Sử Dụng Thuốc đặt Trực Tràng Sao Cho Hiệu Quả

Có thể bạn quan tâm

Thông tin y dược

Sử dụng thuốc đặt trực tràng sao cho hiệu quảNgày đăng: 03/07/2020 - Lượt xem: 34135

Đường trực tràng là đường đưa thuốc có nhiều ưu điểm và thường sử dụng trong các trường hợp: bệnh nhân co thắt thực quản, hôn mê, không nuốt được, tắc ruột, bệnh nhân dễ bị nôn khi uống (Phụ nữ thai nghén, người già, trẻ em), thuốc có mùi vị khó chịu, thuốc bị mất hoặc giảm tác dụng dưới ảnh hưởng của dịch tiêu hoá.

Đối với thuốc tác dụng toàn thân (Ví dụ: thuốc giảm đau, hạ sốt, chống nôn, an thần) so với đường uống, thuốc dùng đường trực tràng giúp tránh được một phần chuyển hoá qua gan lần đầu do đó sinh khả dụng cao hơn. Đối với thuốc tác dụng tại chỗ (Ví dụ: thuốc chống viêm, chống táo bón) đường dùng trực tràng giúp tập trung thuốc, tác dụng nhanh, tránh được tác dụng không mong muốn của thuốc trên toàn thân.

Các dạng thuốc đường trực tràng chủ yếu là thuốc đạn, dung dịch, hỗn dịch hoặc nhũ tương, thuốc bột, viên để pha dung dịch hay hỗn dịch, thuốc mỡ, kem gel, viên nén hay viên nang được bao trơn…

Thuốc đạn đặt trực tràng: Là dạng thuốc ở thể rắn, viên thuốc có hình dáng như viên đạn nên được gọi là thuốc đạn.

Thành phần thuốc đạn gồm dược chất và tá dược, một số tá dược trơn, dính thường sử dụng với mục đích thay đổi độ tan, tính thấm giúp tăng khả năng hấp thu dược chất như bơ ca cao, gelatin, natri laurylsufat, tween, PEG...Một số dễ chảy ở điều kiện thường. Sau khi đặt thuốc vào trực tràng, dưới tác dụng của thân nhiệt và niêm dịch các tá dược sẽ tan chảy và dược chất được giải phóng.

Tùy thuộc vào vị trí đặt thuốc khác nhau, quá trình hấp thu dược chất sẽ khác nhau. Dược chất đi theo đường trực tràng dưới và giữa sẽ hấp thu vào tĩnh mạch chủ dưới vào tuần hoàn chung, đi theo đường trực tràng trên sẽ hấp thu vào tĩnh mạch cửa gan vào tuần hoàn chung vì vậy đường thứ 2 khiến thuốc dễ bị chuyển hoá qua gan lần đầu.

Hình 1: Sự hấp thu thuốc qua niêm mạc trực tràng

Vì vậy để sử dụng thuốc đạn đặt trực tràng hiệu quả cần lưu ý:

- Thuốc nên bảo quản ở nơi mát mẻ (<30 0C), giữ lạnh nếu nhãn yêu cầu, nếu cảm thấy thuốc đặt quá mềm, cần cho vào ngăn đá tủ lạnh trong khoảng một vài phút trước khi mở vỏ thuốc.

- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.

- Không nên đặt quá sâu vì mục tiêu chủ yếu hấp thu thuốc qua tĩnh mạch trực tràng dưới và giữa, không nên đặt quá nông vì dễ làm rơi viên thuốc ra ngoài.Vị trí đặt tốt nhất là đưa thuốc qua hậu môn sâu 2,5 cm (khoảng 1 đốt ngón trỏ) đối với bệnh nhân là người lớn. Đối với bệnh nhân là trẻ em dùng ngón út để đưa thuốc vào 1,5cm (khoảng ½ đốt).

- Nếu trong thuốc có chứa PEG cần nhúng viên thuốc hoặc để dưới vòi nước đang chảy trước khi đặt vào hậu môn do PEG hút nước rất mạnh nên rất dễ làm khô gây kích ứng và đau tại vị trí đặt thuốc.

Nguồn tham khảo:

1. Thuốc đặt trực tràng- Bài giảng sinh dược học bào chế - PGS.TS Nguyễn Đăng Hòa

2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/323008#takeaway

3. https://www.uwhealth.org/healthfacts/parenting/5595.html

Khoa Dược

Chia sẻ