“Thân Em...” - Báo Cần Thơ Online

Có thể bạn quan tâm

TIẾNG VIỆT

CANTHO NEWS
CẦN THƠ KHMER NGỮ

Thời sự
Chính trị
Kinh tế
Xã hội
An ninh-Pháp luật
Thế giới
Giáo dục
Y tế
Khoa học & Công nghệ
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
Thể thao
Du lịch
Media
Quảng cáo - Đặt báo
Đọc báo giấy Online

Tiếng Việt | English | ភាសាខ្មែរ

Thời sự
- Cần Thơ
- ĐBSCL
- Trong nước
- Khảo sát và kiểm tra công tác tổ chức Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ năm 2025
- Kiên quyết ngăn chặn, không để phát sinh tàu cá, ngư dân vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài
- Phó Bí thư Thành ủy Trần Văn Huyến kiểm tra công tác bầu cử tại xã An Thạnh và Cù Lao Dung
- Lập ban bầu cử, các tổ bầu cử, tiếp nhận hồ sơ ứng cử đảm bảo đúng thời gian quy định
Chính trị
- Xây dựng Đảng & Hệ thống chính trị
- Làm theo gương Bác
- Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
- Diễn đàn & Nhịp cầu dân cử
- Không để việc hợp nhất, tinh gọn bộ máy làm chậm nhịp phát triển, gián đoạn phục vụ nhân dân và doanh nghiệp
- Đại biểu Quốc hội và HĐND TP Cần Thơ tiếp xúc hơn 5.000 cử tri
- Xây dựng chính quyền vì dân phục vụ
- Cử tri kiến nghị sớm hoàn thành dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 91
Kinh tế
- Thị trường
- Đầu tư - Tài chính
- Nông nghiệp - Nông thôn
- Agribank vào cuộc quyết liệt cùng Đề án 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng ĐBSCL
- MB - Ngân hàng sáng tạo của năm 2025: Sáng tạo vì hạnh phúc con người
- Chi cục Hải quan khu vực XIX vượt chỉ tiêu thu ngân sách nhà nước so với dự toán
- Linh hoạt, thiết thực hoạt động công tác đối ngoại
Xã hội
- Đời sống
- Gia đình
- Nhịp cầu nhân ái
- [INFOGRAPHICS] Thông báo treo cờ Tổ quốc, thời gian nghỉ Tết Dương lịch, ngày Chiến thắng 30-4 và Quốc tế lao động 1-5 năm 2026
- Cần “vành đai an toàn” để bảo vệ con trẻ trước bạo lực, xâm hại
- Chia sẻ kiến thức hữu ích về làm mẹ an toàn và chăm sóc sức khỏe trẻ em
- Lan tỏa “Lối yêu thương”
An ninh-Pháp luật
- Quốc phòng
- An ninh
- Biển đảo
- Pháp luật
- An toàn giao thông
- Cà Mau: Bộ đội Biên phòng kịp thời hỗ trợ cứu 13 ngư dân gặp nạn trên biển
- Triệt phá 2 tụ điểm liên quan ma túy tại phường Tân An và phường Cái Khế
- Triệt phá điểm lắc tài xỉu có nhiều đối tượng tham gia
- Nhiều giải pháp đảm bảo an toàn giao thông
Thế giới
- Toàn cảnh
- Đông Tây thế sự
- Chuyện bốn phương
- 9/10 đường bay nhộn nhịp nhất thế giới thuộc về châu Á - Thái Bình Dương
- Nhật tăng mạnh chi tiêu quốc phòng
- Pháp khởi động đóng tàu sân bay thế hệ mới
- Phép thử năng lực hành động chung
Giáo dục
- Học đường
- Tuyển sinh-Hướng nghiệp
- Khuyến học
- Trường Đại học Y Dược Cần Thơ được đào tạo 2 ngành mới bậc đại học, sau đại học
- Trên 200 học sinh TP Cần Thơ tham dự Kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia THPT năm học 2025-2026
- Đại học Cần Thơ tổ chức 7 đợt thi cho Kỳ thi V-SAT năm 2026
- Đội tuyển PAMA Việt Nam - GeniusKid đạt thành tích cao tại Kỳ thi Toán trí tuệ quốc tế PAMA Global lần thứ 23
Y tế
- Sức khỏe
- Dinh dưỡng
- Tư vấn
- An toàn thực phẩm
- Vingroup hỗ trợ Hà Tĩnh chuẩn hóa cấp cứu ngoại viện từ phương tiện đến con người
- Bệnh viện Mắt Sài Gòn Cần Thơ cập nhật tiến bộ mới nhất của ngành nhãn khoa
- CDC Cần Thơ đạt 3 giải cuộc thi "Sáng tác sản phẩm truyền thông về môi trường không khói thuốc lá"
- Chuyển giao trạm y tế cho UBND cấp xã quản lý
Khoa học & Công nghệ
- Khoa học thường thức
- Sản phẩm mới
- Thủ thuật
- CanTho Plus - Ứng dụng đa nền tảng, giúp khán giả dễ dàng tiếp cận các nội dung số chất lượng cao từ Báo và Phát thanh, Truyền hình Cần Thơ
- Triển khai Trung tâm Giám sát, điều hành thông minh TP Cần Thơ
- Đưa khoa học và công nghệ vào thực tiễn, phục vụ phát triển bền vững ĐBSCL
- Căng thẳng về tài chính và thực phẩm khiến tim già nhanh hơn
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
- Văn hóa - Nghệ thuật
- Xem-Nghe-Đọc
- Sáng tác - Biên khảo
- Nửa thế kỷ, trọn một lòng với cải lương
- Tăng cường bảo vệ cảnh quan di tích lịch sử và thiết chế văn hóa
- [INFOGRAPHICS] Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ năm 2025 “Cần Thơ - Sắc màu sông nước”
- Bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
Thể thao
- Bóng đá
- Môn khác
- Thể thao - Cuộc sống
- Dấu ấn lần thứ 5 Giải Marathon Quốc tế Di sản Cần Thơ
- Nền tảng vững chắc của Bóng chuyền bãi biển Cần Thơ
- Đua thuyền Cần Thơ quyết tâm cao ở giải quốc gia 2025
- 10.000 vận động viên dự Giải Marathon Quốc tế Di sản Cần Thơ 2025
Du lịch
- Khám phá
- Ẩm thực
- Góc lữ hành
- Sheraton Hotels & Resorts khai trương Sheraton Vinh: Kiến tạo kỷ nguyên dịch vụ lưu trú cao cấp tại Bắc Trung Bộ
- 10 năm Vinpearl Safari Phú Quốc: Dấu ấn tiên phong của Safari bán hoang dã đầu tiên tại Việt Nam
- Nét đẹp sông nước Cần Thơ
- Vietravel ra mắt nhận diện thương hiệu mới, đánh dấu 30 năm phát triển - Vươn mình cùng đất nước
Media
- Video
- Longform
- Infographics
- Bất động sản - Đô thị
- Nông dân làm giàu

Dòng sự kiện

Nhiệt liệt chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng!
Cần Thơ năng động và phát triển
Đại hội Đảng các cấp (nhiệm kỳ 2025 - 2030)
Chào mừng Lễ hội Văn hoá Sông nước Cần Thơ năm 2025

Đọc báo giấy Online Bảng giá quảng cáo - Đặt báo VĂN HÓA - GIẢI TRÍ > Sáng tác - Biên khảo 01/08/2009 - 20:05 Chia sẻ Facebook “Thân em...”

Trải qua bao năm tháng, ca dao vẫn là tiếng nói ân tình, thổ lộ những tâm tư tình cảm của người bình dân xưa. Ca dao đã ăn sâu vào tâm hồn người Việt đặc biệt là mảng ca dao viết về đề tài thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ có rất nhiều câu ca dao bắt đầu bằng mô - típ “Thân em...”.

Ở những câu, bài ca dao có “Thân em...” mang nghĩa là thân phận, cuộc đời của người phụ nữ. Những thân phận, cuộc đời này thường có số kiếp hẩm hiu, bạc bẽo. Đa phần những câu ca dao với mô - típ này thường mang giai điệu buồn tẻ, chán ngán, chỉ một số ít mang âm hưởng tươi tắn, lạc quan hơn.

“Thân em...” phản ảnh sự lệ thuộc, thể hiện nỗi đau của người phụ nữ trong xã hội cũ:

“Thân em như thể bèo trôi

Sóng dập gió dồi biết tấp vào đâu”

“Thân em như miếng cau khô

Người thanh tham mỏng, người thô tham dày”

Hay:

“Thân em như cá giữa rào

Kẻ chài, người lưới biết vào tay ai ?”

Đối với bà con Nam bộ, họ lại lấy thứ trái cây rất bình thường, dân dã để so sánh với “Thân em...”:

“Thân em như trái bần trôi

Sóng dập gió dồi biết tấp vào đâu”

Ở những câu ca dao này đã liên tưởng, thể hiện nỗi cảm thông sâu sắc đối với thân phận người phụ nữ. Cuộc đời người phụ nữ xưa kia bị lệ thuộc, ràng buộc bằng nhiều sợi dây, hữu hình và vô hình, khiến họ không thể vươn lên:

“Thân em như cá vô lờ

Mắc hom chật hẹp biết bao giờ mới lộn ra”

Những câu ca dao mở đầu bằng yếu tố “Thân em...”, người bình dân còn muốn thể hiện nỗi đau khổ, bất hạnh của người phụ nữ khó có thể giãi bày trong xã hội đương thời. Họ phải gửi gắm lòng mình qua những câu ca dao thật khắc khoải:

“Thân em như lá đài bi

Ngày thì dãi nắng, đêm thì dầm sương”

Và:

Thân em như giẻ chùi chân

Chùi rồi lại vứt ra sân...”

Nỗi đau ấy đâu phải ai ai cũng thấu hiểu cho họ, lắm lúc bề ngoài trông họ tươi tắn mà ruột gan rối bời:

“Thân em như cây sầu đâu

Ngoài tươi trong héo, giữa sầu tương tư”

Thật là nỗi sầu trăm mối!

Dẫu trải qua bao giông tố cuộc đời, số kiếp có bạc bẽo đến đâu thì người phụ nữ vẫn vẹn toàn đức hạnh. Họ vẫn son sắt, dào dạt tình thương:

“Thân em như cam quýt bưởi bòng

Ngoài tuy cay đắng trong lòng ngọt ngon”

“Thân em như cây quế trên non

Trăm năm khô rụi vỏ còn dính cây”

Hơn hết, họ vẫn muốn khẳng định giá trị và sự cần thiết của mình:

“Thân em như cây cải mùa đông

Non thì làm ghém, có ngồng làm dưa”

Thế mới biết, người phụ nữ Việt Nam dù trong khó khăn, thử thách họ vẫn thể hiện bản lĩnh. Tác giả bình dân đã tự hào ca ngợi vẻ đẹp cả hình thức lẫn tâm hồn của người phụ nữ, thể hiện giá trị vốn có của họ:

“Thân em như chim phượng hoàng

Khi bay qua bể, khi đậu ngàn sơn lâm”

“Thân em như thể chuông vàng

Ở trong thành nội có một ngàn quân lính hầu”

Quả vậy, “Thân em...” thật đẹp đẽ và cao quý lắm thay:

“Thân em như cá hóa long

Chín tầng mây phủ, ở trong da trời”

Cũng liên tưởng đến “tấm lụa đào” nhưng lắm khi họ không phải bị cảnh “phất phơ giữa chợ” mặc cho thiên hạ kẻ bán người mua, nhưng họ đã biết khẳng định mình:

“Thân em như tấm lụa đào

Đã đông nơi chuộng lại nhiều nơi ưa”.

Người phụ nữ Việt Nam thật đáng yêu, không phải họ chỉ đẹp bằng hình ảnh khăn nhung, mỏ quạ của xứ kinh kỳ, bằng chiếc nón lá rất Huế hay bằng một chiếc áo bà ba dịu dàng Nam bộ mà họ còn đẹp về tâm hồn và phẩm hạnh. Quả thật, họ như bông sen mọc giữa đầm lầy, đậm sắc và ngát hương.

Những câu ca dao bắt đầu mô-típ “Thân em...” còn thể hiện nỗi khát khao về một tình yêu đẹp, một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Bởi thế, những người phụ nữ thật dịu dàng và nhu mì trong trường liên tưởng:

“Thân em như trến mít chạm rồng

Thân anh như kèo chua chạm phụng, đẹp vô cùng anh ơi!”

Thật đẹp đôi và hạnh phúc biết bao!

Người bình dân còn hào sảng đặt thân phận người phụ nữ một địa vị cao hơn, hơn cả “Thân anh”. Thậm chí, nhiều câu ca dao phủ định vai trò tối thượng của người đàn ông trong xã hội cũ; qua đó thể hiện sự phản kháng, vùng dậy của nữ giới. Họ cũng có nhu cầu được hạnh phúc, được là chính mình. Bởi thế lắm lúc họ ngang nhiên thách thức:

“Thân em như thể xuyến vàng

Thân anh như manh chiếu rách bạn hàng bỏ quên”

“Thân em như hột gạo lắc trên sàng

Thân anh như hột lúa lép giữa đàng gà bươi”

Vậy mới biết, “Thân em...” cũng có ba bảy kiểu, đâu chỉ biết buông xuôi cam chịu!

Đa phần những câu, bài ca dao này được làm bằng thể thơ lục bát, một số ít được làm theo thể song thất lục bát. Tuy nhiên, về hình thức thể hiện, theo khảo sát của chúng tôi có gần 30% câu, bài ca dao làm theo thể lục bát biến thể. Điều này minh chứng cho bản tính phóng khoáng, nghĩ sao viết vậy, không e dè câu chữ của người bình dân. Chính đặc điểm này đã để lại dấu ấn rất riêng, rất dân tộc. Do thể thơ lục bát có tính hàm súc, biểu cảm cao và dễ thuộc, dễ hiểu nên hiệu quả của việc thể hiện nội dung rất lớn.

Dân gian thường dùng những từ ngữ rất bình dân, mang đậm phong cách khẩu ngữ, bên cạnh đó là lớp từ địa phương: đọi, vô,... hay từ láy: lắc lẻo, dập dồi, đứt đoác... Từ những sự vật, hình ảnh cụ thể, rất thực, người bình dân xưa đã thổi hồn vào nó, mang đến cho người đọc những ý nghĩa rất sâu sắc, nhân văn, thể hiện tâm hồn nghĩa tình của người dân Việt.

Một thành công rất đáng trân trọng của những câu ca dao loại này là sử dụng biện pháp tu từ so sánh. Người bình dân thường sử dụng những hình ảnh rất đa dạng, phong phú nhưng đều rất quen thuộc với đời sống nông thôn: cá vô lờ, chẽn lúa đòng đòng, trái bần,... Những hình ảnh, sự vật này người ta đã biết rõ đặc điểm, thuộc tính cơ bản của chúng, nhờ vậy người đọc rất dễ hình dung và nhận biết.

Những bà mẹ- người nghệ sĩ của tình thương đã ngân lên những giai điệu hát ru đẹp và ngọt ngào bằng chính những câu ca dao. Thật vậy, ca dao đã đi sâu vào tiềm thức và tâm hồn của người bình dân. Bằng những câu ca dao với mô-típ “Thân em...”, dân gian đã thốt lên những tiếng đời than thân, trách phận. Bên cạnh đó họ còn thể hiện thái độ phản kháng, đấu tranh cho quyền lợi của người phụ nữ, làm giàu thêm cho ca dao người Việt.

Đặng Duy Khôi

Chia sẻ bài viết

Chia sẻ Facebook

BÌNH LUẬN Ý kiến của bạn Gửi ý kiến

*Email (không hiển thị trên trang):

*Họ tên (hiển thị trên trang):

Vui lòng nhập mã xác nhận vào ô bên dưới. Nếu bạn không đọc được, hãy Chọn mã xác nhận khác.

Gửi Đọc thêm

Bài 1: Cạnh tranh từ phòng vé đến nền tảng số
Nửa thế kỷ, trọn một lòng với cải lương
Tăng cường bảo vệ cảnh quan di tích lịch sử và thiết chế văn hóa
[INFOGRAPHICS] Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ năm 2025 “Cần Thơ - Sắc màu sông nước”
Tăng cường kiểm tra, quản lý sau vụ 42 cây xà cừ bị đốn hạ trong Khu Văn hóa Hồ Nước Ngọt
Bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
Độc đáo văn hóa Chăm tại Khánh Hòa
Một chương trình nghệ thuật đặc sắc đêm khai hội
Những nghiên cứu giá trị về văn hóa dân gian sông nước Cần Thơ
“Truyện Kiều” với tranh minh họa của Nguyễn Công Hoan

Tiêu điểm

Nửa thế kỷ, trọn một lòng với cải lương
[INFOGRAPHICS] Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ năm 2025 “Cần Thơ - Sắc màu sông nước”
Tăng cường kiểm tra, quản lý sau vụ 42 cây xà cừ bị đốn hạ trong Khu Văn hóa Hồ Nước Ngọt
Bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
Một chương trình nghệ thuật đặc sắc đêm khai hội
Nghệ nhân đờn ca tài tử đặc biệt
Một chút
Trường Lê Văn Tám - ngôi trường Anh hùng
Lan tỏa thông điệp cải cách hành chính bằng nghệ thuật
Lan tỏa nét đẹp văn hóa “Vùng đất con người Cần Thơ”

Đọc nhiều

Lắng đọng vở cải lương “Người mẹ và thanh gươm”
Trung tâm Văn hóa, Nghệ thuật TP Cần Thơ dựng vở cải lương mới
Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ khai mạc tối 27-12
Chàng ca sĩ Cần Thơ gây dấu ấn với phong cách âm nhạc đậm chất miền Tây
Xem cải lương và chiếu phim miễn phí tại Trung tâm Văn hóa, Nghệ thuật TP Cần Thơ
Bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
TP Cần Thơ phát động Cuộc thi Ấn phẩm Xuân Bính Ngọ 2026
Cách làm hay từ một chuyên đề sân khấu hóa
Đại học Cần Thơ chiếu miễn phí phim “Mưa đỏ”
Văn chương đã đi cùng tôi qua những niềm vui và nỗi buồn của tuổi trẻ

Văn hóa - Nghệ thuật

Bài 1: Cạnh tranh từ phòng vé đến nền tảng số
Nửa thế kỷ, trọn một lòng với cải lương
Tăng cường bảo vệ cảnh quan di tích lịch sử và thiết chế văn hóa
Bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
Độc đáo văn hóa Chăm tại Khánh Hòa

Xem-Nghe-Đọc

Một chút
Lan tỏa nét đẹp văn hóa “Vùng đất con người Cần Thơ”
“Hoàng tử quỷ” - Phim có chiều sâu nhưng thiếu đột phá
Giai điệu vỗ về
Nghĩa tình giữa nhịp sống đô thị trong “Lẹ không trễ tàu”

Chuyên gia Khóa cửa: https://cuahangsuakhoa.com giá mua dung lượng google drive Bcons Center City Dĩ An sách làm đĩ pdf Thi công lưới an toàn Việt Anh ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP

RAO VẶT NHÀ ĐẤT HỌC HÀNH XE ĐIỆN TỬ VIỆC LÀM KHÁC

Sơn giả gỗ - Giải pháp kiến tạo không gian sang trọng, bền đẹp
THƯ MỜI THAM GIA THI TUYỂN PHƯƠNG ÁN KIẾN TRÚC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG NHÀ Ở CHUNG CƯ KIM CƯƠNG ĐỎ - CARA LEGEND
THÔNG BÁO
Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ: Thông báo tuyển dụng viên chức đợt 2 năm 2025
Sim đẹp Gá rẻ tại Cần Thơ - Giá gốc chỉ 250k/ Sim
THÔNG BÁO (V/v truy tìm vật chứng)
THÔNG BÁOVề việc tìm người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án
THÔNG BÁOVăn phòng công chứng Bùi Quang Nhơn
Xây nhà trọn gói tại Cần Thơ: Giải pháp tối ưu cho nhu cầu an cư hiện đại
Thông báo tuyển dụng
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ - TRANG TIẾNG VIỆT
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO IN CẦN THƠ