Theo Hơi Thở (Tùy Tức) - Nguyên Thủy Chơn Như

(Trưởng lão Thích Thông Lạc, trích Thiền Căn Bản, TG.2008, tr.2-4)

Nguồn: Sách: Thiền Căn Bản

Với tất cả các tôn giáo khác thì các đệ tử của các tôn giáo đó thường kiến giải bổ sung cho giáo lý Thầy Tổ của mình hoàn chỉnh hơn. Ngược lại Phật giáo thì không thể làm thế được, vì tất cả đệ tử của đức Phật sau này không có ai hơn đức Phật được. Cho nên lời Ngài dạy như đinh đóng cột, không thay đổi và thêm bớt được, vì thay đổi và thêm bớt là làm lệch ý của Phật. Làm lệch ý của Phật thì biến lời dạy của Ngài trở thành thế tục hóa hay bị các tôn giáo khác đồng hóa. Cho nên kinh sách Phật giáo hiện giờ nói nhiều, lý luận hay song tu tập không được, tu tập chẳng đến đâu, chẳng biết cách làm chủ sanh, già, bệnh, chết, chỉ còn cầu cúng dưới nhiều hình thức mê tín dị đoan, dưới nhiều hình thức tu tập ức chế tâm khiến tâm rơi vào những trạng thái tưởng, rồi cho đó là những định tướng. Thật là điên đảo! Cho nên kinh sách hiện giờ chỉ là kinh sách kiến giải.

Trước kia, tôi giảng Thiền Căn Bản, ý nghĩa được cô đọng lại trong pháp LY và XẢ cho tu sinh chuyên tu tại tu viện Chơn Như. Những tu sinh được sự hướng dẫn trực tiếp của tôi nên trong khi tu tập nếu có sự gì không hiểu rõ thì trực tiếp thưa hỏi liền. Khi đã thành sách là một điều rất khó cho người thực hành, vì kinh sách không thể hướng dẫn tu tập được. Một chữ mà người hiểu nghĩa này, kẻ hiểu nghĩa khác, do đó tôi rất lo ngại, sợ mọi người hiểu lầm danh từ rồi tu sai lạc.

Ví dụ: “Tâm tùy tức”, không có nghĩa là làm bằng cách nào cho “tâm bám chặt vào hơi thở” như lời giảng dạy của nhiều thiền sư.

Theo nghĩa trong kinh sách Nguyên Thủy thì khi tâm hết phóng dật thì “tâm tùy tức” nghĩa là lúc đó Tâm tự nhiên biết hơi thở cho nên “tâm định trên thân” vì hơi thở là thân hành nội của thân. Kinh sách Nguyên Thủy dạy “tùy tức” là do tâm ly dục ly ác pháp,mà tâm đã ly dục ly ác pháp là tâm thanh tịnh; tâm thanh tịnh nên tâm định vào thân, định vào hơi thở gọi là “tùy tức”.

Nếu tâm hết phóng dật mà không định trên thân thì tâm rơi vào Không. Tâm rơi vào Không là một trạng thái của tưởng định tức là Không Vô Biên Xứ Tưởng Ðịnh. Trong Lục Diệu Pháp Môn cũng dùng chữ “Tùy tức” nhưng Lục Diệu Pháp Môn tu tập ức chế tâm, bắt buộc tâm phải nương theo hơi thở, bám vào hơi thở. Do không hiểu ý nghĩa của từ (chữ) trong kinh Nguyên Thủy nên người sau chế ra Lục Diệu Pháp Môn dùng để tu ức chế tâm. Pháp Lục Diệu cũng giống như Thiền Minh Sát, tu bằng cách ức chế tâm, sau khi ức chế tâm được thì lại quán xét (Quán, Hoàn, Tịnh) hay là Minh Sát để xả tâm. Ðó là lối tu tập đi ngược lại Giới – Ðịnh – Tuệ của Ðạo Phật.

Cho nên “tùy tức” trong kinh sách Nguyên Thủy và “tùy tức” trong kinh sách Ðại Thừa không giống nhau.

Bởi vậy khi nhuận lại thành sách, nhất là sách dạy tu thiền, tôi rất sợ những từ ngữ, người ta sẽ hiểu sai, tu thiền của đạo Phật mà trở thành tu thiền của ngoại đạo.

Giáo pháp của đức Phật là giáo pháp ly tham, đoạn ác pháp, mục đích là khắc phục tham ưu để con người được giải thoát ngay từ lúc mới bắt đầu vào sự tu tập. Nếu không biết cách, chỉ tu sai một chút xíu là đã bị ức chế tâm.

Ví dụ ngồi tu tập Ðịnh Niệm Hơi Thở, nếu cứ mãi lo tập trung trong hơi thở thì bị ức chế tâm.Cho nên khi tu Ðịnh Niệm Hơi Thở mà quan sát Thân, Thọ, Tâm, Pháp nếu có một chướng ngại pháp nào hiện đến trong bốn chỗ Thân, Thọ, Tâm, Pháp thì khắc phục, đẩy lui như trong kinh Tứ Niệm Xứ đã dạy: “Trên thân quán thân để khắc phục tham ưu, trên thọ quán thọ để khắc phục tham ưu, trên tâm quán tâm để khắc phục tham ưu và trên pháp quán pháp để khắc phục tham ưu”.

Nhưng khi bốn chỗ Thân, Thọ, Tâm, Pháp không có chướng ngại pháp thì tâm ở đâu? - Tâm ở tại hơi thở. Tâm ở tại hơi thở mà không bắt buộc tâm bám vào hơi thở. Tâm định trên niệm của hơi thở, tức là không ức chế tâm vào hơi thở. Nên trong kinh Nguyên Thủy Phật gọi là “Ðịnh Niệm Hơi Thở” chứ không gọi là “Quán Niệm Hơi Thở”, vì Quán Niệm Hơi Thở tức là ức chế tâm bám vào hơi thở. (Còn cứ ĐỂ TÂM TỰ NHIÊN BIẾT HƠI THỞ RA VÔ, mới gọi là ĐỊNH).

Chúng ta nên đọc lại bài kinh “Nhập Tức Xuất Tức” trong kinh Nguyên Thủy: “Quán ly tham, tôi biết, tôi hít vô. Quán ly tham, tôi biết, tôi thở ra”. Chữ "Quán" ở đây có nghĩa là xả tâm: “Quán xét tâm để tâm không còn tham, sân, si nữa thì tâm sẽ biết hơi thở hít vô. Quán xét tâm để tâm không còn tham, sân, si nữa thì tâm sẽ biết hơi thở thở ra”. Chứ không phải “hít vô tôi biết tôi hít vô, thở ra tôi biết tôi thở ra”. Đó là cách thức tu tập ức chế tâm để tỉnh thức, chứ không phải xả tâm.

Quán sổ tức, quán tùy tức cũng là pháp ức chế tâm. Các nhà học giả tu chưa đến đâu mà lấy lý trí hữu hạn của mình đọc kinh sách Phật rồi viết ra đủ loại thiền khiến cho người sau tu hành chẳng giải thoát gì. Cũng pháp của đức Phật mà hiểu sai, tu thành pháp ức chế tâm. Cũng như nghe nói “sống độc cư là bí quyết thành công của thiền định”. Có người không hiểu độc cư như thế nào lại sống ức chế tâm mình, sống cô đơn chịu đựng, đến khi sức chịu đựng không nổi, bắt đầu thần kinh hưng phấn, nói loạn tưởng, giống như người điên.

Khi viết sách, tôi đã hết sức làm sáng tỏ pháp hành để quý vị tu tập có kết quả giải thoát. Tuy có sách nhưng khi quý vị muốn tu hành thì phải gần Thiện Hữu Tri Thức, phải thưa hỏi với người có kinh nghiệm, có nghĩa là người đã tu và có kết quả thực sự chứ không nên chỉ dựa vào kinh sách mà tu tập, vì trí tuệ hữu hạn của quý vị nhận thức không chính xác đâu.

Cho nên khi muốn tu tập thiền theo pháp môn LY và XẢ này, tôi xin quý vị nên viết thư hỏi chỗ nào nghi ngờ, nhất là pháp hành, phải hỏi kỹ từng chữ, hiểu nghĩa cho rõ ràng. Quý vị nên nhớ, khi tu đúng thì thời gian tu không lâu; tu thời gian ngắn kết quả nhanh, còn tu sai mất thời gian mà không có kết quả. Tu đúng, có xả tâm liền, tâm an ổn, thanh thản và vô sự. Tu sai thì chướng ngại pháp dồn dập tiến tới khiến cho thân tâm bất an, tu hành mãi dậm chân tại chỗ và cũng không biết cách thức nào để tu tập tiến tới, chỉ còn biết an ủi “Tu hành phải nhiều kiếp” như trong kinh Ðại Thừa dạy.

Xin lưu ý quý vị: Khi tu hành dậm chân tại chỗ, tức là tâm tham, sân, si tuy có giảm bớt nhưng không hết và không biết cách làm chủ sanh, già, bệnh, chết thì quý vị đã tu sai pháp, phải mau tu tập sửa lại, không khéo mất thân rồi khó tìm lại được.

Kính ghi,

Trưởng lão Thích Thông Lạc,

Tu Viện Chơn (28-4-2008)

(Ghi chú: Chữ màu đỏ do NTCN.)

***