Tháng 5 - Nhớ Về Ngày Sinh Nhật Bác

Và cái tên Hồ Chí Minh không biết tự bao giờ đã trở thành một nguồn cảm hứng lớn cho sáng tạo thơ ca. Kỷ niệm 126 năm ngày sinh nhật Bác, chúng ta hãy cùng nhớ lại những vần thơ viết về Người để mỗi chúng ta thêm kính yêu Bác, thêm tự hào vì được là những người con của Việt Nam sinh ra trong thời đại Hồ Chí Minh.

Từ con người vốn thật đẹp trong cuộc đời, Bác Hồ đã đi vào thơ ca và trở thành một hình tượng nghệ thuật có sức rung động và toả sáng mạnh mẽ. Đến với những vần thơ viết về Bác ta càng hiểu hơn Bác, hiểu hơn tấm lòng của một con người từ khi ra đi tìm đường cứu nước cho đến những ngày tháng cuối của cuộc đời vẫn chan chứa niềm khát vọng phục vụ Tổ Quốc lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa.Và cũng chính trong thơ ca, cuộc đời và sự nghiệp của Người cùng với những phẩm chất ưu tú được hiện lên như một bản anh hùng ca.

Chúng ta hãy bắt đầu bằng những bài ca dao về Bác. Trong lịch sử văn học dân tộc và thế giới hiếm có danh nhân nào lại trở thành đề tài cho ca dao nhiều như Bác. Đủ thấy người đã dành trọn sự yêu mến của nhân dân đến nhường nào. Là người VN, ắt hẳn ai cũng thuộc đôi câu ca:

Tháp Mười đẹp nhất bông sen,

Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ.

Hay:

Bác Hồ là vị Cha chung

Là sao Bắc Đẩu, là vầng Thái dương.

Đồng bào các dân tộc Việt Nam trên khắp mọi miền tổ quốc đều có những lời ca thật đẹp dành cho vị cha già của dân tộc.

Đồng bào Tây Nguyên đã có bài ca dao về Bác với những so sánh liên tưởng thật xúc động:

Hồ Chí Minh - Người là con sông lớn

Người là mặt trời, Người là mặt trăng.

Mùa lạnh nhắc tên Hồ Chí Minh: cái bụng ấm,

Mùa nắng nhắc tên Hồ Chí Minh: mây thêu mặt trời hồng,

Đồng bào Ê đê, Gia lai, Ba na cũng thường hát:

Lên rừng nhắc tên Hồ Chí Minh/ quên cả chân chồn, leo dốc nhanh

Xuống đồng nhắc tên Hồ Chí Minh/ cấy lúa suốt ngày không thấy mệt.

Đồng bào các dân tộc Thái, Mường, Tày, Nùng, Hmông ở Việt Bắc, Tây Bắc luôn cảm nhận được tình cảm của Bác dành cho họ:

Đất nước ta có Cụ Hồ

Cụ Hồ thương dân đất Mường ta, sông bể không bằng.

Đồng bào Khmer, Chăm, Hoa cũng như muôn triệu trái tim miền Nam luôn tin tưởng và biết ơn Bác:

Cụ Hồ với dân như chân với tay

Như chày với cối, như cội với cành.

Còn trong thơ ca Việt Nam hiện đại, thật khó có thể tổng kết hết có bao nhiêu nhà thơ, bao nhiêu bài thơ về Bác. Chỉ biết rằng, khó có hình ảnh nào có được sức lay động mạnh mẽ, sức cuốn hút kỳ diệu với người nghệ sĩ bằng hình ảnh Hồ Chủ tịch. Nhiều thế hệ nhà thơ Việt Nam, hầu như đều có thơ về Bác. Từ những góc độ cảm nhận khác nhau, các nhà thơ đã diễn tả chân thành, sâu sắc và sinh động nhất nỗi niềm tình cảm cao đẹp, thiêng liêng của dân tộc đối với Bác. Bởi vì:Người là Cha, là Bác, là Anh/ Quả tim lớn lọc trăm dòng máu đỏ (Tố Hữu)

Nhà thơ Chế Lan Viên đã xúc động tái hiện lại trong thơ mình hình ảnh bác những ngày bôn ba đi tìm con đường giải phóng cho nước nhà qua bài thơ : “Người đi tìm hình của nước”. Tài năng siêu việt và xúc cảm mãnh liệt trước con người vĩ đại của dân tộc đã tạo nên một thi phẩm tuyệt vời với những câu thơ đầy xúc động

- Đất nước đẹp vô cùng.

Nhưng Bác phải ra đi

Cho tôi làm sóng dưới con tàu đưa tiễn Bác

- Có nhớ chăng, hỡi gió rét thành Ba Lê? Một viên gạch hồng, Bác chống lại cả một mùa băng giá Và sương mù thành Luân Đôn, ngươi có nhớ Giọt mồ hôi Người nhỏ giữa đêm khuya?

Trong kháng chiến chống Pháp nhiều gian truân thử thách, Bác vẫn có mặt khắp mọi nẻo đường chiến dịch, vẫn “chống gậy lên non thăm trận địa. Những kỷ niệm êm đềm sâu lắng của các nhà thơ về Bác đã giúp họ có được những tứ thơ hay. Thanh TịnhTrăm năm vẫn nhớ một chuyến đò, Bàng Sĩ Nguyên với hình ảnh Bác đi chiến dịch, Nguyễn Đình Thi Nhớ Bác chiều thu với nỗi nhớ diết da:

Nước non non nước bồi hồi

Nghe thân yêu vọng tiếng Người đâu đây

Mây hồng chim vút cánh bay

Sông xa một dải dâng đầy nhớ thương.

Còn trong thơ Tố Hữu, hình ảnh Bác bao giờ cũng bình dị, trìu mến, cao cả, luôn để lại nỗi nhớ khôn nguôi trong tình cảm của mọi người. Chân dung của Bác được Tố Hữu thể hiện trong nỗi nhớ của đồng bào Việt Bắc:

Nhớ ông cụ mắt sáng ngời

Áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường

Nhớ Người những sáng tinh sương

Ung dung yên ngựa trên đường suối reo

Nhớ chân Người bước lên đèo

Người đi rừng núi trông theo bóng Người.

Còn nhà thơ Thanh Hải đã nói lên tình cảm của cả miền Nam thương nhớ Bác bằng những hình ảnh rất đỗi ấm áp và gần gũi thân thương trong bài thơ Cháu nhớ Bác Hồ:

Bác cười thân mật biết bao

Bác dặn đồng bào cặn kẽ từng câu

Ung dung Bác vuốt chòm râu

Bác xoa đầu cháu, Bác âu yếm cười.

Ngay sau khi Bác mất, ngỡ ngàng trước nỗi đau, các nhà thơ đã làm thơ khóc Bác với nỗi niềm tiếc thương vô hạn. Mỗi bài thơ là cả tấm lòng tri ân của thi nhân tưởng niệm vị Cha già kính yêu của dân tộc.

Hàng loạt bài thơ khóc Bác ra đời, như một nén hương tri ân thấm thía, xúc động: “Bác ơi!” của Tố Hữu, “Muôn vàn tình thương yêu trùm lên khắp quê hương” (Việt Phương), “Gửi lòng con đến cùng Cha” (Thu Bồn), “Chúng cháu canh giấc Bác ngủ, Bác Hồ ơi” (Hải Như), “Thấm trong di chúc” (Vũ Quần Phương)…Tất cả đều được văn nghệ sĩ viết trong niềm kính phục, nỗi tiếc thương vô hạn đối với vị lãnh tụ mà cuộc đời đã trở thành huyền thoại bất tử.

Trong bài thơ Chúng cháu canh giấc Bác ngủ, Bác Hồ ơi!, nhà thơ Hải Như đã bày tỏ ước nguyện:

Trọn cuộc đời, Bác có ngủ yên đâu

Nay Bác ngủ chúng ta canh giấc ngủ.

Viễn Phương đã bày tỏ nỗi đau thương vô hạn, và khát vọng mãi mãi bên Người của đồng bào miền Nam trong Viếng Lăng Bác:

Mai về miền Nam thương trào nước mắt

Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Đã từ lâu, tên tuổi Hồ Chí Minh không chỉ là niềm tự hào, kiêu hãnh của riêng nhân dân Việt Nam mà đã trở thành tên gọi thiêng liêng, đầy kính trọng của nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới. Những vần thơ từ châu Âu băng giá đến châu Phi rực nắng mặt trời; từ châu Á gần gũi đến châu Mỹ xa xôi cho ta hiểu thêm tình cảm bao la rộng lớn mà nhân dân thế giới dành cho Bác. Qua tiếng nói của trái tim bạn bè, chúng ta càng tự hào kiêu hãnh về cuộc đời vĩ đại của vị lãnh tụ kính mến, người cha vô vàn kính yêu của dân tộc.

Tin bài: Nguyễn Thị Hòa