Tâm Lý Học Adler

Mục tiêu của liệu pháp ngôn lời, được sáng tạo bởi một học trò “li khai” của Freud: vượt lên trên cảm xúc tự nhiên về sự thấp kém, và làm biến đổi cách hành động và phản ứng của chúng ta.

“Khi bạn còn là đứa trẻ, bố mẹ bạn có thường tiếp bạn bè và họ hàng không?” Đó dường như là một câu hỏi vô hại, nhưng buổi làm việc đầu tiên của trị liệu theo phương pháp Adler được bắt đầu như vậy. Bởi vì đối với các nhà tâm lý của trường phái này, mọi thứ nằm ở: liệu môi trường mà chúng ta lớn lên có tạo điều kiện thuận lợi cho sự cởi mở của chúng ta tới những người khác?

Tâm lý học cá nhân, một cách tiếp cận rất nổi tiếng, được đặt nền móng bởi người học trò li khai đầu tiên của Freud, Alfred Adler. Được kế thừa phát triển ở các nước nói tiếng anh, nên nó vẫn còn chưa được biết đến nhiều ở Pháp. Mặc dù vậy, ai trong số chúng ta không sử dụng đến những thuật ngữ như “phức cảm thấp kém”, “phức cảm cao ngạo”, “bù trừ”, “liên hệ xã hội”, “phong cách sống”, tất cả các thuật ngữ đó được tạo ra bởi Adler! Chúng được sử dụng ở ngôn ngữ hàng ngày và là minh chứng quan trọng của giá trị mang lại cho tâm lý học và cho phân tâm học của người bác sĩ đến từ thành Viên, nước Áo. Phương pháp của ông cũng giống phần lớn các liệu pháp ngôn lời khác, nhưng sự giàu có của nó nằm ở hệ thống lý thuyết không giống của Jung, hay Rank, hay Freud.

Đối mặt trong sự thấu cảm

Trong một góc phòng, một chiếc tràng kỷ “Nó chỉ dùng cho các buổi thư giãn ngắn! Nhà tâm lý trị liệu Nelly Israël nói. Như bạn có thể thấy, tôi ngồi ở một bên trong phòng, không ở phía sau. Điều đó khiến tôi không có rào ngăn giữa thân chủ và tôi, tôi gần với thân chủ hơn”

Sự khác biệt lớn đầu tiên với phân tâm hay liệu pháp tâm lý cổ điển: nhà tâm lý thuộc trường phái Adler giữ vai trò chủ động “Đó là một liệu pháp đối mặt, Nelle Israël tiếp tục. Nó vận hành có tính 2 chiều. Ngay cả Adler đã nói rằng đó là cuộc trao đổi bình đẳng. Ông nhấn mạnh về khái niệm thấu cảm, khả năng “đặt mình vào vị trí của người khác”. Đối với chúng tâ, một nhà trị liệu không phải là cái màn hình phóng chiếu các lo hãi của bệnh nhân, mà là một con người đang cố gắng hiểu những lo hãi đó, tham gia vào sự tiến triển, đưa ra những câu hỏi thỏa đáng, và cho lời khuyên”

Sự khác biệt khác: ngay từ buổi đầu tiên, nhà tâm lý phải đưa ra được giả thiết: xuất phát từ những câu trả lời của bệnh nhân, cách mà bệnh nhân bộc lộ, nắm giữ – và lượng giá với một trực giác nhất định – nhà tâm lý cố hiểu trạng thái tâm trí, nhận ra nguyên nhân của vấn đề, dự đoán cách đi ra khỏi vấn đề. Ví dụ: một người phụ nữ trẻ hẹn gặp nhà tâm lý vì cô sợ đàn ông. Trong buổi đầu tiên, cô nói rất nhiều đến mẹ cô, mối quan hệ hợp nhất với mẹ, sự trợ giúp luôn luôn của mẹ mang đến cho cô. Trong khi nói, nhà trị liệu hiểu rằng người phụ nữ gánh quá khứ của người mẹ, mà không phải của cô: người mẹ đã bị tấn công tình dục, và chính cô gái lại là người mang gánh nặng tâm trí.

“Tiếp đó, chúng tôi mang tới cho bệnh nhân nhận thức của chính họ về các dữ kiện quan trọng mà chúng tôi đã đề cập, và để hiểu rằng “phong cách sống” là bị sai/lỗi.” Khái niệm này là điều cơ bản của trị liệu: nhờ vào khái niệm đó mà nhà trị liệu có thể gọi tên nguồn gốc của vấn đề. Trên thực tế, chúng ta giữ những hành xử của những ngày tháng đầu tiên trong đời chúng ta. Để thu hút sự chú ý của người mẹ, đứa trẻ có 3 cách phản ứng: nụ cười, cử động chân, tiếng khóc và những lời phàn nàn, và cơn giận. Khi lớn lên, ngay khi bị đặt trong tình huống khó khăn, phản ứng đứa trẻ lại lặp lại theo một trong các cách đó. Ở người lớn cũng sinh ra cùng một bản đồ như vậy. Phong cách sống được hình thành từ những cách thức hành động và phản ứng của chúng ta.

Hình thành nhân cách

Theo tâm lý học Adler, các khuôn mẫu này được ghi dấu trong sự hình thành nhân cách của chúng ta, và nhân cách cũng dựa trên 3 khái niệm cơ bản:

Cảm giác thấp kém

Cảm giác này có ở trong mỗi chúng ta, nó không có gì là bất thường, đứa trẻ rồi đến trẻ em, chúng ta sống trong một trạng huống thấp kém và phụ thuộc rất nhiều. Adler đã giải thích điều này trên cơ sở sinh học: chúng ta đều kế thừa một bộ gen nhất định, có những phẩm chất và có những nhược điểm, những thuận lợi và những khiếm khuyết. Rồi ông đã mở rộng lý thuyết này sang đời sống tâm trí, và nhấn mạnh răng cảm giác này sẽ trở thành tâm bệnh nếu người lớn không thành công trong việc vượt qua mặc cảm thấp kém.

Sự bù trừ

Đó là một quá trình mà chúng ta vượt lên trên “sự thấp kém” tự nhiên, về mặt tâm trí hay mặt thể chất. Ví dụ, khi còn nhỏ, Arnold Schwarzenegger ốm yếu, gầy còm, do bị còi xương. Chính đó lại là một động lực để ông rèn luyện trở thành một diễn viên cơ bắp được nhiều người biết tới – điều mà những nhà tâm lý trường phái Adler gọi là hung tính tích cực.

Tình cảm xã hội

Còn được gọi là những “tình cảm cộng đồng”, đó là một nhu cầu vốn có về sự liên hệ, về sự định danh (nhận diện), nhận biết những người khác và được những người khác nhận biết. Đối với Adler, đó là một yếu tố sinh học cũng như tâm trí, mà cũng giống những ngôn ngữ, yếu tố này đòi hỏi được đánh thức, được vận hành. Nếu tình cảm xã hội không đủ phát triển thì sẽ xuất hiện như là phức cảm thấp kém hoặc phức cảm cao ngạo. Nhiều người, trên thực tế, trốn trong sự nghi ngờ người khác và tìm kiếm quyền lực để che đậy cảm giác thấp kém.

Tầm nhìn chung (tổng thể) về con người

Nhờ những nguyên lý này mà các nhà trị liệu trường phái Adler giải mã hành vi của chúng ta. Như thế nào? Bằng cách tìm kiếm trong tuổi thơ ấu của chúng ta. “Từ nhiều năm nay, tôi không ổn thỏa với chính mình chút nào, trầm uát, và tôi bị đau họng không chịu nổi, François kể lại. Trong một buổi, tôi đã kể về bố mình, người đã qua đời vì căn bệnh ung thư họng khi tôi 8 tuôi. Tôi không bao giờ nói điều đó với ai. Nó là một điều gì đó bị chặn trong đầu tôi. Một sự im lặng lớn, và một cảm xúc trào dâng. Tôi vừa nhận ra nguồn gốc của vấn đề của tôi, điều đó hứa hẹn sự giải quyết vấn đề” Nhưng không đơn giản chỉ là việc kể. “Đó là lý do tại sao chúng tôi làm việc với giấc mơ, với biểu tượng, với tranh vẽ, rối tay với trẻ em,  Nelly Israël giải thích. Chúng tôi sử dụng mọi công cụ trợ giúp việc giao tiếp. Và chính kết quả – sự tiến triển cá nhân – mới là điều đáng giá trên hết”

Khuôn khổ trị liệu theo phương pháp Adler kéo dài khoảng 2 năm, với khoảng 1 buổi 45 phút mỗi tuần. Một vấn đề có thể gỡ nút trong một vài buổi, đôi khi chỉ trong 1 buổi. Tại sao lại nhanh vậy? “Bởi vì chúng tôi có cách tiếp cận tổng thể về con người, Bernard Paulmier trả lời, ông là nhà tâm lý trị liệu và chủ tịch Hiệp hội tâm lý học Adler của Pháp. Đó là một cách tư duy, thậm chí mang tính triết học, xem xét mỗi con người với toàn bộ cơ thể, tinh thần, và vô thức, nhưng cũng còn cả gia đình của họ, bối cảnh xã hội, tình huống nghề nghiệp. Điều đó bắt buộc chúng tôi chú ý tới mọi chi tiết trong cuộc sống, bao gồm chiều kích vũ trụ, tâm linh mà mỗi chúng ta đều mang”.

Adler: người học trò chống lại Freud

Alfred Adler sinh năm 1970, tại Vienne. Là con út trong gia đình có 6 người con, bị con xương, trong khi người anh cả, tên là Sigmund, lại khỏe mạnh về thể chất. Một ngày, ông bị viêm phổi nặng, ông nghe các bác sĩ kết luận bệnh của ông. Từ đó, ông quyết định phải vượt lên trên các vấn đề của mình và trở thành một bác sĩ giỏi.

Được trang bị các kinh nghiệm lâm sàng, năm 1902, ông tham gia cộng đồng của Freud. Rất nhanh sau đó, ông phản đối lý thuyết của thày ở trong cuộc họp, về khía cạnh hình thành nhân cách, một vai thứ phát của tính dục. Sự chia tay chính thức đến vào năm 1911, và sau đó, Freud không ngừng gán cho người học trò phản nghich này một sự oán thù nhất định, rằng ông ta đã “vay mượn” những khám phá của Freud. Cùng năm, Adler xuất bản cuốn sách đầu tiên, Chữa lành và tạo dựng (không có sẵn ở thư viện) và trở thành nhà tâm lý học tâm thể đầu tiên trong lịch sử ngành tâm lý. Sau đó, ông đã rất đầu tư vào lĩnh vực trẻ em và giáo dục, ông đưa ra những tư vấn y học – sư phạm.

Cho tới khi qua đời, năm 1937, ông không ngừng du lịch, tổ chức các hội thảo, thực hiện các tư vấn, tham quan các trường học, giảng dạy trong các trường đại học ở Châu Âu và Mỹ,

Tháng 11 năm 2000

Ngô Thị Thu Huyền, dịch từ nguồn: http://www.psychologies.com/Therapies/Toutes-les-therapies/Psychotherapies/Articles-et-Dossiers/La-psychologie-adlerienne

Chia sẻ:

• X
• Facebook

Thích Đang tải...

Related