Tài Liệu Mùa Xuân Nho Nhỏ - Thanh Hải - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.doc) (4 trang)

Trang chủ

Giáo án - Bài giảng

Ngữ văn

Tài liệu Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (107.32 KB, 4 trang )

MÙA XUÂN NHO NHỎI. Đọc, tìm hiểu chung về văn bản1. Tác giả, tác phẩm a) Tác giảThanh Hải (1930-1980).Quê : Phong Điền - Thừa Thiên Huế.- Tham gia hoạt động văn nghệ từ cuối năm kháng chiến chống Pháp đếnkháng chiến chống Mĩ.- Là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ởmiền Nam từ những ngày đầu tiên.- 1965, được tặng giải thưởng văn học Nguyễn Đình Chiểu.- Giọng thơ Thanh Hải là tiếng thét căm thù tội ác quân xâm lược, là khúctâm tình tha thiết của đồng bào chiến sĩ miền Nam gửi ra miền Bắc.b) Tác phẩmBài thơ được sáng tác tháng 11-1980 khi ông nằm trên giường bệnh. Đâylà sáng tác cuối cùng của nhà thơ Thanh Hải.2. Đọc3. Thể thơ5 chữ.4. Bố cục.Bài thơ có thể chia làm 4 phần:- Khổ đầu (6 dòng): Cảm xúc trước mùa xuân của trời đất.- 2 khổ 2,3: Hình ảnh mùa xuân đất nước.- 2 khổ 4,5: Suynghĩ và ước nguyện của nhà thơ.- Khổ cuối là lời ca ngợi quê hương, đất nước và giai điệu dân ca xứ Huế.II. Đọc, tìm hiểu văn bản1. Mùa xuân của thiên nhiên đất trờiMọc giữa dòng sông xanhMột bông hoa tím biếcƠi con chim chiền chiệnHót chi mà vang trời.Hình ảnh chọn lọc tiêu biểu điển hình của mùa xuân.- Từ “mọc” được đặt ở đầu câu: nghệ thuật đảo ngữ nhằm : nhấn mạnh,khắc hoạ sự khoẻ khoắn. “Mọc” tiềm ẩn một sức sống, sự vươn lên, trỗidậy. Giữa dòng sông rộng lớn, không gian mênh mông chỉ một bông hoathôi mà không hề gợi lên sự lẻ loi đơn chiếc. Trái lại, bông hoa ấy hiệnlên lung linh, sống động, tràn đầy sức (sống) xuân.- Màu sắc: gam màu hài hoà dịu nhẹ tươi tắn. Màu xanh lam của nướcsông (dòng sông Hương) hào cùng màu tím biếc của hao, một màu tímgiản dị, thuỷ chung, mộng mơ và quyến rũ. Đó là màu sắc đặc trưng củaxứ Huế.- Âm thanh: Tiếng chim chiền chiện, loài chim của mùa xuân.Cách dùng các từ than gọi “ơi”, “chi”: mang chất giọng ngọt ngào đángyêu của người xứ Huế (thân thương, gần gũi), mang nhiều sắc thái cảmxúc như một lời trách yêu.Khung cảnh mùa xuân có không gian cao rộng, màu sắc tươi thắm, âmthanh vang vọng - một sắc xuân của xứ Huế. Một không gian bay bổnglại đằm thắm dịu dàng, tươi tắn.- Chỉ có một bông hoa tím biếc- Chỉ có một dòng sông xanh.- Một tiếng chim chiền chiện hoà vang trời.Mùa xuân trong thơ Thanh Hải chẳng có mai vàng, đào thắm cũng chẳngcó muôn hoa khoe sắc màu rực rỡ. Mùa xuân trong thơ Thanh Hải thậtgiản dị, đằm thắm.Cảm xúc say sưa ngây ngất xốn xang rạo rực trước cảnh đất trời vàoxuân.Giọt long lanh rơi:- Giọt sương- Giọt nắng- Giọt mùa xuân- Giọt hạnh phúc- Giọt âm thanhTiếng chim chiền chiện hót vang trời nhưng không tan biến vào khôngtrung. Nó như ngưng đọng lại thành từng giọt âm thanh, như những hạtlưu li trong vắt long lanh chói ngời. Ở đây có sự chuyển đổi cảm giác: từthính giác đến thị giác, xúc giác. Những yếu tố huyền ảo trong bài thơđược thể hiện một cách sáng tạo, gợi cảm và tài tình.- “tôi đưa tay tôi hứng”: Sự trân trọng vẻ đẹp của thi nhân đối với vẻ đẹpchất nhạc của trời với sông của chim với hoa thể hiện sự đồng cảm của thinhân trước thiên nhiên và cuộc đời.2. Hình ảnh mùa xuân đất nướcMùa xuân người cầm súngLộc giắt đầy quanhlưngMùa xuân người ra đồngLộc trải dài nương mạ.Lộc non chồi biếc: Sức sống của con người. Đây là những hình ảnh tượngtrưng, kết cấu đối xứng.Tả thực: Mùa xuân là mùa ra quân, mùa chiến thắng, mùa xuân cũng làmùa người nông dân ra đồng gieo trồng lúa xuân.Ý nghĩa tượng trưng: 2 nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc, xây dựng đất nước.Đất nước như vì saoCứ đi lên phía trước.Một đất nước với 4000 năm dựng nước và giữ nước đã trải qua muôn vànkhó khăn thử thách, gian khổác liệt, tưởng chừng như không thể vượtqua, thế mà vẫn kiên cường, hiên ngang, dũng cảm như chính quê hươngcủa tác giả - một mảnh đất kiên trung, ngoan cường, bất khuất.Nghệ thuật so sánh: “Đất nước như vì sao”.Sự trường tồn vĩnh cửu của thiên nhiên được so sánh với tầm vóc củadântộc Việt Nam:“Sống vững chãi 4 ngàn năm sừng sững… nhân ái chan hoà”Qua đó, tác giả thể hiện niềm tin vào cách mạng, vào tương lai của đấtnước, định hướng, mục đích sống của mỗi con người. Đó cũng là sứcsống, sức vươn lên không ngừng của đất nước vào xuân.Ta làm con chim hótTa làm một nhành hoaTa nhập vào hoa caMột nốt trầm xao xuyến..Tác giả muốn làm:- Một con chim hót vang trời (mang âm thanh). - Một nhành hoa (hương thơm ngào ngạt)- Một nốt trầm (sự vui vẻ, yêu đời).Nhưng tất cả đều một thôi: một con chim trong muôn ngàn loài chim, mộtnhành hoa trong biết bao loài hoa, mộtnốt trầm trong bè trầm bao la củathế giới âm nhạc.- Trong cái không khí réo rắt đầy đủ các cung bậc âm thanh, nhà thơTrịnh Hâm thiết hiến dâng, hoà nhập vào cuộc sống vui tươi sôi nổi ấy.Thật đáng trân trọng biết nhườngnào khi ta biết rằng, suốt một đời người- một đời thơ, Thanh Hải đã cống hiên nhiều tâm huyết cho sự nghiệpchung của dân tộc mà ông chỉ khiêm tốn xin làm một nốt trầm xao xuyếnnhậpvào bản hoà ca chung. Lời ước nguyện chân thành tha thiết: Làmmột mùa xuân nho nhỏ, cống hiến phần tốt đẹp, dù nhỏ bé của mình chomùa xuân lớn của đất nước, của cuộc đời chung. Sự chuyển đổi cáchxưng hô từ tôi (riêng) sang ta (chung) chính là sự thể hiện của khát vọnghoà nhập ấy.Một mùa xuan nho nhỏLặng lẽ dâng cho đờiDù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạcHình ảnh có tính chất biểu tượng: “mùa xuân - tuổi hai mươi”: trẻ trungsung sức; “Tóc bạc”: trở về già.Mạch cảm xúc chuyển từ sôi nổi sang trầm lắng.Tình cảm trào dâng, suy tư được thể hiện nội dung chính con người luôngắn bó, hoà nhập với thiên nhiên, đất nước, bất chấp không gian, thờigian nghịch cảnh. Đó là sự dâng hiến thầm lặng.- Khổ thơ đầu được mở đầu bằng một phong cảnh Huế: hoa nở, chim hót,dòng sông êm đềm.Kết thúc Một điệu dân ca xứ Huế quen thuộc, ngọt ngào, êm dịu, sử dụngngôn ngữ giàu nhịp điệu, các vần bằng tha thiết, êm ái. Kết cấu đầu cuốitương ứng tạo sự hài hoà, cân đối cho bài thơ, đồng thời thể hiện rõ hơnkhát vọng hoà nhập với cuộc đời của tác giả.III. Tổng kếtNghệ thuật: Khổ thơ năm chữ, gần gũi với các làn điệu dân ca. Xuyênsuốt bài thơ là những hình ảnh ẩn dụ, vừa có ý nghĩa thực vừa có ý nghĩatượng trưng.Bài thơ có cấu tứ chặt chẽ, giọng điệu biến đổi phù hợp với cảm xúc saysưa, ngây ngất, trang nghiêm và thiết tha.