Tìm Hiểu Ngành Nghề: Điều Dưỡng Là Gì? Thi Khối Nào? Học Những Gì?

Cập nhật ngày 22/11/2025 bởi Giang Chu

Ngành Điều dưỡng những năm gần đây ngày được nhắc tới nhiều hơn khi nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân tăng mạnh, dân số già hóa, bệnh viện và cơ sở ý tế luôn trong tình trạng thiếu nhân lực.

Nếu như bác sĩ tập trung vào chẩn đoán và điều trị thì điều dưỡng viên là người đồng hành sát sao với người bệnh trong suốt quá trình nằm viện và hồi phục: từ theo dõi dấu hiệu sinh tồn, thực hiện y lệnh, hỗ trợ sinh hoạt hằng ngày đến động viên tinh thần cho bệnh nhân và gia đình.

Vì vậy, ngành Điều dưỡng không chỉ đơn thuần là chăm bệnh mà là một nghề chuyên môn cao, giữ vai trò then chốt trong hệ thống y tế.

Bài viết này TrangEdu sẽ giúp bạn hiểu rõ ngành Điều dưỡng là gì, học gì, xét tuyển ra sao, cơ hội việc làm và mức thu nhập như thế nào, cũng như những ai thực sự phù hợp để theo đuổi ngành này lâu dài.

1. Ngành Điều dưỡng là gì?

Ngành Điều dưỡng là ngành đào tạo nhân lực y tế chuyên về chăm sóc, hỗ trợ và theo dõi sức khỏe người bệnh trong suốt quá trình khám chữa bệnh và phục hồi.

Nếu bác sĩ là người chẩn đoán và ra y lệnh điều trị, thì điều dưỡng viên là người trực riếp thực hiện phần lớn các bước chăm sóc: đo huyết áp, theo dõi mạch, nhiệt độ, nhịp thở, tiêm/truyền theo y lệnh, thay băng, hỗ trợ bệnh nhân ăn uống, vệ sinh, tập vận động, đồng thời ghi chép hồ sơ, báo cáo kịp thời những thay đổi bất thường cho bác sĩ.

Ở bậc đại học, ngành Điều dưỡng không chỉ dừng lại ở kỹ năng chăm sóc cơ bản mà còn tập trung vào tư duy lâm sàng, quản lý chăm sóc, điều dưỡng chuyên khoa (nhi, sản, hồi sức, người cao tuổi…), chăm sóc sức khỏe cộng đồng và khả năng làm việc trong đội ngũ đa ngành (bác sĩ, kỹ thuật viên, dược sĩ, chuyên gia phục hồi chức năng…).

Điều dưỡng viên tốt nghiệp đại học có thể tham gia xây dựng kế hoạch chăm sóc, đào tạo điều dưỡng, làm điều dưỡng trưởng, tham gia các chương trình y tế cộng đồng hoặc làm việc trong các cơ sở y tế ở nước ngoài nếu đáp ứng yêu cầu về ngoại ngữ và chứng chỉ hành nghề.

Nói cách khác, đây là một nghề chuyên môn cao, có chuẩn đạo đức và chuẩn năng lực rõ ràng, chứ không phải công việc phụ trong bệnh viện như nhiều người vẫn lầm tưởng.

2. Tổ hợp xét tuyển, phương thức tuyển sinh ngành Điều dưỡng

Tổ hợp xét tuyển ngành Điều dưỡng

Hiện nay, đa số trường đào tạo ngành Điều dưỡng sử dụng các tổ hợp có môn Sinh học hoặc Hóa học. Một số tổ hợp phổ biến bạn thường gặp:

• B00: Toán, Hóa, Sinh (thường gặp ở các trường có khối ngành sức khỏe)
• A00: Toán, Lý, Hóa (một số trường kỹ thuật, đa ngành sử dụng)
• D07: Toán, Hóa, Tiếng Anh
• Một vài trường có thể dùng thêm các tổ hợp khác có Sinh hoặc Hóa, tùy đề án từng năm.

Thực tế, học sinh chọn Điều dưỡng chủ yếu xuất phát từ khối B00 vì đã quen với Sinh, Hóa từ THPT và có định hướng theo nhóm ngành sức khỏe (Y, Dược, Điều dưỡng, Kỹ thuật xét nghiệm,…).

Phương thức tuyển sinh ngành Điều dưỡng

Tùy từng trường, ngành Điều dưỡng có thể được tuyển sinh bằng một hoặc nhiều phương thức sau:

• Xét kết quả thi tốt nghiệp THPT
• Xét học bạ THPT
• Xét tuyển kết hợp/ ưu tiên
• Xét kết quả kỳ thi riêng như kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy

3. Chương trình đào tạo ngành Điều dưỡng

Chương trình đào tạo ngành Điều dưỡng bậc đại học kéo dài 4 năm, được xây dựng theo hướng kết hợp giữa kiến thức y khoa nền tảng và kỹ năng chăm sóc điều dưỡng.

Khác với nhiều ngành học thuần lý thuyết, Điều dưỡng có tỷ lệ thực hành và thời gian lâm sàng rất cao, giúp sinh viên sớm làm quen với môi trường bệnh viện và rèn luyện tác phong nghề nghiệp ngay trong quá trình học.

Kiến thức cơ sở ngành

Trong 1-2 năm đầu, sinh viên học các học phần khoa học cơ bản và cơ sở y khoa, bao gồm:

• Giải phẫu – Sinh lý người
• Hóa sinh – Vi sinh – Ký sinh trùng
• Dược lý và Dược lâm sàng cơ bản
• Điều dưỡng cơ bản
• Tâm lý học – Giao tiếp trong điều dưỡng
• Sức khỏe cộng đồng và Sức khỏe môi trường
• Đạo đức nghề nghiệp và pháp luật trong y tế

Giai đoạn này giúp sinh viên hiểu rõ cấu trúc cơ thể, cơ chế bệnh lý, tác dụng thuốc và các nguyên tắc chăm sóc người bệnh.

Kiến thức chuyên ngành Điều dưỡng

Từ năm 2-3, sinh viên được đào tạo chuyên sâu hơn qua các học phần:

• Điều dưỡng nội – ngoại khoa
• Điều dưỡng nhi – sản
• Điều dưỡng cấp cứu – hồi sức
• Điều dưỡng người cao tuổi
• Điều dưỡng phục hồi chức năng
• Điều dưỡng cộng đồng
• Quản lý điều dưỡng

Các môn học đều được thiết kế để sinh viên nắm vững quy trình chăm sóc, nhận biết tình trạng bệnh nhân và phối hợp hiệu quả với bác sĩ, kỹ thuật viên hoặc dược sĩ trong môi trường lâm sàng.

Thực hành kỹ năng và mô phỏng

Một phần quan trọng của chương trình là thực hành trong phòng kỹ năng hoặc mô hình mô phỏng:

• Thực hành tiêm, truyền dịch
• Thay băng, chăm sóc vết thương
• Kỹ năng đặt sonde, hút đờm, chăm sóc bệnh nhân hậu phẫu
• Kỹ thuật đo dấu hiệu sinh tồn và theo dõi diễn biến bệnh
• Tư vấn, giáo dục sức khỏe cho bệnh nhân và người nhà

Thực hành mô phỏng giúp sinh viên rèn thao tác chính xác trước khi tiếp xúc với người bệnh thực tế.

Thực tập lâm sàng tại bệnh viện

Đây là giai đoạn chiếm tỷ trọng lớn trong toàn bộ chương trình đào tạo ngành Điều dưỡng. Sinh viên sẽ thực tập tại:

• Bệnh viện đa khoa, chuyên khoa
• Trung tâm y tế quận/huyện
• Viện dưỡng lão, cơ sở chăm sóc người cao tuổi
• Cơ sở phục hồi chức năng

Khi đi lâm sàng, sinh viên làm việc theo ca, tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân dưới sự hướng dẫn của điều dưỡng trưởng và giảng viên. Đây là giai đoạn giúp sinh viên rèn luyện tác phong chuyên nghiệp, học cách xử lý tình huống thực, nâng cao kỹ năng giao tiếp và phối hợp đa ngành, đánh giá được mức độ phù hợp của bản thân với nghề.

Thực tập tốt nghiệp và khóa luận

Năm cuối, sinh viên phải hoàn thành:

• Thực tập tốt nghiệp (đóng vai trò như một điều dưỡng viên thực thụ)
• Khóa luận tốt nghiệp hoặc thi tốt nghiệp, tùy theo quy định từng trường

Một số trường còn lồng ghép các nội dung nâng cao như Nghiên cứu khoa học điều dưỡng, An toàn người bệnh, Chăm sóc dựa trên bằng chứng, Quản lý và tổ chức công tác điều dưỡng.

Kết thúc chương trình học, sinh viên đủ điều kiện nộp hồ sơ xin chứng chỉ hành nghề Điều dưỡng, một yêu cầu bắt buộc để làm việc tại các cơ sở y tế.

4. Cơ hội việc làm sau tốt nghiệp ngành Điều dưỡng

Trong nhóm ngành sức khỏe, ngành Điều dưỡng là một trong những ngành có nhu cầu nhân lực ổn định và khá cao. Hệ thống bệnh viện, phòng khám, trung tâm y tế, viện dưỡng lão, cơ sở phục hồi chức năng… đều cần đội ngũ điều dưỡng viên để duy trì hoạt động chăm sóc người bệnh hàng ngày.

Bên cạnh đó, xu hướng già hóa dân số, nhu cầu chăm sóc tại nhà và cơ hội việc làm tại nước ngoài như Nhật, Đức, một số nước châu Á, châu Âu cũng góp phần mở rộng thêm đầu ra cho sinh viên tốt nghiệp ngành này.

Tuy vậy, thực tế cũng cho thấy đây là ngành áp lực cao, cường độ làm việc lớn, làm theo ca kíp, dễ căng thẳng. Cơ hội việc làm là có, nhưng phù hợp hơn với những người thực sự sẵn sàng gắn bó với môi trường y tế và chấp nhận đặc thù nghề nghiệp.

Các vị trí việc làm của ngành Điều dưỡng

Sau khi tốt nghiệp và đáp ứng điều kiện để được cấp chứng chỉ hành nghề, cử nhân ngành Điều dưỡng có thể làm việc ở nhiều vị trí khác nhau, trong đó phổ biến là:

• Điều dưỡng viên tại bệnh viện, phòng khám đa khoa, chuyên khoa: Trực tiếp chăm sóc bệnh nhân nội trú, ngoại trú… theo dõi dấu hiệu sinh tồn, thực hiện y lệnh, hỗ trợ sinh hoạt, tư vấn chăm sóc sau điều trị…
• Điều dưỡng tại trung tâm chăm sóc người cao tuổi, viện dưỡng lão: Chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, người có bệnh mạn tính, hỗ trợ phục hồi chức năng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
• Điều dưỡng phục hồi chức năng, điều dưỡng cộng đồng: Làm việc tại cơ sở phục hồi chức năng, trạm y tế, trung tâm y tế, tham gia các chương trình chăm sóc sức khỏe cộng đồng, phòng chống bệnh tật, tư vấn giáo dục sức khỏe.
• Điều dưỡng làm việc tại cơ sở tư nhân, dịch vụ chăm sóc tại nhà: Thực hiện dịch vụ chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật, bệnh nhân cao tuổi, bệnh mạn tính… tại nhà, theo hợp đồng với gia đình hoặc tổ chức dịch vụ.
• Điều dưỡng viên almf việc ở nước ngoài: Với những bạn đáp ứng yêu cầu ngoại ngữ và chương trình chuẩn hóa, có thể tham gia các chương trình Điều dưỡng đi làm việc tại Nhật Bản, Đức… theo diện hợp tác lao động hoặc tuyển dụng trực tiếp.

Ngoài ra, một số bạn có thể phát triển theo hướng giảng dạy, quản lý, nghiên cứu nếu tiếp tục học lên cao học, tham gia giảng dạy tại trường cao đẳng, đại học hoặc làm cán bộ quản lý điều dưỡng, điều dưỡng trưởng khoa, phòng.

Mức thu nhập ngành Điều dưỡng

Mức lương ngành Điều dưỡng phụ thuộc vào loại hình cơ sở y tế (công lập/tư nhân/ FDI), vị trí công việc, khu vực làm việc và kinh nghiệm. Có thể tham khảo theo khung phổ biến như sau (mang tính ước lượng, không phải cam kết):

Mới ra trường (0-2 năm kinh nghiệm)

• Tại bệnh viện, phòng khám trong nước: Khoảng 7-10 triệu đồng/tháng, có nơi cao hơn nếu tính thêm phụ cấp trực, ca kíp.
• Tại bệnh viện tư nhân lớn, cơ sở quốc tế hoặc chuỗi phòng khám lớn: có thể dao động 9-12 triệu đồng/tháng hoặc hơn, tùy năng lực và ca làm.

Điều dưỡng có kinh nghiệm (3-5 năm)

Thu nhập thường tăng lên mức 10-15 triệu đồng/tháng hoặc cao hơn nếu đảm nhận vị trí tổ trưởng, điều dưỡng phụ trách, kiêm nghiệm đào tạo nội bộ, quản lý ca kíp.

Điều dưỡng làm việc tại nước ngoài

Mức thu nhập thường cao hơn đáng kể so với trong nước, nhưng đi kèm yêu cầu chặt chẽ về ngoại ngữ, kỹ năng nghề, quy trình, văn hóa làm việc.

Ngoài lương cứng, điều dưỡng viên thường có thêm phụ cấp trực, phụ cấp độc hại, phụ cấp trách nhiệm… tùy quy định từng đơn vị.

Cơ hội phát triển nghề nghiệp lâu dài

Ngành Điều dưỡng không phải con đường làm giàu nhanh, nhưng nếu bạn có chuyên môn vững, thái độ tốt, chịu khó học hỏi, vẫn có nhiều hướng phát triển:

• Thăng tiến nội bộ: từ điều dưỡng viên → điều dưỡng chính → tổ trưởng → điều dưỡng trưởng khoa/phòng.
• Học nâng cao: học thạc sĩ Điều dưỡng, quản lý bệnh viện, y tế công cộng… để tham gia quản lý hoặc đào tạo.
• Mở rộng phạm vi công việc: tham gia các dự án y tế cộng đồng, chương trình hợp tác quốc tế, công tác xã hội trong lĩnh vực y tế.

5. Ai nên chọn ngành Điều dưỡng?

Ngành Điều dưỡng đặc biệt phù hợp với những bạn:

• Yêu thích môi trường y tế và công việc chăm sóc người khác: cảm thấy có ý nghĩa khi giúp bệnh nhân bớt đau, hồi phục tốt hơn, hỗ trợ gia đình họ trong giai đoạn khó khăn.
• Có sức khỏe và tinh thần chịu đựng áp lực: sẵn sàng làm việc theo ca, trực đêm, khối lượng công việc nhiều, thường xuyên di chuyển, đứng, theo dõi bệnh nhân liên tục.
• Tỉ mỉ, cẩn thận, có trách nhiệm cao: chỉ một sai sót nhỏ trong tiêm truyền, dùng thuốc, theo dõi dấu hiệu sinh tồn… cũng có thể ảnh hưởng tới người bệnh, nên nghề này rất cần sự chính xác và ý thức trách nhiệm.
• Kỹ năng giao tiếp và thấu cảm tốt: thường xuyên tiếp xúc với người bệnh, người nhà trong lúc họ lo lắng, đau đớn; điều dưỡng viên cần biết lắng nghe, giải thích nhẹ nhàng, giữ bình tĩnh trong tình huống căng thẳng.

Nếu bạn thấy mình có những đặc điểm trên và không ngại các yếu tố áp lực, ca kíp, tiếp xúc bệnh nhân, ngành Điều dưỡng là lựa chọn đáng cân nhắc.

6. Danh sách các trường tuyển sinh ngành Điều dưỡng

Hiện nay, ngành Điều dưỡng được đào tạo tại khá nhiều trường đại học, cao đẳng trên cả nước. Dưới đây là một số trường đại học tiêu biểu (ưu tiên trường có uy tín, thường được nhắc trong các nguồn hướng nghiệp) để học sinh và phụ huynh tham khảo.

TT	Mã trường	Tên trường
1	QHY	Trường Đại học Y Dược – ĐHQGHN
2	YHB	Trường Đại học Y Hà Nội
3	DQK	Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội
4	YDD	Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định
5	DKY	Trường Đại học Kỹ thuật Y tế Hải Dương
6	DDD	Trường Đại học Đông Đô
7	DTL	Trường Đại học Thăng Long
8	YTB	Trường Đại học Y dược Thái Bình
9	DTY	Trường Đại học Y dược Thái Nguyên
10	DVP	Trường Đại học Trưng Vương
11	ETU	Trường Đại học Hòa Bình
12	PKA	Trường Đại học Phenikaa
13	THU	Trường Đại học Y khoa Tokyo
14	DTD	Trường Đại học Tây Đô
15	DDT	Trường Đại học Duy Tân
16	TYS	Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
17	YPB	Trường Đại học Y dược Hải Phòng
18	TDV	Trường Đại học Vinh
19	YDN	Trường Đại học Kỹ thuật Y – Dược Đà Nẵng
20	DPC	Trường Đại học Phan Châu Trinh
21	DHY	Trường Đại học Y Dược – Đại học Huế
22	EIU	Trường Đại học Quốc tế Miền Đông
23	DAD	Trường Đại học Đông Á
24	DDY	Trường Y dược – Đại học Đà Nẵng
25	YCT	Trường Đại học Y Dược Cần Thơ
26	YKV	Trường Đại học Y khoa Vinh
27	DYD	Trường Đại học Yersin Đà Lạt
28	TTN	Trường Đại học Tây Nguyên
29	BMU	Trường Đại học Y dược Buôn Ma Thuột
30	BVU	Trường Đại học Bà Rịa – Vũng Tàu
31	DDN	Trường Đại học Đại Nam
32	DDB	Trường Đại học Thành Đông
33	DDA	Trường Đại học Công nghệ Đông Á
34	TDD	Trường Đại học Thành Đô
35	THV	Trường Đại học Hùng Vương
36	TQU	Trường Đại học Tân Trào
37	YHB	Trường Đại học Y Hà Nội Phân hiệu Thanh Hóa
38	QSY	Trường Đại học Khoa học Sức khỏe – ĐHQG TPHCM
39	DCD	Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai
40	HBU	Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng
41	DCL	Trường Đại học Cửu Long
42	TTU	Trường Đại học Tân Tạo
43	YDS	Trường Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh
44	DQT	Trường Đại học Quang Trung
45	DVT	Trường Đại học Trà Vinh
46	DNC	Trường Đại học Nam Cần Thơ
47	NTT	Trường Đại học Nguyễn Tất Thành
48	DVL	Trường Đại học Văn Lang
49	GDU	Trường Đại học Gia Định
50	DKC	Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh
51	DVH	Trường Đại học Văn Hiến