Sự Tích Cô Bé Móng Và (Cô Bé Sa Pa) - Tứ Phủ Thánh Mẫu

Cô Bé Móng Và là cô bé bản cảnh là hiện thân của Cô Bé Thượng Ngàn trên vùng đất Sa Pa, Lào Cai.

Cô Bé Móng Và là ai ?

Trong tín ngưỡng Tứ phủ, Cô Bé Móng Và (Cô Bé Sa Pa) là cô bé bản cảnh được cho là hiện thân của Cô Bé Thượng Ngàn trên vùng đất Sa Pa (Lào Cai). Cô được gọi với cái tên là ” Hải Long Công Chúa “. Trong Tứ phủ thánh Cô, Cô Bé Móng Và (Cô Bé Sa Pa) là các thánh cô bản cảnh thuộc sơn lâm, sơn trang (miền nhạc phủ ) nên cô Cô Bé Móng Và rất ít khi ngự đồng.

Cô về hầu Mẫu trên ngàn Mẫu ban sắc chỉ Cô ngự đồng đi cứu dân Trên Sa Pa sương rơi lác đác Hạt mưa rừng xào xạc năm canh…

Đền thờ Cô Bé Móng Và ở Lào Cai

Đền Cô Bé Móng Và được xây dựng và tọa lạc trên một quả đồi nhỏ thuộc bản Tả Van, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai. Với địa thế tựa sơn hướng thủy đã làm cho ngôi Đền chính cung trên đất Sa Pa trở nên đẹp đẽ và hùng vĩ.

Để có thể đi vào Đền Cô, quý thập phương phải dừng xe tại khu du lịch Cầu Mây, sau đó phải đi bộ hơn 2km trên một lối đường mòn nhỏ. Đền chính trên Tả Van thuộc Lăng Khay, Lăng Thíp, Phố Lu Bảo Hà.

Đền thờ Cô Bé Móng Và ở Hà Nội

Hiện nay để tiện cho việc chiêm bái, cũng như nhang khói thì cậu đồng Nguyễn Đắc Trung cũng có rước chân nhang thờ vọng cô bé Sa Pa tại phố Tân Ấp, phường Phúc Xá, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội.

Hầu giá Cô Bé Móng Và

Là thánh Cô bản cảnh, nên cô rất ít khi ngự đồng, chỉ có người ăn lộc cô hoặc về đền cô thỉnh cô thì cô mới se loan giá ngự. Khi về đồng Cô Bé Móng Và, Cô Bé Sa Pa mặc áo thổ cẩm, đầu chít khăn hoa, giống cách ăn mặc của các cô bé.

Sau khi lễ Mẫu Tam Tòa, Cô Bé Móng Và thường sử dụng là múa ô, hay có thể múa nón quai thao. Hình tượng của Cô Bé Móng Và rất giống hình tượng của những cô gái dân tộc người Mông, Thổ. Cô bé về đồng thường ban sức khỏe trừ tà, cô cho buôn may bán đắt. Lúc thanh nhàn cô vui chơi ngắm cảnh sơn lâm, sơn trang khắp các bản làng.

“Bảo Hà Tuần Quán Đông Cuông Danh Cô sáng tỏ bốn phương phụng thờ”

Bản văn Cô Bé Móng Và (Cô Bé Sa Pa)

Ai lên Mạn Ngược Sông Hồng

Lắng nghe tiếng hát ấm lòng thượng du

Hát về mảnh đất hoang vu

Lăng Khay ,Lăng Khít ,Phố Lu Bảo Hà

Đường mòn vắng bóng người qua

Đầu non thác đổ xa xa hổ gầm

Tiếng Khèn vang vọng sơn lâm

Nhà sàn vách lứa mưa rầm sapa

Xuân về đồi núi nở hoa

hoa sim tím biếc hoa lan đợi chờ

Sa Pa xứ sở sương mờ

Đỉnh non cao ngất vi vu gió gào

Người Mèo người Thổ người Dao

Mây che sườn núi ào ào mưa rơi

Gọi chim bay lượn giữa trời

Gọi cá dưới nước đua bơi vẫy vùng

Về đồng đếm bước thung dung

Măng chua,mắc mật hương hừng lúa ngô

Người mèo người Mán, Lô Lô

Rủ nhau trảy hội Bản Hồ,Tả Van

Tính cô dà ní dà nàng

Tay cô tô thắp hạt vàng cô đeo

Sơn lâm như nứoc thủy triều

Khi thăng khi giáng khi đầy khi vơi

Đố ai rẽ nước làm đôi

Mặt trăng sẻ nửa, mặt trời chia ba

thương đồng không ngại đường xa

Mưa rừng sấp chớp phong ba chẳng nề

Tiên cô về đền đây giá ngự

thoả nỗi lòng ấp ủ chờ mong

Hát lên vang vọng núi rừng

Cho chim về tổ cho đồng bên nhau

người đi trước đợi người theo sau

Đừng nên chia rẽ thêm sầu lòng cô

Ai xa xôi đừng gieo thêm sầu nhớ

Xuân về rồi đào nở cuối mùa đông

Đêm đen mơ ánh trời hồng

Cây xanh nhớ núi sông sâu nhớ thuyền

sông nhớ thuyền đò nghiêng bến ngả

cây nhớ rừng cành lá xốn xang

Dù ai ra bắc vào nam

đường xa chẳng quản gian nan ngại gì

Cô ngại gì đường xa cách trở

Giáng ngự đồng như hoa nở mùa xuân

Lệnh truyền các chúng sơn thần

Nghe cô hạ lệnh hộ dân trừ tà

Loài bách thú hổ hùm tê giác

Nghe lệnh cô truyền quỳ rạp bên non

Vượn dâng trái chín quả thơm

Cá vàng cá bạc chầu lên trên ngàn

Động cô ngự phong lan đua nở

Đỉnh nhang trầm cô ngự đài sen

Phượng hoàng bách điểu ca vang

Rừng thông dìu dặt tiếng đàn tương tư

Nghe dìu dặt đàn thông phách trúc

Cô nhẹ nhàng múa lượn cầu mây

Thẳng về Cốc Lễu hướng tây

Mường Luông họp chợ tháng ngày bán buôn