Thông Tin đối Ngoại Qua Tem Bưu Chính

Tem bưu chính là một kênh thông tin quảng bá hình ảnh đất nước, dân tộc. Trên mỗi con tem đều thể hiện đầy đủ quốc hiệu, quốc ngữ, đơn vị tiền tệ. Chỉ có cơ quan bưu chính của quốc gia hay vùng lãnh thổ có chủ quyền mới có quyền phát hành tem. Khi chính thể thay đổi thì con tem thay đổi với quốc hiệu mới. Như trên cho thấy, tem bưu chính như là tuyên bố chủ quyền của quốc gia, dân tộc, vùng lãnh thổ.

Ở Việt Nam, khi giành được chính quyền, Bưu chính nước ta phát hành bộ tem mới thay cho con tem Đông Dương của chính quyền cũ. Thời điểm chưa kịp in nên tạm dùng tem cũ và in đè quốc hiệu Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Những năm 1960 – 1975, cpMặt trận Dân tộc giải phóng, tiếp đến Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam phát hành con tem riêng. Chính quyền ngụy Sài Gòn cũng phát hành tem Việt Nam Cộng hòa từ 1956-1975. Từ năm 1976 đến nay con tem bưu chính Việt Nam mang hàng chữ: Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Với đất nước ta, tem là phương tiện quan trọng trong việc tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Đặc biệt tem Việt Nam đã góp phần quan trọng trên mặt trận đấu tranh chính trị, ngoại giao trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, giành độc lập tự do, thống nhất nước nhà.

Tem bưu chính như là một tấm danh thiếp quốc gia trong lĩnh vực đối ngoại. Nó là sứ giả thiện chí vì hòa bình. Con tem đi đến mọi đất nước trên thế giới mà không cần hộ chiếu, thị thực. Con tem đến mọi nơi, không phân biệt lãnh thổ, khu vực, chính kiến, tôn giáo, tín ngưỡng, thể chế chính trị, chế độ xã hội, sắc tộc, màu da. Qua hình ảnh con tem, làm cho thế giới nhích lại gần nhau, hiểu biết nhau hơn.

Con tem bưu chính như vị đại sứ của mỗi quốc gia. Chủ đề trên con tem thắt chặt tình cảm thân thiết mối quan hệ quốc gia. Nhưng nó có thể làm băng giá mối quan hệ, có khi hâm nóng ngòi lửa chiến tranh. Thí dụ như sự kiện xảy ra ở Nam Mỹ. Nước Cộng hòa Đô-mi-ni-ca vẽ con tem bản đồ quốc gia, có một phần lấn qua biên giới Cộng hòa Ha-i-ti. Quốc gia Ha-i-ti cho đó là hành vi cố tình, với âm mưu lấn chiếm lãnh thổ, chủ quyền đất nước mình cho nên phản đối quyết liệt. Còn Đô-mi-ni-ca cho rằng nước láng giềng này kiếm cớ gây sự. Hai bên căng thẳng đến độ tập trung quân đội ở dọc biên giới giữa hai nước. Tưởng chừng chiến tranh sẽ nổ ra. Rất may, nước phát hành tem đó đã nhượng bộ, thu hồi con tem. Hai bên trở lại bình thường hóa quan hệ.

Các quốc gia thường giới thiệu hình ảnh, tôn vinh quốc gia mình trên tem bưu chính, xem nó phương tiện để quảng bá. Chỉ cần nhìn hình ảnh trên con tem mà thế giới biết đến quốc gia đó (chưa cần xem quốc hiệu, đơn vị tiền tệ nước phát hành được ghi trên tem). Vì khi phát hành, mỗi nước đều chọn lọc những hình ảnh, thành tựu khoa học kỹ thuật, truyền thống lịch sử, văn hóa, quốc hồn, quốc hoa, động thực vật, đặc trưng tiêu biểu nhất. Việt Nam của chúng ta cũng vậy. Tem bưu chính Việt Nam có nhiều hình ảnh danh thắng: Hạ Long, Phong Nha-Kẻ Bàng; Kiến trúc mỹ thuật: Trống đồng, Chùa Một cột, Khuê Văn các, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh; Anh hùng dân tộc: Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Quang Trung, Hồ Chí Minh…Đặc biệt hình ảnh lãnh tụ Hồ Chí Minh trên các bộ tem gắn liền với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, đoàn kết, thống nhất nước nhà. Như tem: “Bác Hồ đi chiến dịch”, “Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân”; “Bác bắt nhịp Bài ca Kết đoàn”, “Chủ tịch Hồ Chí Minh sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta”…. Các bộ sưu tập tem chuyên đề về “Chủ tịch Hồ Chí Minh – Anh hùng giải phóng dân tộc Việt nam – Danh nhân văn hóa”; “Chủ tịch Hồ Chí Minh 1946-1975”, “Cây tre”, “Cây lúa” Việt Nam, “Vịnh Hạ Long”, “Bảo vệ môi trường sinh thái”… của Việt Nam đã tham dự triển lãm tem bưu chính và đoạt giải cao tại các kỳ triển lãm quốc tế tại Hồng Kông và nhiều nước khác trên thế giới.

Anh hùng liệt sĩ Nguyễn Thị Minh Khai và Khởi nghĩa Nam kỳ

Tem bưu chính Việt Nam gắn liền với Đảng và lịch sử dân tộc. Từ hình ảnh chiến sĩ “Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh” (1946), Chiến thắng Biên giới 1950 đến Chiến thắng lịch sử Điện Biên phủ (1954). Từ hình ảnh chiến sĩ giải phóng quân, chiến thắng Ấp Bắc, Vạn Tường, Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu thân 1968 đến Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng… đều thể hiện trên tem bưu chính. Hình ảnh miền Bắc vì miền Nam ruột thịt “Mỗi người làm việc bằng hai”, cùng với các phong trào thi đua "Sóng Duyên Hải" trong công nghiệp, "Gió Đại Phong" trong nông nghiệp, "Cờ ba nhất" trong lực lượng vũ trang, "Hai tốt" trong trường học, "Thầy thuốc như mẹ hiền" trong ngành y tế, "Ba cải tiến" trong các cơ quan, "Ba đảm đang" trong giới phụ nữ, "Ba sẵn sàng" trong thanh niên. Hinh ảnh “O du kích nhỏ dương cao súng – Thằng Mỹ lênh khênh đứng cúi đầu”, cô gái kéo xác máy bay Hoa Kỳ trên bãi biển Hải Hậu... Các con tem ghi con số chẵn: 100, 200, 500 rồi 1000, 2000, 3000 máy bay Mỹ bị bắn rơi trên miền Bắc… gây xúc động, là lời cảnh cáo, tố cáo hành động leo thang chiến tranh ra miền Bắc của Mỹ. Ở miền Nam hình ảnh “Em bé đuốc sống” Lê Văn Tám, anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi, Hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu phản đối Mỹ- ngụy...đều có trong tem, làm rung động trai tim, lòng người trên thế giới. Từ con tem bưu chính Việt Nam phát hành đi tới các nước trên thế giới cùng nhiều kênh thông tin khác mà thế giới hiểu biết hơn về dân tộc Việt Nam và cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân Việt Nam. Tem bưu chính có ý nghĩa quan trọng trong đấu tranh chính trị và ngoại giao, góp phần vào việc ký kết Hội nghị Geneve và Hội nghị Pa-ri, lập lại hòa bình ở Việt Nam và Đông Dương.

Trong thời kỳ cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội, tem bưu chính tiếp tục phát huy vai trò quảng bá hình ảnh đất nước con người Việt Nam ra thế giới. Sự kiện Việt Nam gia nhập tổ chức các nước ASEAN, là thành viên của tổ chức WTO đều được thể hiện trên tem bưu chính Việt Nam.

Cho dù các phương tiện truyền thông hiện đại ngày nay đang phát triển nhanh chóng, nhưng tem Việt Nam truyền thống vẫn giữ vị trí vai trò trọng trong việc gửi phát thư tín, qua đó tiếp tục quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới.

Hàng năm Bưu Điên tỉnh Cà Mau phát hành đi các nước trên dưới 3.500 thư, tương ứng với 3.500 tem thư, qua đó quảng bá hình ảnh Việt Nam ra nước ngoài hàng ngàn lượt thông tin, hình ảnh. Đồng thời Cà Mau cũng tiếp nhận hơn 4.700 thư đến từ các nước cho nên cũng tiếp nhận hàng ngàn thông từ quốc tế vào Cà Mau.