THIÊN THỨ 12-MẠCH CHỨNG VÀ PHÉP TRỊ BỆNH ĐÀM ẨM VÀ ...

Trang chủ » đàm ẩm » THIÊN THỨ 12-MẠCH CHỨNG VÀ PHÉP TRỊ BỆNH ĐÀM ẨM VÀ ...

Có thể bạn quan tâm

THIÊN THỨ MƯỜI HAI.

MẠCH CHỨNG VÀ PHÉP TRỊ BỆNH ĐÀM ẨM VÀ KHÁI THẤU

ĐIỀU 1

Hỏi : Ẩm có 4 là thế nào ? Thầy nói : Có Đàm ẩm, Huyền ẩm, Dật ẩm và Chi ẩm.

ĐIỀU 2

Hỏi : 4 ẩm khác nhau thế nào ? Thầy nói : Người bệnh trước kia mập giờ gầy ốm, thủy chạy trong ruột, có tiếng róc rách, gọi là Đàm ẩm. Sau khi mắc bệnh ẩm, ẩm lưu dưới hiếp, lúc ho, lúc khạc, đau dẫn gọi là Huyền ẩm. Ẩm thủy lưu hành, dồn về tứ chi, nên ra mồ hôi mà không ra, mình mẩy nặng nề, nhức nhối, gọi là Dật ẩm. Ho nghịch, phải dựa vào có nơi mới thở được.

ĐIỀU 3

Thủy ở Tâm, dưới Tâm bĩ, cứng mà qúy, động, hơi ngắn, ghét nước, không muốn uống.

ĐIỀU 4

Thủy ở Phế, thổ bọt dãi, muốn uống nước.

ĐIỀU 5

Thủy ở Tỳ, ít hơi, mình nặng.

ĐIỀU 6

Thủy ở Can, dưới hiếp đầy no, hắt hơi mà đau.

ĐIỀU 7

Thủy ở Thận, dưới Tâm qúy.

ĐIỀU 8

Dưới Tâm có lưu ẩm, lưng có chỗ lạnh bằng bàn tay lớn.

ĐIỀU 9

Lưu ẩm, dưới hiếp đau dẫn đến Khuyết bồn, khái thấu thời chuyển lắm.

ĐIỀU 10

Trong hung có lưu ẩm, người bệnh hơi ngắn mà khát, tay chân đau nhức trong đốt xương. Mạch Trầm, có lưu ẩm.

ĐIỀU 11

Trên cách có bệnh đàm, đầy, suyễn, ho, thổ, lúc phát ra thời nóng lạnh, lưng đau, thắt lưng nhức, nước mắt tự ra, người bệnh run run, mình máy động kịch liệt, tất có Phục ẩm.

ĐIỀU 12

Người bệnh uống nước nhiều, hẳn suyễn, đầy dữ tợn. Phàm ăn ít, uống nhiều, thủy dừng dưới Tâm, nặng thì Qúy, nhẹ thì hơi thở ngắn. Mạch 2 tay đều Huyền, là hàn vậy, đều là sau khi đại hạ hay hư. Mạch chỉ Huyền 1 bên là ẩm vậy.

ĐIỀU 13

Phế ẩm (ẩm xâm phạm vào Phế, thuộc loại Chi ẩm), mạch không Huyền, chỉ khốn khổ vì suyễn, hơi thở ngắn.

ĐIỀU 14

Chi ẩm cũng suyễn mà không nằm được, thêm hơi thở ngắn, mạch bình thường.

ĐIỀU 15

Bệnh Đàm ẩm, nên dùng ôn dược hòa đi.

ĐIỀU 16

Dưới Tâm có Đàm ẩm, hung hiếp đầy, mắt hoa, Linh, Quế, Truật, Cam thang chủ về bệnh ấy. PHỤC LINH, QUẾ CHI, BẠCH TRUẬT, CAM THẢO THANG PHƯƠNG Phục linh : 4 lạng Quế chi : 3 lạng Bạch truật : 3 lạng Cam thảo : 2 lạng Dùng 6 thăng nước, đun lấy 3 thăng, chia 3 lần uống nóng, thời tiểu tiện lợi.

ĐIỀU 17

Hơi thở ngắn, có vi ẩm, nên khử theo đường tiểu tiện, Linh, Quế, Truật, Cam thang cũng chủ về bệnh ấy.

ĐIỀU 18

Người bệnh mạch Phục, muốn tự lợi, lợi trở lại khoan khoái, tuy lợi, dưới Tâm tiếp tục cứng đầy, đó là lưu ẩm muốn đi. Cam toại, Bán hạ thang chủ về bệnh ấy. CAM TOẠI, BÁN HẠ THANG PHƯƠNG Cam toại (thứ lớn) : 3 củ Thược dược : 5 củ Bán hạ : 12 củ (dùng 1 thăng nước, đun lấy nửa thăng, bỏ bã) Cam thảo (nướng - thứ lớn) : 1 gốc Dùng 1 thăng nước, đun lấy nửa thăng, bỏ bã, dùng nửa thăng mật, cùng với nước thuốc đun lấy 8 hiệp. Uống hết 1 lần.

ĐIỀU 19

Mạch Phù mà Tế, Hoạt, thương ẩm.

ĐIỀU 20

Mạch Huyền, Sác, có hàn ẩm, Đông, Hạ khó trị.

ĐIỀU 21

Mạch Trầm mà Huyền, Huyền đâu ở bên trong (ở hung kiếp).

ĐIỀU 22

Bệnh Huyền ẩm, Thập táo thang chủ về bệnh ấy. THẬP TÁO THANG PHƯƠNG Nguyên hoa (rang), Cam toại, Đại kích, 3 vị ngang nhau. Nghiền nhỏ, rây nhỏ, dùng 1 thăng, 5 hiệp nước, trước đun 10 quả táo lớn, lấy 8 hiệp, bỏ bã, cho thuốc bột vào, người mạnh uống 1 muỗng, người yếu uống 5 phân. Sáng sớm uống nóng. không hạ, qua ngày sau lại uống 5 phân. Được hạ khoan khoái, ăn cháo gạo tự dưỡng.

ĐIỀU 23

Bệnh Dật ẩm, nên phát hạn, Đại thanh long thang chủ về bệnh ấy. Tiểu thanh long thang cũng chủ về bệnh ấy. ĐẠI THANH LONG THANG PHƯƠNG Ma hoàng (bỏ đốt) : 6 lạng Quế chi (bỏ vỏ) : 2 lạng Cam thảo (nướng) : 2 lạng Hạnh nhân (bỏ vỏ, chóp) : 40 hạt Sanh cương : 3 lạng Đại táo : 12 quả Thạch cao (Đập vụn) : 1 cục bằng quả trứng gà Dùng 9 thăng nước, trước đun Ma hoàng, giảm bớt 2 thăng, gạt bỏ bọt, cho các thuốc vào, đau lấy 3 thăng, bỏ bã, uống nuột 1 thăng, lấy hơi tựa hãn, hãn ra nhiều dùng ôn phấn xoa đi. TIỂU THANH LONG THANG PHƯƠNG Ma hoàng (bỏ đốt) : 3 lạng Thược dược : 3 lạng Ngũ vị tử : nửa thăng Càn cương : 3 lạng Cam thảo (nướng) : 3 lạng Tế tân : 3 lạng Quế chi (bỏ vỏ) : 3 lạng Bán hạ (rửa) : nửa thăng Dùng 1 đấu nước, trước đun Ma hoàng giảm bớt 2 thăng, gạt bỏ bọt, cho các thuốc vào đun lấy 3 thăng bỏ bã, uống nóng 1 thăng.

ĐIỀU 24

Chi ẩm ở khoảng cách, người bệnh suyễn, đầy, mặt sắc đen mờ, mạch Trầm, Khẩn, mắc phải vài mươi ngày, y giải cho thổ, cho hạ không lành, Mộc phòng kỷ thang chủ về bệnh ấy. Người hư, lành ngay. Người thực, 3 ngày lại phát, lại cho uống, không lành, nên dùng Mộc phòng kỷ thang bỏ Thạch cao, gia Phục linh, Mang tiêu thang chủ về bệnh ấy. MỘC PHÒNG KỶ THANG PHƯƠNG Mộc phòng kỷ : 3 lạng Quế chi : 2 lạng Nhân sâm : 4 lạng Thạch cao : 12 cục bằng quả trứng gà Dùng 6 thăng nước, đau còn 2 thăng, uống nóng 2 lần. MỘC PHÒNG KỶ KHỬ THẠCH CAO GIA PHỤC LINH MANG TIÊU THANG PHƯƠNG Mộc phòng kỷ : 2 lạng Quế chi : 2 lạng Nhân sâm : 4 lạng Mang tiêu : 3 hiệp Phục linh : 4 lạng Dùng 6 thăng nước, đun còn 2 thăng, bỏ bã, cho Mang tiêu vào, lại đun sơ cho Mang tiêu tan hết, chia 2 lần, uống nóng, hơi lợi thời lành.

ĐIỀU 25

Dưới Tâm có chi ẩm, người bệnh khổ vì mạo, huyễn (1) Trạch tả thang chủ về bệnh ấy. (1) Nặng đầu, hoa mắt. TRẠCH TẢ THANG PHƯƠNG Trạch tả : 5 lạng Bạch truật : 2 lạng Dùng 2 thăng nước, đun còn 1 thăng, uống nóng 2 lần.

ĐIỀU 26

Chi ẩm, hung đầy, Hậu phác, Đại hoàng thang chủ về bệnh ấy. HẬU PHÁC, ĐẠI HOÀNG THANG PHƯƠNG Hậu phác : 1 thước Đại hoàng : 6 lạng Chỉ thực : 4 quả Dùng 5 thăng nước, đun còn 2 thăng, uống nóng 2 lần.

ĐIỀU 27

Chi ẩm, không thở được, Đình lịch, Đại táo tả phế thang chủ về bệnh ấy.

ĐIỀU 28

Ẩu gia (người vốn có bệnh ói mửa mãn tính), vốn khát dưới Tâm có Chi ẩm cho nên vậy. Tiểu bán hạ thang chủ về bệnh ấy. TIỂU BÁN HẠ THANG PHƯƠNG Bán hạ : 1 thăng Sanh cương : nửa thăng Dùng 7 thăng nước, đun lấy 1 thăng rưỡi, chia 2 lần, uống nóng.

ĐIỀU 29

Bụng đầy, miệng lưỡi khô ráo, đó là trong ruột có thủy khí, Kỷ, Tiêu, Lịch, Hoàng hoàn chủ về bệnh ấy. PHÒNG KỶ, TIÊU MỤC, ĐÌNH LỊCH, ĐẠI HOÀNG HOÀN PHƯƠNG Phòng kỷ, Tiêu mục, Đình lịch, Đại hoàng đều 1 lạng. Nghiền bột, luyện mật làm hoàn, uống 1 hoàn trước bữa ăn, ngày uống 3 lần, tăng dần, trong miệng có tân dịch. Khát, gia Mang tiêu nửa lạng.

ĐIỀU 30

Thoạt ói mửa, dưới Tâm bĩ, khoảng cách có thủy, choáng đầu, hoa mắt, run sợ, Tiểu bán hạ gia Phục linh thang chủ về bệnh ấy. TIỂU BÁN HẠ GIA PHỤC LINH THANG PHƯƠNG Bán hạ : 1 thăng Sinh cương : nửa cân Phục linh : 3 lạng Dùng 7 thăng nước, đun lấy 1 thăng, 5 hiệp, chia 2, uống nóng.

ĐIỀU 31

Giả linh người gầy, dưới rốn run sợ (quí), thổ ra bọt dãi mà đầu mắt choáng váng. Đó là thủy vậy. Ngũ linh tán chủ về bệnh ấy. NGŨ LINH TÁN PHƯƠNG Trạch tả : 1 lạng 5 phân Trư linh (bỏ vỏ) : 3 phân Phục linh : 3 phân Bạch truật : 3 phân Quế chi (bỏ vỏ) : 2 phân Nghiền bột, uống với nước ấm 1 muỗng, ngày 3 lần, uống nhiều nước ấm, hạn ra, lành. “Ngoại đài” PHỤC LINH ẨM : trị trọng Tâm, hung có đình ẩm, túc thủy, tự thổ ra nước rồi, Tâm, Hung trống rỗng, khí đầy, không ăn được, khiến cho ăn được. Phục linh : 3 lạng Nhân sâm : 3 lạng Bạch truật : 3 lạng Chỉ thực : 2 lạng Quát bì : 2 lạng rưỡi Sanh cương : 4 lạng Dùng 6 thăng nước, đun lấy 1 thăng 8 hiệp, chia 3 lần, uống nóng, độ chừng đi bộ 8, 9 dặm, uống nữa.

ĐIỀU 32

Khái gia (người có bệnh ho mạn tính), mạch Huyền, là thủy, Thập táo thang chủ về bệnh ấy.

ĐIỀU 33

Người có Chi ẩm, khái, phiền, trong hung đau, không chết thình lình, đến 100 ngày, hoặc 1 năm, nên dùng Thập táo thang phương.

ĐIỀU 34

Ho lâu đôi năm, mạch Nhược, có thể trị. Thực, Đại, Sác là chết, Mạch Hư tất khốn khổ về đầu nặng, vì người vốn có Chi ẩm trong hung, trị theo ẩm gia.

ĐIỀU 35

Ho nghịch, ngồi dựa để thở không nằm thẳng được, Tiểu thanh long thang chủ về bệnh ấy.

ĐIỀU 36

Uống Thanh long thang rồi, nhổ khạc nhiều, miệng ráo, Thốn mạch Trầm, Xích mạch Vi, tay chân quyết nghịch, khí từ thiếu phúc xung lên hung, họng, tay chân tê, mặt hâm hấp nóng như say, nhân lại chảy xuống hạ tiêu trở lại, tiểu tiện khó, thường thường lại đầu choáng váng, dùng Phục linh, Quế chi, Ngũ vị, Cam thảo thang. QUẾ, LINH, NGŨ VỊ, CAM THẢO THANG PHƯƠNG Phục linh : 4 lạng Quế chi (bỏ vỏ) : 4 lạng Cam thảo (nướng) : 3 lạngNgũ vị tử : nửa thăng Dùng 8 thăng nước, đun lấy 3 thăng, bỏ bã, uống nóng 3 lần.

ĐIỀU 37

Xung khí xuống thấp, mà ngược lại, lại ho, hung đầy, dùng Quế, Linh, Ngũ vị, Cam thảo thang khử Quế gia Càn cương, Tế tân trị ho đầy. LINH, CAM, NGŨ VỊ, CƯƠNG, TÂN THANG PHƯƠNG Phục linh : 4 lạng Cam thảo : 3 lạng Càn cương : 3 lạng Tế tân : 3 lạng Ngũ vị tử : nửa thăng Dùng 8 thăng nước, đun lấy 3 thăng, bỏ bã, uống nóng nửa thăng, ngày uống 3 lần.

ĐIỀU 38

Thủy đi, ụa dứt, người bệnh mình sưng, gia Hạnh nhân chủ về bệnh ấy. Chứng nên cho Ma hoàng vào, người bệnh bèn tê, nên không cho vào. Nếu nghịch mà cho vào, ắt Quyết, sở dĩ như thế vì người bệnh huyết hư, Ma hoàng phát dương khí cho nên như vậy. LINH, CAM, NGŨ VỊ GIA CƯƠNG, TÂN, BÁN HẠ, HẠNH NHÂN THANG PHƯƠNG Phục linh : 4 lạng Cam thảo : 3 lạng Ngũ vị : nửa thăng Càn cương : 3 lạng Tế tân : 3 lạng Bán hạ : nửa thăng Dùng 1 đấu nước, đun lấy 3 thăng, bỏ bã, uống nóng nửa thăng, ngày uống 3 lần.

ĐIỀU 39

Nếu mặt nóng như say, đó là Vỵ nóng xung lên, hun đốt mặt, gia Đại hoàng để lợi đi. LINH, CAM, NGŨ VỊ, GIA CƯƠNG, TÂN, BÁN, HẠNH, ĐẠI HOÀNG THANG PHƯƠNG Phục linh : 4 lạng Cam thảo : 3 lạng Ngũ vị : nửa thăng Càn cương : 3 lạng Tế tân : 3 lạng Bán hạ : nửa thăng Hạnh nhân : nửa thăng Đại hoàng : 3 lạng Dùng 1 đấu nước, đun lấy 3 thăng, bỏ bã, uống nóng nửa thăng, ngày uống 3 lần.

ĐIỀU40

Trước khát sau ói là thủy dừng dưới Tâm, đó là thuộc ẩm gia, Tiểu Bán hạ gia Phục Linh thang chủ về bệnh ấy.

Từ khóa » đàm ẩm