So Sánh Nguyên Phân Và Giảm Phân | Giống ... - Kiến Thức Tổng Hợp

Nguyên phân và giảm phân là những giai đoạn phân bào diễn ra trong cơ thể sinh vật, có ý nghĩa vô cùng quan trọng tới sự phát triển, sinh sản duy trì nòi giống. Vậy nguyên phân là gì? Giảm phân là gì? so sánh nguyên phân và giảm phân có gì giống và khác nhau?

Như đã nói ở trên, nguyên phân và giảm phân có ý nghĩa lớn lao đối với sự phát triển, tồn tại của sinh vật trên trái đất. Cụ thể:

Nội dung bài viết

• 1 Nguyên phân là gì?
• 2 Quá trình nguyên phân
• 3 Giảm phân là gì?
• 4 Quá trình giảm phân
• 5 So sánh nguyên phân và giảm phân điểm giống và khác nhau
  • 5.1 Điểm giống nhau của nguyên phân và giảm phân
  • 5.2 Điểm khác nhau của nguyên phân và giảm phân

Nguyên phân là gì?

Nguyên phân là một quá trình phân chia tế bào ở dạng nguyên nhiễm (sao chép y chang). Sau quá trình này sẽ tạo ra 2 tế nào có bộ máy di truyền giống với tế bào mẹ ban đầu. Giai đoạn nguyên phân sẽ xuất hiện, diễn ra ở các tế bào dinh dưỡng của cơ thể. Ngoài ra thì nó còn xuất hiện ở các tế bào sinh dục sơ khai (trừ tế bào tinh và tế bào trứng).

Giai đoạn của nguyên phân tế bào

Quá trình nguyên phân

Nguyên phân được chia làm 4 kỳ:

 – Kỳ đầu: Các nhiễm sắc thể (NST) trong tế bào kép co xoắn, màng nhân bắt đầu tiêu biến và thoi phân bào xuất hiện.

 – Kỳ giữa: NST bắt đầu diễn ra tình trạng co xoắn cực đại, dàn thành hàng ở mặt phẳng xích đạo. Lúc này thoi phân bào sẽ bắt dính vào 2 phía của NST ở tâm động.

 – Kỳ sau:Các crômatit bắt đầu tiến hành tách nhau ra và di chuyển trên thoi phân bào dần về 2 cực của tế bào

 – Kỳ cuối: NST bắt đầu dãn xoắn, màng nhân lại xuất hiện, tế bào chất thực hiện quá trình phân chia để tạo thành hai tế bào con.

Nguyên phân ở sinh vật đơn bào được xếp vào phần cơ chế sinh sản, nguyên phân ở sinh vật đa vào được xếp vào cơ chế sinh trưởng và phát triển của cơ thể. Các tế bào sau khi kết thúc giai đoạn nguyên phân sẽ ở thể lưỡng bội 2n hoặc đơn bội n.

|| Tham khảo thêm: so sánh tế bào nhân sơ và nhân thực

Giảm phân là gì?

Giảm phân được hiểu là quá trình phân chia tế bào để tạo ra giao tử (tinh trùng và trứng). Kết thúc quá trình giảm phân thì chúng ta sẽ thu được 4 tế bào con mang nửa bộ NST của tế bào giảm phân [n (từ trứng) + n(từ tinh trùng) =2n].

Tế bào con được sử dụng để hoạt động trong quá trình tạo giao tử, sinh ra cá thể mới. Giảm phân chỉ xảy ra ở các sinh vật đa bào.

Giai đoạn giảm phân ở tế bào

Quá trình giảm phân

Giảm phân được chia làm 5 kỳ:

 – Kỳ trung gian: Đây là giai đoạn chuẩn bị. Các NST sẽ ở dạng duỗi xoắn, tự động tổng hợp nên một NST giống nó và sinh lại với nhau ở tâm động tạo thành NST kép.

 – Kỳ đầu: Các NST bắt đầu co xoắn lại. NST kép sẽ ở dạng cặp tương đồng tiến sát lại gần nhau. Trong kỳ đầu một số đoạn NST trong cặp tương đầu có thể xảy ra trao đổi, người ta gọi đó là hiện tượng hoán vị gen.

 – Kỳ giữa: Các NST kép ở cặp tương đồng sẽ tiến hành tách nhau ra, rồi trượt trên tơ phân bào và dàn thành hai hàng song song nằm trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

 – Kỳ sau: Các cặp NST kép trong cặp tương đồng tự động kết hợp với nhau và di chuyển phân li độc lập về hai cực tế bào.

 – Kỳ cuối: NST kép sau khi phân chia nằm trong nhân mới của tế bào.

Kết quả của giảm phân, màng nhân và nhân con dần xuất hiện. Từ tế bào ban đầu phân chia thành 2 tế bào con có bộ nhiễm sắc thể kép đơn bội. Giảm phân cực kỳ quan trọng đối với sự sinh sản của loài. Trong quá trình này diễn ra sự phân li độc lập và tổ hợp tự do, kết quả sẽ cho ra nhiều biến dị tổ hợp, có ý nghĩa trong chọn lọc và tiến hóa.

||Bạn có biết: Hô Hấp Tế Bào Là gì? Sản Phẩm Của Hô Hấp Tế Bào Gồm?

So sánh nguyên phân và giảm phân điểm giống và khác nhau

So sánh giữa nguyên phân và giảm phân

Nắm được rõ hai khái niệm, chu trình của giảm phân và nguyên phân, chúng ta có những so sánh nguyên phân và giảm phân chi tiết như sau:

Điểm giống nhau của nguyên phân và giảm phân

Những điểm giống nhau giữa giảm phân và nguyên phân là:

• Cả hai quá trình đều là dạng phân bào
• Trong quá trình đều có một lần diễn ra nhân đôi ADN
• Đều trải qua sự tự nhân đôi, co xoắn, tháo xoắn,…
• Màng nhân và nhân con đều biến mất vào kỳ đầu và xuất hiện trở lại vào kỳ cuối
• Có thoi phân bào xuất hiện sau khi màng nhân tiêu biến và biến mất khi màng nhân phục hồi
• Kỳ II của giảm phân tương tự như nguyên phân

Điểm khác nhau của nguyên phân và giảm phân

Ở giảm phân và nguyên phân cũng có những điểm khác nhau nhất định. Cụ thể những điểm khác nhau gồm có:

Nguyên phân	Giảm phân
Chỉ xảy ra ở tế bào sinh dưỡng, tế bào sinh dục sơ khai	Chỉ xảy ra ở tế bào sinh dục trưởng thành, đã chín.
Quá trình có duy nhất một lần phân bào, diễn ra trong một chu kỳ.	Quá trình có hai lần phân bào, diễn ra trong hai chu kỳ là giảm phân I (giảm nhiễm) và giảm phân II (nguyên nhiễm).
Kì đầu của nguyên phân không có sự bắt cặp và trao đổi chéo.	Kì đầu giảm phân I có sự bắt cặp và trao đổi chéo.
Kì giữa nguyên phân NST xếp thành một hàng trải ở mặt phẳng xích đạo.	Kì giữa giảm phân I NST xếp thành hai hàng trải ở mặt phẳng xích đạo.
Kì sau nguyên phân mỗi NST kép tách thành hai và NST đơn và di chuyển về 2 cực của tế bào.	Kì sau giảm phân  I, mỗi NST kép trong cặp NST kép tương đồng sẽ di chuyển về 2 cực của tế bào.
Kết quả của quá trình nguyên phân chính là việc hình thành nên 2 tế bào con có bộ NST y hệt tế bào mẹ.	Kết quả của giảm phân là từ một tế bào mẹ sẽ cho ra bốn tế bào con. Hai tế bào con sẽ có bộ NST n kép (kì cuối 1)
Số lượng NST ở tế bào con khi sinh ra đúng bằng tế bào mẹ.	Số lượng NST ở trong tế bào con sẽ bị giảm đi một nửa.
Ý nghĩa của nguyên phân cho thấy quá trình hình thành và phát triển của các tế bào sinh dưỡng. Nó là kết quả để duy trì bộ nhiễm sắc thể của loài trong hệ sinh thái.	Ý nghĩa của giảm phân cho thấy quá trình tạo tế bào sinh sản, sinh ra biến dị tổ hợp, tạo sự phong phú của loài, thích nghi với môi trường sống và tiến hóa.

Sự khác nhau ở nguyên phân và giảm phân khá rõ rệt. Trong kỳ trước giảm phân I, các nhiễm sắc thể sẽ bắt cặp rồi di chuyển về cực. Nhờ vậy mà mỗi tế bào con trong giảm phân sẽ chỉ nhân 1 nhiễm sắc thể của cặp tương đồng. Tương tự như trong nguyên phân thì khi tâm động bắt đầu chia thì mỗi tế bào con chỉ nhận 1 chromatid. Mặc dù hai giai đoạn có sự khác nhau nhưng cơ chế thực hiện khá giống nhau.

Trên đây chúng tôi đã so sánh nguyên phân và giảm phân, cho bạn thấy rõ sự giống và khác nhau giữa hai giai đoạn này. Nguyên phân và giảm phân cực kỳ quan trọng đối với sinh vật. Nếu xảy ra bất thường trong quá trình này sẽ dẫn tới những hệ lụy vô cùng đáng tiếc.

||Tham khảo bài viết liên quan khác:

• Tại sao tế bào không sử dụng luôn năng lượng của phân tử Glucozơ
• So Sánh Virus Và Vi Khuẩn | Cấu Trúc, Kích Thước, Sinh Sản
• So Sánh Nuôi Cấy Liên Tục Và Không Liên Tục | Giống & Khác