Tài Liệu Hướng Dẫn Thống Kê Y Học Sử Dụng SPSS - Hệ Số Tương ...

Tải bản đầy đủ (.pdf) (30 trang)

1. Trang chủ
>>
2. Cao đẳng - Đại học
>>
3. Y - Dược

Tài liệu hướng dẫn thống kê y học sử dụng SPSS - Hệ số tương quan Spearman

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.6 MB, 30 trang )

Tài liệu hướng dẫnthống kê y học sử dụng SPSSSPSSHệ số tương quan SpearmanBS. Lê Đông Nhật Nam1Lời nói đầuThân chào các bạn, lần này chúng ta sẽ bàn về phân tích tương quan bằng hệ số rho của Spearman.Đây cũng là phần đầu tiên trong bộ tài liệu hướng dẫn về các phương pháp phi tham số trong SPSS.Tuy nhiên trước hết tôi muốn chia sẻ với các bạn 1 câu chuyện về bản thân …Thời học sinh, môn ngoại ngữ thực sự là một cơn ác mộng với tôi. Bắt đầu học tiếng Anh năm lớp 6,cho đến lớp 10 điểm số của tôi vẫn chỉ ở mức trung bình, tôi không nói, nghe được và thường quênhết từ vựng sau khi học xong. Mỗi lần biết một thần đồng nào đó đạt điểm TOEFL cao, tôi luôn tựhỏi liệu có vấn đề gì với cái đầu của mình ? Vì thế khi vào cấp 3 tôi dành thời gian rất nhiều để họcbài, với mục tiêu đạt điểm cao trong mỗi bài kiểm tra tiếng Anh. Sự cần cù có vẻ là chìa khóa chovấn đề vì điểm kiểm tra của tôi tỉ lệ thuận với thời gian tự học. Tuy nhiên khi vào đại học, tôi nhậnra tất cả những gì mình làm đều vô dụng : mở Textbook y học ra tôi không hiểu gì hết và gặp mộtngười nước ngoài tôi chỉ có thể chào hỏi vài câu rồi tắt đài luôn.Tôi chán tới mức bỏ luôn không học tiếng anh nữa suốt nhiều năm. Tuy nhiên trong suốt thời gianđó, tôi buộc phải xem phim với English audio và English subs. 7 năm trôi qua và vào một ngày nọ khiđang theo dõi series “Damages”, dù không có English sub nhưng tôi dứt điểm Season 1 một cách dễdàng. Như vậy sau khoảng 5000 giờ xem phim tôi đã nghe được tiếng anh, và sau đó không lâu tôiphát hiện mình có thể nói thoải mái mà không cần bận tâm về ngữ pháp gì cả. Tuy chưa bao giờtrải qua bất cứ kì thi nào để đo lường năng lực của mình, nhưng bây giờ tôi có thể giao tiếp dễ dàngvới những người Anh và Mỹ. Nếu tôi nhận ra luyện nghe mới chính là chìa khóa thì tôi đã không phí10 năm học không xong.Trong hành trình nghiên cứu, đôi khi việc quá tập trung vào một yếu tố nào đó và đi theo lối mòn sosánh lặp lại, chúng ta có nguy cơ bỏ sót những điều quan trọng, mới lạ khác, và chọn sai giải pháp cũng như tôi từng sai lầm khi nghĩ điểm số là thước đo năng lực ngoại ngữ và thời gian học ngữpháp, từ vựng trong sách vở là điều thiết yếu để học giỏi tiếng Anh.Nghiên cứu về sự tương quan sẽ giúp bạn thoát ra khỏi lối mòn tư duy theo cách bạn không ngờ.Những nghiên cứu tương quan giúp bạn không ngừng thay thế những kiến thức lỗi thời, tìm ranhững ý tưởng mới lạ, mà giới hạn duy nhất là trí tưởng tượng của bạn. Nếu so sánh chỉ cho phépbạn khảo sát từng yếu tố, sự vật riêng lẻ thì tương quan cho bạn con mắt thứ 3, nhìn thấy sợi dâynối kết giữa bất kỳ hiện tượng, đại lượng nào.Nghe có vẻ to tát, nhưng phân tích tương quan lại là quy trình dễ dàng nhất trong SPSS. Cũng vì nóquá dễ nên nhiều sinh viên vẫn chưa phân biệt được giữa Spearman và Pearson, và ít người dànhthời gian để đi hết con đường ngắn này, thường chúng ta hay dừng chân khi đã tìm thấy thứ mìnhmuốn (giá trị p).Như thường lệ, tôi sẽ sử dụng cách trình bày hoàn toàn khác với những bài học chính thống mà cácthầy cô khác thường dạy. Ngay cả khi bạn chưa biết gì, tài liệu này sẽ giúp bạn thực hiện thành côngtừ A đến Z phân tích tương quan. Hy vọng tài liệu sẽ cho bạn thấy môn học thống kê dễ hiểu và thúvị hơn.2Quy ước trình bàyTrong tài liệu này chúng ta sẽ làm quen với 3 nhân vậtBác sĩ Nguyễn Văn TháiBác sĩ Thái là một cao thủ thống kê y học trên giang hồ. Anh ta sẽ xuấthiện trước mọi vấn đề khó khăn, nhằm đưa ra câu trả lời chính xác vàôn lại cho bạn những kiến thức cơ bản cũng như chuyên sâu về lýthuyết thống kê. Tuy nhiên BS Thái lại rất bận rộn nên không đủ thờigian đi vào cách thực hiện chi tiết. Anh ta cũng hay trình bày lý thuyếtthuần túy và sử dụng nhiều công thức toán học nên không mấy gần gũivới sinh viên và gây không ít trở ngại cho các bạn vốn dị ứng với thốngkê …Bác sĩ Lê Ngọc Khả NhiKhả Nhi là một nữ bác sĩ trẻ dễ thương và sử dụng thànhthạo SPSS. Như tên gọi của mình, BS Nhi có tính cách rất hồnnhiên và sống ngây thơ như trẻ con, vì vậy cô luôn có khuynhhướng đơn giản hóa tối đa mọi vấn đề. Cô ấy sẽ hướng dẫncác bạn sử dụng SPSS từng bước cụ thể, chia sẻ những mẹovặt, thủ thuật để giúp các bạn đi đến kết quả nhanh và dễdàng nhất.Sinh viên Trần Quốc BảoBảo là sinh viên y khoa năm thứ sáu và bắt đầu làm quen với nghiêncứu khoa học. Đây là một cậu sinh viên rất tò mò và luôn đặt ranhiều câu hỏi liên quan đến thống kê. Mặc dù những đế tài do Bảothực hiện rất đơn giản, nhưng đồng hành với cậu ta, các bạn có cơhội tích lũy cho mình nhiều kinh nghiệm trong công việc phân tíchsố liệu và thiết kế nghiên cứu.311.1 Tình huống thí dụKỹ thuật cộng hưởng từ khuếch tán (DW-MRI) đang được ứng dụng trongviệc chẩn đoán và đánh giá bệnh ung thư tại nhiều cơ quan.Một bác sĩ nội trú muốn khảo sát quan hệ giữa hệ số khuếch tán biểu kiến(ADC) và mức độ tế bào trong bệnh thư tế bào tuyến ở phổi.Tuy nhiên khi xử lý, anh ta phát hiện ra số liệu của mình phân phối khôngchuẩn, vì vậy vi phạm giả định để có thể tính hệ số tương quan theoPearson. Chuyên viên thống kê ở trường sẽ làm gì để giúp anh bạn này ?Hình ảnh cộng hưởng từ thông thường (A) và ở chế độ khuếch tán (B)Giải pháp thay thế cho hệ số tương quan r của Pearson là hệ số tương quanrho (ρ) của Spearman. Đây là một phương pháp phi tham số, do Charles E.Spearman thiết lập vào năm 1910 với mục đích thay thế cho phương phápquy ước trong trường hợp vi phạm giả định phân phối chuẩn và/hoặc có ảnhhưởng của điểm ngoại lai.Lý thuyết về tương quan dựa trên giả định là: khi 2 đại lượng có quan hệ vớinhau, sự biến thiên giá trị của một đại lượng này sẽ dẫn đến một thay đổi tươngứng ở đại lượng kia. Ví dụ nếu A và B có quan hệ tỉ lệ thuận, giá trị của A tăng thìgiá trị B cũng tăng theo.Thực ra hai phương pháp tương quan Pearson (r) và Spearman (rho) có cùngnguyên tắc, cùng cách diễn giải, chỉ khác là Pearson dựa trực tiếp trên giá trị thựccòn Spearman dựa trên việc xếp thứ hạng của những giá trị này.Not this Spearman !Charles Edward Spearman,(1863 -1945) Nhà tâm lý học vàtoán học thống kê411.2 Hệ số tương quan SpearmanGiá trị XX1X2X3X3X5…Xn1Đầu tiên, ta xếp thứ hạng cho mỗi giá trị trongmẫu khảo sát. Những giá trị ngang nhau sẽ cóthứ hạng trung bình.Thứ hạng123.53.55…nSau đó cho mỗi trường hợp, xác định khácbiệt thứ hạng d giữa 2 biến số cần khảo sáttương quan.Hệ số tương quan Rho được tính như sau:1dHạng𝝆 = 𝟏−Biến số A𝟔 𝒅𝟐𝒏(𝒏𝟐 − 𝟏)Biến số BVới d = khác biệt giữa thứ hạng của 2 biến sốtrong mỗi trường hợpnTrường hợp in= số trường hợp khảo sát (cỡ mẫu)nρ= hệ số tương quan của SpearmanVẫn là trường hợp iĐể kiểm tra ý nghĩa thống kê của hệ số tương quan ρ, chúng ta dùng lý thuyết về xác suất (Giả thuyếtH0: rho = 0). Có 2 cách:Cách thứ 1: Dựa vào Z-scoreTa có thể tính xác suất phân phối tương ứng cho một giá trị Z-score, dựa vào phân phối bình thường.Do hệ số r không có phân phối bình thường, nên trước tiên nó phải được hiệu chỉnh theo Fisher(1921)𝑍𝑟 =11+ρ𝐿𝑛21−ρKhoảng tin cậy của Zr: Zr ± (1.96*SEZr)Sai số chuẩn (Standar-error) của Zr : 𝑆𝐸𝑍𝑟 =1𝑛−3Trong đó n là số trường hợp, ρ là hệ số tương quan rho của Spearman.Z-score : 𝑍Giá trị Z-Score này sẽ tương đương với giá trị của=𝜌−0𝑆𝐸𝑍𝑟𝑆𝐸𝑍𝑟với SE = sai số của thứ hạngTừ đó ta tính được xác suất tương ứng của giá trị Z-score dựa theobảng phân phối bình thường (đâylà giá trị p 1 bên (One tailed). Nếu muốn có giá trị 2 bên (2-tailed), ta chỉ cần nhân cho 2.Ngưỡng ý nghĩa thống kê cho p (2 bên) thường là 0,05. Với p