| Bài viết mới |  Thơ Nguyên Hữu 2025 by Nguyên Hữu Today at 17:23 LỀU THƠ NHẠC by Thiên Hùng Today at 09:48 Merry Christmas by Thiên Hùng Today at 06:33 Lục bát by Tinh Hoa Today at 05:47 Chút tâm tư by tâm an Today at 02:22 Chúc Mừng Giáng Sinh Năm Ất Tỵ by mytutru Yesterday at 18:36 SỰ TU HỌC TKN Đào Liên by mytutru Tue 23 Dec 2025, 00:28 7 chữ by Tinh Hoa Mon 22 Dec 2025, 06:28 Tranh Thơ Viễn Phương by Viễn Phương Sat 20 Dec 2025, 20:13 Người Em Gái Da Vàng by Viễn Phương Fri 19 Dec 2025, 20:56 Đường luật by Tinh Hoa Fri 19 Dec 2025, 00:10 Xao Động Trước Vô Thường by camly2k2 Thu 18 Dec 2025, 14:41 Đậu hũ sốt nấm Đông Cô by camly2k2 Thu 18 Dec 2025, 14:27 Trang viết cuối đời by buixuanphuong09 Sun 14 Dec 2025, 10:24 CHẾT CHƯA BỎ ĐƯỜNG LUẬT by buixuanphuong09 Sat 13 Dec 2025, 09:24 Quán Tạp Kỹ - Đồng Bằng Nam Bộ by Trà Mi Fri 12 Dec 2025, 09:05 Đố vui thành ngữ tục ngữ by Trà Mi Fri 12 Dec 2025, 09:02 TÂM SỰ sc Đào Liên by buixuanphuong09 Thu 11 Dec 2025, 20:31 Chuyện Dài Chữ Nghĩa by Trà Mi Mon 08 Dec 2025, 07:46 Mơ có người yêu by Trà Mi Mon 08 Dec 2025, 07:22 Lắt léo chữ nghĩa by Trà Mi Fri 05 Dec 2025, 09:19 Số đào hoa là gì? by Trà Mi Fri 05 Dec 2025, 09:09 8 chữ by Tinh Hoa Fri 05 Dec 2025, 03:51 TRANG THƠ LƯU NIỆM PHƯƠNG, LÝ by buixuanphuong09 Thu 04 Dec 2025, 19:10 Quiz by Trà Mi Wed 26 Nov 2025, 07:02 Kính chúc Thầy, kính chúc Tỷ by tâm an Sat 22 Nov 2025, 23:14 Song thất lục bát by Tinh Hoa Sat 22 Nov 2025, 05:57 Kính chúc thầy by buixuanphuong09 Fri 21 Nov 2025, 14:19 KÍNH CHÚC THẦY TỶ NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM by Ai Hoa Fri 21 Nov 2025, 07:58 Những Đoá Từ Tâm by Việt Đường Sat 15 Nov 2025, 14:28 |
| Tự điển | * Tự Điển Hồ Ngọc ĐứcAnh - ViệtViệt - AnhNhật - ViệtPháp - Việt Đức - ViệtNga - ViệtNauy - ViệtViệt - Pháp Việt - ĐứcViệt - Việt Anh - ĐứcĐức - AnhAnh - AnhMáy tính * Tự Điển Hán Việt Hán Việt |
| Thư viện nhạc phổ |  Tân nhạc ♫ |
| Nghe Nhạc |  Cải lương, Hài kịch Truyện Audio |
| Âm Dương Lịch | | Ho Ngoc Duc's Lunar Calendar |
| Đăng Nhập | | Tên truy cập: | | Mật khẩu: | | Đăng nhập tự động mỗi khi truy cập: | | :: Quên mật khẩu | | Or |
|
| | daovien.net :: VƯỜN THƠ :: TẬP LÀM THƠ :: Các thể loại thơ khác | Share | |
| | Tác giả | Thông điệp |
|---|
Shiroi Tổng số bài gửi : 19896Registration date : 23/11/2007 |  Tiêu đề: Thể Hát Nói  Thu 17 Dec 2009, 04:47 | Hát nóiHát nói là một thể văn vần có tính cách văn học cao. Nhiều bài hát nói đã trở thành bài bản của bộ môn nghệ thuật ca trù (lối hát ả đào).Đủ khổ, Dôi khổ và Thiếu khổMỗi bài hát nói chia làm nhiều đoạn, gọi là khổ bài. Mỗi khổ có bốn câu, trừ khổ cuối chỉ có ba câu.Theo số khổ, hát nói chia ra làm ba thể : - Đủ khổ là bài có ba khổ (khổ đầu 4 câu, khổ giữa 4 câu, và khổ cuối 3 câu). Thể này là chính thể.- Dôi khổ là những bài có hơn ba khổ, khổ dôi ra là khổ giữa.- Thiếu khổ là những bài thiếu một khổ (thường là khổ giữa) chỉ có 7 câu.Hai thể sau là biến thức.Đủ khổ :Các câu trong bài đủ khổ :11 câu trong bài đủ khổ có tên riêng là- Khổ đầu : Câu 1 và 2 được gọi là lá đầu, câu 3 và 4 là Xuyên thưa- Khổ giữa : câu 5 và 6 là thơ, câu 7 và 8 là xuyên mau- Khổ xếp : câu 9 gọi là dồn, câu 10 xếp, câu 11 keo.Số chữ trong bài hát nói :Số chữ trong câu không nhất định. Thường đặt những câu 7, 8 chữ; nhưng cũng có khi đặt những câu ngắn hơn chỉ có 4, 5 chữ hoặc dài 12 tới 18 chữ.Duy có câu cuối, bao giờ cũng đặt 6 chữ và hai câu 5-6, nếu đặt hai câu thơ thì phải theo thể thơ ngũ ngôn (câu 5 chữ) hoặc thất ngôn (câu 7 chữ). Nhưng nếu hai câu 5-6 không đặt theo thể thơ, thì số chữ so le cũng được.Luật bằng trắc trong bài hát nóiĐại khái một khổ trong bài hát nói theo luật như saut T b B t Tb B t T b Bb B t T b Bt T b B t TKhổ xếp (khổ cuối) chỉ có ba câu, thì theo luật của ba câu đầu kể trênTrong đó không kể những chữ gác ra ngoài luật vì số chữ trong mỗi câu hát là không nhất định. Câu 6 chữ phải theo đúng luật kể trên. Còn những câu dài hơn 6 chữ thì muốn ứng dụng luật này phải chia làm 3 đoạn con, trong mỗi đoạn con, chữ cuối phải theo đúng luật bằng trắc. Những chữ gác ra ngoài không kể, được tuỳ ý sử dụng. Những câu ít hơn 6 chữ thì chia làm 2 đoạn mà đoạn thiếu là đoạn đầu không kể còn 2 đoạn sau thì phải theo đúng luật. Cách gieo vần trong bài hát nói :Trong bài hát nói dùng cả hai vần, vần bằng và vần trắc. Khi nào trong một câu, đang vần bằng đổi sang vần trắc, hoặc trái lại, thì vừa có yêu vận (vần lưng) và có cước vận (vần cuối câu). Những câu ấy là những câu chẵn, trừ câu thứ 6 là câu thơ nên chỉ có cước vận thôi.Trong mỗi khổ, cước vận của câu đầu và câu cuối phải dùng tiếng trắc, cước vận của hai câu giữa phải dùng tiếng bằng. Yêu vận của câu thứ hai dùng tiếng trắc mà yêu vận của câu thứ tư là tiếng bằng.! Rất nhiều bài hát nói được truyền lại không giữ cước vận. Thí dụ những bài đủ khổ :| Gặp cô đầu cũ (II)Hốt ức lục, / thất niên / tiền sự, Trải trăng hoa / chưa trả nợ / hương nguyền.Đến bây giờ / lại gặp / người quen,Nỗi lưu lạc / sự ghét ghen / là thế nhỉ.Thiếp tự thân khinh, lang vị khí,Thần tuy tội trọng, đế do liên.Can chi mà tủi phận, hờn duyên,Để son phấn đàn em thêm khúc khích.Ý trung nhân tự khả tình tương bạch,Thôi bút nghiên, đàn phách cũng đều sai.Trông nhau nói nói, cười cười.(Dương Khuê) | Bài mẫu- 0 x T / x B / x T
- 0 x B / 0 t T / b B
- 0 b B / t T / b B
- 0 x T / 0 x B / 0 x T
- t T b B b T T (Thơ)
- b B t T t B B (Thơ)
- 0 b B / t T / b B
- 0 x T / b B / 0 t T
- 0 b T / 0 x B / x T
- 0 x B / x T / 0 b B
- b B / t T / b B
(DK) |
| Ngẫu chiếmNgười quân tử gặp khi vận kiểnLiệu qua loa cho xong chuyện thì thôiViệc gần xa phải trái kệ thây đờiHơi đâu nghĩ vào người thêm tức bựcẤy mới biết sự đời tuỳ lúcThắc mắc chi mà cầy cục có làm chiĂn thì ăn, ở thì ở, đứng thì đứng, đi thì điCầm bắt được lòng người khi đã dễVới những kẻ đàn hoà vui miệng trẻBiết mười mươi ngoảnh mặt sẽ làm thinhChờ khi cờ đến tay mình(Trần Tế Xương) | Bài mẫu- 0 x T / x B / x T
- 0 x B / 0 x T / b B
- 0 b B / x T / 0 b B
- 0 x T / x B / 0 x T
- 0 x T / x b / x T
- 0 0 x B / x T / 0 b B
- 0 b B / 0 --- 0 x T / 0 x B
- 0 x T / 0 b B t T
- 0 x T / x B / 0 x T
- 0 x B / x T / 0 b B
- x B / x T / x B
(TTX) |
|
|   | | ShiroiTổng số bài gửi : 19896Registration date : 23/11/2007 | | Tiêu đề: Re: Thể Hát Nói Fri 18 Dec 2009, 05:33 | | Dôi khổTrong những bài Dôi khổ, vẫn có khổ đầu ở trên và khổ xếp ở dưới. Còn khổ giữa thì làm dôi ra thành 2, 3 khổ hoặc nhiều hơn nữa tuỳ ý.Trong những khổ dôi ra, số câu số chữ trong câu, cách gieo vần và luật bằng trắc vẫn theo như các khổ chính Thí dụ :Chí làm traiVòng trời đất dọc ngang ngang dọcNợ tang bồng vay trả trả vayChí làm trai nam bắc đông tâyCho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bểNhân sinh thế thuợng thuỳ vô nghệLưu đắc đan tâm chiếu hãn thanhĐã chắc ai rằng nhục rằng vinhMấy kẻ biết anh hùng thời vị ngộCũng có lúc mây tuôn sóng vỗQuyết ra tay lèo lái trận cuồng phong.Chí những toan xẻ núi lấp sôngLàm nên tiếng anh hùng đâu đấy tỏ Đuờng mây rộng thênh thênh cử bộNợ tang bồng trang trắng vỗ tay reoThảnh thơi thơ túi ruợu bầu.(Nguyễn Công Trứ)Thiếu khổMột đôi khi, các bài hát nói thiếu hẳn đi một khổ, thường là khổ giữa, chỉ còn lại có 7 câu.Chú MánPhong lưu nhất ai bằng chú MánTrong anh em chúng bạn kém thua xaBuổi loạn ly bốn bể không nhàRăng chẳng nhuộm, vợ chẳng lấy, lụa là chẳng mặcMán chỉ làm đủ tiền tiêu vặtKhi cao lâu, khi cà phê, khi nước đá, khi thuốc lá, khi đủng đỉnh ngồi xeSự đời Mán chẳng buồn nghe(Trần Tế Xương) |
| | | | Sponsored content | | Tiêu đề: Re: Thể Hát Nói |
| | | | ShiroiTổng số bài gửi : 19896Registration date : 23/11/2007 | | Tiêu đề: Re: Thể Hát Nói Sat 19 Dec 2009, 20:43 | THƠ VÀ MƯỠU TRONG BÀI HÁT NÓIa) THƠ :Trong bài Hát nói thường hay có 2 câu thơ hoặc bằng chữ Hán mượn của người xưa hoặc do chính tác giả làm ra viết theo thể ngũ ngôn hoặc thất ngôn như trong các bài thi dụ ở trên.b) MƯỠU :Mưỡu (hay mão có nghĩa dạo đầu) là những câu thơ lục bát mượn trong ca dao hay thơ của người xưa hoặc do chính tác giả làm ra đặt ở đầu bài (gọi là Mưỡu đầu) hay cuối bài nhưng trước câu keo (gọi là Mưỡu hậu). Mưỡu có thể gồm 2 câu ( Mưỡu đơn) hay 4 câu (Mưỡu kép).Không phải bài nào cũng có mưỡu; có nhiều bài không có. Lại có nhiều bài chỉ có mưỡu đầu hoặc mưỡu hậu; hoặc có đủ cả hai.Mưỡu được viết theo thể lục bát, tuân theo luật bằng trắc và cách gieo vần của thể này.Mưỡu đầu bao giờ cũng đặt trên bài hát nói. Mưỡu đầu có thể là mưỡu đơn hoặc mưỡu kép. Chữ cuối của mưỡu đầu không nhất thiết phải hiệp vần với câu đầu của bài hát nói.Mưỡu hậu bao giờ cũng là mưỡu đơn (hai câu lục bát). Thường mưỡu hậu được đặt giữa câu xếp và câu keo. Nhưng cũng có khi đặt hẳn xuống dưới câu keo, nghĩa là dưới bài hát nói.Nếu mưỡu hậu được đặt giữa câu xếp và câu keo, thì chữ cuối câu lục vần với chữ cuối câu xếp và chữ cuối câu bát buông vần xuống cho chữ cuối câu keo.- Thí dụ : Bài chỉ có mưỡu đầu
HỎI GIÓMưỡu đầu (kép):Cát đâu ai bốc tung giời?Sóng sông ai vỗ cây đồi ai rung?Hỏi rằng dì gió hay chăng?Phong tình đem thói lạ lùng trêu ai?Hát nói:Khoái tai phong dã!Giống vô tình gỗ đá cũng mê tơiGặp gió đây cho hỏi một đôi nhờiTa hỏi gió quen ai mà phảng phất?Thử thị Đà giang phi Xích BíchDã vô Gia Cát dữ Chu lang?Ai cầu phong mà gió tự đâu sang?Hay mải khách văn chương tìm kết bạn?Gió hỡi gió phong trần ta đã chánCánh chim bằng chín vạn những chờ mongNên chăng gió cũng chiều lòng! (Tản Đà)- Thí dụ : Bài chỉ có mưỡu hậu
Mẹ MốcSo danh giá ai bằng mẹ Mốc,Ngoài hình hài, gấm vóc chẳng thêm ra;Tấm hồng nhan đem bôi lấm xoá nhoà,Làm thế để cho qua mắt tục.Ngoại mạo bất cầu như mĩ ngọc,Tâm trung thường thủ tự kiên kimNhớ chồng con muôn dặm xa tìm,Giữ son sắt êm đềm một tiết.Sạch như nước, trắng như ngà, trong như tuyết,Mảnh gương trinh vằng vặc quyết không nhơ,Đắp tai ngảnh mặt làm ngơ,Rằng khôn cũng kệ, rằng khờ cũng thây. Khôn kia dễ bán dại này!(Nguyễn Khuyến)- Thí dụ : Bài đủ mưỡu đầu và mưỡu hậu
DUYÊN NỢ PHÙ SINHMưỡu:Trời Nam biển Á bao laNực cười vơ vẩn là ta với mìnhHam chi duyên nợ phù sinhNghìn thu luống để vương tình nước nonHát nói:Nợ duyên, duyên nợKiếp phù sinh xoay trở biết bao xongChiếc thuyền con chất nặng gánh tang bồngĐâu đã biết nước đời trong với đụcTự thị hành tàng quan thế cụcNhãn tương mộng huyền tống kim sinhGẫm nghìn xưa, ai anh hùng, ai chí sĩ, ai cao khiết, ai tài tìnhTrong khổ hải lênh đênh ai cũng thếThôi thế sự vui buồn chi sá kểNước non này tri kỷ dễ làm thinh ?Sa chân xuống cõi phù sinhMột duyên, hai nợ, ba tình, ai ơi Yêu nhau xin nhớ lấy lời(Trần Tuấn Khải)Tài liệu tham khảoDương Quảng Hàm, "Văn Học Việt Nam", Bộ Giáo dục/ Trung tâm học liệu xuất bản, 1939 |
| | | | ShiroiTổng số bài gửi : 19896Registration date : 23/11/2007 | | Tiêu đề: Re: Thể Hát Nói Thu 18 Feb 2010, 06:11 |
| | | | Sponsored content | | Tiêu đề: Re: Thể Hát Nói |
| | | |
| Trang 1 trong tổng số 1 trang | | Permissions in this forum: | Bạn không có quyền trả lời bài viết | | daovien.net :: VƯỜN THƠ :: TẬP LÀM THƠ :: Các thể loại thơ khác |  |
|
| | daovien.net :: VƯỜN THƠ :: TẬP LÀM THƠ :: Các thể loại thơ khác | |
|
|
|
