Tập Trung Nguồn Lực Về Khoa Học – Công Nghệ Góp Phần Tạo Ra Sự ...

Phát triển kinh tế dựa trên nền tảng đổi mới sáng tạo, KHCN

Theo báo cáo của Sở Khoa học – Công nghệ TPHCM, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) giai đoạn vừa qua tăng bình quân 7,72%, tỷ trọng kinh tế TP đóng góp trên 22,2% kinh tế cả nước, chất lượng tăng trưởng kinh tế được cải thiện, cơ bản phát triển kinh tế dựa trên nền tảng đổi mới sáng tạo, KHCN, thể hiện qua 2 chỉ số. Đó là đóng góp của yếu tố năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) tăng liên tục qua các năm, từ 35,3% năm 2016 lên 42% năm 2020. Cùng với đó là năng suất lao động của TP năm 2020 đạt 333,6 triệu đồng, đứng đầu cả nước, cao hơn 2,7 lần so với bình quân cả nước; tốc độ tăng năng suất lao động của TP bình quân giai đoạn 2016 - 2020 là 6,2%/năm, cao hơn giai đoạn 2011 - 2015 là 4,8%/năm. “Hai con số này đều cao hơn bình quân cả nước giai đoạn 2016 – 2019” – Giám đốc Sở KHCN TPHCM Nguyễn Việt Dũng cho biết.

Theo Sở KHCN TPHCM, TP đã huy động được nguồn vốn xã hội gia tăng đầu tư cho KHCN, trong giai đoạn 2016-2020 đầu tư cho KHCN (bao gồm ngân sách và ngoài ngân sách) trên 55.000 tỷ đồng, đạt bình quân 10.000 tỷ đồng/năm (0,91%/GRDP), gấp 4,8 lần so với năm 2015. Về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng suất chất lượng và đối mới sáng tạo và phát triển thị trường KHCN, tốc độ đổi mới công nghệ, thiết bị chung của các doanh nghiệp trên địa bàn TP là 24%. Tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo giai đoạn 2016 – 2020 trên 44,1%. Chiếm tỷ lệ cao nhất và gia tăng qua các năm là hoạt động đổi mới về phương pháp quản lý, tổ chức (từ 19,6% năm 2019 lên 27,7% năm 2020) và đổi mới về quy trình sản xuất, cung ứng dịch vụ từ (21,0% năm 2019 lên 26,9% năm 2020).

Bên cạnh đó, với vị thế là một trong những TP lớn nhất của Việt Nam, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của TPHCM ngày càng thu hút nhiều hơn các nguồn lực của xã hội, với số lượng startup đang hoạt động trên địa bàn ước tính khoảng 2.000 doanh nghiệp, chiếm tỷ lệ 50% so với cả nước, trong đó số startup trong lĩnh vực công nghệ thông tin chiếm tới hơn 65%. Năm 2021 là một năm hoạt động tích cực của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo TPHCM khi lượng vốn đầu tư mạo hiểm thu hút được của các startup là 1,1 tỷ USD, chiếm 60% lượng vốn và 70% số thương vụ của cả nước.

TPHCM cũng là địa phương luôn nằm trong top 10 thành phố năng động nhất thế giới kể từ năm 2017 đến nay và top 200 TP khởi nghiệp toàn cầu năm 2021.

Theo đồng chí Nguyễn Việt Dũng, hiện TP có 124 doanh nghiệp thành lập Quỹ KHCN của doanh nghiệp. Thực tế, 98% doanh nghiệp tại Việt Nam cũng như TP có quy mô nhỏ và siêu nhỏ. Vì vậy cần thay đổi cơ chế sử dụng Quỹ phát triển KHCN của doanh nghiệp theo hướng bám sát với thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp nhằm thu hút nguồn lực xã hội đầu tư cho KHCN trong một số lĩnh vực như chuyển đổi số, đầu tư cho khởi nghiệp.

Về các chương trình hợp tác giữa hai đơn vị, Sở KHCN đề nghị Bộ KHCN hợp tác với TP trong các lĩnh vực trọng tâm mà TP tập trung trong thời gian tới như: Đô thị thông minh, chuyển đổi số, vi mạch, trí tuệ nhân tạo, Robotics, tự động hóa, IoTs, In 3D, khoa học sự sống, vật liệu mới thông qua Viện Công nghệ tiên tiến và Đổi mới sáng tạo. Bên cạnh đó, Bộ KHCN cần có cơ chế chính sách đặc thù để hỗ trợ cho Viện Công nghệ tiên tiến và Đổi mới sáng tạo phát triển mạnh mẽ, kết nối Trường - Viện với doanh nghiệp, thực hiện chức năng thương mại hóa.

Tại buổi làm việc, các đại biểu đã thảo luận, tháo gỡ khó khăn, đề xuất các giải pháp nhằm đưa KHCN có đóng góp mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội TP.

Thực hiện quyết liệt, tập trung và thực chất

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi cho biết, TP xác định KHCN phải thật là sự động lực trong phát triển – kinh tế TP. Địa phương có đủ điều kiện tiềm lực, lực lượng KHCN, vấn đề đặt ra là cần quy tụ đầy đủ nhất, khơi được nhiều nhất các nguồn lực về KHCN. Cùng với đó là tập trung vào những trọng tâm tạo ra sự rõ nét, mạnh mẽ trong việc đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng chí Phan Văn Mãi cho rằng, việc này TP tự mình làm chắc chắn không đạt được như mong muốn nên rất cần sự hỗ trợ, hơp tác của Bộ KHCN. Có 2 từ khóa cần tập trung là “gỡ” và “kích”. Cụ thể là “gỡ” cho được vướng mắc về thể chế, các quy định, về quản lý Nhà nước để thật sự giải phóng nguồn lực năng lực KHCN TP. Đối với từ khóa “kích” là sau khi được “gỡ” rồi sẽ chọn trọng tâm tập trung nguồn lực về KHCN tạo ra sự phát triển đột phá kinh tế - xã hội TP và cả nước. Bên cạnh đó, TP đóng góp sự phát triển ngành KHCN bằng những thực tiễn thành công của TP.

Với các chương trình hợp tác giữa Bộ KHCN và TPHCM, đồng chí Phan Văn Mãi đề xuất, có thể chọn những vấn đề trọng tâm cốt lõi, những việc thực hiện được ngay đểtạo được những chuyển biến rõ nét; đưa KHCN xứng tầm với sự phát triển chung của đất nước và TP.

Theo Bộ trưởng Bộ KHCN Huỳnh Thành Đạt, quan điểm xuyên suốt của trung ương là đưa khoa học – công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo vào thực tiễn, tạo bước phát triển kinh tế - xã hội cho các địa phương. Bộ KHCN cũng sẵn sàng cho việc thử nghiệm chính sách về KHCN tại TPHCM, một địa phương năng động, sáng tạo. Việc này cần bàn, tính toán để việc thực hiện cho khả thi. Việc thử nghiệm thực hiện với những nội dung quy định luật pháp chưa có, những nội dung vượt qua quy định chung, cần kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trung ương cho phép thực hiện. Trong việc “gỡ”, có việc thử nghiệm chính sách. Cùng với đó là thử nghiệm về mô hình. Khi triển khai thành công việc thử nghiệm tại TPHCM có thể triển khai các địa phương khác; giúp các địa phương vươn lên bằng KHCN đổi mới sáng tạo; đưa KHCN, đổi mới sáng tạo đi vào cuộc sống, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Đồng chí thống nhất tuần nhau Tổ công tác đánh giá kết quả hợp tác giữa Bộ KHCN và TPHCM những năm qua; đồng thời chuẩn ký kết giữa TPHCM – Bộ KHCN – Đại học Quốc gia TPHCM để cùng nhau triển khai các nội dung về KHCN. Quan điểm xuyên suốt về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo là quyết liệt, tập trung và thực chất. Đồng chí Phan Văn Mãi đề nghị, TPHCM tham gia chương trình hợp tác quốc tế về đổi mới sáng tạo.