Sữa Non Có Tác Dụng Gì: Vắc Xin Tự Nhiên Cho Trẻ Khỏe Mạnh

Sữa non của mẹ được xem là nguồn dinh dưỡng quý giá, là loại “vắc xin” tốt và cực kỳ an toàn với trẻ sơ sinh. Việc tìm hiểu các thông tin về tác dụng của sữa non hay sữa non có tác dụng gì cho bé, các thành phần sữa non… sẽ giúp mẹ chăm trẻ khỏe mạnh và phát triển tối ưu.

1. Sữa non là gì?
2. Sữa non có màu gì?
3. Thành phần sữa non có những gì?
4. Mẹ bầu mấy tháng có sữa non?
5. Dấu hiệu nhận biết có sữa non ở bà bầu
6. Tác dụng của sữa non đối với trẻ sơ sinh
7. Cho trẻ uống sữa non bao nhiêu là đủ?
8. Nhận biết các dấu hiệu bất thường của sữa non
9. Làm gì để có sữa non sớm, đúng thời điểm cho con bú?
10. Sữa non và những câu hỏi thường gặp
    1. 1. Tại sao sữa non có màu vàng?
    2. 2. Sữa non của mẹ có vị gì?
    3. 3. Khi nào hết sữa non?

Sữa non là gì?

Sữa non (hay còn gọi là sữa đầu tiên của sự sống) là một chất lỏng dày, màu trắng vàng. Sữa được hình thành ngay từ giai đoạn mang thai, khi em bé còn đang trong bụng mẹ và có thể được biểu hiện từ vú trong tam cá nguyệt thứ ba. Thông thường, mẹ sẽ tiết ra sữa non trong 2 – 3 ngày đầu sau sinh.

Sữa non là nguồn thực phẩm đầu tiên trẻ tiếp cận sau khi chào đời, mẹ nên cho con bú ngay khi có thể bởi công dụng của sữa non đối với trẻ là rất lớn. Sữa non là nguồn sữa chất lượng, giàu dưỡng chất và vô cùng quý giá đối với sức khỏe của bé. Đây còn được ví như loại vắc xin tốt nhất và an toàn tuyệt đối đối với trẻ, giúp bảo vệ bé khỏe mạnh và phát triển toàn diện trong giai đoạn đầu đời. Bởi sữa non rất giàu kháng thể (immunoglobulin A – IgA), tế bào bạch cầu và các đặc tính miễn dịch khác giúp tăng cường hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng, bảo vệ trẻ khỏi bị nhiễm trùng và giúp bé giảm nguy cơ mắc bệnh. (1)

Tác dụng của sữa non đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ đã được chứng minh

Sữa non có màu gì?

Sữa non thông thường có màu vàng hoặc cam. Tuy nhiên, ở một số người sữa sẽ có màu trắng đục hoặc trong. Lý giải điều này, chuyên gia cho biết, tùy thuộc vào cơ địa mà cơ thể người mẹ có thể tiết sữa non với các màu sắc như trên.

Sữa non có lẫn máu có thể có màu đỏ, hồng, nâu hoặc màu gỉ sắt và thường không có hại hoặc đáng lo ngại. Một lượng nhỏ máu trong sữa mẹ là bình thường và thường do Hội chứng căng mạch máu (Rusty Pipe Syndrome) gây ra (2). Tuy nhiên, tốt nhất mẹ nên nói chuyện với bác sĩ khi nhận thấy núm vú tiết dịch có máu hoặc đổi màu kéo dài và không rõ nguyên nhân.

Thành phần sữa non có những gì?

Sữa non còn được các chuyên gia dinh dưỡng ưu ái gọi là “vàng lỏng” vì tầm quan trọng của nó đối với sức khỏe – sự phát triển của trẻ sơ sinh

Dù chỉ có một lượng nhỏ, nhưng sữa non chứa rất nhiều chất dinh dưỡng “cô đặc” (3). Đôi khi nó còn được gọi là “vàng lỏng” vì chứa mọi thứ mà bé cần trong những ngày đầu đời. Trong sữa non còn chứa hàm lượng dưỡng chất cao gấp 10 lần sữa chuyển tiếp (sữa mẹ tiết ra từ 6 – 10 ngày sau khi sinh) và sữa trưởng thành (sữa mẹ tiết ra từ ngày thứ 11 sau sinh trở đi).

Cụ thể, thành phần sữa non bao gồm các dưỡng chất như sau: (4, 5)

Các thành phần sữa non	Mô tả
Protein (chất đạm)	So với sữa mẹ trưởng thành, hàm lượng chất đạm trong sữa non cao gấp 5 lần.
Vitamin	Chủ yếu chứa các loại vitamin quan trọng đối với sự phát triển của trẻ là vitamin A, B2, B3, E, K…
Khoáng chất	Phân tích thành phần sữa non, ngoài vitamin, so với sữa mẹ thông thường sữa non còn giàu khoáng chất, cụ thể: lượng sắt cao gấp 5 lần, đồng khoảng 6 lần và các khoáng chất khác như kẽm, magiê, đồng,…(6)
Lactose	Lactose là một loại đường tự nhiên có trong sữa mẹ, nhưng với hàm lượng thấp, giúp trẻ sơ sinh dễ hấp thụ và tiêu hóa các chất dinh dưỡng.
Thành phần miễn dịch	Mỗi tế bào sống trong sữa non đều có khả năng miễn dịch nhất định (giúp ngăn ngừa nhiễm trùng sơ sinh, chống lại các loại bệnh khác nhau…). Trong sữa non có chứa nhiều những chất có tác dụng phòng tránh nhiễm trùng, nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể trẻ trong giai đoạn đầu đời như: Globulin miễn dịch (Immunoglobulin – Ig – kháng thể) Lactoferrin Yếu tố tăng trưởng Đại thực bào Bạch cầu trung tính Tế bào lympho

Mẹ bầu mấy tháng có sữa non?

Trước khi tìm hiểu công dụng, tác dụng của sữa non là gì, mẹ hãy tìm hiểu từ tháng thứ mấy của thai kỳ thì mẹ bắt đầu có sữa non. Sữa non được hình thành trong giai đoạn cuối của thai kỳ, từ tháng thứ 7 trở đi (khoảng tuần thai 24 – 28). Tuy nhiên, cũng có những mẹ sữa non xuất hiện khá sớm, khoảng tháng thứ 4 của thai kỳ hoặc muộn hơn, sau khi sinh con từ 1 – 2 ngày cơ thể mới bắt đầu tiết sữa.

Giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ ở mẹ bầu đã xuất hiện sữa non

Theo đó, nếu rơi vào bất cứ trường hợp nào mẹ cũng không nên quá lo lắng, bởi sự tiết sữa non phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Bên cạnh đó, mẹ cần lưu ý, không nên nặn/vắt sữa trước khi sinh để trữ cho bé bú. Điều này không cần thiết và có thể kích tử cung dọa sinh non rất nguy hiểm (7).

Dấu hiệu nhận biết có sữa non ở bà bầu

Để biết cơ thể đã sản xuất sữa non hay chưa, mẹ bầu bước vào 3 tháng cuối thai kỳ có thể quan sát đầu ti. Cụ thể, nếu thấy ngực căng cứng, đau tức, có cảm giác khó chịu, hai bên đầu ti xuất hiện những đốm trắng nhỏ li ti nghĩa là cơ thể mẹ sắp tiết ra sữa non.

Tác dụng của sữa non đối với trẻ sơ sinh

Cho bé uống sữa non có tốt không? Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, sữa non không chỉ là nguồn dinh dưỡng đầu đời quý giá đối với trẻ mà còn chứa nhiều thành phần quan trọng và cần thiết đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Vì vậy, bác sĩ thường khuyến khích các mẹ ngay sau khi sinh nên cố gắng cho con bú sớm nhất có thể.

Vậy sữa non có tác dụng gì? Cùng tìm hiểu công dụng của sữa non trong bảng bên dưới nhé!

Ngăn ngừa sự chậm phát triển	Những trẻ được bú sữa non ngay sau khi sinh và bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời không chỉ có hệ miễn dịch khỏe mạnh mà còn phát triển toàn diện về thể chất và trí não bởi các thành phần dinh dưỡng tuyệt vời chứa trong sữa như chất đạm, vitamin, khoáng chất…
Thuốc kháng sinh tự nhiên	Thành phần sữa non ngoài hàm lượng chất dinh dưỡng còn chứa nhiều kháng thể, được ví như loại vắc xin tự nhiên không tác dụng phụ, an toàn với sức khỏe trẻ. Các kháng thể (Ig) và tế bào bạch cầu giúp trẻ luôn khỏe mạnh, chống lại nhiễm trùng và các tác nhân gây hại như vi rút, vi khuẩn phòng tránh được nhiều các bệnh nguy hiểm như tiêu chảy, bệnh ở đường hô hấp, bệnh sởi…(8)
Phát triển tối ưu não bộ	Do trong thành phần có chứa ganglioside là một nhóm chất béo không thể thiếu trong việc phát triển trí não của trẻ. Do đó tác dụng của sữa non còn là phát triển tối ưu não bộ của trẻ.
Cải thiện hệ tiêu hóa, và chức năng đường ruột	Mới sinh, hệ thống tiêu hóa của trẻ do chưa hoàn thiện nên còn rất yếu ớt. Theo đó, nếu bú sữa non, Immunoglobulin A (IgA , còn được gọi là sIgA) và các chất chống oxy hóa có trong sữa sẽ giúp trẻ tránh khỏi các triệu chứng xuất huyết và còn bảo vệ thành ruột non yếu.(9, 10) Bên cạnh đó, chất ganglioside còn giúp cải thiện/ ngăn ngừa viêm nhiễm hệ thống đường ruột của trẻ bằng cách “thu hút” các vi khuẩn có hại và trung hòa chúng.
Ngăn ngừa bệnh vàng da	Không chỉ tốt cho hệ tiêu hóa, sữa non còn có tác dụng nhuận tràng, thúc đẩy cơ thể trẻ nhanh chóng bài tiết phân su, đào thải bilirubin dư thừa từ đó ngăn ngừa bệnh vàng da cũng như giảm thiểu nguy cơ mẫn cảm và dị ứng ở trẻ. (11, 12)

Đồng thời, việc cho trẻ bú sớm còn giúp kích thích tuyến sữa, tử cung của mẹ phục hồi nhanh chóng, ngăn ngừa nguy cơ mắc một số bệnh sau sinh ở mẹ…

Cho trẻ uống sữa non bao nhiêu là đủ?

Có thể thấy, công dụng của sữa non đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ là vô cùng lớn. Vì vậy, các mẹ sau sinh đều được khuyên cho con bú sớm nhất có thể, với mẹ sinh thường là ngay sau sinh, còn với mẹ sinh mổ là 6 tiếng sau sinh.

Khi mới chào đời, chỉ nên cho trẻ uống khoảng 10ml sữa sau đó tăng dần số lượng

Mới sinh, kích thước dạ dày trẻ còn rất nhỏ, do đó, mẹ không nên cho trẻ bú quá nhiều, lần đầu tiên chỉ nên cho bú khoảng 10ml (tương đương từ 1 – 4 muỗng cà phê), sau đó tăng dần số lượng lên.

Nhận biết các dấu hiệu bất thường của sữa non

Thông thường, sữa non sẽ xuất hiện vào tháng thứ 7 của thai kỳ. Tuy nhiên có những trường hợp sữa mẹ xuất hiện sớm hơn (khoảng tháng thứ 4) và muộn hơn (sau khi sinh), điều này là hoàn toàn bình thường mẹ không nên quá lo lắng.

Sự xuất hiện của sữa non được gọi là bất thường khi đi kèm các dấu hiệu: tiết ra nhiều, chảy máu âm đạo, đau bụng… Lúc này, mẹ cần đi khám bác sĩ ngay lập tức để tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp can thiệp kịp thời tránh ảnh hưởng sức khỏe. Để đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh, tốt nhất mẹ nên tuân thủ lịch khám thai thường xuyên, đặc biệt 3 tháng cuối thai kỳ.

Làm gì để có sữa non sớm, đúng thời điểm cho con bú?

Một chế độ dinh dưỡng cân bằng dưỡng chất, phù hợp với các giai đoạn thai kỳ là điều cần thiết. Theo đó, mẹ nên đến Nutrihome khám dinh dưỡng cho bà bầu để được các chuyên gia, bác sĩ tư vấn chế độ ăn phù hợp, đa dạng các loại thực phẩm, đảm bảo đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất chính (chất đạm, chất béo, chất bột đường, vitamin và khoáng chất).

Cùng với dinh dưỡng khoa học, vận động nhẹ nhàng thường xuyên được xem là bộ đôi chìa khóa vàng cho sức khỏe mẹ bầu nói chung và mọi người nói riêng. Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng còn cần chú ý nghỉ ngơi nhiều, tránh làm việc quá sức và quá mức, luôn giữ tâm trạng vui vẻ thoải mái.

Sữa non và những câu hỏi thường gặp

1. Tại sao sữa non có màu vàng?

Sữa non thường có màu vàng hoặc hoặc cam nhạt vì nó chứa nhiều beta-carotene (13, 14), tương tự như beta-carotene làm cho cà rốt có màu vàng. Nhưng nếu sữa non của bạn loãng hơn và nhiều nước hơn, điều này là bình thường nên các mẹ không cần quá lo lắng.

2. Sữa non của mẹ có vị gì?

Thực tế, tùy vào cơ địa và chế độ ăn uống mà mùi vị của sữa mẹ sẽ có sự khác nhau. Nhưng tựu trung, sữa mẹ thường có vị nhạt, không quá ngọt và có mùi thơm đặc trưng không giống bất kỳ loại sữa công thức nào khác. Trường hợp sữa mẹ vắt ra để bên ngoài mùi vị sữa có thể thay đổi, sẽ không còn thơm ngon (có thể tanh, nồng, chua) như bú trực tiếp.

3. Khi nào hết sữa non?

Sau khoảng 2 – 5 ngày cơ thể mẹ sẽ dừng sản xuất sữa non và chuyển sang sữa chuyển tiếp (sau 6 ngày sau khi sinh) và sữa trưởng thành (sau 11 ngày sau khi sinh). Do đó, để đảm bảo trẻ nhận đủ lượng sữa cần thiết cho sự phát triển và tăng cường hệ miễn dịch mẹ nên cho trẻ bú càng sớm càng tốt và nên cho trẻ bú thường xuyên, liên tục.

Trên đây là những thông tin tham khảo về thành phần và tác dụng của sữa non cũng như một số giải đáp thắc mắc liên quan khác… Hy vọng, bài viết sẽ cung cấp cho mẹ cái nhìn tổng quan về sữa non nói riêng và tầm quan trọng của việc cho con bú mẹ nói chung. Nếu bố mẹ còn bất cứ thắc mắc nào, hoặc muốn biết trong thành phần sữa của mình có thiếu chất hay không, mẹ có thể đặt lịch khám với các chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu Việt Nam tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome để được thăm khám, tư vấn tốt nhất!

Đánh giá bài viết