Tiếng Miến Điện - Wikipedia

Tiếng Miến Điện
Tiếng Myanmar
မြန်မာစာ (tiếng Miến viết)မြန်မာစာစကား (tiếng Miến nói)
Phát âm	[mjəmàzà] [mjəmàzəɡá]
Sử dụng tại	Myanmar, Bangladesh (Chittagong Hill Tracts)
Tổng số người nói	33,2 triệuNgôn ngữ thứ hai: 10 triệu (không có ngày tháng chính xác)[1]
Dân tộc	Người Miến
Phân loại	Hán-Tạng Nhánh Lô Lô-Miến Nhánh Miến Tiếng Miến Điện
Ngôn ngữ tiền thân	Tiếng Miến Cổ Tiếng Miến Trung đại Tiếng Miến Điện
Hệ chữ viết	Chữ Miến ĐiệnChữ nổi Braille Miến
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại	Myanmar  ASEAN  Bangladesh
Ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại	Bangladesh được nói ở Rangamati, Bandarban, Khagrachari, Cox's Bazar & Patuakhali
Quy định bởi	Ủy ban ngôn ngữ Myanmar
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1	my
bur (B)mya (T)
ISO 639-3	tùy trường hợp:int – Inthatvn – các phương ngữ Tavoyantco – các phưong ngữ Taungyorki – tiếng Rakhine ("Rakhine")rmz – Marma ("မရမာ")
Glottolog	nucl1310[2]
Linguasphere	77-AAA-a
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Một phần của loạt bài về
Văn hóa Myanmar
Lịch sử
Dân tộc
Ngôn ngữ Tiếng Myanmar Tiếng Môn
Ẩm thực
Tôn giáo
Truyền thông Điện ảnh
Thể thao Naban Thaing Chinlone Lethwei Banshay Bando
Di sảnDanh sách di sản thế giới tại Đông Nam Á
Biểu tượng Quốc kỳ Quốc ca
x t s

Tiếng Miến Điện, tiếng Miến hay tiếng Myanmar (မြန်မာဘာသာ, MLCTS: myanma bhasa, IPA: [mjəmàbàðà]) là ngôn ngữ chính thức của Myanmar. Dù Hiến pháp Myanmar cho rằng tên tiếng Anh chính thức của ngôn ngữ này là "Myanmar language",[3] đa phần người nói tiếng Anh gọi ngôn ngữ này là "Burmese". Tính tới năm 2007, đây là ngôn ngữ thứ nhất của 34 triệu người, chủ yếu gồm người Miến và các dân tộc liên quan, và là ngôn ngữ thứ hai của 10 triệu người, gồm các dân tộc thiểu số khác ở Myanmar.

Tiếng Miến Điện là một ngôn ngữ thanh điệu,[4] chủ yếu gồm các từ đơn âm tiết và có tính phân tích, với cấu trúc chủ–tân–động (SOV). Đây là một thành viên của nhóm ngôn ngữ Lô Lô-Miến thuộc ngữ hệ Hán-Tạng. Hệ chữ Miến, xuất phát từ hệ chữ Brāhmī, là hệ chữ viết được dùng để viết ngôn ngữ này.

Phân loại

[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Miến thuộc nhóm ngôn ngữ Miến của ngữ hệ Hán-Tạng. Tiếng Miến là ngôn ngữ phi Hán có đông người nói nhất hệ Hán-Tạng.[5] Đây là ngôn ngữ Hán-Tạng thứ năm có chữ viết riêng, sau tiếng Hán, tiếng Pyu, tiếng Tạng và tiếng Tangut.[5]

Phương ngữ

[sửa | sửa mã nguồn]

Đa số người nói tiếng Miến sống ở vùng thung lũng sông Irrawaddy dùng một số phương ngữ tương tự nhau, còn những phương ngữ khác biệt hơn hiện diện ở vùng sâu vùng xa của đất nước. Điển hình cho những ngôn ngữ "lệch chuẩn" nhất là:

• Vùng Tanintharyi: Mergui (Myeik, Beik), Tavoyan (Dawei), và Palaw
• Vùng Magway: Yaw
• Bang Shan: Intha, Taungyo và Danu

Arakan (Rakhine) ở bang Rakhine và Marma ở Bangladesh thì tuỳ theo quan điểm mà được xem là phương ngữ tiếng Miến hay ngôn ngữ riêng.

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Danh sách ngôn ngữ
• Danh sách các nước theo ngôn ngữ nói
• Fonts tiếng Myanma chuẩn Unicode.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Burmese tại Ethnologue (ấn bản 15, 2005)
2. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, biên tập (2013). "Burmese". Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
3. ^ Constitution of the Republic of the Union of Myanmar (2008), Chapter XV, Provision 450
4. ^ Chang 2003.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFChang2003 (trợ giúp)
5. ^ a b Bradley 1993, tr. 147.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFBradley1993 (trợ giúp)

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Có sẵn phiên bản Tiếng Miến Điện của Wikipedia, bách khoa toàn thư mở

x t s Ngôn ngữ tại Myanmar
Chính thức	Myanmar
Bán chính thức	Anh
Ngôn ngữ bản địa(theo bang hay vùng)	Chin Kuki Bắc Falam Siyin Tedim Thado Zo Trung Bawm Lai (Hakha Chin) Mizo Ngawn Tawr Mara Lautu Mara Senthang Zotung Zyphe Nam Daai Kaang Khumi Müün Nga La Shö Songlai Sumtu Thaiphum Welaung Khác Anu-Hkongso Long Phuri Kachin Hán-Tạng Achang Drung Hpon Jingpho Lashi Lhao Vo Lisu Nusu Rawang Zaiwa Khác Khamti Nùng Palaung Tai Laing Kayah Kayaw Karen Đỏ Kayin Karen Bwe Karen Geba Pwo Đông Tây Karen S’gaw Magway Rungtu Mon Môn Rakhine Arakan Chakma Laitu Mro-Khimi Mru Rohingya Sak Sagaing Sal Htangan Khiamniungan Konyak Makyan Ponyo Sak Tangsa khác Akyaung Ari Anal Koki Naga Makuri Para Tangkhul Shan Nam Á Blang Danau Palaung Riang Tai Loi Wa Hán-Tạng Akeu Akha Danu Karen Geko Intha Lahta Lahu Pa’o Padaung Pyen Taungyo Tai-Kadai Khün Tày Lự Shan Tai Nüa khác H'Mông Njua Tanintharyi Moken S’gaw Tavoy
Ngôn ngữ ký hiệu	Ký hiệu Myanmar

Cơ sở dữ liệu tiêu đề chuẩn
Quốc tế	GND
Quốc gia	Hoa Kỳ Pháp BnF data Nhật Bản Cộng hòa Séc Israel
Khác	Yale LUX

Bài viết liên quan đến ngôn ngữ này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s