Soạn Bài Người Trong Bao (A.P.Sê-Khốp)

1. Nhân vật Bê-li-cốp được miêu tả như thế nào? Chọn một vài chi tiết tiêu biểu cho tính cách Bê-li-cốp. Lối sống của Bê-li-cốp đã ảnh hưởng đến tinh thần và hoạt động của các giáo viên và người dân thành phố ra sao? 

2. Vì sao Bê-li-cốp chết? Giải thích thái độ, tình cảm của mọi người đối với Bê-li-cốp lúc y còn sống và khi đã qua đời. Tình cảm và thái độ ấy nói lên điều gì? 

3. Phân tích ý nghĩa tư tưởng - nghệ thuật của biểu tượng "cái bao"; từ đó khái quát chủ đề tư tưởng của truyện ngắn Người trong bao. 

4. Theo anh (chị), truyện ngắn Người trong bao có những đặc sắc gì về nghệ thuật? (cách kể chuyện; chọn ngôi kể, giọng kể; xây dựng nhân vật, biểu tượng,...) 

5. Thảo luận về ý nghĩa thời sự của truyện ngắn Người trong bao.

Lời giải: Câu 1 trang 70 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Nhân vật Bê-li-cốp được miêu tả như thế nào? Chọn một vài chi tiết tiêu biểu cho tính cách Bê-li-cốp. Lối sống của Bê-li-cốp đã ảnh hưởng đến tinh thần và hoạt động của các giáo viên và người dân thành phố ra sao? Trả lời:* Chân dung Bê-li-cốp được miêu tả:- Ngoại hình: tất cả đều ở trong bao. + Gương mặt nhợt nhạt, bé nhỏ, choắt lại như mặt chồn, luôn có cặp kính đen trên khuôn mặt. + Trang phục: luôn đi giày cao su, cầm ô, nhất thiết mặc áo bành tô ấm cốt bông. -> kì quặc, lập dị.* Lối sống sinh hoạt:- Có khát vọng kì dị, mãnh liệt- Nhút nhát, ghê sợ hiện tại nhưng lại ca ngợi tôn sùng quá khứ: say mê và ca ngợi tiếng Hi Lạp.- Máy móc, giáo điều, rập khuôn- Cô độc, luôn lo lắng và sợ hãi- Luôn luôn thoả mãn và hài lòng với lối sống cổ lỗ, hủ lậu, kì quái của mình* Ảnh hưởng: => ảnh hưởng mạnh mẽ và dai dẳng đến lối sống và tinh thần của mọi người nơi y sống. Mọi người ghét y, sợ y, tránh xa y. Câu 2 trang 70 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Vì sao Bê-li-cốp chết? Giải thích thái độ, tình cảm của mọi người đối với Bê-li-cốp lúc y còn sống và khi đã qua đời. Tình cảm và thái độ ấy nói lên điều gì? Trả lời: - Nguyên nhân cái chết của Bê-li-côp:+ Vì bị ngã đau, dẫn đến mắc bệnh nặng, lại không chịu đi chữa.+ Vì bị sốc nặng trước thái độ và hành động của chị em Va-ren-ca, của mọi người, nhất là lời nói và hành động của Cô-va-len-cô.- Thái độ, tình cảm của mọi người đối với Bê-li-cốp khi hắn còn sống là sợ hãi, căm ghét, bị ám ảnh sâu sắc. - Sau khi Bê-li-côp chết, tuần đầu tiên người ta thấy nhẹ nhõm, thoải mái. Nhưng rồi cuộc sống lại trở lại cái nhịp sống nặng nề, u ám, mệt nhọc, vô vị trước kia.=> Lối sống trong bao đã ám ảnh, đầu độc bầu không khí trong sạch, lành mạnh của đạo đức, văn hóa và tiến bộ Nga đương thời. Câu 3 trang 70 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Phân tích ý nghĩa tư tưởng - nghệ thuật của biểu tượng "cái bao"; từ đó khái quát chủ đề tư tưởng của truyện ngắn Người trong bao. Trả lời:a) Hình ảnh cái bao là một trong những sáng tạo độc đáo của tác giả. Nó có thể bao hàm và gợi ra cho người đọc những ý nghĩa sau:- Nghĩa đen (nghĩa gốc): Vật dùng để bao, gói, đựng đồ vật, hàng hoá,.. hình túi, hình hộp,...- Nghĩa bóng (nghĩa chuyển): Lối sống và tính cách của Bê-li-cốp.- Nghĩa tượng trưng: Kiểu người trong bao, lối sống trong bao - một kiểu người, một lối sống không chỉ đã và đang tồn tại ở nước Nga cuối thế kỉ XIX đấu thế kỉ XX mà còn có ý nghĩa phổ quát hơn nhiều.b) Chủ đề tư tưởng của truyện- Người trong bao lên án mạnh mẽ kiểu người trong bao, lối sống trong bao hèn nhát, cá nhân, ích kí, hủ lậu của một bộ phận trí thức Nga và tác hại của nó đối với hiện tại và tương lai của nước Nga.- Truyện cũng bức thiết cảnh cáo và kêu gọi mọi người cần phải thay đổi cuộc sống, cách sống, không thể sống tầm thường, vô vị và hủ lậu như thế mãi! Câu 4 trang 70 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Theo anh (chị), truyện ngắn Người trong bao có những đặc sắc gì về nghệ thuật? (cách kể chuyện; chọn ngôi kể, giọng kể; xây dựng nhân vật, biểu tượng,...) Trả lời:- Cách chọn ngôi kể: Tác giả đồng thời sử dụng cả hai hình thức người kể chuyện và nhân vật kể chuyện. Nhân vật trong truyện đồng thời cũng là nhàn vật kể chuyện (Bu-rơ-kin) ở ngôi thứ nhất (xưng tôi). Tác giả vẫn giữ ngôi thứ ba, kể lại câu chuyện của Bu-rơ-kin. => đảm bảo được tính khách quan vừa vẫn thể hiện được tính chủ quan, gây được cảm giác gần gũi và chân thật của câu chuyện.- Tạo ra cấu trúc kể truyện lồng trong truyện:- Giọng kể: Giọng mỉa mai, châm biếm mà trầm tĩnh, chậm buồn, bề ngoài có vẻ khách quan, bình thản nhưng giấu bên trong sự bức xúc, trăn trở mạnh và sâu.- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Bê-li-cốp được khắc hoạ một cách rất điển hình - một tính cách kì quái mà chân thực từ ngoại hình, lời nói, cử chỉ, hành động đến tính cách, lối sống.- Biện pháp đối lập giữa các kiểu người, các tính cách và lối sống trái ngược:- Nghệ thuật xây dựng biểu tượng: Hình ảnh cái bao và lời nói "Nhỡ lại xảy ra việc gì thì sao?". - Kết thúc truyện bằng cách trực tiếp phát biểu chủ đề qua một câu cảm thán gây ấn tượng mạnh với người đọc. Câu 5 trang 70 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Thảo luận về ý nghĩa thời sự của truyện ngắn Người trong bao. Trả lời:- Lối sống trong bao vẫn tồn tại trong xã hội ngày nay trong học đường (ở một số cá nhân): hèn nhát, ích kỉ, giáo điều, hèn hạ trước quyền lực.- Không chịu tiếp thu những cái mới- Trong cuộc sống luôn có những kẻ do sợ hãi mà xu nịnh cấp trên và tự thu mình trong các loại vỏ bọc để có được cảm giác an toàn.=> Phê phán, chỉ trích, không đồng tình với lối sống đó. Xác định lối sống lành mạnh, chan hòa với mọi người, sống theo chuẩn mực văn hóa, đạo đức của cộng đồng hiện đại. LUYỆN TẬPCâu 1 - Luyện tập trang 70 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Nhập vai Bê-li-cốp để kể lại truyện ngắn Người trong bao bằng ngôi thứ nhất.Trả lời:Kể sáng tạo truyện bằng cách nhập vai nhân vật chính Bê-li-cốp - xưng "tôi" hoặc "mình", kể cả khi Bê-li-cốp đã chết. Câu 2 - Luyện tập trang 70 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Theo tưởng tượng của anh (chị), hãy viết một đoạn kết khác cho truyện ngắn Người trong bao. Trả lời:Học sinh tự tưởng tượng, viết một cái kết hợp lí khác cho truyện.Câu 3 - Luyện tập trang 70 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Dòng nào sau đây có thể thay thế cho nhan đề của truyện ngắn? Vì sao? A - Bê-li-cốpB - Một con người kì quáiC - Không thể sống như thế!D - Câu chuyện trong nhà khoE - Người mang vỏ ốc Trả lời:- Không nên và không thể thay nhan đề Người trong bao bằng các nhan đề:Vì:- Người trong bao lên án mạnh mẽ kiểu người trong bao, lối sống trong bao hèn nhát, cá nhân, ích kí, hủ lậu của một bộ phận trí thức Nga và tác hại của nó đối với hiện tại và tương lai của nước Nga.- Truyện cũng bức thiết cảnh cáo và kêu gọi mọi người cần phải thay đổi cuộc sống, cách sống, không thể sống tầm thường, vô vị và hủ lậu như thế mãi! Câu 4 - Luyện tập trang 70 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Tìm một vài thành ngữ, tục ngữ Việt Nam có nội dung gần gũi với "lối sống trong bao", với kiểu người như Bê-li-cốp. Trả lời:Một số thành ngữ, tục ngữ Việt Nam có nội dung gần với lối sống và kiểu người trong bao:- Mũ ni che tai. - Co vòi rụt cổ.- Con ốc nằm co. - Nhát như thỏ đế.- Rụt cổ rùa. - Len lét như thần lằn mồng năm. Giải các bài tập Tuần 27 SGK Ngữ văn 11 •Người trong bao (A.P.Sê-Khốp) •Thao tác lập luận bình luận