Tải Phân Tích Hình ảnh Bãi Cát Và Người đi Trên Bãi Cát để Thấy được ...

Tải Phân tích hình ảnh bãi cát và người đi trên bãi cát để thấy được tâm trạng bi phẫn của Cao Bá Quát - Bài văn mẫu lớp 11

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (97.9 KB, 5 trang )

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Phân tích hình ảnh bãi cát và người đi trên bãi cát để thấy được</b><b>tâm trạng bi phẫn của Cao Bá Quát</b>

<b>Bài Mẫu Số 1:</b>

Tác giả Cao Bá Quát là một nhà thơ nổi danh tài hoa và khí phách, một trongnhững tác phẩm tiêu biểu nhất của ông là Sa hành đoản ca (Bài ca ngắn đi trênbãi cát). Đây là một bài thơ có rất nhiều ý nghĩa biểu tượng sâu sắc thể hiệnđược tâm trạng chán ghét của nhà thơ trước tình cảnh đương thời.

Cao Bá Quát (1809-1855), tự là Chu Thần, hiệu Cúc Đường Mẫn Hiên, quê ởlàng Phú Thị, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh, ông sinh ra trong một gia đình cótruyền thống khoa bảng. Thời nhỏ Cao Bá Quát đã nổi tiếng bởi sự tài giỏithông minh, tham gia khoa cử từ sớm nhưng lận đận, mãi đến năm 23 tuổi mớiđỗ cử nhân, 9 năm tiếp theo ông kiên trì theo đổi kỳ thi hội nhưng không đỗ,năm 34 tuổi được giữ một số chức quan nhỏ. Tuy nhiên vì tính cách phóngkhống, nên ơng đã phải chịu nhiều những hậu họa nghiêm trọng. Con ngườiCao Bá Quát có thể gói gọn trong hai chữ tài hoa và khí khách, bởi sự học rộngbiết nhiều, chữ viết đẹp, tính cách phóng túng, tự do, cá tính ln tìm cách đổithay xã hội từ túng, lạc hậu. Ơng có số lượng tác phẩm rất khổng lồ, tuy nhiênđã bị tiêu hủy phần lớn, nội dung xuyên suốt trong các sáng tác bao gồm phêphán chế độ phong kiến trì trệ bảo thủ, thể hiện tư tưởng đổi mới có tính chất tựphát.

Bài thơ Sa hành đoản ca chính là minh chứng rõ ràng nhất cho hai nội dung kểtrên, được sáng tác vào một trong những lần Cao Bá Quát vượt qua các tỉnhmiền Trung cát trắng vào Huế để thi Hội. Bài thơ được viết theo thể hành, thểthơ tự do, khơng gị bó vần điệu, hình thức số câu số chữ.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh bãi cát dài được tập trung tái hiện trong câu thơ mởđầu:

<i>"Bãi cát dài lại bãi cát dài"</i>

Tác giả đã sử dụng kết hợp nhiều biện pháp nghệ thuật, bao gồm biện pháp lặptừ "bãi cát" kết hợp với tính từ "dài" tạo ấn tượng về sự mênh mơng, bao la, vôtận của bãi cát , từ "lại" khơi gợi cảm giác về sự liên tiếp, lặp lại. Điều đó gợicho người đọc hình ảnh một bãi cát tựa hoang mạc khơ cằn xa tít tắp, khơng cóđiểm dừng. Bãi cát dài ấy cũng là con đường cùng, thể hiện qua hai câu ở gầncuối bài thơ:

<i>"Phía bắc núi Bắc núi mn trùng</i><i>Phía nam núi Nam sóng mn đợt"</i>

Có thể thấy bãi cát rộng lớn như hoang mạc ấy lại bị bao quanh bởi "núi mntrùng" và "sóng mn đợt", cuối cùng nơi đây trở thành điểm cùng không lốithốt cho người đi trên ấy. Hình ảnh bãi cát dài và con đường cùng này vừamang ý nghĩa tả thực về con đường mà tác giả đi qua để vào kinh đơ Huế thiHội, vừa mang tính biểu tượng cho con đường đời nhọc nhằn, là con đườngcông danh tồn bế tắc, cũng là con đường tiến thân khơng lối thốt của các tríthức đương thời trong đó có tác giả.

Ngồi hình ảnh bãi cát thì bài thơ chủ yếu tập trung vào hình ảnh của người điđường và tâm trạng phẫn uất của Cao Bá Quát. Điều ấy thể hiện rất rõ trongnhững câu thơ đầu như sau:

</div><span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i>Đi một bước như lùi một bước.</i><i>Mặt trời đã lặn, chưa dừng được,</i><i>Lữ khách trên đường nước mắt rơi.</i><i>Không học được tiên ông phép ngủ,</i><i>Trèo non, lội suối, giận khơn vơi!"</i>

Hành trình đi trên bãi cát quả thực rất vất vả, bước đến đâu cát lún chân đến đó,nặng nề, khó nhọc, dù bước về phía trước nhưng lại cứ tưởng như đang đi lùi.Hơn thế nữa khi mặt trời xuống núi vạn vật đều đã nghỉ ngơi, chỉ có người đitrên bãi cát vẫn phải tiếp tục tiến bước mà không được dừng, bởi con đườngnày vất vả gian nan quá, họ phải tận dụng tối đa thời gian để nhanh chóng thốtra khỏi khung cảnh như khơng lối thốt khiến người ta chán nản này. Chính vìsự mệt mỏi trong cái hành trình vất vả ấy, nên người khách lữ hành đã bộc lộtâm trạng của mình, trước hết là ở hình ảnh "nước mắt lã chã rơi", thể hiện sựcay đắng, tủi cực đến vô cùng của người khách bộ hành trên con đường quágian nan vừa xa xơi vừa mịt mờ của mình. Cụm từ "bao giờ ta hết ta oán", làmột câu hỏi nhấn mạnh sự giận dữ, sự chán nản, sự ngao ngán khi cứ phải hànhxác trên cái con đường dài tít tắp, và dường như chẳng bao giờ kết thúc ấy.Trong những câu thơ tiếp, tác giả tiếp tục thể hiện cái nhận thức của mình vềviệc theo đuổi cơng danh:

<i>"Xưa nay, phường danh lợi,</i><i>Tất tả trên đường đời.</i><i>Đầu gió hơi men thơm quán rượu,</i>

<i>Người say vô số, tỉnh bao người?"</i>

Cao Bá Qt nhận ra rằng, cơng danh cũng chính là danh lợi và người theođuổi cơng danh chính là "phường danh lợi", thái độ của tác giả ở đây là sự mỉamai coi thường. Hơn thế nữa công danh còn là một thứ rượu, với men say đầycám dỗ, cho nên tác giả gọi người theo đuổi công danh được nhận thức làngười say bị hơi men dẫn dắt, khơng tỉnh táo, khơng ý thức được việc mìnhlàm, thể hiện thái độ phê phán với người theo đuổi công danh. Cao Bá Quát đãtỏ thái độ phê phán, coi thường con đường theo đuổi công danh vô nghĩa, đồngthời cũng phê phán chính bản thân mình là một trong những con người mêmuội ấy.

Sau tất cả những nhận thức trên, Cao Bá Quát đi đến kết luận riêng cho bảnthân:

<i>"Bãi cát, bãi cát dài ơi!</i>

<i>Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt,</i><i>Đường ghê sợ cịn nhiều, đâu ít?</i><i>Hãy nghe ta hát khúc "đường cùng",</i><i>Phía bắc núi Bắc, núi mn trùng,</i>

<i>Phía nam núi Nam, sóng dào dạt.</i><i>Anh đứng làm chi trên bãi cát?"</i>

</div><span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

bản thân phải rời khỏi chốn đó, thốt ra cái cục diện bế tắc, gian nan tựa bãi cátvô tận kia.

Bài thơ Sa hành đoản ca thể hiện sự ghét bỏ đối với con đường danh lợi mịtmờ, đầy bế tắc của xã hội đương thời, đồng thời bày tỏ niềm ao ước được thayđổi cuộc sống, bước ra khỏi cái vòng luẩn quẩn chán chường ấy. Thể ca hànhtự do đã thể hiện xuất sắc tâm tính phóng khống, cá tính, thích tự do của CaoBá Quát trên nhận thức về con đường công danh đầy khó nhọc, vất vả của mìnhvà của những kẻ sĩ đương thời.

<b>Bài Mẫu Số 2:</b>

Cao Bá Quát là một nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam, ở ông hiệnlên hai phẩm chất rất cao đẹp ấy là sự tài hoa và khí phách. Ơng có rất nhiềucác sáng tác thơ, văn cả chữ Hán và Nôm khác nhau. Tuy nhiên, phần lớn đã bịthiêu hủy và thất lạc qua năm tháng, nay chỉ còn một số ít cịn sót lại. Trong đó,bài hành Sa hành đoản ca là một trong những tác phẩm thể hiện vừa vặn cái tàihoa và khí phách của nhà thơ. Đây là một bài hành có nhiều ý nghĩa biểu tượngsâu sắc, nói lên cái nỗi ngán ngẩm trước thế sự đầy bí bách, khn khổ qcứng nhắc của xã hội phong kiến xưa.

Bài thơ có hai hình tượng chính làm nên nội dung của bài đó là hình ảnh bãi cátvà hình ảnh người đi trên bãi cát. Mở đầu đó là hình ảnh của bãi cát như sau:

<i>“Bãi cát dài, lại bãi cát dài,</i><i>Đi một bước như lùi một bước.”</i>

Ta có thể mường tượng ra một khung cảnh mênh mơng tận cùng, đó là nhữngbãi cát vàng trải dài, hết bãi này lại tới bãi kia tưởng như chẳng có điểm dừng.Đứng trên đó ta khơng thể thẩy điểm đầu, cũng mù mờ điểm cuối, có cảm giácđây là một hoang mạc, khơ cằn, dấy vào tâm trí con người một sự bất lực, chánnản không thôi. Đặc biệt là cái hình ảnh bước chân trên cát “Đi một bước nhưlùi một bước”, rõ ràng là chân vẫn miệt mài tiến về phía trước, ấy vậy mà tácgiả lại có cảm tưởng như đang lùi lại, đơi chân lún dưới cát khiến từng bước đithêm nặng nề, bãi cát lại càng trở nên dài hơn, quãng đường vượt ra khỏi bãicát càng trở nên xa vời.

Khơng chỉ có hình ảnh bãi không thôi mà khung cảnh xung quanh bãi cát cũngđóng góp một phần to lớn khiến bãi cát vốn đã dài đằng đẵng như hoang mạcấy trở thành con đường cùng trong tầm mắt của người khách bộ hành. Điều đóthể hiện trong những câu thơ gần cuối của bài thơ như sau:

<i>“Hãy nghe ta hát khúc “đường cùng”,</i><i>Phía bắc núi Bắc núi mn trùng,</i><i>Phía nam núi Nam sóng mn đợt.”</i>

</div><span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

mà nhà thơ gửi vào bãi cát, đó là con đường cơng danh đầy gian khổ, bế tắc vàmờ mịt của những nhân sĩ đương thời, nhưng khơng có cách nào khác họ vẫnbuộc phải bước trên con đường tiến mà như lùi ấy.

Hình ảnh bãi cát đã như vậy, nhưng hình ảnh người đi trên bãi cát lại cịn cho tanhững cái nhìn biểu tượng sâu sắc hơn cả.

<i>“Bãi cát dài lại bãi cát dài,</i><i>Đi một bước như lùi một bước.</i><i>Mặt trời đã lặn, chưa dừng được,</i><i>Lữ khách trên đường nước mắt rơi.</i><i>Không học được tiên ông phép ngủ,</i><i>Trèo non, lội suối, giận khôn vơi!”</i>

Đọc thơ ta thấy sau cái hình ảnh bãi cát dài vơ tận, đó chính là hình ảnh củangười đi trên bãi cát. Từng bước chân vì lún cát, mà tưởng chừng tiến như lùi,hết sức khó khăn, gian khổ. Tuy cực khổ, vất vả thế nhưng lữ khách lại chẳngdám dừng bước dù mặt trời đã lặn, khi mà con người và thiên nhiên bắt đầu trởvề trạng thái nghỉ ngơi. Bởi suy cho cùng, vốn dĩ trên một vùng cát rộng lớn,trống trải như vậy, con người có cảm giác cơ đơn kèm theo đó là nỗi sợ hãi, sợhãi cái không gian mịt mù không biết đâu là đường ra. Chính vì thế dù có khókhăn vất vả, họ cũng phải cố gắng hết sức để thoát ra khỏi cái chốn vơ tận cáttrắng ấy, thốt khỏi cái cảm giác hoang mang đang bủa vây quanh mình. Cáivất vả khổ cực đi trên cát thì chỉ có người đi trên đó mới có thể hiểu được vàqua câu thơ “Lữ khách trên đường nước mắt rơi” thì ta lại càng thấm thía thêmđiều ấy. Phải khó khăn thế nào, mà người đi đến nỗi rơi cả nước mắt, có khi làcả mồ hơi quyện vào nữa. Đó là những giọt nước mắt đầy cay đắng, thậm chí làcả sự phẫn nộ của nhà thơ. Cao Bá Quát uất ức vì phải đi con đường khổ sở, lạicũng chẳng học được cách vừa đi vừa ngủ cho bớt cực nhọc, ơng cứ phải oằnmình mà nếm trải cái nỗi khổ đi trên cát. Giận, giận lắm! Nỗi hờn giận biết trútđâu cho hết!

Đi hết những câu thơ về việc đi trên cát, là những câu thơ về cái nhận thức củanhà thơ về con đường công danh trong cái xã hội vốn lạc hậu tù túng này.

<i>“Xưa nay, phường danh lợi,</i><i>Tất tả trên đường đời.</i><i>Đầu gió hơi men thơm quán rượu,</i><i>Người say vô số, tỉnh bao người?”</i>

</div><span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

cái gọi là “cơng danh”, cũng có tất cả 9 lần vượt cát trắng vào Huế đi thi. Cuốicùng, khi đứng giữa một trời cát, nhà thơ đã tỉnh lại sau cơn mê, để hỏi một câuđầy thấm thía.

<i>“Anh cịn đứng làm chi trên bãi cát?”</i>

Đó là một câu hỏi đầy hoang mang, không định hướng, cũng là một lời chấtvấn cho cái sự u mê của bản thân mình. Nhà thơ đang tự thơi thúc bản thânphải bước ra khỏi cái chốn mờ mịt, gian nan ấy, cái nơi vốn chẳng còn đáng đểcho những kẻ sĩ như ông phải cực nhọc theo đuổi nữa.

</div><!--links-->