Sống Thấp Thỏm Cạnh Dự án Phá Núi Bằng Thuốc Nổ - VnExpress

Đầu tháng 4, trong căn nhà cấp bốn rộng khoảng 45 m2 tại sườn núi Hòn Rớ, anh Đặng Quang Huy, 34 tuổi, loay hoay kiểm tra những vết nứt kéo dài trên tường, rồi cẩn trọng đo vẽ, đánh dấu lại từng điểm để sửa. Vách tường chi chít dấu trám vá bằng xi măng. Phần móng bị lún, nứt gãy nhiều vị trí, lan rộng ra phòng ngủ, phòng khách và gian bếp. Mái tôn đã gỉ sét, nhiều lỗ thủng được đắp lại.

"Gần một năm qua, tôi không nhớ đã sửa nhà bao nhiêu lần vì ảnh hưởng của các lần rung chấn, đất đá từ trên núi rơi xuống do dự án cho nổ mìn", anh Huy nói.

Trên triền núi cách nhà anh Huy chừng 400 m, dự án Haborizon rộng hơn 24 ha (trong đó gần 10 ha rừng phòng hộ) do Công ty TNHH đầu tư Thế Giới Xanh đầu tư, được UBND Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận đầu tư tháng 4/2012, thời hạn thuê đất 40 năm. Nơi đây sẽ làm khu đô thị, xây biệt thự, nhà hàng, hồ bơi, khu vui chơi, công viên, tháp hải đăng ngắm cảnh... Dự án triển khai gần một năm.

Anh Huy cho biết, dự án nổ mìn ngày hai lần vào giờ trưa và cuối buổi chiều, mỗi lần kéo dài một tiếng. Lúc đó, đất đá văng xuống mái nhà, bụi bay mù mịt, nhà cửa "rung như động đất", nhưng người dân không được thông báo. Mỗi lần nghe tiếng nổ, lo sợ nhà sập, vợ chồng anh đưa hai con trai (6-10 tuổi) đi ra ngoài. "Sống ở đây phải chạy tránh mìn như thời chiến tranh vậy", anh Huy nói.

Ngôi nhà được vợ chồng anh xây 7 năm trước với số tiền gần 300 triệu đồng, từng hai lần bị sập do trận bão Damrey 2017 và sạt lở năm 2018. Sau hai lần đó, họ phải vay mượn gần 100 triệu dựng lại.

Vợ chồng anh là lao động tự do, ai thuê gì làm đó, có hôm được 400.000-500.000 đồng. Số tiền kiếm được, cả hai lo hai con ăn học và "để dành sửa nhà". Anh cho biết đã phản ánh lên chính quyền, chủ đầu tư từ năm trước. Nhiều đoàn khảo sát đã đến ghi nhận nhà bị lún, nứt nhưng chỉ được "hứa hẹn sẽ khắc phục".

Gia đình anh Huy nằm trong số hơn 70 hộ dân nằm dưới dự án. Tại nhà của ông Nguyễn Văn Ngọc, 41 tuổi, thôn Thành Phát cũng bị nứt nghiêm trọng. Phòng khách, hai phòng ngủ, phía hông, vết nứt hở hơn 3 cm, chủ nhà phải dùng sắt cùng xi măng gia cố lại. Phần móng cũng bị lún. Các tảng đá trên núi sau những lần nổ mìn rơi xuống, chất đống quanh nhà.

Hơn 10 năm trước, vợ chồng ông đến đây dựng nhà lập nghiệp. Cuộc sống của họ tuy không khá giả song những năm qua khá bình yên. Từ khi có dự án, 6 người trong gia đình ông luôn "đứng ngồi không yên", bị tra tấn bởi tiếng nổ mìn đinh tai.

Theo người dân, không chỉ nhà bị hư hỏng, nhiều tháng qua, họ sống trong ô nhiễm môi trường, tiếng ồn. Xe chở đất đá từ công trường qua khu dân cư gây bụi. Ngoài ra, chủ đầu tư còn làm mương thoát nước chảy thẳng xuống khu dân cư. Trong khi, cây cối bị chặt hạ, khiến mỗi khi mưa lớn, đất đá từ trên núi tràn xuống lấp mương làm khu vực phía sau khu dân cư bị ngập.

"Nha Trang từng xảy ra sạt lở núi làm chết nhiều người. Vì vậy, mỗi khi mưa bão, chúng tôi rất lo lắng", ông Ngọc nói.

Hiện, tại công trình, nhiều máy múc, xe cẩu được huy động để san mặt bằng. Hàng trăm tấn đất, đá sau khi nổ mìn nằm chất đống, dọc đường thi công. Nhìn từ trên cao, nhiều mảng đất đá bị xé toạc, lởm chởm. Cây cối bị chặt hạ để lại đồi trọc.

Trả lời VnExpress, ông Phạm Văn Phi - Trưởng ban quản lý dự án Haborizon cho biết, tháng 9/2020 Sở Công thương Khánh Hòa cấp phép cho đơn vị thi công được sử dụng 64,5 tấn thuốc nổ và 20.000 kíp nổ các loại để đánh mìn làm dự án. Từ đó, công trình bắt đầu thực hiện nổ mìn để san nền.

Hoạt động nổ mìn tùy vào tình hình thực tế, có khi một tuần 3-4 lần. Trước đây, một lần kích nổ khoảng 500 kg thuốc, nhưng sau này giảm xuống còn 296 kg theo yêu cầu của Sở Công thương và đã dừng vào cuối tháng 3. "Công ty sẽ ghi nhận, phối hợp địa phương có phương án khắc phục tình trạng nhà cửa của người dân xung quanh dự án bị ảnh hưởng ", ông Phi nói.

Trực tiếp đến kiểm tra dự án Haborizon ngày 7/4, ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND Khánh Hòa nói, "các phương án bảo vệ thi công tại đây tương đối đảm bảo an toàn cho người dân trong vùng". Tuy vậy, ông yêu cầu chủ đầu tư rà soát, lên phương án sửa lại nhà cho bà con bị nứt, hư hỏng.

Người đứng đầu tỉnh yêu cầu Sở Công thương kiểm tra quy trình nổ mìn; công an tỉnh giám sát việc san lấp mặt bằng, vận chuyển đất đá ra khỏi dự án đảm bảo môi trường sống của người dân. Sở Kế hoạch và Đầu tư phối hợp các sở, ngành khác cùng UBND TP Nha Trang rà soát lại tiến độ của dự án, để có phương án xử lý.

Xuân Ngọc