Tiếng Tây Ban Nha - Wikipedia

Bài này nói về ngôn ngữ được toàn thế giới gọi là tiếng Tây Ban Nha hay tiếng Castilla. Để biết về các ngôn ngữ khác được nói ở nước Tây Ban Nha, xem Ngôn ngữ tại Tây Ban Nha

Tiếng Tây Ban Nha
Tiếng Castilla
españolcastellano
Phát âm	[espaˈɲol][kasteˈʎano][a]
Khu vực	Tây Ban Nha, Châu Mỹ Tây Ban Nha, Guinea Xích Đạo (xem bên dưới)
Tổng số người nói	586 triệu người nói tổng cộng• 489 triệu người bản ngữ• 75 triệu người nói L2 và người nói hạn chế + 22 triệu học sinh[1]
Dân tộc	Người Hispania Người Tây Ban Nha Người châu Mỹ Tây Ban Nha Người Guinea Xích Đạo
Phân loại	Ấn-Âu Gốc Ý Rôman Tây Rôman Iberia-Rôman Tây Iberia (theo một kiểu phân loại: Nhóm ngôn ngữ Castilla[2]) Tiếng Tây Ban Nha
Ngôn ngữ tiền thân	Tiếng Latinh cổ Tiếng Latinh cổ điển Tiếng Latinh thông tục Tiếng Tây Ban Nha cổ Tiếng Tây Ban Nha cận đại Tiếng Tây Ban Nha
Hệ chữ viết	Latinh (Bảng chữ cái tiếng Tây Ban Nha)Tiếng Braille Tây Ban Nha
Dạng ngôn ngữ kí hiệu	Ngôn ngữ ký hiệu Tây Ban Nha (Mexico, Tây Ban Nha và một số nơi khác)
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại	20 quốc gia  Argentina  Bolivia  Chile  Colombia  Costa Rica  Cuba  Cộng hòa Dominica  Ecuador  El Salvador  Guinea Xích Đạo  Guatemala  Honduras  Mexico  Nicaragua  Panama  Paraguay  Peru  Tây Ban Nha  Uruguay  Venezuela Lãnh thổ phụ thuộc  Puerto Rico Thiểu số đáng kể  Andorra  Belize  Gibraltar  Hoa Kỳ Tổ chức  Liên minh châu Phi Hiệp hội các quốc gia Caribê  CARICOM Tập tin:Bandera CELAC.png CELAC  Liên minh châu Âu ALADI Nghị viện Mỹ Latinh  Mercosur OSCE Bản mẫu:Country data Tổ chức các Quốc gia Châu Mỹ  Liên Hợp Quốc  Liên minh các Quốc gia Nam Mỹ Tổ chức các bang Ibero‑Mỹ
Quy định bởi	Hiệp hội các Học viện Ngôn ngữ Tây Ban Nha(Real Academia Española và 22 học viện ngôn ngữ Tây Ban Nha khác)
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1	es
ISO 639-2	spa
ISO 639-3	spa
Glottolog	stan1288[3]
Linguasphere	51-AAA-b
Ngôn ngữ chính thức.   Không chính thức, nhưng hơn 25% dân số nói.   Không chính thức, nhưng khoảng 10-20% dân số nói.   Không chính thức, nhưng khoảng 5-9% dân số nói.   Các ngôn ngữ creole từ tiếng Tây Ban Nha được nói.
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Tiếng Tây Ban Nha
Khái quát
Phát âm Lịch sử Chính tả Chữ Braille Biến thể Tên gọi của tiếng Tây Ban Nha
Ngữ pháp
Từ hạn định Danh từ Đại từ Tính từ Giới từ Động từ chia động từ động từ bất quy tắc
x t s

Một phần của loạt bài về
Văn hóa Tây Ban Nha
Lịch sử
Dân tộc
Ngôn ngữ
Ẩm thực
Tôn giáo
Văn học
Biểu tượng Quốc kỳ Quốc ca Quốc huy
x t s

Tiếng Tây Ban Nha (español), cũng được gọi là tiếng Castilla (castellanoⓘ) hay tiếng Y Pha Nho[4] theo lối nói cũ, là một ngôn ngữ thuộc nhóm Iberia-Rôman của nhóm ngôn ngữ Rôman, và là ngôn ngữ phổ biến thứ 4 trên thế giới theo một số nguồn, trong khi có nguồn khác liệt kê nó là ngôn ngữ phổ biến thứ 2 hay thứ 3. Nó là tiếng mẹ đẻ của khoảng 352 triệu người, và được dùng bởi 417 triệu người khi tính thêm các người dùng nó như ngôn ngữ thứ hai (theo ước lượng năm 1999). Có người khẳng định rằng có thể nghĩ đến tiếng Tây Ban Nha là tiếng quan trọng thứ 2 trên thế giới, sau tiếng Anh và tiếng Pháp, do càng ngày nó càng được sử dụng phổ biến ở Hoa Kỳ, do tỷ suất sinh cao ở những nước dùng tiếng Tây Ban Nha như ngôn ngữ chính thức, do sự mở mang của các kinh tế trong giới nói tiếng Tây Ban Nha, do sự ảnh hưởng của tiếng Tây Ban Nha trong thị trường âm nhạc toàn cầu, do tầm quan trọng của văn học Tây Ban Nha và do nó được sử dụng ở rất nhiều nơi trên thế giới. Tiếng Tây Ban Nha được sử dụng phần lớn ở Tây Ban Nha, Bắc Mỹ, Nam Mỹ và Guinea Xích Đạo.

Nhóm ngôn ngữ và các ngôn ngữ liên hệ

[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Tây Ban Nha có quan hệ rất gần gũi với các ngôn ngữ ở Đông Iberia như: tiếng Asturias (asturianu), tiếng Ladino (Djudeo-espanyol, sefardí), tiếng Catalunya (català) và tiếng Bồ Đào Nha (português). Tiếng Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha có ngữ pháp và từ vựng rất giống nhau; số lượng từ vựng tương tự nhau của hai ngôn ngữ này lên đến 89%.

So sánh các từ vựng

[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Latin	Tiếng Tây Ban Nha	Tiếng Bồ Đào Nha	Tiếng Catalan	Tiếng Ý	Tiếng Pháp	Tiếng Anh	Nghĩa tiếng Việt
nos	nosotros	nós	nosaltres	noi	nous	we	chúng tôi
fratrem germānum	hermano	irmão	germà	fratello	frère	brother	anh, em trai
dies Martis (cổ điển), tertia feria (Giáo hội)	miércoles	quarta-feira	dimecres	mercoledì	mercredi	Wednesday	ngày Thứ Tư (trong tuần)
cantiōnem	canción	canção	cançó	canzone	chanson	song	bài hát
magis hoặc plus	más (hoặc plus)	mais (hoặc chus)	més (hoặc pus)	più	plus	more (hoặc plus)	nhiều hơn, cộng thêm vào
manūm sinistram	mano izquierda	mão esquerda	mà esquerra	mano sinistra	main gauche	left hand	bàn tay trái
nihil hoặc nullam rem natam	nada	nada	res	niente/nulla	rien/nul	nothing	không có một cái gì

Hệ chữ viết

[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Tây Ban Nha được viết sử dụng ký tự Latin, với một chữ cái được thêm vào là "ñ" (eñe), được đọc là /ɲ/ ("nh" trong tiếng Việt) và được xem là xuất phát từ chữ "n", cho dù là được viết là một chữ "n" với một dấu ngã (~) bên trên. Những chữ ghép "ch" (che) và "ll" (elle) được xem như là những chữ cái đơn, có tên riêng và là một chữ cái trên bảng chữ cái, vì mỗi chữ đại diện cho một âm tiết khác nhau (/tʃ/ and /ʎ/) tương ứng. Tuy nhiên, chữ ghép "rr" (erre doble, chữ "r" đúp, hoặc chỉ là "erre" thay vì "ere"), cũng đại diện cho một âm đơn /r/, không được xem là một chữ đơn. Vì thế bảng chữ cái tiếng Tây Ban Nha có 28 chữ (sẽ là 29 nếu tính chữ "w", nhưng nó chỉ được sử dụng trong tên tiếng nước ngoài và từ mượn): a, b, c, ch[5], d, e, f, g, h, i, j, k, l, ll[6], m, n, ñ, o, p, q, r, s, t, u, v, (w), x, y, z.[7] ó

Từ năm 1994, hai chữ ghép trên bị tách ra thành hai chữ cái riêng biệt để sắp xếp. Những từ có chữ "ch" bây giờ được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái giữa "ce" và "ci", thay vì ở giữa "cz" như trước đây, và chữ "ll" cũng thế. Tuy nhiên, những chữ "che" (ch), và "elle" (ll) vẫn còn được sử dụng như thông tục.

Trừ những từ địa phương như ở México, việc phát âm có thể được định rõ khi đánh vần. Một từ tiếng Tây Ban Nha tiêu biểu được nhấn giọng ở âm áp chót nếu như nó tận cùng bằng một nguyên âm (không phải "y") hoặc nếu như tận cùng bằng phụ âm "n" và "s"; trong các trường hợp khác thì nhấn giọng ở âm cuối cùng. Những trường hợp ngoại lệ được biểu thị bằng một dấu sắc trên nguyên âm. Khi đó thì nguyên âm có dấu sắc sẽ được nhấn giọng.

Dấu sắc còn được sử dụng để phân biệt những từ đồng âm, nhất là khi một trong số chúng là những từ có nhấn giọng và cái còn lại thì không. So sánh "el" (mạo từ xác định giống đực số ít) với "él" (đại từ "anh ấy" hoặc "nó"); hoặc "te" ("bạn", bổ ngữ đại từ), de (giới từ "của" hoặc "từ") và "se" (đại từ phản thân) với "té" ("trà"), dé ("cho") và sé ("Tôi biết", hoặc mệnh lệnh cách của động từ "ser"), ta thấy được sự khác nhau.

Những đại từ nghi vấn (qué, cuál, dónde, quién, v.v.) cũng có dấu sắc ở những câu hỏi gián tiếp hay trực tiếp, và một số đại từ chỉ định (ése, éste, aquél, v.v.) có thể có dấu khi được sử dụng như những đại từ. Liên từ "o" ("hoặc") được thêm vào một dấu huyền khi được viết ở giữa các số với nhau để không bị lẫn với số 0 (zero): Ví dụ, "10 ò 20" phải được đọc là diez o veinte ("mười hay hai mươi") thay vì diez mil veinte ("10 020 - mười ngàn không trăm hai mươi"). Những dấu này thường được bỏ đi khi viết hoa (thói quen trước đây khi khi sử dụng máy tính vì chỉ có những chữ viết thường mới có dấu được), cho dù Học viện Hoàng gia Tây Ban Nha phản đối.

Trong trường hợp hiếm, "u" được viết với một dấu tách âm ("ü") khi nó được viết giữa chữ "g" và một nguyên âm lưỡi trước ("e" hoặc "i"), để báo hiệu là nó phải được đọc thay vì câm như thường lệ. Ví dụ, cigüeña (con cò), được đọc là /θ̟iˈɰweɲa/; nếu như nó được viết là cigueña, nó sẽ được đọc là /θ̟iˈɰeɲa/.

Những mệnh đề nghi vấn và cảm thán được bắt đầu bằng dấu chấm hỏi ngược (¿) và dấu chấm than ngược (¡).

Phân phối địa lý của tiếng Tây Ban Nha

[sửa | sửa mã nguồn]

Tiếng Tây Ban Nha là ngôn ngữ cơ bản của 20 quốc gia trên thế giới. Người ta ước tính tổng số người nói tiếng Tây Ban Nha là khoảng 470 đến 500 triệu, làm nó trở thành ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi thứ hai trên thế giới theo số lượng người bản ngữ.[9][10]

Tiếng Tây ban Nha là tiếng được sử dụng nhiều thứ ba trên thế giới (sau tiếng Trung Quốc và tiếng Anh). Thống kê ngôn ngữ sử dụng trên Internet năm 2007 tiếng Tây Ban Nha cũng là ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ ba trên Internet, sau tiếng Anh và tiếng Trung Quốc.[11]

Số người nói tiếng Tây Ban Nha theo quốc gia

[sửa | sửa mã nguồn]

Bảng sau thể hiện số lượng người nói tiếng Tây Ban Nha ở 79 quốc gia.

Quốc gia	Dân số[12]	Người sử dụng tiếng Tây Ban Nha làm tiếng bản ngữ[13]	Người nói tiếng bản ngữ hoặc sử dụng làm ngôn ngữ thứ hai rất tốt[14]	Tổng số người nói tiếng Tây Ban Nha (bao gồm những người trình độ có hạn)[14][15][16]
Mexico	124.737.789[17]	115.631.930 (92.7%)[18]	122.866.722 (98.5%)[16]
Hoa Kỳ	325.719.178[19]	41.017.620[20] (13.4%)[21]	42.926.496[22] (82%[23] của 57.4 triệu người Hispanic[24] + 2,8 triệu người không phải Hispanic[25])	58.008.778[22] (40,5 triệu người nói tiếng mẹ đẻ, 15 triệu người sử dụng như ngôn ngữ thứ hai,[26] 7,8 triệu học sinh/sinh viên[15] và khoảng 9 triệu người Hispanic không có giấy tờ không được bao gồm trong cuộc điều tra dân số[27])[28][29][30][31][32][33]
Colombia	50,000,870[34]	49,150,870 (850,000 còn lại người nói các tiếng mẹ đẻ khác)[35]	49,600,863 (99.2%)[16]
Tây Ban Nha	46,698,569[36]	43.009.382 (92,1%)[22]	46.138.186 (98.8%)[16]
Argentina	44,494,502[37][39]	42,062,795 (95.5%)[40]	43.780.542 (99.4%)[16]
Venezuela	31.828.110[41]	30.729.866 (1.098.244 nói tiếng mẹ đẻ khác)[42]	31.466.173 (98.8%)[16]
Peru	32.162.184[43]	27.048.397 (84.1%)[44][45]	28.945.966 (86.6%)[16]
Chile	18.275.530[46]	17.993.930 (281.600 người nói tiếng mẹ đẻ khác)[47]	18.147.601 (99.3%)[16]
Ecuador	16.674.000[48]	14.700.000[49]	16.113.906 (98,1%)[16]
Guatemala	16,945,000[50]	10.167.000 (60%)[51]	14.640.480 (86.4%)[16]
Cuba	11,559,000[50]	11,559,000[52]	11.489.646 (99.4%)[16]
Cộng hòa Dominicana	10.819.000[50]	9.300.000[53]	10.775.724 (99.6%)[16]
Bolivia	11.145.770[54]	6.464.547 (58%)[55]	9.797.132 (87,9%)[16]
Honduras	8.866.351[56]	8.658.501 (207.750 người nói các ngôn ngữ mẹ đẻ khác)[57]	8.777.687 (99,0%)[16]
Pháp	65.635.000[58]	477.564 (1%[59] of 47.756.439[60])	1.910.258 (4%[61] of 47,756,439[60])	6.685.901 (14%[62] of 47,756,439[60])
El Salvador	6.349.939[63]	6.330.889 (99.7%)[64]	6.349.939 (99.7%) (19.050 người chưa quá thành thạo)[16]
Brasil	206.120.000[65]	460.018 [66]	460.018 [66]	6.056.018 (460.018 người bản ngữ + 96.000 chưa quá thành thạo + 5.500.000 người có thể giao tiếp)[66]
Nicaragua	6.218.321[50][63]	6,037,990 (97.1%) (490.124 người nói các tiếng mẹ đẻ khác)[67]	6.218.321 (180.331 người chưa quá thành thạo)[63]
Ý	60.795.612[68]	255.459 [69]	1.037.248 (2%[61] của 51.862.391[60])	5.704.863 (11%[62] của 51.862.391[60])
Costa Rica	4.890.379[70]	4.806.069 (84.310 người nói tiếng mẹ đẻ khác)[71]	4.851.256 (99,2%)[16]
Paraguay	6,953,646[63]	4,721,526 (67.9%)[63][72]	6.953.646 (2.232.120 người chưa quá thành thạo)[63]
Panama	3.764.166[73]	3.263.123 (501.043 người nói tiếng mẹ đẻ khác)[74]	3.504.439 (93,1%)[16]
Uruguay	3.480.222[75]	3.330.022 (150.200 người nói tiếng mẹ đẻ khác)[76]	3.441.940 (98.9%)[16]
Puerto Rico	3.474.182[77]	3.303.947 (95.1%)[78]	3.432.492 (98,8%)[16]
Morocco	34.378.000[79]	6.586[80]	6.586	3.415.000[80][81] (10%)[82]
Vương quốc Anh	64.105.700 [83]	120.000 [84]	518.480 (1%[61] của 51.848.010[60])	3.110.880 (6%[62] của 51.848.010[60])
Philippines	101.562.305[85]	438.882[86]	3.016.773[87][88][89][90][91][92][93]
Đức	81.292.400[94]	644.091 (1%[61] của 64.409.146[60])	2.576.366 (4%[62] của 64.409.146[60])
Guinea Xích Đạo	1.622.000[95]	1.683[96]	918.000[16] (90.5%)[16][97]
Romania	21.355.849[98]	182.467 (1%[61] của 18.246.731[60])	912.337 (5%[62] của 18.246.731[60])
Bồ Đào Nha	10.636.888[99]	323.237 (4%[61] của 8.080.915[60])	808.091 (10%[62] của 8.080.915[60])
Canada	34.605.346[100]	439.000[101]	643.800 (87%[102] of 740,000[103])[22]	736.653 [15]
Hà Lan	16.665.900[104]	133.719 (1%[61] của 13.371.980[60])	668.599 (5%[62] của 13.371.980[60])
Thụy Điển	9.555.893[105]	77.912 (1%[59] của 7.791.240[60])	77.912 (1% của 7.791.240)	467.474 (6%[62] của 7.791.240[60])
Úc	21.507.717[106]	111.400[107]	111.400	447.175[108]
Bỉ	10.918.405[109]	89.395 (1%[61] của 8.939.546[60])	446.977 (5%[62] của 8.939.546[60])
Benin	10.008.749 [110]	412.515 (học sinh)[15]
Bờ Biển Ngà	21.359.000[111]	341.073 (học sinh)[15]
Ba Lan	38.092.000	324.137 (1%[61] của 32.413.735[60])	324.137 (1% của 32.413.735)
Áo	8.205.533	70.098 (1%[61] của 7.009.827[60])	280.393 (4%[62] của 7.009.827[60])
Algérie	33.769.669	223.422[80]
Belize	333.200[112]	173.597[80]	173.597[80]	195.597[80] (62.8%)[113]
Senegal	12.853.259	205.000 (học sinh)[15]
Đan Mạch	5.484.723	45.613 (1%[61] của 4.561.264[60])	182.450 (4%[62] của 4.561.264[60])
Israel	7.112.359	130.000[80]	175.231[114]
Nhật Bản	127.288.419	100.229 [115]	100.229	167.514 (60.000 học sinh)[15]
Gabon	1.545.255[116]	167.410 (học sinh)[15]
Thụy Sĩ	7.581.520	150.782 (2,24%)[117][118]	150.782	165.202 (14.420 học sinh)[119]
Ireland	4.581.269[120]	35.220 (1%[61] của 3.522.000[60])	140.880 (4%[62] của 3.522.000[60])
Phần Lan	5.244.749	133.200 (3%[62] của 4.440.004[60])
Bulgaria	7.262.675	130.750 (2%[61] của 6.537.510[60])	130.750 (2%[62] của 6.537.510[60])
Bonaire và  Curaçao	223.652	10.699[80]	10.699[80]	125.534[80]
Na Uy	5.165.800	21.187[121]	103.309[15]
Cộng hòa Séc	10.513.209[122]	90.124 (1%[62] của 9.012.443[60])
Hungary	9.957.731[123]	83.206 (1%[62] của 8.320.614[60])
Aruba	101.484[124]	6.800[80]	6.800[80]	75.402[80]
Trinidad và Tobago	1.317.714[125]	4.100[80]	4.100[80]	65.886[80] (5%)[126]
Cameroon	21.599.100[127]	63.560 (học sinh)[15]
Andorra	84.484	33.305[80]	33.305[80]	54.909[80]
Slovenia	35.194 (2%[61] của 1.759.701[60])	52.791 (3%[62] của 1.759.701[60])
New Zealand	21.645[128]	21.645	47.322 (25.677 học sinh)[15]
Slovakia	5.455.407	45.500 (1%[62] của 4.549.955[60])
Trung Quốc	1.339.724.852[129]	30.000 (học sinh)[130]
Gibraltar	29.441[131]	22.758 (77.3%[132])
Lithuania	2.972.949[133]	28.297 (1%[62] của 2.829.740[60])
Luxembourg	524.853	4.049 (1%[59] của 404.907[60])	8.098 (2%[61] của 404.907[60])	24.294 (6%[62] của 404.907[60])
Nga	143.400.000[134]	3.320[80]	3.320[80]	23.320[80]
Tây Sahara	513.000[135]	n.a.[136]	22.000[80]
Guam	19.092[137]
Virgin thuộc Mỹ	16.788[138]	16.788[80]	16.788[80]
Latvia	2.209.000[139]	13.943 (1%[62] của 1.447.866[60])
Thổ Nhĩ Kỳ	73.722.988[140]	1.134[80]	1.134[80]	13.480[80][141]
Síp	2%[62] của 660.400[60]
Ấn Độ	1.210.193.422[142]	9.750 (học sinh)[143]
Estonia	9.457 (1%[62] của 945.733[60])
Jamaica	2.711.476[144]	8.000[145]	8.000[145]	8.000[145]
Namibia	3.870[146]
Ai Cập	3.500[147]
Malta	3.354 (1%[62] của 335.476[60])
Liên minh Châu Âu (ngoại trừ tây Ban Nha)	460.624.488[148]	2.397.000 (934.984 người đã tính)[149]
Tổng	7.362.000.000 (Tổng dân số thế giới)[150]	456.136.615 [22][151] (6,2 %)[152]	493.202.839 [22] (6,7 %)	540.631.271 [22][151][153] (7,4 %)[154]

Ngữ pháp

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Ngữ pháp tiếng Tây Ban Nha

Tiếng Tây Ban Nha là một ngôn ngữ có nhiều biến tố, có hai giống cho danh từ (giống đực và giống cái) và khoảng 50 hình thái chia động từ cho một động từ, nhưng ít biến tố hơn cho danh từ, tính từ và từ hạn định.

Tiếng Tây Ban Nha có sử dụng giới từ, và thông thường (nhưng không phải luôn luôn) thì tính từ đứng sau danh từ. Cấu trúc câu là SVO (Subject Verb Object), tức là Chủ ngữ - Động từ - Bổ ngữ, cho dù những sự biến đổi thì cũng khá phổ biến. Có thể lược bỏ chủ ngữ đi khi ngữ cảnh trong câu đã rõ ràng. Động từ diễn tả hướng đi mà không cần phải có giới từ.

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên viva18
2. ^ Eberhard et al. (2020)Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFEberhard_et_al.2020 (trợ giúp)
3. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Spanish”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
4. ^ dựa vào cụm từ español của tiếng Tây Ban Nha
5. ^ “Ch”. Diccionario de la lengua española de la Real Academia Española.
6. ^ “Ll”. Diccionario de la lengua española de la Real Academia Española.
7. ^ “Abecedario”. Diccionario panhispánico de dudas (bằng tiếng Tây Ban Nha). Real Academia Española. 2005. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2008.
8. ^ “Instituto Cervantes 06-07” (PDF). Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2010.
9. ^ “Most widely spoken Languages in the World”. Nations Online. Truy cập ngày 27 tháng 8 năm 2009.
10. ^ “CIA The World Factbook United States”. Cia.gov. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2011.
11. ^ “Internet World Users by Language”. Miniwatts Marketing Group. 2008. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017.
12. ^ “UN 2015 estimate” (MS Excel PDF). Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2016.
13. ^ Ethnologue, 18th Ed.: es:Anexo:Hablantes de español según Ethnologue (edición 18).
14. ^ a b Eurobarometer (PDF), EU: Page TS2: Population older than 15 years old of each country. page T74: Speakers who speak Spanish very well. Page T46: Speakers who speak well enough in order to be able to have a conversation. es:Anexo:Hablantes de español en la U.E. según el Eurobarómetro (2012), 2012
15. ^ a b c d e f g h i j k “Cifras”, Spanish students (p. 10) (PDF) (bằng tiếng Tây Ban Nha), ES: Instituto Cervantes Students across the World.
16. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Demografía de la lengua española (PDF) (bằng tiếng Tây Ban Nha), ES, tr. 10, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 23 tháng 9 năm 2010, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017, to countries with official Spanish status.
17. ^ 2018 population estimate (bằng tiếng Tây Ban Nha), MX: CONAPO estimate, Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 2 năm 2018, truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2019
18. ^ “MX”, The World Factbook, USA: CIA, Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 1 năm 2018, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017: Spanish only 92.7%
19. ^ (1 July, 2017) Population clock, US: Census Bureau
20. ^ Spanish speakers older than 5 years old (Table, US: Census Bureau, 2017, Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2020, truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2019)
21. ^ Data Access and Dissemination Systems (DADS). “American FactFinder – Results”. census.gov. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 5 năm 2019.
22. ^ a b c d e f g Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên InstitutoCervantes
23. ^ Taylor, Paul. “(2011)”. pewhispanic.org. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
24. ^ “Census Bureau (01/July/2016)”. Census.gov. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2020. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
25. ^ Gonzalez, Ana (13 tháng 8 năm 2013). “(2011)”. pewresearch.org. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
26. ^ Ethnologue
27. ^ There are 9 million illegal Hispanics in USA, some of them aren't in the census (Pálidos de hambre (bằng tiếng Tây Ban Nha), Impre, ngày 19 tháng 4 năm 2009, Bản gốc (editorial) lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2012, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017)
28. ^ Academia Norteamericana de la Lengua Española, El castellano, Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 2 năm 2016, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017
29. ^ Ansón, José Ma, José Ma. Ansón: "Casi cincuenta millones" hablan español en EE. UU., El Castellano, Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 2 năm 2016, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017
30. ^ “La amenaza al idioma español - Voces de Univision”. Univision.com. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 10 năm 2011. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
31. ^ Rodríguez Barilari, Elbio, Congresos de la lengua (bằng tiếng Tây Ban Nha), ES, Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 7 năm 2013, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017
32. ^ Más de 70 expertos participaran en la III Acta Internacional de la Lengua Española (bằng tiếng Tây Ban Nha), ES: ABC de Sevilla, ngày 29 tháng 3 năm 2008
33. ^ CNN en español restructures its programming, The New York Times, ngày 13 tháng 3 năm 2011 (The United States is now the second-largest Spanish-speaking country in the world, with more Spanish speakers than Spain, and exceeded only by Mexico).
34. ^ “Reloj animado” (bằng tiếng Tây Ban Nha). CO: DANE. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 1 năm 2018. Truy cập ngày 21 tháng 10 năm 2018.
35. ^ There are 850,000 speakers of American Indian languages (“CO”, Ethnologue, Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 3 năm 2014, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017)
36. ^ “Datos básicos” (bằng tiếng Tây Ban Nha). ES: INE. ngày 1 tháng 1 năm 2016. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 1 năm 2019. Truy cập ngày 2 tháng 1 năm 2017.
37. ^ “Argentinian census INDEC estimate for 2017”. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
38. ^ a b Estimaciones y proyecciones de población 2010-2040: Total del país, INDEC, 2013, Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 10 năm 2018, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017
39. ^ 40,872,286 people is the census population result for 2010[38]
40. ^ According to Ethnologue (see “Argentina”. Ethnologue), there were 40,3 million speakers Spanish as mother tongue in 2013. The Argentinian population in 2013 was projected to be 42,2 million.[38]
41. ^ “Proyecciones de Población”. ine.gov.ve. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 1 năm 2019. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017. (2017)
42. ^ “Languages”, VE, Ethnologue, There are 1,098,244 people who speak other language as their mother tongue (main languages: Chinese 400,000, Portuguese 254,000, Wayuu 199,000, Arabic 110,000)
43. ^ Quispe Fernández, Ezio (2017). “Cifras” [Numbers] (bằng tiếng Tây Ban Nha). PE: INEI. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 7 tháng 1 năm 2019.
44. ^ “Census”, The World factbook, US: CIA, 2007, Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 11 năm 2016, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017, Spanish (official) 84.1%, Quechua (official) 13%, Aymara 1.7%, Ashaninka 0.3%, other native languages (includes a large number of minor Amazonian languages) 0.7%, other 0.2%
45. ^ “PE”, Country, Ethnologue, There are 5,782,260 people who speak other language as mother tongue (main languages: Quechua (among 32 Quechua's varieties) 4,773,900, Aymara (2 varieties) 661 000, Chinese 100,000).
46. ^ “Informes” [Reports] (PDF). Proyecciones (bằng tiếng Tây Ban Nha). CL: INE. 2017. tr. 36. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2010.
47. ^ “CL”, Country, Ethnologue, There are 281,600 people who speak another language, mainly Mapudungun (250.000)
48. ^ “Estimate”, Pop. clock (SWF), EC: INEC
49. ^ Ethnologue (19 tháng 2 năm 1999). “(2011)”. Ethnologue. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
50. ^ a b c d Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên UN 2011 to 2100 estimate
51. ^ “GT”, The World factbook, CIA, Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 10 năm 2015, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017, Spanish (official) 60%, Amerindian languages 40%
52. ^ “Cuba”. Country (report). Ethnologue. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
53. ^ Ethnologue (ngày 19 tháng 2 năm 1999). “(2011)”. Ethnologue. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
54. ^ “(2017)”. INE. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2010.
55. ^ According to the 1992 Census, 58 per cent of the population speaks Spanish as its mother tongue. unicef.org Lưu trữ 2012-01-19 tại Wayback Machine
56. ^ “INE (2017 estimate)”. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2011.
57. ^ There are 207,750 people who speak another language, mainly Garifuna (98,000).: Ethnologue
58. ^ “INSEE estimate to 1/11/2012”. Insee.fr. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
59. ^ a b c Eurobarometr 2012 (page T40): Native speakers.
60. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap Eurobarometr 2012 (page TS2): Population older than 15. (age scale used for the Eurobarometer survey)
61. ^ a b c d e f g h i j k l m n o Eurobarometr 2012 (page T74): Non native people who speak Spanish very well.
62. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Eurobarometr 2012 (page T64): Non native people who speak Spanish well enough in order to be able to have a conversation.
63. ^ a b c d e f Informe 2017 (PDF), ES: Instituto Cervantes, 2017, tr. 7
64. ^ There are 14,100 people who speak other language as their mother tongue (main language, Kekchí with 12,300 speakers): Ethnologue.
65. ^ IBGE population estimation [IBGE publishes the populational estimates for municipalities in 2 011] (bằng tiếng Bồ Đào Nha), BR, 2016
66. ^ a b c Informe 2016 (PDF), ES: Instituto Cervantes, 2016, tr. 6, 16
67. ^ Có 490.124 người nói ngôn ngữ khác, hầu hết là Mískito (154.000).: Ethnologue
68. ^ “Eurostat 2015 estimation”. Istat.it. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
69. ^ Languages of Italy
70. ^ “ENEC estimation to 2016”. INEC. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2011.
71. ^ “Costa Rica”. Ethnologue.
72. ^ Theo cuộc điều tra dân số năm 1992, 50% sử dụng cả tiếng Tây Ban Nha và tiếng bản xứ Guarani, 37% chỉ nói Guarani, 7% chỉ nói tiếng Tây Ban Nha.findarticles.com. Khoảng 75% có thể nói tiếng Tây Ban Nha.pressreference.com
73. ^ Census INE estimate for 2013 Lưu trữ 2011-10-07 tại Wayback Machine (véase "Proyección de Población por municipio 2008-2020")
74. ^ Có 501.043 người nói tiếng mẹ đẻ khác: PA, Ethnologue
75. ^ “2016 INE estimation”. 2016.
76. ^ Có 150.200 người nói tiếng mẹ đẻ khác, UY, Ethnologue
77. ^ “2015 US. census Bureau” (PDF).
78. ^ 95.10% of the population speaks Spanish (US. Census Bureau)
79. ^ “World Population Prospects: The 2015 Revi sion, Key Findings and Advance Tables” (PDF). United Nations Department of Economic and Social Affairs/Population Division. tr. 15. Truy cập ngày 10 tháng 1 năm 2016.
80. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab El español en el mundo [Spanish in the world] (PDF), ES: Instituto Cervantes, 2012, tr. 6
81. ^ El español en el contexto Sociolingüístico marroquí: Evolución y perspectivas (page 39): Between 4 and 7 million people have Spanish knowledge (M. Ammadi, 2002) Lưu trữ 2013-11-06 tại Wayback Machine
82. ^ “Euromonitor, 2012” (PDF). exteriores.gob.es. tr. 32. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 25 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017.
83. ^ Census estimate “Census 2011” Kiểm tra giá trị |url= (trợ giúp). U.K. Gov. Census. 2014. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2016.
84. ^ Ngôn ngữ của Vương quốc Anh
85. ^ Medium projection, PH: National Statistics Office, 2015
86. ^ “native knowledge speakers” (bằng tiếng Tây Ban Nha). Realinstitutoelcano.org. 18 tháng 2 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
87. ^ 1,816,773 Spanish + 1,200,000 Spanish creole: Quilis, Antonio (1996), La lengua española en Filipinas (PDF), Cervantes virtual, tr. 54 and 55
88. ^ Ten Reasons (PDF), ES: Mepsyd, tr. 23, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 25 tháng 5 năm 2017, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017
89. ^ Philippines, Spanish differences, Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 12 năm 2012, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017 Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp)
90. ^ Spanish in the world 2012 (Instituto Cervantes): 3,017,265 Spanish speakers. 439,000 with native knowledge, 2,557,773 with limited knowledge (page 6), and 20,492 Spanish students (page 10).
91. ^ Nestor Diaz: More than 2 million Spanish speakers and around 3 million with Chavacano speakers (24 tháng 4 năm 2010). “FILIPINAS / Vigoroso regreso del español”. Aresprensa.com. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
92. ^ The figure of 2 900 000 Spanish speakers is in Thompson, RW, Pluricentric languages: differing norms in different nations, tr. 45
93. ^ World wide Spanish language, Sispain
94. ^ German census, DE: Destatis, ngày 31 tháng 3 năm 2015, Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 6 năm 2016, truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2017
95. ^ “Equatorial Guinea census”. Population statistics. 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 8 năm 2010. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2010.
96. ^ Spanish according to INE 2011
97. ^ 14% of the population speaks Spanish natively and other 74% as a second language: “Anuario”, CVC (PDF) (bằng tiếng Tây Ban Nha), ES: Cervantes, 2007
98. ^ “Eurostat (1/1/2012 estimate)”. Epp.eurostat.ec.europa.eu. 17 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
99. ^ Eurostat 1/1/2010
100. ^ Statcan, CA: GC
101. ^ “www12.statcan.gc.ca/census”. 2.statcan.gc.ca. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
102. ^ 87% người Hispanic nói tiếng Tây ban Nha. mequieroir.com
103. ^ Có 740000 người Hispanic ở Canada năm 2015, theo "Hispanovation: La creciente influencia hispánica en Canadá" (Social Media Week in Toronto): www.univision.com, www.abc.es.
104. ^ “Netherland Census ClockPop”. Cbs.nl. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
105. ^ 2012 censusLưu trữ 2013-11-05 tại Wayback Machine
106. ^ “2011 Census”. Censusdata.abs.gov.au. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 4 năm 2014. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
107. ^ “2071.0 - Reflecting a Nation: Stories from the 2011 Census, 2012–2013”. Abs.gov.au. Truy cập ngày 14 tháng 6 năm 2013.
108. ^ Trang 32 của "Demografía de la lengua española" Lưu trữ 2010-09-23 tại Wayback Machine
109. ^ “Eurostat estimate to 1/1/2011”. Epp.eurostat.ec.europa.eu. 2 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
110. ^ 2013 census estimate
111. ^ ins.ci Census, 2009
112. ^ statisticsbelize.org.bz (2009 mid-year) Lưu trữ 2013-12-09 tại Wayback Machine
113. ^ Trang 32 của Demografía de la lengua española Lưu trữ 2010-09-23 tại Wayback Machine (52,1% người bản ngữ + 11,7% có hiểu biết về tiếng Tây Ban Nha))
114. ^ Trang 34, 35 của "Demografía de la lengua española", page 35 Lưu trữ 2010-09-23 tại Wayback Machine.
115. ^ Peruvian immigrants in 2012
116. ^ www.state.gov. 2015 estimate
117. ^ www.bfs.admin.ch
118. ^ 111.942 người Tây Ban Nha năm (INE) + 17.113 người Peru năm 2012 ([1]) + 5706 Argentines in 2012 ([2]) + 2864 Chileans in 2012
119. ^ cvc.cervantes.es (annuary 2006-07)
120. ^ [3] Lưu trữ 2011-11-30 tại Wayback Machine
121. ^ “cvc.cervantes.es”. cvc.cervantes.es. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
122. ^ “czso.cz” (bằng tiếng Séc). czso.cz. 31 tháng 12 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
123. ^ “(2012)”. ksh.hu. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
124. ^ “Resultado 2010 - Persona”. Censo2010.aw. 6 tháng 10 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
125. ^ [4] Lưu trữ 2012-01-07 tại Wayback Machine
126. ^ http://cvc.cervantes.es/lengua/anuario/anuario_06-07/pdf/paises_41.pdf
127. ^ Evolution de la population par sexe de 1976 à 2012 en: Annuaire Statistique du Cameroun 2010. Consultado el 23-08-2012.
128. ^ “New Zealand census (2006)”. Stats.govt.nz. 13 tháng 2 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 6 năm 2010. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
129. ^ “Press Release on Major Figures of the 2010 National Population Census”. Stats.gov.cn. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
130. ^ 25,000 học sinh tiếng Tây Ban Nha ở đại học + 5.000 ở "Instituto Cervantes"cervantes.es (page 4)
131. ^ “Statistics - FAQ's”. Gibraltar.gov.gi. 12 tháng 11 năm 2012. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 1 năm 2014. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
132. ^ www.um.es (5.2. Datos descriptivos de los usos de español e inglés, Gráfico 2). 77,3% of the Gibraltar population speak Spanish with their mother more, or equal than English.
133. ^ “(2013)”. db1.stat.gov.lt. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 8 năm 2010. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
134. ^ “Демография”. Gks.ru. 27 tháng 12 năm 2011. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
135. ^ “2009 estimate” (PDF). UN. 2008. Truy cập ngày 21 tháng 4 năm 2010.
136. ^ The Spanish 1970 census claims 16.648 Spanish speakers in Western Sahara ([5]) but probably most of them were people born in Spain who left after the Moroccan annexation
137. ^ Trang 34 của Demografía de la Lengua Española Lưu trữ 2010-09-23 tại Wayback Machine
138. ^ “2010 Census”. Census.gov. Truy cập ngày 14 tháng 6 năm 2013.
139. ^ “Population - Key Indicators | Latvijas statistika”. Csb.gov.lv. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 14 tháng 6 năm 2013.
140. ^ “::Welcome to Turkish Statistical Institute(TurkStat)'s Web Pages::”. TurkStat. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
141. ^ 8.000 (Trang 37 của Demografía de la lengua española Lưu trữ 2010-09-23 tại Wayback Machine) + 4.346 học sinh tiếng Tây Ban Nha (theo Instituto Cervantes)
142. ^ “Census of India: Provisional Population Totals: India:Census 2011”. Censusindia.gov.in. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
143. ^ “cervantes.es (page 6)” (PDF). Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
144. ^ “Jamaican Population”. Statinja.gov.jm. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
145. ^ a b c Languages of Jamaica,
146. ^ El español en Namibia, 2005. Instituto Cervantes.
147. ^ “cvc.cervantes.es” (PDF). Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
148. ^ “Eurostat - Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table”. Epp.eurostat.ec.europa.eu. 17 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2014.
149. ^ Demografía de la lengua española, page 37 Lưu trữ 2010-09-23 tại Wayback Machine (2,397,000 people speak Spanish as a native language in the E.U. excluded Spain, but It is already counted population who speak Spanish as a native language in France (477,564), Italy (255,459), U.K. (120,000) Sweden (77,912) and Luxemburg (4,049)).
150. ^ “International Programs - People and Households - U.S. Census Bureau”. Census.gov. 5 tháng 1 năm 2016. Truy cập ngày 20 tháng 8 năm 2012.
151. ^ a b Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên EthnologueSp
152. ^ 426,515,910 speakers L1 in 2012 (ethnologue) of 7,097,500,000 people in the World in 2012 (UN): 6%.
153. ^ “The 30 Most Spoken Languages in the World”. KryssTal. Truy cập ngày 16 tháng 1 năm 2013.
154. ^ 517,824,310 speakers L1 and L2 in 2012 (ethnologue) of 7,097,500,000 people in the World in 2012 (UN): 7.3%.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Tiếng Tây Ban Nha. Wikibook Empecemos có một trang Bắt đầu học tiếng Tây Ban Nha Có sẵn phiên bản es của Wikipedia, bách khoa toàn thư mở

• Trang chính của RAE (tiếng Tây Ban Nha)
• Bản tóm tắt về tiếng Tây Ban Nha của Ethnologue (Anh)
• DRAE, Từ điển RAE (Tây Ban Nha ↔ Tây Ban Nha)
• Diccionarios.com (nhiều thứ tiếng)

Bài viết liên quan đến ngôn ngữ này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. x t s

Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref> với tên nhóm “lower-alpha”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="lower-alpha"/> tương ứng