Tiểu đêm Do Nguyên Nhân Nào? | BvNTP

Khi gặp phải tình trạng tiểu đêm, người bệnh sẽ phải thức giấc, ngủ gián đoạn, không ngon giấc do phải vào nhà vệ sinh nhiều lần. Tiểu đêm do nhiều nguyên nhân khác nhau, người bệnh cần nắm rõ để có cách chữa trị phù hợp.

Nguyên nhân dẫn đến tiểu đêm

Tiểu đêm do mất cân bằng dịch

Tiểu nhiều cả ngày lẫn đêm

Tình trạng tiểu đêm do nhiều nguyên nhân gây nên, trong đó có việc mất cân bằng dịch trong cơ thể khiến lượng nước tiểu lớn hơn 40ml/kg/24 giờ. Việc mất cân bằng dịch có thể do:

• Uống quá nhiều nước hoặc rượu bia

• Mắc bệnh đái tháo đường

• Tăng canxi huyết

• Suy thận mạn

Tiểu nhiều về đêm

Khi số lượng nước tiểu về đêm lớn hơn 35% tổng số lượng nước tiểu 24 giờ trong cả ngày sẽ dẫn đến tình trạng tiểu nhiều về đêm. Nguyên nhân của việc này là bởi:

• Uống nhiều nước và rượu bia vào buổi tối

• Gần giờ ngủ dùng thuốc lợi tiểu

• Tuổi tác gây biến đổi tiết hormone chống lợi niệu

• Tái phát phân bố dịch về đêm do suy tim sung huyết

• Ứ máu tĩnh mạch gây phù

Nhìn chung, việc uống quá nhiều nước khi gần đến giờ đi ngủ, đặc biệt là thức uống có chứa cồn và caffein sẽ là nguyên nhân gây nên tình trạng tiểu đêm. Do đó mỗi người cần chú ý giảm bổ sung lượng chất lỏng vào thời điểm đêm trước khi đi ngủ để cải thiện đáng kể tình trạng này. Nên cân nhắc đến gặp bác sĩ để tìm ra nguyên nhân tiểu đêm nếu tần suất đi tiểu không giảm.

Tiểu đêm do nhiều nguyên nhân khác nhau

Tiểu đêm do nguyên nhân thần kinh

Người bình thường có dung tích bàng quang sẽ chứa từ 300 – 400ml chất lỏng, cơ thể sẽ có phản xạ mắc tiểu khi nước tiểu bài tiết từ thận xuống đầy bàng quang. Trong đó, bàng quang lại được não, tủy sống, đoạn S1, S2 và hệ thần kinh ngoại biên kiểm soát nên các vấn đề liên quan đến thần kinh cũng sẽ ảnh hưởng tới chức năng bàng quang dẫn đến tình trạng tiểu đêm mất ngủ.

Tình trạng bí tiểu, tiểu không kiểm soát, tiểu nhiều lần hay tiểu đêm có thể do các rối loạn thần kinh thông thường như:

• Xơ cứng rải rác từng đám

• Hội chứng chèn ép tủy sống

• Đái tháo đường

• Parkinson

Tình trạng bí tiểu thường xuyên xảy ra đối với nữ giới trên 60 tuổi nhưng đã loại trừ nguyên nhân tắc nghẽn bàng quang thì khi chẩn đoán bí tiểu hoặc tiểu đêm, các bác sĩ sẽ nghĩ tới nguyên nhân do các bệnh thần kinh.

Nguyên nhân của hội chứng tiểu đem cũng có thể do các rối loạn giấc ngủ, điển hình là chứng ngưng thở khi ngủ đã được ghi nhận làm tăng tần suất tiểu đêm.

Vậy nên để cải thiện tình trạng hay tiểu đêm gây mất ngủ cần điều trị bệnh lý ngưng thở khi ngủ.

Tiểu đêm do rối loạn đường tiểu dưới

Cơ thể có thể ngủ suốt đêm mà không bị gián đoạn là nhờ chứ năng cô đặc nước tiểu, tuy nhiên khi tuổi càng cao thì chức năng này sẽ kém hiệu quả hơn. Cộng thêm bệnh lý phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới cao tuổi và các vấn đề tiết niệu ở phụ nữ cũng dẫn đến viêm nhiễm, khiến bàng quang yếu hơn và phải giữ nhiều nước tiểu hơn làm tăng tình trạng đi tiểu vào ban đêm.

Cụ thể các nguyên nhân sẽ là:

• Bệnh niệu đạo gây nghẽn dòng chảy từ bàng quang

• Bàng quang hoạt động quá mức

• Nhạy cảm quá mức do bệnh lý hoặc mang thai

• Nhiễm trùng đường niệu

• Viêm bàng quang mô kẽ

Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt ở nam giới

Phì đại tuyến tiền liệt hay tăng sản lành tính tuyến tiền liệt rất phổ biến ở nam giới trên 50 tuổi và được coi là nguyên nhân gây tiểu đêm hàng đầu ở người cao tuổi.

Phì đại tuyến tiền liệt là bệnh khá lành tính, không phải ung thư, 50% nam giới từ 51 – 60 tuổi bị ảnh hưởng, 90% nam giới ở độ tuổi trên 80.

Tuyến tiền liệu có vị trí bao quanh niệu đạo, khi bị phì đại sẽ gây tắc nghẽn dòng chảy, làm thành bàng quang dày lên, quá trình làm trống nước tiểu gặp khó khăn.

Can thiệp ngoại khoa lẫn nội khoa có thể điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt. Bệnh nhân sẽ nghe tư vấn và được thăm khám trực tiếp từ bác sĩ để thoát khỏi tình trạng sống chung với các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt, không còn đi tiểu đêm nhiều lần nữa.

Có thể điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt bằng can thiệp ngoại khoa lẫn điều trị nội khoa. Thăm khám và nghe tư vấn từ bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân thoát khỏi tình trạng sống chung với các triệu chứng của phì đại lành tính tuyến tiền liệt, không còn hay tiểu đêm nhiều lần.

Tiểu đêm gây ảnh hưởng nhiều tới giấc ngủ

Do tác động của một số loại thuốc

Tác động của thuốc cũng trở thành một nguyên nhân dẫn đến tiểu đêm mất ngủ, phổ biến nhất là thuốc lợi tiểu để điều trị tăng huyết áp hoặc điều trị phù ngoại biên ở bàn chân và mắt cá.

Những loại thuốc được liệt kê bao gồm:

• Furosemide (Lasix)

• Demeclocycline

• Lithium

• Methoxyflurane

• Phenytoin

• Propoxyphene

Đa phần nam giới bị đi tiểu đêm thường nghĩ đến vấn đề ở tiền liệt tuyến mà không xem xét các nguyên nhân khác.

Nhưng trên thực tế tiểu đêm mất ngủ do nhiều yếu tố kết hợp gây nên, vì vậy bệnh nhân cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để kiểm tra cẩn thận nhằm xác định nguyên nhân thông qua bệnh sử, thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng.

Tiểu đêm bao nhiêu lần là bình thường?

Tình trạng tỉnh dậy nhiều hơn 1 lần vào ban đêm để đi tiểu kéo dài trong khoảng thời gian dài được tính là tình trạng tiểu đêm. Tỷ lệ bệnh tiểu đêm tăng dần theo độ tuổi lên tới 50% ở tuổi trên 50. Vậy nên người trưởng thành hầu như không tiểu đêm và ngủ 1 mạch tới sáng. Trường hợp thức dậy đi tiểu nhiều hơn 2 lần vào ban đêm rất có thể là triệu chứng ban đầu của bệnh lý tại thận hoặc một trục trặc về chức năng sinh lý của cơ thể.

Phương pháp để khắc phục tình trạng tiểu đêm

Nếu tìm ra nguyên nhân gốc rễ và điều trị sớm thì tiểu đêm có thể khắc phục được triệt để. Do đó người bị tiểu đêm, nhất là người cao tuổi cần khám sức khỏe định kỳ thường xuyên nhằm xác định được nguyên nhân.

Có thể khắc phục được chứng tiểu đêm nhờ những phương pháp đơn giản từ lối sống và cách sinh hoạt của bản thân như:

• Hạn chế ăn những loại canh có tính lợi tiểu, không nên uống nước quá nhiều vào buổi tối, đặc biệt là bia rượu vào buổi tối

• Trước khi đi ngủ không nên hút thuốc, uống trà, cà phê

• Nên tập thể dục nhẹ nhàng, đi tiểu trước khi đi ngủ để có giấc ngủ sâu và ngon giấc

• Uống các thuốc lợi tiểu cách xa khỏi thời gian ngủ vào ban đêm

• Đối với phụ nữ đã sinh đẻ nên tập bài tập Kegel vật lý trị liệu để cải thiện khả năng kiểm soát bàng quang.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP

youtube.com/bvntp