩ Xơ ra, Phòng ăn của hoạ sĩ Xi Nhắc… * Nhóm 2 đặt câu hỏi để phản biện - Giáo viên gợi mở để nhóm 4 học sinh nhận xét, đặt ? Dựa vào đâu mà bạn phân biệt câu hỏi phỏng vấn và được hội hoạ Tân ấn tượng và Hậu phản biện ý kiến. ấn tượng. * Nhóm 4 đưa ra ý kiến giải thích câu hỏi của nhóm 2. - Hội hoạ Tân ấn tượng và Hậu ấn tượng đều giống nhau ở điểm: - Đều sử dụng chất liệu sơn dầu, đa dạng về đề tài, đều đưa thiên nhiên vào trong tranh, rất chú trọng ánh sáng nhưng dựa vào đặc điểm sau tôi có thể phân biệt được hội hoạ Tân ấn tượng và Hậu ấn tượng: hai Yêu cầu các nhóm bình trường phái này khác nhau về phong xét kết quả và tìm ra cách và cách sử dụng màu (Hội hoạ nhóm hoàn thành xuất tân Ấn tượng dùng màu nguyên chất sắc . chấm nhiều chấm nhỏ tạo nên hiệu - Giáo viên nhận xét , quả tác phẩm, hội hoạ hậu ấn tượng tổng kết ý kiến thảo dùng tương phản ánh sáng mạnh qua luận các mảng đậm nhạt lớn…) - Có trường phái hội họa Tân Ấn tượng và Hậu Ấn tượng. 11 2. Tìm hiểu về trường phái hội họa Dã thú - Học sinh trả lời: trường phái hội họa Dã thú ra đời trong tại cuộc triển (9’) lãm mùa thu năm 1905. Tại cuộc ? Em biết gì về trường triển lãm có một bức tượng của phái Dã thú? Macke tạc theo kiểu cổ điển, tượng nhỏ được tạc nuột nà nhìn mạnh mẽ như một con mãnh thú...nên gọi là Dã thú. -Trường phái hội họa Dã thú sử ?Em hãy nêu đặc điểm dụng phép giản ước, cách nhìn đơn trường phái hội họa Dã giản và dùng màu nguyên sắc, dữ thú? dội, (đỏ, vàng, lam…), đường viền mạnh bạo, dứt khoát, không vẽ vờn sáng tối... - Trường phái hội họa Dã thú với các tác giả và tác phẩm như : Matít-xơ (thiếu nữ mặc áo dài trắng, cá đỏ..); Đuyphi (sân quần ngựa, thuyền buồm ở đôvin…); Mác-kê(bến tàu Phê-cum…); và các hoạ sĩ Vla-manh, Van Đônghen. Học sinh ghi bài *Kết luận : Trường phái hội họa Dã thú sử dụng phép giản ước và dùng màu nguyên sắc hi vọng tạo ra nền hội họa mới, tranh của họ rất có ảnh hưởng tới các hoạ sĩ sau này. 3. Trường phái hội -Trường phái này ra đời vào năm hoạ Lập thể (9’) ?Nêu hoàn cảnh ra 1907 tại Pháp, tiếp sau trường phái đời của trường phái hội hội họa Dã thú. họa Lập thể ? - Không lệ thuộc vào đối tượng miêu ? Đặc điểm của tả, vẽ cái cơ bản nhất, bản chất nhất, 2. Trường phái hội họa dã thú. -Ra đời năm 1905 ở Pari. -Đặc điểm: sử dụng phép giản ước, cách nhìn đơn giản và dùng màu nguyên sắc. (đỏ, vàng, lam…). - Các tác giả và tác phẩm như : Ma-tít-xơ (cá đỏ..); Đuy-phi (sân quần ngựa, …); Máckê,Vlamanh, Van Đôn 3. Hoạ phái lập thể. -Ra đời vào năm 1907 tại pháp. -Trường 12 trường phái hội họa Lập giản lược hình thể bằng những hình thể? kỉ hà , những khối lập phương hình ống. ? Kể tên một số họa sĩ -Tiêu biểu cho trường phái này là của trường phái hội họa hoạ sĩ Brắc-cơ và Pi-cát-xô chịu ảnh Lập thể? hưởng mạnh mẽ ở các hoạ sĩ hậu ấn tượng. *Kết luận : Trường phái Lập thể đã thể hiện lối vẽ đơn giản qua các hình học cơ bản giúp cho việc cảm thụ tranh nhẹ nhàng, thoải mái. *Những biến động sâu sắc của xã hội Châu Âu đã tác động mạnh đến sự ra đời của các trường phái mĩ thuật, đến nay vẫn còn ảnh hưởng mạnh về giá trị nghệ thuật… Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu đặc điểm chung các trường phái hội họa trên. (3 phút) - Không chấp nhận lối vẽ kinh điển, ? Nêu những đặc điểm tranh vẽ phải chân thực khoa học chung của ba trường hơn trên cơ sở của sự quan sát và phái Ấn tượng, Dã thú, phân tích thiên nhiên. Lập thể? - Xuất hiện nhiều họa sĩ và các tác phẩm nổi tiếng. phái lập thể đã thể hiện lối vẽ đơn giản qua các hình học cơ bản. - Tiêu biểu cho trường phái này là hoạ sĩ Brắccơ và Picát-xô III/Đặc điểm chung các trường phái hội họa trên. - Không chấp nhận lối vẽ kinh điển. Xuất hiện nhiều họa sĩ, tác phẩm. 4. Đánh giá kết quả học tập.(4’) - Nêu đặc điểm của trường phái hội họa Ấn tượng, Dã thú, Lập thể? 5. Hướng dẫn bài tập về nhà.(1) - Xem lại bài cũ, hoàn thành bài tập trong vở thực hành. - Chuẩn bị bài mới: bài 29: Một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu của trường phái hội họa Ấn tượng. Bước 9: Nhận xét bổ xung ,tổng kết, đánh giá khen thưởng. - Yêu cầu các nhóm bình xét kết quả và tìm ra nhóm hoàn thành xuất sắc . - Giáo viên nhận xét , tổng kết ý kiến thảo luận 4. Kết quả đạt được khi vận dụng sáng kiến. 13 - Bài giảng được diễn ra một cách tự nhiên, có trọng tâm. - Giáo viên giữ đúng vai trò chỉ là người hướng dẫn điều khiển theo phương pháp dạy học tích cực., - Thu hút được cả tập thể lớp tập trung chú ý, tham gia vào hoạt động học một cách tích cực, tạo nên không khí lớp học sôi nổi... - Học sinh hiểu bài, hình thành ở các em tính đoàn kết, thi đua để vươn lên trong học tập... - Kết quả giờ dạy được nâng lên rõ rệt: Bảng 2: Kết quả sau khi áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới. Số tiết Số tiết Số tiết đạt Số tiết đạt Tổng số tiết đạt Giỏi đạt Khá Trung bình Yếu SL TL% SL TL% SL TL% SL TL% 7 5 71.4 2 28.6 0 0 0 0 *Qua bảng 1 và bảng 2 cho thấy sau khi áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật được nâng cao. Trước thực nghiệm, số tiết Giỏi đạt 14.3% tiết nhưng sau thực nghiệm đã đạt 71.4% . Số tiết Khá đạt 28.6%, sau thực nghiệm đạt 28.6%. Số tiết Trung bình đạt 57.1% nhưng sau thực nghiệm đã không có tiết nào. Như vậy các biện pháp được áp dụng đã mang lại đa mang lại kết quả rã rệt. 5. Những bài học rút ra Qua thời gian áp dụng, và thực hiện áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới tôi đã có được bài học kinh nghiệm giúp nâng cao chất lượng môn học Mĩ thuật đó là : - Giáo viên cần đọc, nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu tham khảo, chuẩn bị tốt phương tiện dạy học. - Áp dụng phương pháp dạy học hợp lí để phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh theo hướng đổi mới. - Lập kế hoạch giảng dạy và soạn giáo án chi tiết giúp Giáo viên nắm được mục tiêu bài dạy và phân bố thời gian hợp lí cho từng hoạt động của tiết dạy. - Giáo viên phải thường xuyên học hỏi chuyên môn nghiệp vụ, nghiên cứu phương pháp giảng dạy để ứng dụng phương pháp phù hợp với môn học. - Cần bồi dưỡng cho đội ngũ cốt cán của lớp có năng lực tốt về chuyên môn và ngôn ngữ hội hoạ để các em chủ động và có kiến thức khi tham gia vào một số hình thức làm việc theo nhóm đạt hiệu quả. Khi hoạt động nhóm diễn ra một số học sinh lười suy nghĩ chỉ trông đợi kết quả làm việc nhóm của bạn đưa ra do vậy giáo viên cần khắc phục bằng cách đưa yêu cầu cho cả những học sinh trung bình, yếu, kém từ đó các em có điều kiện được giao lưu cùng các bạn. - Lời nhận xét cần khéo léo, động viên kịp thời những học sinh có tiến bộ. - Tham gia đầy đủ các tiết dạy chuyên đề, dự giờ, rút kinh nghiệm. 14 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận Sau khi nghiên cứu đề tài tôi đã tìm ra một số phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng dạy học. Áp dụng những phương pháp đó trực tiếp vào trường tôi đang công tác kết quả cho thấy những phương pháp tôi đã đưa ra để nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật đã thành công. Nghiên cứu đề tài đã giúp tôi hiểu được vai trò của người giáo viên trong sự nghiệp giáo dục. Tâm huyết với nghề giúp tôi có những phương pháp hay, tìm ra những giải pháp tốt nhất để nâng cao hiệu quả dạy và học môn Mĩ thuật nói chung và phân môn Mĩ thuật nói riêng. Tuy nhiên không có phương pháp dạy học nào là vạn năng muốn nâng cao chất lượng môn học Mĩ thuật người giáo viên phải biết vận dụng những phương pháp dạy học một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với đối tượng học sinh, nắm vững những yêu cầu đổi mới phương pháp và kĩ năng dạy học, sao cho thu hút được sự tập trung chú ý của học sinh, biến học sinh thành một chủ thể tích cực, chủ động nắm bắt kiến thức một cách tự nhiên, không gò bó giáo viên chỉ cần đứng vai trò là người hướng dẫn... Hiện nay việc dạy và học Mĩ thuật còn thiếu thốn về học cụ và học liệu, do vậy việc áp dụng phương pháp dạy học thêo yêu cầu đổi mới còn gặp nhiều khó khăn... không thể một sớm, một chiều mà chúng ta có thể khắc phục được. Do vậy việc nghiên cứu học hỏi và trang bị cho mình kiến thức về phương pháp dạy học, áp dụng phương pháp một cách khoa học giúp khắc phục tối đa những hạn chế, nâng cao được chất lượng môn học là việc làm cần thiết, là nhiệm vụ quan trọng của mỗi giáo viên. Chính từ những việc làm thiết thực đó minh chứng cho chúng ta tham gia một cách tích cực vào việc áp dụng đổi mới phương pháp dạy học... 2. Khuyến nghị * Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo: - Tổ chức nhiều buổi chuyên đề để giáo viên được tham gia, giao lưu học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau cùng nâng cao trình độ chuyên môn. - Mỗi năm nên tổ chức Hội thi giáo viên giỏi để giáo viên có dịp cọ sát, học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. - Trang bị thêm đồ dùng học tập cho bộ môn Mĩ thuật,nhất là mẫu vật thật, tranh, ảnh, băng đĩa hình minh hoạ... Có chính sách khuyến khích giáo viên đưa ra nhưng ý kiến đóng góp hay trong bài dạy của mình để biên soạn thành sách cho giáo viên trong toàn huyện tham khảo. - Có chính sách khuyến khích giáo viên đưa ra ý kiến trong bài dạy của mình. Từ đó sẽ tập hợp, lựa chọn và biên soạn thành sách về những giáo án tốt, bài dạy hay để tất cả các giáo viên trong toàn huyện được biết và cùng tham khảo, học hỏi. * Đối với nhà trường: 15 - Nhà trường cần tổ chức nhiểu buổi chuyên đề để các giáo viên học hỏi lẫn nhau. - Trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, phòng học chuyên môn cho bộ môn Mĩ thuật. XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Lê Lợi, ngày 28 tháng 4 năm 2013 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Tác giả Nguyễn Văn Tùng 16 MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ A/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI……………………………..……………………..3 B. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU…………………………...…………………..3 C/ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU………………………………………….…..3 D/ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU……………………………………………..3 E/ GIẢ THUYẾT KHOA HỌC………………………………………………4 F/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………………………………………4 G/ PHẠM VI, THỜI GIAN NGHIÊN CỨU………………...………………4 NỘI DUNG ĐỀ TÀI I/ Cơ sở lí luận của việc áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm theo hướng đổi mới trong dạy học môn Mĩ thuật…….5 II. Thực trạng những hạn chế khi áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm……………………………………………………...……5 1. Nguyên nhân dẫn đến hạn chế………………………………………….…6 1.1: Nguyên nhân chủ quan: ( Là nguyên nhân chủ yếu.) …………….…6 1.2.Nguyên nhân khách quan:…………………………………………...…6 2. Giải pháp khắc phục hạn chế……………………………………………...7 2.1. Yêu cầu đối với giáo viên ………………………………………………7 2.2. Yêu cầu đối với học sinh…………………………………..…………….8 3. Ví dụ minh họa……………………………………………………………..8 3.1. Khái quát về hình thức làm việc theo nhóm“Tranh luận ủng hộ – phảnđối” ………………………………………………………… 9 3.2. Áp dụng vào bài cụ thể. “Bài 20. Sơ lược về mĩ thuật hiện đại phương Tây cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX”…………………………..9 4. Kết quả đạt được khi vận dụng sáng kiến……………………………....15 5. Những bài học rút ra …………………………………………………….16 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận …………………………………………………………………..17 2. Khuyến nghị ……………………………………………………………..17 17 Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NHÀ TRƯỜNG ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... .............................................................................................................................. ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP TRÊN ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... 18 ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................. 19 Tải về bản full