Thuyết Phục, Ám Thị Và Thôi Miên - Tài Liệu Text - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.docx) (18 trang)

Trang chủ

Thể loại khác

Tài liệu khác

Thuyết phục, Ám thị và thôi miên

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (309.12 KB, 18 trang )

12I. ĐẶT VẤN ĐỀCả huyện hoang mang vì chiêu "thôi miên cướp của"(báo Giáo dục Việt Nam)(GDVN) - Những nạn nhân cho rằng đã bị "thôi miên" nên tự mình lấy vàng bạc đưa cho kẻ cướp, đến khi tỉnh lại thì than khóc vì bị mất tiền bạc.Thời gian gần đây trên địa bàn huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi liên tục xảy ra những vụ cướp khá bất thường. Theo đó, những nạn nhân cho rằng đã bị thôi miên nên tự mình lấy vàng bạc đưa cho kẻ cướp, đến khi tỉnh lại thì than khóc vì bị mất tiềnbạc.Theo phản ánh của bà Nguyễn Thị Nghê (1948) ở đội 19, thôn Diên Niên, xã Tịnh Hà,Sơn Tịnh (Quảng Ngãi): Cách đây vài ngày, một phụ nữ trạc 30 tuổi tự xưng là cán bộhuyện Sơn Tịnh đến tìm và chiếm đoạt của bà 6,5 chỉ vàng cùng chiếc điện thoại iPhone mà bà cũng "không hiểu vì sao".Trao đổi với PV, bà Nghê bàng hoàng cho biết: “Tôi đang ăn đám cưới thằng cháu thì có một người phụ nữ lạ mặt đến tìm, xưng là cán bộ của UBND huyện, thông báo cho tôi về việc chuẩn bị có đoàn cán bộ huyện Sơn Tịnh đến trao bằng chứng nhận người cao tuổi. Người phụ nữ này nói rất đúng tôi tên gì, ở đâu và rất biết rõ con của tôi làm viễn thông ở trên Sơn Hà nên tôi mới tin liền vội quay về nhà. Đến nhà, thấy có con gái của tôi ở nhà, nó bảo tôi đem chén đĩa xuống nhà dưới để con tôi rửa nhằm chuẩn bị cho đoàn đến".3Bà Nghê vẫn còn bàng hoàng khi kể lại sự việc. Theo bà Nghê, lúc đó không hiểu vì sao bà không còn tỉnh táo nên đã lấy sợi dây chuyền đang đeo trên cổ và đôi bông tai ra đưa cho người phụ nữ lạ mặt. “Không hiểu vì sao khi đó tôi lại đưa vàng và chìa khóa cho nó. Thường thì chìa khoái tôi cất giữ rất cẩn thận”, bà Nghê kể lại.Chị Nguyễn Thị Bích Kiều, con gái của bà Nghê cũng cho biết: Khi người phụ nữ lạ mặt đang lục đồ trong buồng, đứa con gái của tôi đi học về thấy thế cũng ngờ ngợ. Thấy con bé về, cô ta đưa chổi để con bé quét rồi nhờ con bé đi mua dùm 2 lon Coca. Con tôi bảo trong tủ nhà cháu có Coca, người phụ nữ đó lại nói không uống Coca và nhờ con bé đi mua dùm hai lon nước tăng lực. Con tôi vào tủ lấy 2 lon nước tăng lực ra thì người phụ nữ đó không uống.Con bé thấy người phụ nữ lạ đó vào buồng lục lọi tìm kiếm cái gì nên vào thử xem và bị người phụ nữ mượn cái điện thoại iPhone để ra ngoài gọi cho ai đó rồi đi luôn.Mãi đến khoảng 14 giờ bà Nghê mới tỉnh lại, phát hiện mình bị mất 6,5 chỉ vàng và đứa cháu bị mất cái điện thoại iPhone trị giá khoảng 6 triệu đồng.4“Tự nhiên lại lấy vàng đưa cho người lạ, may mà trước đó tôi gửi hết tiền cho con chứkhông là mất hết”, bà Nghê nói.Theo lời kể của những người dân ở gần nhà bà Nghê, người phụ nữ lạ mặt trên khoảng30 tuổi, đi xe tay ga màu xanh.Cách đó không lâu, tại thị trấn Sơn Tịnh cũng có một người phụ nữ lạ mặt vào nhà chịNguyễn Thị Thu Thủy cũng với thủ thuật "thôi miên" ấy đi của chị Thủy 1 cây vàng và 4 triệu đồng.Đối tượng trộm cắp không buông tha cả những người già, neo đơn như bà Ẩn.Bà Bùi Thị Ẩn, 81 tuổi ở đội 6, thôn Ngân Giang, xã Tịnh Hà, huyện Sơn Tịnh cũng là nạn nhân của chiêu cướp tài sản này.Bà Ẩn đang ở với người con trai bị tâm thần. Hàng tháng, hai mẹ con bà được Nhà nước trợ cấp 540 nghìn đồng trong đó gồm tiền người già 180 nghìn và tiền hỗ trợ người con trai bị tật nguyền 360 nghìn đồng. Cách đây hai ngày, có một thanh niên lạ mặt vào nhà tự xưng là đi tìm người làm và lấy đi của bà 500 nghìn đồng. Mãi đến khingười thanh niên đó đi thật lâu thì bà Ẩn mới biết mình bị mất tiền. 5“Lúc đó nó vào ngồi nói chuyện một lát. Nó nói sao mà bà ốm dữ vậy, nó lấy dầu xoa cho tôi và đấm bóp cho tôi rồi nó lấy tiền lúc nào tôi không hề hay biết”, bà Ẩn buồn bã chia sẻ sự việc.Theo tìm hiểu của PV, tại địa bàn huyện Sơn Tịnh trong thời gian gần đây có khoảng hơn 10 trường hợp người dân bị đối tượng lạ mặt cướp mất tiền cùng một "chiêu thức" như trên. Trước thực trạng này Công an huyện Sơn Tịnh đang phát thông báo trên đài truyền thanh để người dân cảnh giác với thủ đoạn trộm cướp bằng thuật thôi miên.Một bài báo khác với tiêu đề của báo là: Chiêu lừa của ba “nhân viên tiếp thị”Lợi dụng danh nghĩa nhân viên công ty đi tiếp thị hàng để thực hiện hành vi lừađảo chiếm đoạt tài sản là thủ đoạn đã quá cũ nhưng một số người vẫn mất cảnhgiác, nhẹ dạ cả tin, ham tiền lời nên đã mắc vào bẫy của bọn chúng. Khi chị Nguyễn Thị P, chủ một cửa hàng tạp hóa ở khu phố Nguyễn Trung Trực,phường 8, TP Tuy Hòa đang dọn hàng thì có hai thanh niên dáng vẻ lịch sự đi xeAttila bước vào cửa hàng. Một người tự giới thiệu: “Thưa chị, chúng em là nhân viên tiếp thị của Công tyWrigleys, chi nhánh tại Việt Nam. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày thành lập, công tycó một chương trình khuyến mãi đặc biệt. Khách hàng tham gia chương trình này sẽcó cơ hội trúng thưởng những phần quà hấp dẫn”. Vừa nói người thanh niên vừa đưara cho chị P xem giấy giới thiệu của công ty, trong đó ghi rõ chương trình khuyến mãicó quà tặng gồm 4 mức: 150.000, 300.000, 400.000 và 600.000 đồng. Khách hàngmua một thùng kẹo Plus, trưng bày sản phẩm trong bốn tuấn, mỗi tuần công ty sẽchấm điểm và phát phiếu ưu đãi một lần, mỗi lần 150.000 đồng. Ngược lại người bánhàng phải thế chân ban đầu với số tiền là 1.050.000 đồng/tháng. Sau khi hết hạn côngty sẽ thu hồi sản phẩm trên và hoàn lại số tiền thế chân ban đầu. Nếu khách hàng muacàng nhiều thùng kẹo thì số tiền ưu đãi càng lớn.6 Nghe người thanh niên giới thiệu, chị P nhẩm tính, nếu chỉ cần mua ba thùng kẹo đểtrưng bày sản phẩm thì mỗi tháng cũng thu thêm được 450.000 đồng. Nghĩ vậy, chịđồng ý mua ba thùng kẹo với số tiền thế chân ban đầu là 3.150.000 đồng. Chỉ chưađầy 5 phút sau, một người thanh niên khác cũng ăn mặc lịch sự chở 3 thùng kẹo Plusgiao cho chị. Sau khi nhóm thanh niên vừa đi khỏi, người em chị P đến chơi và khẳngđịnh số hàng đó trên thị trường chỉ có giá 1.080.000 đồng. Lúc này chị P mới biếtmình bị lừa, liền điện báo cho Công an TP Tuy Hòa.Chắc chắn chúng ta sẽ không khó để thấy những bài báo có nội dung tương tự nhưtrên trong những mặt báo hàng ngày. Vấn đề được đặt ra ở đây là dưới góc nhìn của Tâm lý học xã hội, một khoa học “nghiên cứu về sự ảnh hưởng” sẽ có những lý giải khoa học thế nào cho những sự việc xảy ra trong hai bài báo trên cũng như những sự vụ tương tự.Những câu hỏi liệu thôi miên có thật không? Tại sao người ta có thể thôi miên mộtcách dễ dàng để chiếm đoạt tài sản như vậy? Quá trình thôi miên diễn ra như thế nào? Thuyết phục dùng kĩ thuật gì để khiến người ta tỉnh táo làm những việc ta yêu cầu? Và thuyết phục, thôi miên và ám thị khác nhau như thế nào? Tất cả những câu hỏi đó sẽ cơ bản được chúng ta đề cập và giải đáp sơ lược trong bài luận này.7II. CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN1. Ám thị.Trong Tâm lý học xã hội, 12/2010, Th.s Nguyễn Thị Thanh Hằng, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh đã định nghĩa.Ám thị là sự tác động tâm lý đến một người hoặc tập thể nhằm mục đích làm cho người đó tự giác tiếp nhận một cách không phê phán tác động (Ví dụ: mừng, giận, thương vui…theo chỉ thị của người khác)Trong sách Tâm lý học xã hội những vấn đề lý luận, 1/1997, Trần Hiệp, Nhà xuất bản Khoa học Xã hội Hà Nội cho rằng:Ám thị là tác động tâm lý có mục tiêu nhưng vô căn cứ từ một người đến ngườikhác hoặc đến nhóm. Nói cách khác, ám thị là sự thay đổi ứng xử của cá nhân dophục tùng mệnh lệnh đến từ một uy quyền hợp pháp. Trong ám thị quá trình chuyểngiao thông tin được thực hiện dựa vào việc tiếp nhận thông tin một cách không có phêphán.Từ hai định nghĩa trên, ta có thể thấy những đặc điểm cơ bản của ám thị chính là: - Sự tác động tâm lý đến một người hoặc nhóm, tập thể- Những đối tượng tiếp nhận thông tin một cách không phê phán.Tuỳ vào xuất phát điểm nghiên cứu của các nhà khoa học mà người ta có thể chia racác loại ám thị khác nhau, với phương pháp thực tế hoá có thể chia ám thị thành hailoại là ám thị trực tiếp (mệnh lệnh) và ám thị gián tiếp, ám thị có chủ ý và ám thịkhông có chủ ý….Với góc nhìn từ quá trình giao tiếp thực tế thì theo ý nhà tâm lý học8người Nga Kovaliov A.G, ám thị có thể phân chia theo tính chất trực tiếp hoặc giántiếp, tích cực hoặc tiêu cực; trọn vẹn hoặc không trọn vẹn; kiên trì hoặc không kiên trì.Tuy nhiên với tính chất bài luận, chúng ta sẽ chia ám thị theo trạng thái của ngườichịu ám thị đó là: ám thị trong trạng thái thôi miên và ám thị trong trạng thái thức tỉnh.Việc ám thị có hiệu quả đến đâu sẽ chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bao gồm: Người ám thị: Trình độ của người ám thị sẽ là yếu tố quyết định trực tiếp đến quátrình ám thị, người ám thị thuần thục sẽ biết cách truyền tải thông điệp đến người bịám thị một cách hợp lý nhất. Họ có thể nhận biết đâu là điểm yếu để đánh vào đốitượng kia ví dụ trong một cuộc thi, với hai đối thủ A và B. A thừa biết B là người giỏihơn mình nhưng lại kém tự tin và hay mất bình tĩnh, A chỉ cần thừa cơ hội truyền đếnB một thông điệp rằng B chắc chắn sẽ thua A thôi vì A là người giỏi thật sự thì cơ hộicho A thắng vì B bị ám thị bởi thông điệp đó là rất lớn. Ngoài ra, nếu A đang có nhiềungười ca thán, đạt được những thành tích trước đó thì thông điệp ám thị gởi đi sẽ càngcó giá trị hơn vì yếu tố “uy tín” của người ám thị là một trong những vấn đề then chốtđi kèm với cách thức và chất lượng thông điệp được truyền đi.Người bị ám thị: Các nghiên cứu chỉ ra rẳng, việc ám thị liên quan đến lứa tuổi mộtcách rõ rệt, trẻ em thường dễ bị ám thị hơn so với người lớn vì nhìn chung việc ám thịcòn liên quan đến những tâm thế, thái độ sống và nhu cầu của mỗi người, từ nhữngyếu tố kèm theo ấy sẽ khiến việc ám thị dễ dàng hay khó khăn hơn. Ngoài ra, trình độ,kinh nghiệm sống, sức khoẻ thần kinh do bẩm sinh và phát triển cũng là những yếu tốảnh hưởng đến hiệu quả việc ám thị. Với những người có trải nghiệm ít, hoạt độngsinh lý thần kinh yếu (đặc biệt là đại não) sẽ dễ tiếp nhận mệnh lệnh từ nguồn khác màkhông cần suy xét nhất.Môi trường xung quanh: Ở đây có thể hiểu cả môi trường tác động đến sức khoẻ cũngnhư môi trường tâm lý của cá nhân bị ám thị tồn tại trong đó. Thực ra nếu cá nhânsống trong một môi trường khắt nghiệt so với điều kiện sức khoẻ của mình, quá nónghoặc quá lạnh…cũng ảnh hướng rất lớn đến kết quả ám thị. Mặt khác, bầu không khítâm lý của tập thể mà nhóm hoặc cá nhận chịu ám thị ở trong và chịu sự tác động trực9tiếp ấy có vai trò vô cùng to lớn trong quá trình ám thị. Ví dụ một đứa trẻ bình thườngsống trong một đại gia đình nọ, hằng ngày ba mẹ trẻ chửi trẻ ngu dốt, ông bà côngnhận trẻ ngu dốt, cả dòng tộc cho rằng trẻ ngu dốt thì sớm hay muộn trẻ bỗng thấymình…ngu dốt thật! Đó là ví dụ cho bầu không khí tập thể ảnh hưởng đến việc ám thị.Ứng dụng của Ám thị trong đời sốngÁm thị là một con dao hai lưỡi vô cùng lợi hại trong ứng dụng của tâm lý học xã hội,nó có thể tạo ra những hậu quả sâu sắc trong nhận thức của cá nhân, tập thể, hay nhómvì dụ một thành viên trong nhóm liên tục bị các thành viên khác ám thị rằng “Mày làđứa ích kỷ, mày là đứa đáng ghét, mày là đứa đáng chết”. Một lần thì không sao,nhưng dần dần, liên tục thông điệp ấy được đưa vào trong đầu của người này và dù họkhông như vậy nhưng họ nhận thức một cách mù quán ra như những gì họ được ámthị.Nói đến tích cực của ám thị thì nó được ứng dụng rất nhiều, ví như trong một lúc phânvân về sản phẩm thức uống, trong đầu ta hiện lên một hình ảnh cụ thể về đồ uống nàođó thì việc ấy chính là một thành công trong cách dùng ám thị để quảng cáo sản phẩm.Ngoài ra trong trị liệu, trong tham vấn…ám thị cũng được dùng rất hiệu quả. Ví dụ,em sẽ khỏi thôi, em sẽ khỏi bệnh, bệnh của em không trầm trọng. (Lưu ý: Ám thị phảiphù hợp với thực tế nếu không sẽ gây nên sự vỡ mộng khủng khiếp thì hậu quả lúc đórất khó có thể lường trước được)II. Thôi miên.Thôi miên là tình trạng thay đổi trạng thái ý thức của não bộ. Trạng thái thôi miên làtrạng thái nằm giữa ngủ và thức, dải tần số não của chúng ta hạ xuống từ alpha thànhtheta và beta. Mà trong trạng thái ấy người được thôi miên sẽ tuân theo tín hiệu đề racủa nhà thôi miên một cách không suy xét (nhưng có khuôn khổ). Trạng thái ấy đượcngười thường gọi là trạng thái thiền, trạng thái vô thức. 10Viện tâm thần Mỹ cho rằng thôi miên là sự tương hỗ giữa người được thôi miên dướiám thị của nhà thôi miên. Theo John Kihlstrom, "Các nhà thôi miên không phải làmviệc bởi một mình họ mà thay vào đó, nhà thôi miên làm việc như là một “huấn luyệnviên” hoặc “gia sư” kèm cặp, giúp đỡ người muốn được thôi miên bước vào trạng tháithôi miên" Thôi miên thường được mô tả như là một trạng thái đang ngủ, nhưng nó thực chất sâuhơn như một trạng thái có sự chú ý, tập trung, ám thị cao và tưởng tượng sống độngđể thay đổi trạng thái của não bộ.Thôi miên được tạo nên bởi hai nhân tố chính là trạng thái tiềm thức và sự ám thị(Heap 1996) Việc thôi miên dựa trên sự sẵn sàng của người muốn được thôi miên vàtập trung vào giọng nói của nhà thôi miên, hành động và ý nghĩa cốt lõi của nhữngthông điệp nhà thôi miên đưa đến. Tuy vẫn còn nhiều ý kiến tranh cải về tiêu chuẩnxác định liệu một ai đó có thực sự nằm trong trạng thái thôi miên hay không nhưng batiêu chuẩn dưới đây được số đông các nhà khoa học cho là hợp lý nhất:- Tập trung cao độ- Không bị phân tâm bởi các tác nhân bên ngoài- Đắm chìm trong những suy nghĩ, tưởng tượng, cảm xúc…giữa chủ thể và nhàthôi miên đưa ra.Thông thường, mọi người đều có thể bị thôi miên nhưng mức độ sâu cạn khác nhau,chỉ khoảng 1/4 số người bị thôi miên tiến vào trạng thái thôi miên sâu. Sau đây là tỷ lệngười có thể hoặc không thể bị thôi miên:- Người không thể bị thôi miên: 5%- Người có thể bị thôi miên cạn: 35%- Người có thể bị thôi miên vừa: 35%- Người có thể bị thôi miên sâu: 25%Việc thôi miên cũng liên quan đến độ tuổi cũng như kinh nghiệm sống đã trải qua. Trẻem thường dễ bị thôi miên hơn so với người lớn, những người có nhận thức kém cũngdễ dàng bị thôi miên hơn.Những điều kiện thiết yếu để có thể thôi miên:11- Nhà thôi miên phải có một uy thế nhất định đối với người được thôi miên: uythế này có thể từ sự tin quen, từ uy tín mà nhà thôi miên tạo dựng nên được từtrước đó, để từ uy thế ấy ảnh hưởng của nhà rhôi miên đến với chủ thể sẽ caohơn và tiến trình thôi miên diễn ra hiệu quả hơn.- Chất lượng tín hiệu phải phù hợp: Việc đưa ra tín hiệu của nhà thôi miên khôngđơn giản chỉ xuất phát từ suy nghĩ cá biệt xuất phát từ nhà thôi miên ấy mà nộidung tín hiệu còn phải phù hợp với cá nhân được thôi miên (nhất là giai đoạnđầu trong quá trình thôi miên). Ví dụ một người không thích ăn bánh mì, nhưngnhà thôi miên đưa ra tín hiệu rằng “hãy đến cầm bánh mì trên bàn đó và ăn đi”,nếu ở giai đoạn đầu của thôi miên thì chủ thể có thể phản kháng đại loại như“tôi không thích ăn bánh mì, có nhất thiết phải ăn không”.- Đặc điểm của nhà thôi miên: Nếu chúng ta chú ý một tí thì các nhà thôi miêncó giọng nói và ánh mắt khá khác người, không phải đó hoàn toàn là bẩm, tạohoá cho họ lợi thế bẩm sinh được sinh ra để thôi miên (là con người ai cũng cóthể thôi miên và bị thôi miên). Tất cả những yếu tố ấy là do họ luyện tập mà cóđược vì đó là những điều tác động trực tiếp đến tiến trình thôi miên của họ, nếugiọng nói, ánh mắt không có hồn, không chuyển tải được cảm xúc sẽ khiếnngười tiếp nhận thông tin gặp khó khăn. Mặt khác trang phục và phong cáchcủa nhà thôi miên ảnh hưởng không nhỏ, vì những yếu tố này có thể gây saonhãn cho người được thôi miên, khiến học mất tập trung và khó đi vào trạngthái thôi miên.- Môi trường xung quanh: có nhiều trường hợp được thôi miên tại nơi đôngngười nhưng nơi đó có những đặc thù nhất định để đưa chủ thể ấy vào trạngthái thôi miên. Điều kiện lý tưởng để thôi miên chính là sự yên tĩnh và sự tậptrung, không khó để giải thích tại sao các nhà thôi miên thường đưa ra tín hiệucó nội dung “bây giờ anh chỉ nghe thấy tôi nói” “anh chỉ chú ý và làm theo lờinói của tôi”, điều ấy để gạn lọc đi những tác động từ môi trường bên ngoài vìphản xạ bẩm sinh của con người là khi có một tác nhân lạ tác động vào thì họsẽ tìm hiểu đó là gì, có ảnh hưởng thến nào đối với mình.Ứng dụng của thôi miên:- Điều trị các bệnh đau mãn tính như viêm khớp dạng thấp.12- Điều trị và giảm đau trong khi sinh.- Giảm các triệu chứng của bệnh mất trí nhớ.- Thôi miên có thể hữu ích cho các triệu chứng nhất định của ADHD.- Giảm buồn nôn cho bệnh nhân ung thư đang hóa trị. - Kiểm soát đau trong các thủ tục nha khoa.- Loại bỏ hoặc giảm tình trạng da bao gồm cả mụn và bệnh vẩy nến.III. Thuyết phục.Thuyết phục là quá trình mà ở đó những thông điệp đưa ra dẫn đến việc thay đổi niềmtin, thái độ hoặc là hành vi. (Social Psychology_10th, Myer)Thuyết phục là sự tác động tâm lý nhằm mục đích đạt được sự thuận tình của đốitượng, tạo niềm tin cho họ và làm một việc mà chúng ta mong muốn hay nói cáchkhác, thuyết phục là sự nỗ lực có chủ tâm nhằm ảnh hưởng đến thái độ và hành vi củangười khác (Tâm lý học xã hội, Nguyễn Thị Thanh Hằng, 2010, NXB Đại học QuốcGia TP HCM)Các nhà tâm lý xã hội chia ra rất nhiều loại thuyết phục khác nhau nhưng nội dung bàiluận này chúng ta sẽ phân loại thuyết phục thành hai dạng là thuyết phục khi đốitượng có nhu cầu, có mục đích liên quan đến vấn đề được thuyết phục và dạng còn lạilà thuyết phục khi chủ thể được thuyết phục không có nhu cầu với vấn đề được thuyếtphục. Với hai dạng được phân chia chúng ta sẽ đề cập đến tới đây những cách thứcthuyết phục khác nhau để đạt được hiệu quả.Với vấn đề thuyết phục chúng ta cần chú ý đến các yếu tố chính:1. Người thuyết phục: Uy tín, hiểu biết và các yếu tố gây ấn tượng ban đầu củangười thuyết phục ảnh hưởng rất lớn đến kết quả. Khi tác động đến một đốitượng có nhu cầu đến vấn đề được thuyết phục thì uy tín, hiểu biết hay gói gọnlại là “thương hiệu” của người thuyết phục sẽ có giá trị rất lớn. Tuy nhiên vớinhững người không có nhu cầu với vấn đề được thuyết phục thì yếu tố ấntượng ban đầu lại ảnh hưởng rất lớn, có thể là giọng nói, ngoại hình, cách trangtrí sản phẩm… Nói như vậy không có nghĩa là chúng ta chỉ chú ý đến một13trong hai hoặc “thương hiệu” cá nhân hoặc ấn tượng ban đầu, nếu hai yếu tố đóđược kết hợp hiệu quả thì hiệu quả thuyết phục sẽ được nâng cao.2. Người được thuyết phục: Dù thế nào đi chăng nữa thì đây chính là yếu tố quyếtđịnh cho quá trình thuyết phục, thành hay bại chính là yếu tố này và cũng từđây việc điều chỉnh cho hợp lý của các yếu tố “người thuyết phục” “nội dungthông điệp” “cách thức truyền tải thông điệp” là hết sức cần thiết và mang tínhchất thành – bại của mỗi quá trình thuyết phục. Yếu tố quan trọng nhất được các nhà khoa học đề cập đến chính là niềm tin tôngiáo và tín ngưỡng từ đó kèm theo những nảy sinh khác như tâm thế(sterotype), định kiến, dán nhãn… Khi nắm bắt được những yếu tố ấy, ngườithuyết phục sẽ dễ dàng đánh vào những điểm yếu mà chủ thể được thuyết phụcđang mắc phải, từ đó hiệu quả sẽ tốt hơn.Ngoài ra những yếu tố khác như tuổi tác, nhận thức, sức khoẻ và kể cả giới tínhcủa người được thuyết phục cũng ảnh hưởng rất nhiều.3. Nội dung thông điệp: Nhìn chung nội dung thông điệp cần phải rõ ràng và cụthể, tuy nhiên xét cho cùng với từng dạng người được thuyết phục sẽ có nhữngnội dung phù hợp khác nhau. Thông điệp hiệu quả là thông điệp trình bày logicvà những người được thuyết phục thấy có liên quan đến họ. Nội dung thuyếtphục chạm vào ý thức trách nhiệm cá nhân. .4. Cách thức truyền tải thông điệp: Đây được ví như chiếc cầu nối giữa ngườithuyết phục và người được thuyết phục, có thể nội dung của thông điệp là điềugì đó rõ mồn một, được xác định và chắc chắn vì đó chính là sự thật rồi. Tuynhiên cách thức truyền tải thông điệp sẽ làm “mềm hoá” những sự “khô cứng”ấy, đồng thời có thể xoay chuyển được tình thế từ một ý định không chấp thuậnđến tán thành một cách toàn tâm toàn ý.Người ta nghiên cứu và thấy rằng những thông điệp đi kèm với cảm xúc sẽ cóhiệu quả cao hơn. Ví dụ khi thông tin thuyết phục đem đến cảm giác sợ hãi sẽtác động đến thuyết phục hiệu quả nhưng khi tính ghê rợn quá nhiều thì ngườitiếp nhận sẽ phủ nhận thông điệp.Như đã nói tuỳ vào dạng người tiếp nhận mà cách truyền thông sẽ khác nhau,truyền thông qua chữ viết chỉ hiệu quả cao với người có nhu cầu với chủ đề14được thuyết phục, với những hình ảnh, thông điệp được lập đi lập lại lại quantrọng với số đông thụ động, không có nhu cầu với chủ đề. Riêng với việc truyền tải thông điệp để đánh vào niềm tin tôn giáo, các yếu tốliên quan đến văn hoá, tín ngưỡng mang hiệu quả rất cao với những chủ thể cóniềm tin cứng đơ, tuy nhiên điều đó quả thật khá nguy hiểm vì rất dễ bị lợidụng.Một yếu tố quan trọng khác mà chúng ta có thể sử dụng chính là môi trường xã hội,hay nói cách khác là bầu không khí tập thể xung quanh người ta cần thuyết phục, ví dụđiển hình nhất mà chúng ta có thể thấy trong các trường hợp của tác phẩm Bài ca sưphạm của Anton Semyonovich Makarenko, với việc dùng tác động của môi trườngtập thể xung quanh thay đổi những nhân cách chưa hoàn hảo. Điều tất yếu chúng ta cần lưu ý và rất nhiều người hiểu lầm chính là thuyết phụckhông phải dùng sức mạnh của việc tranh cải kịch liệt, bảo thủ cho lập luận, khôngcho phép chống đối để bẻ gãy ý chí của người khác mà là gợi mở, giúp họ tìm rachứng cứ có thể dẫn đến kết quả đồng tình với chúng ta.15IV. SO SÁNHVới những phân tích sơ lược trên đây về ba vấn đề ám thị, thôi miên và thuyết phục, sau đây chúng ta sẽ xem bảng so sánh nhữngđiểm giống và khác nhau của ba điều trên.Thuyết phục Ám thị Thôi miên Ghi chú thêmGiống nhau - Đều thuộc trong những hiện tượng tâm lý xã hội.- Xuất phát điểm chung là đánh vào “nhu cầu” để từ đó chinh phục được đối tượng.- Dễ bắt gặp trong cuộc sống thường ngày.- Có thể xảy ra trên cá nhân, nhóm, tập thể.- Tác động và làm thay phần nào đó nhận thức, hành vi của đối tượng.- Có những yếu tố như thông điệp, người đưa ra thông điệp, người nhận thông điệp, nội dungthông điệp, cách thức truyền tải thông điệp.+ Người đưa thông điệp: đảm bảo uy tín và ấn tượng bên ngoài của mình+ Người nhận thông điệp: tuỳ thuộc vào tuổi tác, nhận thức, tôn giáo, tín ngưỡng, văn hoáKhác nhau Thuyết phục Ám thị Thôi miên Ghi chú thêm16Đặc trưng cốt lõiSự đồng tính, chấp thuận giữabên thuyết phục và bên được thuyết phục trong trạng thái ý thức.Người được ám thị tiếp nhận thông điệp một cách không phê phán từ người ám thị trong trạng thái ý thức hoặc không ý thứcNgười được thôi miên tiếp nhận thông điệp từ người thôi miên một cách không phê phán trong trạng thái không ý thức (tiềm thức – không phải vô thức)Vì tính đặc trưng như vậy nên có nhiều điểm thôi miên liên quan đến vùng ám thị. Đồng thời, ta cần khẳng định rằng, ám thị là “con đường huy hoàng” dẫn người khác vào thôi miên.Cơ sở sinhlý thầnkinhTính lập luận logic của não bộ Dựa vào ngưỡng tuyệt đối của não khi tiếp nhận một thông tin. Ámthị và thôi miên đánh lừa lá chắn này để đi vào não bộ mà khôngcần bị suy xét.Cách thứcthực hiệnĐưa ra lập luận để ngườiđược thuyết phục tìm ra mâuthuẫn trong chính mình vàtiến tới sự đồng thuận, hai bêncó tiếng nói chung.Liên tục đưa ra một thông điệp đểđánh vào nhận thức của người bịám thị, để dần dần họ chấp nhậnnó như là một sự thật mà khôngcần suy xét.(Thường đi qua con đường củaám thị) Thông điệp truyền đivới tốc độ chậm, đều, cường độtrung bình hoặc yếu để đưatrạng thái não từ hưng phấn ->ức chế.17Tác độngcủa nhómTác động của nhóm đối với cá nhân thuộc về nhóm đó là rất lớn,nhóm ảnh hưởng đến kết quả thuyết phục, ám thị lên cá nhân đó(có thể vô tình, có thể cố ý)Hiệu quả tác động của nhómlên chủ thể ít hơn, thôi miênchủ yếu là tương tác song songgiữa chủ thể ấy và nhà thôimiên.Phân loại(rất đa dạng vì tùy theo hướngtiếp cận)Thuyết phục với đối tượng cónhu cầu hoặc không có nhucầu với chủ đềÁm thị trong trạng thái thôi miên,trong trạng thái thức tỉnhThôi miên trực tiếp và thôimiên gián tiếpỨng dụngthực tếThương lượng trực tiếp (dễthấy nhất), quảng cáo, truyềnthông.Quảng cáo, truyền thông, tranhcử, giáo dục, điều chỉnh tâm thếcủa một cá nhân, trong khám chữabệnh…(thường thấy hằng ngàynhất là trong quản cáo, PR)Ứng dụng nhiều trong tâm lý trịliệu. Ngoài ra còn ở tâm lý tộiphạm và một số lĩnh vực khácTính chủđộng củađối tượngchịu ảnhhưởngHoàn toàn chủ động trongviệc suy xét, cân nhắc để giữhay thay đổi quan điểm củamìnhThường là bị động Trong một số trường hợp cầnchủ động vì cần có sự hợp táccả hai bên người thôi miên vàngười được thôi miên.18Kết quả tácđộng Thay đổi nhận thức và hànhviThay đổi hành vi và làm mù quánnhận thứcThay đổi hành vi chưa chắc đãthay đổi được nhận thứcVị Thế người chịu tác độngThông thường là ngang hàng Đa dạng, nhừng thường là chịu áplực từ vị thế của mình trong nhómNgang hàng nhưng hợp tácsong song với người thôi miên

Tài liệu liên quan

Học thuyết tuần hoàn và chu chuyển tư bản và sự vận dụng nó vào nền kinh tế thị trường thời kỳ quá độ ở nước ta
- 24
- 1
- 0
TìNH HìNH THựC THI CHíNH SáCH MIễN THủY LợI PHí ở VĩNH PHúC: NHữNG MặT TíCH CựC Và HạN CHế
- 11
- 825
- 6
ảo thuật và thôi miên
- 2
- 421
- 2
Tài liệu Thủ tục cho ý kiến chấp thuận đối với các trường hợp thi công trong phạm vi hành lang bảo vệ luồng đường thuỷ nội địa địa phương, đường thuỷ nội địa chuyên dùng nối với đường thuỷ nội địa địa phương, và thời gian thi công không quá 07 ngày. doc
- 4
- 597
- 0
Tài liệu Luận văn: Học thuyết tuần hoàn và chu chuyển tư bản và sự vận dụng nó vào nền kinh tế thị trường thời kỳ quá độ ở nước ta pptx
- 26
- 624
- 0
đáp án đề thi lý thuyết-lắp đặt điện và điều khiển trong công nghiệp-mã đề thi ktlđđ&đktcn - th (1 (15)
- 3
- 718
- 6
đáp án đề thi lý thuyết-lắp đặt điện và điều khiển trong công nghiệp-mã đề thi ktlđđ&đktcn - th (1 (16)
- 4
- 914
- 6
đáp án đề thi lý thuyết-lắp đặt điện và điều khiển trong công nghiệp-mã đề thi ktlđđ&đktcn - th (1 (17)
- 4
- 575
- 1
đáp án đề thi lý thuyết-lắp đặt điện và điều khiển trong công nghiệp-mã đề thi ktlđđ&đktcn - th (1 (18)
- 3
- 561
- 0
đáp án đề thi lý thuyết-lắp đặt điện và điều khiển trong công nghiệp-mã đề thi ktlđđ&đktcn - th (1 (19)
- 3
- 642
- 4