Tiếng Séc – Wikipedia Tiếng Việt

Tiếng Czech
čeština, český jazyk
Sử dụng tại	Cộng hòa Séc và là một ngôn ngữ thiểu số ở Hoa Kỳ, Canada, Áo, Đức, Croatia, Serbia và Slovakia, Việt Nam, Nga
Khu vực	Trung Âu
Tổng số người nói	12 triệu
Hạng	70
Phân loại	Ấn-Âu Balt-Slav Slav Tây Slav Séc-Slovak Tiếng Czech
Hệ chữ viết	biến thể Séc của Bảng chữ cái Latinh Minority language:[1] Áo Croatia Slovakia Serbia
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại	Séc Châu Âu
Quy định bởi	Viện ngôn ngữ Séc
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1	cs
cze (B)ces (T)
ISO 639-3	ces

Một phần của loạt bài về
Văn hóa Séc
Lịch sử
Dân tộc
Ngôn ngữ
Thần thoại và văn hóa dân gian Văn hóa dân gian
Ẩm thực
Nghệ thuật
Văn học
Âm nhạc và nghệ thuật biểu diễn Âm nhạc
Truyền thông Điện ảnh
Di sảnDi sản thế giới tại Séc
Biểu tượng Quốc ca
x t s

Tiếng Séc (čeština) là một trong những ngôn ngữ thuộc nhánh phía Tây của các ngôn ngữ Slav - cùng với tiếng Slovak, Ba Lan, Pomeran (đã bị mai một) và Serb Lugic. Tiếng Séc được nói bởi hầu hết người Séc sống tại Cộng hòa Séc và trên toàn thế giới (tất cả trên khoảng 12 triệu người). Tiếng Séc rất gần gũi với tiếng Slovak và, với một mức độ thấp hơn, với tiếng Ba Lan. Phần lớn những người Séc và Slovak có thể hiểu được nhau không mấy khó khăn bởi hai nước đã sống cùng nhau như Tiệp Khắc từ năm 1918 cho đến Cách mạng Nhung.

Ngữ pháp

[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Séc có 7 cách và 3 thời (thời hiện tại, quá khứ và tương lai). Có số ít và số nhiều (ví dụ: zub/zuby, město/města).

Danh từ (podstatné jméno), tính từ (přídavné jméno), đại từ (zájmeno) và số (číslovka) được chia theo 7 cách (xem dưới: 7 cách).

Động từ được chia theo ngôi:

• số ít: já, ty, on, ona, ono (tôi, bạn, anh ấy, chị ấy, nó)
• số nhiều: my, vy, oni, ony, ona (chúng tôi, các bạn, chúng)

Phó từ (příslovce), giới từ (předložka), liên từ (spojka), tiểu từ (částice) và thán từ (citoslovce) không đổi đuôi.

7 cách

[sửa | sửa mã nguồn]

1.	Kdo ? Co?	nominativ
2.	(bez) Koho ? Čeho?	genitiv
3.	(ke) Komu ? (k) Čemu?	dativ
4.	(vidím) Koho ? Co?	akuzativ
5.	(oslovujeme, voláme)	vokativ
6.	O kom ? O čem?	lokál
7.	S kým ? S čím?	instrumentál

Chữ

[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Séc dùng ký tự Latinh cộng với các chữ có dấu sau:

Á

Č

Ď

É

Ě

Í

Ň

Ó

Ř

Š

Ť

Ú

Ů

Ý

Ž

á

č

ď

é

ě

í

ň

ó

ř

š

ť

ú

ů

ý

ž

Tiếng Séc cũng có một chữ ghép: ch.

Chữ ě và ů không bao giờ nằm ở đầu từ, vì chữ ě làm mềm (iotation) chữ cái đứng trước nó và chữ ů dùng để kéo dài chữ u khi đọc (đọc là [u:]). Nếu viết đầu từ, chữ ů được viết như ú (Những ngoại lệ - chữ ú cũng có thể nằm giữa từ: ví dụ - neúplný, zúčastnit se, vv. Trong những trường hợp này chữ ú thường nằm sau tiền tố - úplný x neúplný, účastnit se x zúčastnit se, vv.)

Đánh vần chữ cái Séc

A a	Á á	B b	C c	Č č	D d	Ď ď	E e	É é	Ě ě	F f
á	dlouhé á	bé	cé	čé	dé	ďé	é	dlouhé é	é s háčkem	ef
[a]	[a:]	[b]	[ʦ]	[ʧ]	[d]	[ɟ]	[ɛ]	[ɛ:]	[e,je]	[f]
G g	H h	Ch ch	I i	Í í	J j	K k	L l	M m	N n	Ň ň
gé	há	chá	í	dlouhé í	jé	ká	el	em	en	eň
[g]	[ɦ]	[x]	[i]	[i:]	[j]	[k]	[l]	[m]	[n]	[ɲ]
O o	Ó ó	P p	Q q	R r	Ř ř	S s	Š š	T t	Ť ť
ó	dlouhé ó	pé	qé	er	eř	es	eš	té	ťé
[o]	[o:]	[p]	[kv]	[r]	[ɼ,r̝]	[s]	[ʃ]	[t]	[c]
U u	Ú ú	Ů ů	V v	W w	X x	Y y	Ý ý	Z z	Ž ž
ú	dlouhé ú	ů s kroužkem	vé	dvojité vé	iks	ypsilon	dlouhé ypsilon	zet	žet
[u]	[u:]	[u:]	[v]	[v]	[ks]	[i]	[i:]	[z]	[ʒ]

Người Việt Nam nổi tiếng giỏi tiếng Séc

[sửa | sửa mã nguồn]

• Nguyễn Xuân Chuẩn (1942-2007), Tiến sĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ Công nghiệp, đồng tác giả của Từ điển Việt - Tiệp [cần dẫn nguồn].

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ European Charter for Regional or Minority Languages

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]

• SlovoDne.cz– Mỗi ngày một từ Séc được Každý den jedno české slovo komentované česky nebo anglicky.
• Biến cách– Sự biến cách của tiếng Séc

Từ điển

[sửa | sửa mã nguồn]

• Từ điển online
• Từ điển nhiều thứ tiếng
• Từ điển Tiệp-Anh

Khác

[sửa | sửa mã nguồn] Có sẵn phiên bản cs của Wikipedia, bách khoa toàn thư mở

• WordReference - a moderated forum of Slavic languages
• Trang Omniglot dành cho tiếng Séc: Bao gồm Cách phát âm và lịch sử
• Tiếng Séc
• LocalLingo.com: Cách phát âm tiếng Séc
• Tiếng Séc dành cho ngôn ngữ học Lưu trữ ngày 5 tháng 4 năm 2004 tại Wayback Machine
• Diacritics Project – All you need to design a font with correct accents Lưu trữ ngày 23 tháng 10 năm 2018 tại Wayback Machine
• Tiếng Séc trên BBC
• Viết nguyên bản bằng tiếng Séc

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện về Tiếng Séc.