Sử Dụng Sơ đồ Tư Duy Dạy Các Bài Trong Chương IV - Tin Học - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.doc) (18 trang)

Trang chủ

Giáo án - Bài giảng

Tin học

Sử dụng sơ đồ tư duy dạy các bài trong chương IV – tin học lớp 11 (kiểu dữ liệu có cấu trúc)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (730.46 KB, 18 trang )

Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcSỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓATRƯỜNG THPT DƯƠNG ĐÌNH NGHỆ------------------------SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMSỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY DẠY CÁC BÀITRONG CHƯƠNG IV – TIN HỌC LỚP 11(KIỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC)Người thực hiện: Trương Thị HườngChức vụ: Giáo viênSKKN thuộc lĩnh vực: Tin họcTHANH HÓA, NĂM 2016Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-1Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcMỤC LỤCI. MỞ ĐẦU:.......................................................................................................................32. Mục đích nghiên cứu:...................................................................................................42. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ:63. NGUYÊN NHÂN:64. GIẢI PHÁP THAY THẾ:64.1.THIẾT KẾ:74.2. QUI TRÌNH NGHIÊN CỨU:7a. Chuẩn bị bài của GV:.........................................................................................................................................7b. Cách thức tiến hành:..........................................................................................................................................8KẾ HOẠCH BÀI HỌC MỘT SỐ TIẾT HỌC TRONG CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN MÔN TIN HỌC 11:9VD1:14S:= ‘TIN’ + ‘ ‘ + ‘HỌC’  S=’TIN HỌC’  PHÉP GHÉP XÂU (+)14VD2:14‘AC’ > ‘ABC’  QUY TẮC 114‘AB’ < ‘ABC’  QUY TẮC 214‘AC’ = ‘AC’  QUY TẮC 3145. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:........................................................................155.1. TRÌNH BÀY KẾT QUẢ:5.2. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU:5.3. BÀN LUẬN:151516III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:.................................................................................161. KẾT LUẬN:2. KIẾN NGHỊ:1617TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................................18DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT:TBCĐTBSĐTDSGKTrung bình cộngĐiểm trung bìnhSơ đồ tư duySách giáo khoaTrương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-2Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcI. MỞ ĐẦU:1. Lí do chọn đề tài:Hiện nay, có rất nhiều cách thức dạy học theo hướng tích cực khác nhau đã vàđang được ứng dụng trong thực tế. Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu cuốn sách “Bảnđồ tư duy trong công việc” của tác giả Tony Buzan thì bản thân tôi đã tự tìm ra chomình một phương pháp dạy học nhằm chú trọng phát triển năng lực của học sinh.Theo Tony Buzan: “Với cách thể hiện gần như cơ chế hoạt động của bộ não, bảnđồ tư duy sẽ giúp học sinh sáng tạo hơn, tiết kiệm thời gian, ghi nhớ tốt hơn, nhìn thấybức tranh tổng thể, ngoài ra còn có thể tổ chức và phân loại suy nghĩ của học sinh”. Nộidung chính của bài được đặt tại vị trí trung tâm của sơ đồ, các đơn vị kiến thứcđược trình bày theo các nhánh, các nhánh này lại được chia thành nhiều nhánh con,chúng được thể hiện với các màu phấn khác nhau, từ đó có thể bổ sung, chỉnh sửasao cho hoàn thiện, với cách trình bày như thế giúp học sinh sáng tạo hơn, ghi nhớtốt hơn, khi kiểm tra bài cũ các em thuộc và nhớ lâu hơn. tăng khả năng hiểu và đọchiểu của học sinh, giúp các em thấy thú vị khi học tập.Khi học thì học sinh không cần vẽ giống giáo viên mà có thể vẽ theo ý mình,miễn là các em biết dùng các đường nét, màu sắc khác nhau để thể hiện các nộidung khác nhau. Chính vì vậy các em càng thấy hào hứng hơn mỗi khi học bộ mônTin học, thậm chí thiết nghĩ nếu em nào vận dụng tốt phương pháp này cho cácmôn học mang nặng tính lý thuyết thì sẽ giúp các em rất nhiều trong quá trình ghinhớ và phân loại kiến thức.Tình hình học sinh THPT còn gặp nhiều khó khăn trong môn Tin học là rấtphổ biến, như: không biết được trọng tâm của bài học, không hăng hái tham gia cáchoạt động của giáo viên, đa số các em chưa được tiếp cận nhiều với dạng các câulệnh, chương trình, kỹ năng lập trình trên máy tính, không có khả năng trình bàykiến thức trước lớp, không tích cực học hỏi từ bạn bè… đó cũng là các lý do làmcho công tác đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên gặp nhiều khó khăn.Xuất phát từ thực tiễn giảng dạy tại trường THPT Dương Đình Nghệ về nhữngkhó khăn trong việc ghi nhớ và hiểu được các nội dung của bài học trong chươngtrình Tin học 11, mà điển hình là chương IV- Kiểu dữ liệu có cấu trúc và những lợiích mà bản thân tôi nhận thấy được từ việc sử dụng SĐTD trong việc giúp giáoviên và học sinh trình bày các ý tưởng một cách rõ ràng, suy nghĩ sáng tạo, học tậpthông qua sơ đồ, tóm tắt thông tin của một bài học hay một cuốn sách, bài báo, hệthống lại kiến thức đã học, tăng cường khả năng ghi nhớ, đưa ra ý tưởng mới, …Với một vài lý do trên nên tôi chọn đề tài: “Sử dụng sơ đồ tư duy dạy các bàitrong Chương IV – Tin học lớp 11 (Kiểu dữ liệu có cấu trúc)”.Nghiên cứu của tôi được tiến hành trên hai nhóm tương đương: Hai lớp 11C5và 11C6 Trường THPT Dương Đình Nghệ. Lớp 11C5 là lớp đối chứng, lớp 11C6 làlớp thực nghiệm. Lớp thực nghiệm đã đạt kết quả học tập cao hơn so với lớp đốichứng. Kết quả kiểm chứng T- Test cho thấy p=0.0005< 0.05 có nghĩa là có sự khácTrương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-3Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcbiệt lớn giữa diểm trung bình của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng. Điều đóchứng minh rằng việc sử dụng phương pháp sử dụng SĐTD trong việc giảng dạycác bài mới của chương IV- Kiểu dữ liệu có cấu trúc của chương trình môn Tin họclớp 11 đã mang lại kết quả cao trong học tập ở chương trình Tin học lớp 11.2. Mục đích nghiên cứu:SĐTD là một công cụ hữu ích trong giảng dạy và học tập ở trường phổ thôngcũng như ở các bậc học cao hơn vì chúng giúp giáo viên và học sinh trong việctrình bày các ý tưởng một cách rõ ràng, suy nghĩ sáng tạo, học tập thông qua biểuđồ, tóm tắt thông tin của một bài học hay một cuốn sách, bài báo, hệ thống lại kiếnthức đã học, tăng cường khả năng ghi nhớ, đưa ra ý tưởng mới, v.v…Với việc sử dụng SĐTD trong dạy học kết hợp với sự gợi ý hướng dẫn củagiáo viên, học sinh liên tục hoạt động, vận dụng các hình thức tuy duy để khôngngừng đạt được mục tiêu của bài học từ đó lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng,sâu sắc.Trong đề tài này tôi sử dụng phương pháp trình bày để hiểu rõ hơn về cơ sở vàbản chất của đề tài. Mục đích lớn nhất của tôi là mong muốn cho học sinh của mìnhchú tâm, yêu thích môn học mà mình đang trực tiếp giảng dạy. Đề tài mà tôi tìmhiểu chỉ với mục đích duy nhất là một người giáo viên luôn mong muốn việc dạyhọc của mình đạt được kết quả tốt, biến giờ học trở nên thú vị hơn.3. Đối tượng nghiên cứu:+ Giáo viên có vài năm giảng dạy, nhiệt tình và có trách nhiệm cao trongcông tác giảng dạy và giáo dục học sinh, dạy môn Tin học trường THPT DươngĐình Nghệ trực tiếp thực hiện việc nghiên cứu.+ Học sinh: Hai lớp: lớp 11C5 và lớp 11C6 có sỉ số gần tương đương nhau,trình độ như nhau, các em đều tích cực trong học tập.4. Phương pháp nghiên cứu:- Kết hợp thực tiễn giáo dục ở trường THPT Dương Đình Nghệ.- Có tham khảo các tài liệu về ngôn ngữ lập trình Pascal và tài liệu về sáng kiếnkinh nghiệm.II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.1. Cơ sở lí luận:Tin học là một môn học công cụ, có tính trừu tượng và tính thực tiễn. Nhữngtri thức và kỹ năng Tin học cùng với phương pháp làm việc trong Tin học đã trởthành công cụ để học tập những môn học khác trong nhà trường, là công cụ củanhiều ngành khoa học khác cũng như hoạt động trong đời sống thực tế. Bởi vậy,dạy Tin học không chỉ đơn thuần là tạo điều kiện cho học sinh chiếm lĩnh những trithức và kỹ năng Tin học mà còn phải góp phần phát triển, rèn luyện năng lực giảiquyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thờigắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn.Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-4Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcSĐTD là một công cụ tổ chức tư duy nền tảng, là phương pháp dễ nhất đểtruyền tải thông tin vào não bộ rồi đưa thông tin ra ngoài bộ não. Nó là một hìnhthức ghi chép sử dụng màu sắc, từ khoá và hình ảnh để mở rộng và đào sâu các ýtưởng.SĐTD có cấu trúc gồm 4 yếu tố chính:• Đường nét – dùng các đường kẻ (sử dụng đường cong là chính vì các đườngcong có tổ chức sẽ lôi cuốn và thu hút sự chú ý của mắt hơn rất nhiều) để nối cácnhánh chính tới hình ảnh và nối các nhánh với nhau, chúng ta sẽ hiểu và nhớ nhiềuthứ hơn rất nhiều do bộ não của chúng ta làm việc bằng sự liên tưởng.• Từ ngữ - sử dụng một từ khoá trong mỗi dòng bởi vì mỗi từ khoá mang lạicho SĐTD của chúng ta nhiều sức mạnh và khả năng linh hoạt cao. Mỗi từ hay mỗihình ảnh đơn lẻ giống như một cấp số nhân, mang đến cho những sự liên tưởng vàliên kết của nó diện mạo đặc biệt. Khi chúng ta sử dụng những từ khoá riêng lẻ,mỗi từ khoá đều không bị giằng buộc, do vậy nó có khả năng khơi dậy các ý tưởngmới, các suy nghĩ mới.• Màu sắc – luôn sử dụng màu sắc bởi vì màu sắc cũng có kích thích não nhưhình ảnh. Màu sắc mang đến cho SĐTD những rung động cộng hưởng, mang lạisức sống và năng lượng vô tận cho tư duy sáng tạo và nó cũng thật vui mắt.• Hình ảnh – do hình ảnh có giá trị tương đương cả nghìn từ và giúp chúng tasử dụng trí tưởng tượng của mình. Một hình ảnh thú vị giúp chúng ta tập trung vàonhững điểm quan trọng và làm bộ não của chúng ta phấn chấn hơn.- SĐTD đã thể hiện ra bên ngoài cách thức mà não bộ chúng ta hoạt động. Đólà liên kết. Mọi thông tin tồn tại trong não bộ của con người đều cần có các mốinối, liên kết để có thể được tìm thấy và sử dụng. Khi có một thông tin mới đượcđưa vào, để được lưu trữ và tồn tại, chúng cần kết nối với các thông tin cũ đã tồn tạitrước đó.- Việc sử dụng các từ khóa, chữ số, màu sắc và hình ảnh đã đem lại một côngdụng lớn vì đã huy động cả bán cầu não phải và trái cùng hoạt động. Sự kết hợpnày sẽ làm tăng cường các liên kết giữa 2 bán cầu não, và kết quả là tăng cường trítuệ và tính sáng tạo của chủ nhân bộ não.Với việc sử dụng SĐTD trong dạy học kết hợp với sự gợi ý hướng dẫn củagiáo viên, học sinh liên tục hoạt động, vận dụng các hình thức tuy duy để khôngngừng đạt được mục tiêu của bài học từ đó lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng,sâu sắcNhư vậy, SĐTD là một công cụ hữu ích trong giảng dạy và học tập ở trườngphổ thông cũng như ở các bậc học cao hơn vì chúng giúp giáo viên và học sinhtrong việc trình bày các ý tưởng một cách rõ ràng, suy nghĩ sáng tạo, học tập thôngqua biểu đồ, tóm tắt thông tin của một bài học hay một cuốn sách, bài báo, hệ thốnglại kiến thức đã học, tăng cường khả năng ghi nhớ, đưa ra ý tưởng mới, v.v…Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-5Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcTuy nhiên, nếu quá lạm dụng phương pháp sơ đồ tư duy sẽ gây cho học sinhcảm giác căng thẳng, mệt mỏi. Vì vậy, giáo viên phải làm như thế nào khi kết thúctiết dạy học sinh lĩnh hội được tri thức mới với niềm vui của sự khám phá vàtrưởng thành thêm một bước về năng lực tư duy logic, sáng tạo.Trong đề tài này tôi sử dụng phương pháp trình bày để hiểu rõ hơn về cơ sở vàbản chất của đề tài. Mục đích lớn nhất của tôi là mong muốn cho học sinh của mìnhchú tâm, yêu thích môn học mà mình đang trực tiếp giảng dạy. Đề tài mà tôi tìmhiểu chỉ với mục đích duy nhất là một người giáo viên luôn mong muốn việc dạyhọc của mình đạt được kết quả tốt, biến giờ học trở nên thú vị hơn.2. Thực trạng vấn đề:- Do tính đặc thù của chương trình Tin học 11 là lập trình và ngôn ngữ lậptrình, các cấu trúc, kiểu dữ liệu, các câu lệnh, … tất cả đều mới, khô, khó, dài…nên phần lớn các em còn gặp nhiều bỡ ngỡ và khó khăn trong môn học này.- Thật sự, tin học là một môn học khó, đặc biệt là việc học lập trình, đòi hỏingười học phải đầu tư nhiều thời gian, trong khi đó, học sinh có thái độ coi môn Tinhọc là một môn phụ, rất ít quan tâm vì môn học này không có trong thi tập trung vàkỳ thi tốt nghiệp cũng như thi đại học.- Ở mỗi lớp học trình độ của học sinh không đồng đều, học sinh thờ ơ vớiviệc học làm ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả giảng dạy của giáo viên.3. Nguyên nhân:- Các bài học Tin học thì khá thú vị nhưng còn nhiều chỗ làm cho học sinhkhó hiểu và trừu tượng như viết chương trình Pascal, cấu trúc rẽ nhánh, cấu trúclặp, xâu, mảng … nếu các em không tập trung cao thì kiến thức của các em ngàycàng có nhiều lỗ hỏng.- Kiến thức trừu tượng, khó hiểu nên việc giảng dạy của giáo viên và việctiếp thu kiến thức của học sinh gặp nhiều khó khăn, học sinh khó hiểu và nhớ đượcnội dung bài học một cách trọn vẹn.- Học sinh rất lười học các môn phụ, trong đó có Tin học, kĩ năng vận dụngnhững kiến thức của bài học vào thực tiễn chưa cao, chưa khắc sâu được kiến thức.- Học sinh rất ngại suy nghĩ vì cho đây là môn học phụ, không quan trọngđến việc các em hiểu hay không hiểu bài nên không đầu tư vào môn học, thậm chíSGK mà cũng không đọc để tìm hiểu vấn đề như thế nào.4. Giải pháp thay thế:Qua tất cả những hiện trạng trên, tôi quyết định chọn đề tài “Sử dụng sơ đồtư duy dạy các bài trong Chương IV – Tin học lớp 11 (Kiểu dữ liệu có cấu trúc)”nhằm đổi mới phương pháp dạy học của bộ môn để nâng cao chất lượng giảng dạycũng như phát triển năng lực của học sinh, giúp học sinh khắc sâu kiến thức, tự tinvà tích cực tham gia xây dựng bài học, không khí lớp học thêm sinh động, sôinổi…. Học sinh không chỉ dùng trí nhớ đơn thuần mà phải động não để hiểu sự liênhệ, tác động qua lại thể hiện trong sơ đồ.Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-6Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin học4.1.Thiết kế: Sử dụng thiết kế 2: Thiết kế kiểm tra trước và sau tác động đối với cácnhóm tương đương:- Tôi dùng kết quả kiểm tra 1 tiết lần 1( HKI) để làm bài kiểm tra trước tácđộng.Bảng 1. Kiểm chứng để xác định các nhóm tương đươngĐối chứngThực nghiệmTBC6.376.30Giá trị p của T- test, p =0.86+ Kết quả kiểm tra cho thấy điểm trung bình của hai nhóm có sự khácnhau, do đó tôi dùng phép kiểm chứng T-Test để kiểm chứng sự chênh lệch giữađiểm số trung bình của 2 nhóm trước khi tác động.p = 0.86> 0.05, từ đó kết luận sự chênh lệch điểm số trung bình của hainhóm thực nghiệm và đối chứng là không có ý nghĩa, hai nhóm được coi là tươngđương.- Kiểm tra sau tác động: Tôi dùng bài kiểm tra HKI theo phân phối chươngtrình để xác định sự tương đương giữa các nhóm.Bảng 2. Thiết kế nghiên cứu:Ở thiết kế này tôi sử dụng phép kiểm chứng T- Test độc lập:NhómKiểm tratrước tác độngThực nghiệm(Lớp 11C6)O1Đối chứng(Lớp 11C5)O2Tác độngDạy học có sử dụngSĐTD ở các bài củachương IV - Kiểu dữliệu có cấu trúc)Dạy học bình thường(Không có sử dụngSĐTD ở các bài củachương IV - Kiểu dữliệu có cấu trúc)Kiểm trasau tác độngO3O44.2. Qui trình nghiên cứu:a. Chuẩn bị bài của GV:- Đối với lớp đối chứng (11C5): Thiết kế kế hoạch bài học theo quy trìnhbình thường.- Đối với lớp thực nghiệm (11C6): Thiết kế kế hoạch bài học có sử dụngSĐTD để truyền đạt kiến thức cho học sinh. Qua đó giúp học sinh có thể khắc sâukiến thức một cách nhanh chóng và dễ dàng, giờ dạy thêm phong phú và sinh động.Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-7Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcPhương pháp này gắn bó với giáo viên và học sinh trong quá trình tiếpnhận và ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp dạy học tích cựcnhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh, quán triệt nguyên lý “học điđôi với hành”, “lý luận gắn liền với thực tiễn”. Qua đó hình thành nhận thức đúngđắn về thế giới quan và củng cố niềm tin cho học sinh. Nhưng không phải tiết dạynào cũng sử dụng phương pháp sử dụng SĐTD trong giảng dạy, nếu sử dụng khôngđúng lúc, đúng chỗ thì sẽ dẫn đến mất thời gian và không đạt hiệu quả như mongmuốn.Phương pháp sử dụng SĐTD trong dạy học không phải là phương phápvạn năng nên nó chỉ có thể đạt hiệu quả khi giáo viên biết kết hợp phương pháptruyền thống một cách hài hòa với những phương pháp dạy học tích cực.Tuy phương pháp này còn phụ thuộc vào năng lực, thái độ của học sinh,có thể nảy sinh nhiều tình huống ngẫu nhiên và có thể mất nhiều thời gian nhưngkhi dạy học bằng phương pháp này tôi nhận thấy đã phát huy được tính tích cực củahọc sinh khi tham gia vào quá trình học, kích thích được tư duy, sự sáng tạo và sựcộng tác làm việc của học sinh. Học sinh là chủ thể hoạt động, giáo viên là ngườithiết kế, tổ chức, hướng dẫn, tạo nên sự tương tác tích cực giữa người dạy và ngườihọc.b. Cách thức tiến hành:- Trong đề tài này tôi sẽ thực hiện ở chương trình HKI môn Tin học lớp11 cụ thể là lớp 11C6, trường THPT Dương Đình Nghệ. Để chứng minh cho tínhhiệu quả của phương pháp này trong các bài học chương IV, chương trình Tin học11 tôi đã sử dụng phương pháp này để dạy.- Trong quá trình dạy học, giáo viên lựa chọn phù hợp giữa SĐTD với hệthống tri thức và bài tập, để học sinh tiến hành tư duy, hiểu được kiến thức, nắmvững và có kỹ năng vận dụng kiến thức đó và qua đó sẽ nắm được nội dung bài họcmột cách rõ ràng và có hệ thống.Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-8Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcKế hoạch bài học một số tiết học trong chương trình chuẩn môn Tinhọc 11:§12- Kiểu mảng- Mảng một chiều1)Trong nội dung kiểm tra bài cũ:GV cho HS xem sơ đồGiáo viên đặt câu hỏi 1: Có 2 bạn nhỏ đang tranh giành nhau để được vàotrong nhận quà tặng. Nhưng theo qui định là bạn nào thấp hơn thì sẽ được đi vàotrước, ngược lại bạn nào cao hơn thì sẽ đi sau. Tình huống trên đã được chuyểnhóa thành dạng cấu trúc rẽ nhánh, theo em đó là dạng nào?Readln (a, b );{a,b là chiều cao của 2 bạn nhỏ}If a > b then writeln (’Ban nho co chieu cao la: ‘, b, ‘se duoc vaotruoc’)Else writeln (’Ban nho co chieu cao la:‘, a, ‘se duoc vao truoc’);Kết quả của tình huống trên sẽ là như thế nào nếu nhập a=157 và b=155A. Ban nho co chieu cao la: 157 se duoc vao truocB. Ban nho co chieu cao la: 155 se duoc vao truocC. Không thông báo gì.D. Không có phương án nào đúng.GV đặt câu hỏi 2: An sử dụng 1 cái ca dung tích 1 lít nước để đổ nước vào 1cái thùng phi dung tích 50 lít. An phải lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi thùng phiđầy nước. Tình huống trên đã được đưa vào trong đoạn câu lệnh sau:For i:= … to … do… {Thực hiện công việc đổ nước} …Em hãy điền vào chỗ trống (…)50 lítĐáp án: For i:= 1 to 50 do1 lítTrương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-9Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin học2)Trong nội dung bài mới:- GV vẽ ra sơ đồ về khái niệm mảng một chiềuXác định cs_đầu, cs_cuốiCác kdl chuẩn đã học- GV vẽ ra sơ đồ về khai báo mảng một chiềucs_đầu, cs_cuối: kiểu nguyêncs_đầu là 1cs_đầu ≤ cs_cuối(A[i])(Các kdl chuẩn đã học)(cs_đầu, cs_cuối)(Có 2 cách)Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-10Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin học- GV vẽ ra sơ đồ về một số thao tác xử lý mảng một chiều(read/readln)(write/writeln)(A[i]>A[i+1]đổi chổ)(A[i]Max Max:=A[i]Min:=A[1]Nếu A[i]>Min Min:=A[i]dem:=0Nếu đk thì dem:=dem+1Như vậy, thông qua sơ đồ giáo viên và học sinh đã làm sáng tỏ 1 số khái niệm,thao tác mới. Nội dung thể hiện một cách trực quan, cụ thể, dễ tiếp thu, học sinh vàgiáo viên có thể nghiên cứu và lập được sơ đồ mà không đòi hỏi vật liệu, máy móchiện đại mà chỉ đòi hỏi ở sự nhiệt tình trong giảng dạy.Để đảm bảo được yêu cầu quan sát sơ đồ đi đúng với thiết kế mà người giáoviên đề ra thì giáo viên phải chuẩn bị những vấn đề có thể phát sinh trong quá trìnhgiảng dạy. Hệ thống câu hỏi phải khai thác tối đa khả năng quan sát của học sinh,tạo cơ hội cho học sinh trình bày quan điểm, ý kiến cá nhân về vấn đề đang học,khuyến khích các em nêu những thắc mắc trong khi nghe giảng, đặt ra câu hỏi chothầy, cho bạn trao đổi, tranh luận, tạo nên mối quan hệ hợp tác trong giao tiếp giữathầy và trò, giữa trò với trò trong quá trình chiếm lĩnh nội dung học tập. Sự tươngtác đó trong học tập sẽ làm tăng hiệu quả học tập, trong hoạt động hợp tác, tínhcách, năng lực của mỗi thành viên được bộc lộ uốn nắn, tình bạn, ý thức tổ chức,tinh thần tương trợ được phát triển.Chương IV- Kiểu dữ liệu có cấu trúc là một chương khó, khô khan khi ngườigiáo viên truyền thụ kiến thức cho học sinh một cách đơn giản sẽ làm cho tiết họcthêm nhàm chán, buồn tẻ, không sinh động. Do đó, giáo viên phải linh động thiếtkế sơ đồ phù hợp với trình độ nhận thức của các em. Học sinh có thể trình bàynhững hiểu biết của mình về vấn đề này.3)Trong nội dung câu hỏi, bài tập củng cố:Giáo viên đưa ra yêu cầu: Hãy dựa vào sơ đồ một số thao tác xử lý mảng 1chiều, em hãy xác định các câu (đoạn lệnh) thực hiện các công việc sau:1) Khai báo mảng 1 chiều (xác định là trực tiếp hay gián tiếp)?2) Nhập mảngTrương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-11Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin học3) Xuất mảng (nếu có)? Nếu không có thì xuất kết quả gì? Và đoạn lệnh nàothực hiện công việc đó?Program TinhTong ;Uses crt ;var a : array[1..250] of integer ;n,i,Tong : Integer ;Beginclrscr ;Write('Nhap n = ') ;Readln(n) ;For i := 1 to n doBeginWrite('a[',i,'] = ') ;readln(a[i]) ;End ;Tong:=0;For i := 1 to n doIf a[i] mod 2=0 thenTong:=Tong+a[i];Writeln('Tong cac phan tu chan la: ',Tong) ;Readln ;End .Với sơ đồ, giáo viên đã giúp học sinh đúc kết được những kiến thức cần nắmtrong bài, và kiểm tra lại mức độ tiếp thu chúng cũng như tính hiệu quả của việc sửdụng SĐTD trong bài học.Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-12Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin học§13- Kiểu xâu1)Trong nội dung bài mới:- Giáo viên vẽ ra sơ đồ khi nói khái niệm về Xâu:A[i](Phép SS, phép ghép xâu)string(Xâu chứa dấu cách: S[i]:=’ ‘ ; độ dài bằng 1)- Giáo viên kết hợp giữa sơ đồ với các phương pháp dạy học đặt vấn đề, thuyếttrình, minh họa và vấn đáp… để học sinh tìm hiểu về xâu.- Học sinh quan sát sơ đồ để nắm được nội chính của bài học.- Giáo viên vẽ ra sơ đồ khi nói về khai báo xâu:(Độ dài Max: 255)- Dựa vào sơ đồ, giáo viên có thể gọi 1 hoặc 2 học sinh lên khai báo thử biến xâubằng cách trực tiếp hay gián tiếp tùy ý.- Học sinh thông qua sơ đồ có thể nắm được cách để khai báo biến xâu.Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-13Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin học- Giáo viên vẽ ra sơ đồ khi nói về các thao tác xử lí xâu:- Học sinh nhìn vào sơ đồ có thể thực hiện 1 số ví dụ về các thao tác, cũng nhưkết quả của các phép so sánh.VD1:S:= ‘Tin’ + ‘ ‘ + ‘học’  S=’Tin học’  phép ghép xâu (+)VD2:‘AC’ > ‘ABC’  quy tắc 1‘AB’ < ‘ABC’  quy tắc 2‘AC’ = ‘AC’  quy tắc 3Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-14Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin học4.3. Đo lường và thu thập dữ liệu:- Bài kiểm tra trước tác động là bài kiểm tra 1 tiết ( HKI), và bài kiểm tra sau tácđộng là bài kiểm tra HKI. Trong quá trình nghiên cứu, sử dụng phép đo về kết quảđiểm kiểm tra của các học sinh, thái độ học tập của học sinh đối với bộ môn đểkiểm tra kết quả sau tác động của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng cũng nhưkết quả của việc hình thành và phát triển năng lực của học sinh trong học tập.5. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:5.1. Trình bày kết quả:Bảng 3. Kiểm chứng để xác định các nhóm tương đương:Giá trị điểm trungbìnhĐộ lệch chuẩnTrướctác độngSautác độngĐối chứng (11C5)6.376.76Thực nghiệm (11C6)6.308.01Đối chứng (11C5)1.68471.5062Thực nghiệm (11C6)1.71841.62180.86490.0005Giá trị P của T- testChênh lệch giá trị TB chuẩn (SMD)0.835.2. Phân tích dữ liệu:Như trên đã chứng minh rằng kết quả 2 nhóm trước tác động là tương đương.Sau tác động kiểm chứng chênh lệch điểm trung bình bằng T-Test cho kết quả p =0.0005 nghĩa là: sự chênh lệch giữa điểm trung bình nhóm thực nghiệm vànhóm đối chứng rất có ý nghĩa, tức là chênh lệch kết quả điểm trung bình củanhóm thực nghiệm cao hơn điểm trung bình của nhóm đối chứng là không ngẫunhiên mà do kết quả của tác động.Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn SMD=0.83. Điều đó cho thấy mức độ ảnhhưởng của việc dạy Tin học 11 theo phương pháp sử dụng SĐTD là lớn.Giả thuyết của đề tài: : “Nâng cao kết quả học tập môn Tin học lớp 11 quasử dụng sơ đồ tư duy trong Chương IV (Kiểu dữ liệu có cấu trúc)” đã được kiểmchứng.Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-15Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcHình. Biểu đồ so sánh ĐTB trước tác động và sau tác động của nhóm thựcnghiệm và nhóm đối chứng5.3. Bàn luận:Kết quả của bài kiểm tra sau tác động của nhóm thực nghiệm là TBC= 8.01,kết quả bài kiểm tra tương ứng của nhóm đối chứng là TBC = 6.76. Độ chênh lệchđiểm số giữa hai nhóm là 1.25 điều đó cho thấy điểm TBC của hai lớp đối chứngvà thực nghiệm đã có sự khác biệt rõ rệt, lớp được tác động có điểm TBC cao hơnlớp đối chứng.Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn của hai bài kiểm tra là SMD = 0.83 điềunày có nghĩa mức độ ảnh hưởng của tác động là lớn.Phép kiểm chứng T-test ĐTB sau tác động của hai lớp là p=0.0005 < 0.05.Kết quả này khẳng định sự chênh lệch ĐTB của hai nhóm không phải là do ngẫunhiên mà là do tác động.III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:1. Kết luận:- Công việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực thật sự là côngviệc nhiều khó khăn và nhiều thách thức. Qua việc sử dụng SĐTD trong dạy họcmới thấy được nhiều khó khăn trong khi đổi mới phương pháp dạy học. Khó khănkhông chỉ giành cho người giáo viên, hay chỉ riêng cho học sinh. Mà với việc sửdụng kỹ thuật dạy học tích cực giáo viên phải là người tổ chức “chương trình” thậtchu đáo để làm cho học sinh tìm thấy kiến thức và kĩ năng cuộc sống thông qua bàihọc của mình. Giáo viên đóng một vai trò hết sức quan trọng trong công việc địnhhướng, dẫn dắt học sinh tìm hiểu từng vấn đề của bài học, vấn đề của cuộc sống màta hàng ngày không để ý.- Và đề tài: “Sử dụng sơ đồ tư duy dạy các bài trong Chương IV – Tin học lớp11 (Kiểu dữ liệu có cấu trúc)” đã nhận được nhiều thái độ tích cực của học sinh.Trong quá trình học, học sinh cũng tích cực tư duy để tìm hiểu, lĩnh hội và trao đổiTrương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-16Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họckiến thức mới cũng như tái hiện kiến thức cũ liên quan. Việc trao đổi giữa học sinhvà giáo viên đã được tích cực hóa, quá trình học đã được chuyển biến theo hướnghoạt động của học sinh là chính. Học sinh đã tích cực vận động trong các nội dungkiến thức theo hướng dẫn của giáo viên để đạt được mục tiêu của bài học. Cùng vớiđó là việc học sinh hình thành được một phần tư duy tích cực trong khi lĩnh hội trithức, song song với việc lĩnh hội tri thức còn tự hoàn thiện bản thân mình với kỹnăng, kỹ xảo của việc trình bày, chắt lọc thông tin và tổng hợp thông tin.- Như vậy, việc dạy học Tin học 11 theo phương pháp sử dụng SĐTD đã gópphần vào việc kích thích hoạt động của học sinh trong việc tự tìm hiểu, tự nghiêncứu nguồn tri thức của nhân loại, là một bước quan trọng trong công cuộc đổi mớiphương pháp dạy học mà bản thân tôi đã nhận thức được để tiếp tục trau dồi kinhnghiệm, kỹ năng sư phạm để luôn mang đến những tiết học lý thú cho học sinh vàphần nào nâng cao kết quả học tập bộ môn. Tuy nhiên, do đây là một hướng nghiêncứu mới của bản thân nên tôi rất mong muốn được chia sẻ và nhận những lời góp ýchân thành của các bạn đồng nghiệp về vấn đề này để chúng ta cùng nhau học hỏivà hoàn thiện kĩ năng sư phạm, kĩ năng sử dụng SĐTD trong dạy học của mình.2. Kiến nghị:- Kết quả học tập của học sinh được nâng cao là nhờ có sự nỗ lực của cả thầylẫn trò, có sự kết hợp đồng bộ giữa phương pháp dạy và học thật tốt về bộ môn,nhất là khi giáo viên áp dụng phương pháp này trong khi dạy học. Vì thế, mỗi giáoviên cần mạnh dạn có những phương pháp mới thật sáng tạo, không nên quá bámsát sách giáo khoa và mỗi học sinh phải thật sự cố gắng, luôn có phương pháp họctập phù hợp với khả năng bản thân và luôn có tinh thần học hỏi thật nghiêm túc.- Việc phát hiện ở học sinh có những câu trả lời hay và thật sáng tạo, thật độcđáo giúp mỗi giáo viên bộ môn có thêm nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy gópphần nâng cao nghiệp vụ sư phạm cho bản thân.- Đề tài : “Sử dụng sơ đồ tư duy dạy các bài trong Chương IV – Tin học lớp11 (Kiểu dữ liệu có cấu trúc)” mà tôi trình bày dựa trên cơ sở kinh nghiệm của bảnthân qua những năm giảng dạy. Rất mong nhận được sự đóng góp của quý thầy côtrong tổ nhóm bộ môn, của quý thầy cô đồng nghiệp ở các bộ môn khác, của Bangiám hiệu nhà trường để đề tài này được hoàn chỉnh hơn, góp phần nâng cao chấtlượng bộ môn trong giảng dạy, nâng cao hơn nữa chất lượng học tập của học sinh ởtrường.Trương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-17Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin họcTÀI LIỆU THAM KHẢO- Nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng – Bộ giáo dục và đào tạo, Dự ánViệt – Bỉ, Nhà xuất bản Đại học Sư Phạm.- Sách giáo khoa Tin học 11.- Sách Ngôn ngữ lập trình Pascal của Quách Tuấn Ngọc.- Tony Buzan - Bản đồ Tư duy trong công việc, NXB LĐ-XH 2007.- Lê Khắc Thành. Phương pháp dạy học môn Tin học, NXB ĐH sư phạm Hànội 2009.- Tài liệu hỗ trợ cho đổi mới phương pháp dạy học và quản lí giáo dục: Dạyvà học tích cực.- Mạng Internet.XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNGĐƠN VỊThanh Hóa, ngày 19 tháng 05 năm 2016Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mìnhviết, không sao chép nội dung của ngườikhác.NGƯỜI VIẾT SKKNTrương Thị HườngTrương Thị Hường - THPT Dương Đình NghệTrang-18

Tài liệu liên quan

Thiết kế và sử dụng lược đồ tư duy cho các bài luyện tập phần hoá học hữu cơ lớp 12 trung học phổ thông nhằm tích cực hoá hoạt động của học sinh
- 15
- 1
- 2
Thiết kế và sử dụng lược đồ tư duy cho các bài luyện tập phần hoá học vô cơ lớp 9 nhằm tích cực hoá hoạt động của học sinh
- 18
- 1
- 3
Sử dụng sơ đồ tư duy hệ thống khắc sâu kiến thức hóa học hữu cơ cho học sinh lớp 12
- 32
- 7
- 14
SKKN SU DUNG SO DO TU DUY DAY HOC LICH SU 12
- 32
- 2
- 63
Thiết kế và sử dụng lược đồ tư duy cho các bài luyện tập phần hóa học vô cơ lớp 9 nhằm tích cực hóa hoạt động của học sinh
- 115
- 1
- 0
Thiết kế và sử dụng lược đồ tư duy cho các bài rèn luyện tập phần hóa học hữu cơ lớp 12 Trung học phổ thông nhằm tích cực hóa hoạt động của học sinh
- 184
- 744
- 0
SỬ DỤNG Sơ ĐỒ Tư DUY VÀO DẠYHỌC BÀI PHONG CẢCH NGÔNNGỮ BAO CHÍ trong SGK ngữ Văn 11
- 73
- 2
- 0
Sử dụng sơ đồ tư duy dạy các bài trong chương IV – tin học lớp 11 (kiểu dữ liệu có cấu trúc)
- 18
- 4
- 0
Sử dụng sơ đồ tư duy dạy và học bài 21, lịch sử 11 phong trào yêu nước chống pháp của nhân dân việt nam trong những năm cuối thế kỉ XIX
- 21
- 4
- 0
SKKN sử dụng sơ đồ tư duy dạy học theo chủ đề cacbohiđrat
- 23
- 892
- 0