Sức Sống Mới Từ Ea Krông Rou - Evncpc

Công trình thủy điện Ea Krông Rou (nằm ở xã Ninh Tây, huyện Ninh Hòa) đã chính thức đi vào hoạt động. Những đơn vị thi công nhà máy đã đến với công trình mới; nơi đây chỉ còn lại đội ngũ kỹ sư, công nhân của Cty CP Đầu tư và phát triển Điện Miền Trung (đơn vị chủ đầu tư) túc trực kiểm tra vận hành hệ thống. Giờ đây, những người làm thủy điện Ea Krông Rou có trách nhiệm cao hơn nhiều so với trước; bởi lẽ ngoài việc cung cấp điện, nhà máy còn góp phần "đánh thức" tiềm năng kinh tế vùng hạ du các xã lân cận đã bao đời phải chịu cảnh đồng khô, nắng cháy…

Nhà máy thuỷ điện Ea Krông Rou và khu vực phân phối điện

Để có dòng điện hôm nay

Đưa tôi tham quan nhà máy, anh Tín giới thiệu cặn kẽ những khu vực hoạt động. Từ phòng điều hành hệ thống đến các tổ máy đều được lắp đặt những thiết bị hiện đại. Việc thiết kế chế tạo và cung cấp thiết bị công nghệ, chủ đầu tư đã chọn nhà thầu Vatech (Ấn Độ) thực hiện. Đã có lúc tại công trình tập trung 5 chuyên gia Ấn Độ làm nhiệm vụ đến 8 tháng để hướng dẫn, thực hiện hiệu chỉnh và kiểm tra khả năng vận hành của hệ thống. Phần lớn, máy móc, trang thiết bị trong nhà máy được vận hành tự động. Do đó, những kỹ sư, công nhân làm việc nơi đây có nhiệm vụ kích hoạt vận hành ban đầu, sau đó là các bước kiểm tra tình trạng vận hành của hệ thống… Trong phòng điều hành, một dãy các tủ thể hiện thông số hoạt động của hệ thống bằng các loại đèn tín hiệu. Anh Lương Hồng Sơn - trưởng ca vận hành cho biết: Các hệ thống đều hoạt động, vận hành tự động. Nhiệm vụ của chúng tôi là thường xuyên kiểm tra các thông số kỹ thuật, tình trạng vận hành của các thiết bị. Trung bình từ 30 phút đến 1 giờ phải kiểm tra 1 lần. Bên cạnh kíp trực vận hành, công ty còn chú trọng kíp trực kỹ thuật. Đây là đội ngũ những người thợ sẵn sàng khắc phục các sự cố 24/24 giờ, đảm bảo cấp điện thông suốt…

Tiếp tục cuộc hành trình, tôi vượt con đường đèo quanh co gần 20 km để đến hồ chứa nước - điểm đầu mối của công trình thủy điện. Ngày trước, con đường này đi lại khá trắc trở. Những đơn vị thi công phải mở từng mét đường mới có thể xuyên rừng vào khu vực lòng hồ. Do không có đường nhựa nên việc vận chuyển nhu yếu phẩm, vật liệu thi công đều dựa vào những chiếc xe ben có mã lực lớn và cả xe ủi. Giờ đây đi trên con đường trải nhựa, tôi vẫn còn nhớ như in những chiếc xe ủi cứ lầm lì đèo những thùng phuy chứa đầy dầu, những can nước cung cấp cho công trường đầu mối… Qua hết con đường đèo quanh co, lòng hồ hiện ra trước mắt. Xung quanh hồ, những khu rừng già còn đọng lại những làn sương đặc quánh. Một hồ nước mênh mông đầy lên giữa thung lũng. Nơi ngày trước tôi đã từng gặp gỡ những đơn vị thi công giờ đây đã là lòng hồ, có mực nước sâu đến hơn 600 m. Bên cạnh con đường vào chân đập, Công ty Cổ phần Đầu tư và phát triển điện Miền Trung tiếp tục xây dựng một số căn phòng phục vụ cho việc quản lý công trình đầu mối. Nơi đây, hệ thống điện đường đã được lắp đặt. Thoạt nhìn, tôi cứ ngỡ một thị trấn miền núi thu hẹp đang ở ngay trước mắt.

Tại một nhánh rẽ khác trong con đường lên lòng hồ là tháp điều áp. Những ngày mới khởi công, Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng công trình ngầm Việt Nam đã nhận thi công con đường hầm để lắp đường ống áp lực xuyên núi, dẫn nước từ lòng hồ về nhà máy. Đường hầm dài hơn 1.600 m chạy từ phía lòng hồ đến tháp điều áp. Đây là đường hầm có tiết diện nhỏ (4,4 m2) nên đơn vị thi công phải làm thêm một đường hầm phụ dài 167 m xuyên ngang, giúp cho các phương tiện vận tải thủ công có thể ra vào dễ dàng, đồng thời tạo không khí lưu thông trong hầm. Do đường hầm nhỏ, đơn vị thi công phải vận dụng linh hoạt tất cả các kỹ thuật để thực hiện. Thế nhưng có nỗ lực, mỗi tháng, đơn vị thi công cũng chỉ đào được 90 - 100 m đường hầm…

Thi công công trình thủy điện này gian khó là thế nên giờ đây, những kỹ sư, công nhân tại nhà máy càng quý trọng nhiều những gì đã được xây dựng. Nhìn những anh em trực tại tháp điều áp và công trình đầu mối, tôi thầm thán phục và hiểu hơn đặc thù của nghề làm thủy điện. Chắn chắn ở họ có niềm đam mê làm thủy điện cháy bỏng. Ở 2 khu vực nói trên khi vào ca trực, mọi người như bị cách ly với cộng đồng. Nơi đây, sóng điện thoại di động chập chờn, các anh phải sử dụng điện thoại có định không dây của viễn thông điện lực. Món ăn tinh thần là chiếc radio cũ kỹ dùng nghe nhạc và chương trình thời sự hàng ngày. Anh Mai Thảo (người trực tại tháp điều áp) tâm sự: "Chúng tôi trực ở đây lâu đã thành quen. Thường mỗi ca trực dài 2 đêm 1 ngày; ban ngày trực 1 người, chỉ có ban đêm mới trực 2 người. Mỗi lần lên ca trực, chúng tôi phải mua đủ thức ăn dùng hết trong 1 ca. Công việc bếp núc đều phải tự túc. Tính ra, mỗi người trực khoảng 9 ca như thế là hết 1 tháng…"

Khắc phục khó khăn, những kỹ sư, công nhân Nhà máy Thủy điện Ea Krông Rou đã góp phần đưa 2 tổ máy vào phát điện ổn định, đúng yêu cầu kỹ thuật. Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư và phát triển Điện Miền Trung cho biết: "Từ khi phát điện đến nay, công suất nhà máy đã đạt yêu cầu thiết kế. Nhà máy có khả năng phát điện hết công suất theo huy động của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia. Tuy nhiên hiện nay, đơn vị chỉ vận hành trong thời gian cao điểm ban ngày. Việc khai thác điện hàng năm cũng còn tùy thuộc vào lưu lượng nước và nhu cầu của hệ thống điện quốc gia".

Trưởng ca vận hành Lương Hồng Sơn kiểm tra thông số kỹ thuật của các thiết bị

Những niềm hy vọng mới

Nhìn đường dây điện cao thế sừng sững lượng quanh núi đồi xã Ninh Tây trước khi đưa về trạm biến áp 110/35/22 kV Ninh Hòa, tôi càng thấy được sự kỳ công của những người làm thủy điện. Xây dựng đường điện này không dễ; bởi đây là khu vực có khá nhiều đoạn dốc cao bắt buộc đơn vị thi công đường dây phải chuyển từng đoạn trụ bê tông, trụ thép đến nơi tập kết mới nối lại được. Những trụ điện này, trước đây phục vụ xây dựng công trình. Còn bây giờ làm nhiệm vụ truyền tải điện áp 35 kV hòa vào lưới điện quốc gia và cấp điện cho hoạt động nhà máy. Ông Nam cho biết: Thời điểm thiếu điện, toàn tỉnh cắt giảm khoảng 30 MW. Trong khi đó, Nhà máy đóng góp cho lưới điện 28 MW nên bù đắp được phần lớn lượng điện thiếu hụt trong quá trình phát triển kinh tế địa phương.

Ngoài việc phát điện, với khoảng 30 triệu m3 nước trong lòng hồ, công trình thủy điện Ea Krông Rou sẽ đáp ứng tưới tiêu cho 3.100 ha đất nông nghiệp vùng hạ du (chủ yếu là 2 xã Ninh Tây và Ninh Sim. Theo dự kiến, tỉnh sẽ đầu tư khoảng 100 tỷ đồng xây dựng hệ thống thủy lợi sau nhà máy thủy điện, đưa vùng hạ du có biệt danh "nắng cháy da người" này được xanh tốt hơn. Ngày tôi trở lại Ea Krông Rou cũng là lúc Công ty Cổ phần Tư vấn và xây dựng công trình Hồng Việt, Xí nghiệp Tư doanh xây dựng Thủy lợi Diên Khánh thi công nhánh rẽ dẫn nước từ nhà máy thủy điện về vùng hạ du. Gói thầu số 1 của công trình thủy lợi này có tổng vốn đầu tư hơn 3,2 tỷ đồng, kết cấu kênh bê tông cốt thép dài 430 m được xây dựng rất khẩn trương, tạo cú hích cho các gói thầu tiếp theo được thực hiện. Trong một lần tâm sự, ông Y Hy - Chủ tịch UBND xã Ninh Tây đặt niềm tin rất nhiều trong việc phát triển kinh tế khu vực này. Đây cũng là tiền đề giúp người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi tại vùng đất này… Ông Nguyễn Hoài Nam tâm sự: "Những người đi làm thủy điện ngày càng gặp nhiều khó khăn, gian khổ. Bởi lẽ những công trình thủy điện lớn, thuận lợi đều đã được khai thác. Bây giờ, những người làm thủy điện phải tiến xa đến những nơi khó khăn hơn về địa hình để khai thác nguồn năng lượng sạch. Công suất phát điện có thể thấp nhưng bù lại, những vùng đất quanh khu vực thủy điện có cơ hội để phát triển hơn".

Hiện nay, Công ty được tỉnh giao lập dự án đầu tư xây dựng Nhà máy Thủy điện Khánh Thượng (Khánh Vĩnh) với công suất 11 MW. Vậy là, những người làm thủy điện sẽ tiếp tục mang ánh sáng về những thành phố, những khu công nghiệp và góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở những nơi có công trình. Chúng tôi cảm nhận được sứ mệnh làm "lính thủy điện" qua sự đổi thay hàng ngày của vùng hạ du Ea Krông Rou từ khi tiềm năng thủy điện được đánh thức.

Hoàng Triều