Sông Khí Quyển Có Thể Phá Hủy Thềm Băng Nam Cực - VnExpress

Một nghiên cứu công bố hôm 14/4 trên tạp chí Nature Communications Earth & Environment cho thấy "sông khí quyển" cũng dẫn tới nhiệt độ cực đoan, làm chảy bề mặt, tan rã băng trên biển gây bất ổn cho các thềm băng ở bán đảo Nam Cực. Sông khí quyển là cột hơi ẩm dài mang không khí ấm và hơi nước từ vùng nhiệt đới tới nơi khác trên Trái Đất, có thể gây mưa và tuyết rơi khi đổ bộ vào đất liền.

Các nhà nghiên cứu đã quan sát tác động của sông khí quyển trong quá trình sụp đổ của hai thềm băng ở bán đảo Nam Cực là Larsen A và B lần lượt vào mùa hè năm 1995 và 2002. Hiện nay, trong khi khủng hoảng khí hậu sẽ tiếp tục làm Trái Đất ấm lên, thềm băng lớn nhất còn sót lại là Larsen C cũng có nguy cơ sụp đổ hoàn toàn, theo kết quả nghiên cứu.

Nhóm tác giả nghiên cứu sử dụng nhiều thuật toán, mô hình khí hậu và quan sát vệ tinh để xác định 60% số vụ nứt vỡ trong đó một núi băng trôi tách khỏi thềm băng hoặc sông băng ở bán đảo Nam Cực do sông khí quyển gây ra từ năm 2000 đến năm 2020.

Các thềm băng có thể trở nên bất ổn theo nhiều cách. Đối với Larsen A, B và C, có bằng chứng gió phơn, không khí ấm khô thổi xuống triền núi sau khi không khí lạnh ẩm bốc lên ở mặt bên kia. Loại gió này gây ra thay đổi mạnh và đột ngột về nhiệt độ, khiến băng tan chảy ở Nam Cực. Nó cũng dẫn tới hiện tượng nứt vỡ thềm băng. Băng trên biển tan chảy cũng làm thềm băng tiếp xúc với nước biển dâng lên, do đó tình trạng bất ổn càng trầm trọng.

"Nghiên cứu của chúng tôi phát hiện sông khí quyển gây ra nhiều tác động khác nhau", trưởng nhóm nghiên cứu Jonathan Wille đến từ Đại học Grenoble Alpes ở Pháp cho biết. "Chúng tôi nhận thấy gần như tất cả sự kiện nhiệt độ cực đoan xảy ra ở bán đảo Nam Cực cũng trùng với nơi có sông khí quyển".

Các nhà khoa học vẫn chưa biết mối liên hệ giữa sông khí quyển và biến đổi khí hậu, nhưng sóng nhiệt gần đây ở Nam Cực mạnh đến mức nhiều chuyên gia bắt đầu đặt giả thuyết về vai trò của khủng hoảng khí hậu. "Khi trở nên ấm hơn, khí quyển có thể chứa nhiều hơi ẩm hơn. Do sông khí quyển vận chuyển hơi ẩm, điều đó có nghĩa ngày càng nhiều hơi ẩm hơn sẽ được đưa tới Nam Cực", Wille nói.

Mực nước biển có thể tăng 60 m nếu tất cả băng ở Nam Cực tan chảy, khiến nhiều quần đảo bị nhấn chìm và gây ra thảm họa cho hàng triệu người sống ở vùng ven biển. Phần lớn lượng băng tan chảy và mực nước biển gia tăng trên thế giới gần đây do thềm băng Greenland ở Bắc Cực gây ra.

An Khang (Theo CNN)

• Chuyến thám hiểm sông băng 'tận thế' ở Nam Cực