Tìm Một Phép So Sánh Có Trong đoạn Văn Trên Cho Biết đó Là Kiểu So ...

So sánh là gì? Có mấy kiểu so sánh, cho ví dụ Văn 6

Các em đang đến với hướng dẫn khái niệm Văn 6 chương trình Ngữ Văn 6 làm quen với thuật ngữ khái niệm so sánh là gì, các kiểu và ví dụ về hình thức so sánh. Chỉ vài thông tin thôi bên dưới sẽ giúp các em lớp 6 sẽ hiểu hơn về hình thức diễn đạt quan trọng trong Tiếng Việt này.

Nội dung chính Show

• Tìm phép so sánh, xác định kiểu so sánh và chỉ ra tác dụng của chúng trong đoạn văn dưới đây:
• So sánh là gì? Có mấy kiểu so sánh, cho ví dụ Văn 6
• Phép so sánh là gì? Phép so sánh là gì?
• Cấu tạo phép so sánh
• Giải So sánh tiếp theo
• Video liên quan

Phép so sánh là gì? Phép so sánh là gì?

Hiểu sự vật, sự việc, hiện tượng này với các sự vật, sự việc, hiện tượng khác có nét tương đồng để tăng thêm sự lôi cuốn, gợi cảm, gợi hình cho biểu đạt.

Ví dụ: Trẻ em như búp trên cành. Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngon.

Đối với câu thơ trênphép so sánhđược sử dụng là trẻ em như búp trên cành. So sánh trẻ em non nớt và cần có sự bao bọc, chăm sóc như búp trên cành vậy.

Cấu tạo phép so sánh

Tôi sẽ lấy một ví dụ để phân tích rõ cấu tạo phép so sánh, giúp các bạn có cái nhìn trực quan nhất.

Ví dụ: Người đẹp như hoa

– Ta chia câu trên thành 2 vế, vế A là từ “ người” là sự vật được so sánh.

–Vế B là “ hoa” sự vật so sánh.

–Từ ngữ so sánh là từ “ như”.

–Từ chỉ phương diện so sánh là từ” đẹp”

Vậy một phép so sánh có cấu tạo đầy đủ gồm 4 thành phần chính gồm:

–Vế A: Nêu tên sự vật, sự việc được so sánh.

–Vế B: Nêu tên sự vật, sự việc dùng để so sánh.

–Từ ngữ chỉ phương diện so sánh.

–Từ ngữ dùng chỉ ý so sánh.

Có thể dùng dấu 2 chấm để thay thế cho từ ngữ chỉ ý so sánh.

Giải So sánh tiếp theo

I - Các kiểu so sánh

1.Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau :

Những ngôi sao thức ngoài kia

Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con

Đêm nay con ngủ giấc tròn

Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.

(Trần Quốc Minh)

2.Từ ngữ chỉ ý so sánh trong các phép so sánh trên có gì khác nhau ?

3.Tìm thêm những từ ngữ chỉ ý so sánh ngang bằng hoặc không ngang bằng.

II - Tác dụng của so sánh

1.Tìm phép so sánh trong đoạn văn dưới đây :

Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.

(Khái Hưng)

2.Trong đoạn văn đã dẫn, phép so sánh có tác dụng gì :

- Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc ?

- Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết ?

III - Luyện tập

1.Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.

a) Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Tỏa nắng xống lòng sông lấp loáng.

(Tế Hanh)

b)

Con đi trăm núi ngàn khe

Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm

Con đi đánh giặc mười năm

Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.

(Tố Hữu)

c) Anh đội viên mơ màng

Như nằm trong giấc mộng

Bóng Bác cao lồng lộng

Ấm hơn ngọn lửa hồng

(Minh Huệ)

2.Hãy nêu những câu văn có ử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác. Em thích hình ảnh so sánh nào ? Vì sao ?

3.Dựa theo bài Vượt thác, hãy viết một đoạn văn từ ba đến năm câu tả dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ ; trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.

Lời giải:

I - Các kiểu so sánh

Câu 1 :Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau :

Những ngôi sao thức ngoài kia

Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con

Đêm nay con ngủ giấc tròn

Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.

(Trần Quốc Minh)

Phép so sánh trong khổ thơ trên là :- Phép so sánh 1: những ngôi sao được so sánh với mẹ đã thức (từ so sánh: chẳng bằng).- Phép so sánh 2: mẹ so sánh với ngọn gió (từ so sánh: là).Câu 2 :Từ ngữ chỉ ý so sánh trong các phép so sánh trên có gì khác nhau ?Hai phép so sánh trên sử dụng các từ ngữ so sánh khác nhau: chẳng bằng (phép so sánh 1); là (phép so sánh 2). Vậy có thể kết luận ràng chúng khác nhau. Đây là hai kiểu so sánh: so sánh ngang bằng (là) và so sánh hơn kém (chẳng bằng).Câu 3 :Tìm thêm những từ ngữ chỉ ý so sánh ngang bằng hoặc không ngang bằng.- So sánh ngang bằng :+ Tựa như, chừng như+ Bao nhiêu... bấy nhiêu- So sánh không ngang bằng :+ Chưa được+ Chẳng là ...

Ghi nhớ :Có hai kiểu so sánh :+ So sánh ngang bằng+ So sánh không ngang bằng

II - Tác dụng của so sánh

Câu 1 :Tìm phép so sánh trong đoạn văn dưới đây :

Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại.

(Khái Hưng)

Phép so sánh trong đoạn văn là :

- Có chiếctựamũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đấtnhưcho xong chuyện ... vẩn vơ.- Có chiếc lánhưcon chim bị lảo đảo mấy vòng trên không...- Có chiếc lá nhẹ nhàng ... như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại : cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lákhông bằngmột vài giây bay lượn.- Có chiếc lánhưsợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồinhưgần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành.

Câu 2 :Trong đoạn văn đã dẫn, phép so sánh có tác dụng gì :

- Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc ?

- Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết ?

Trả lời :

Phép so sánh có tác dụng :

- Đối với sự vật, sự việc: Tạo ra những hình ảnh cụ thể, sinh động giúp người đọc (người nghe) dễ hình dung về sự vật, sự việc được miêu tả, đó là các cách rụng khác nhau của lá.- Đối với việc thể hiện tư tưởng tình cảm: tạo ra những lối nói hàm súc, giúp cho người nghe dễ nắm bắt tư tưởng, tình cảm của người viết. Cụ thể trong đoạn văn phép so sánh thể hiện quan niệm cùa tác giả về sự sống và cái chết.

Ghi nhớ :So sánh vừa có tác dụng gợi hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, sự việc được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng biểu hiện tư tưởng, tình cảm sâu sắc.

III - Luyện tập

Câu 1 :Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.

a) Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Tỏa nắng xống lòng sông lấp loáng.

(Tế Hanh)

b)

Con đi trăm núi ngàn khe

Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm

Con đi đánh giặc mười năm

Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.

(Tố Hữu)

c) Anh đội viên mơ màng

Như nằm trong giấc mộng

Bóng Bác cao lồng lộng

Ấm hơn ngọn lửa hồng

(Minh Huệ)

Trả lời :

a)“Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè”- So sánh ngang bằng: giúp cái trừu tượng (tâm hồn) hiện hữu có hình dạng, màu sắc.- Thể hiện sự gắn bó với quê hương.b)-Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.- Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.- So sánh không ngang bằng: khẳng định công lao, tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ cách mạng.c)-Như nằm trong giấc mộng : So sánh ngang bằng- Ấm hơn ngọn lửa hồng : So sánh không ngang bằng- Cụ thể hóa, nhấn mạnh được tình cảm yêu mến của anh bộ đội với Bác.

Câu 2 :Hãy nêu những câu văn có ử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác. Em thích hình ảnh so sánh nào ? Vì sao ?

- Thuyền rẽ sóng lướt bon bonnhư...- Núi caonhưđột ngột ...- ... nhanhnhưcắt.- Dượng Hương Thư như một pho tượng ...giống nhưmột hiệp sĩ...- ...khác hẳndượng Hương Thư ở nhà ...- những cây to...như nhữngcụ già...Em thích hình ảnh so sánh: Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc…giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh.Vì: Tác giả đã tưởng tượng ra một Dượng Hương Thư khỏe, đẹp và hào hùng. Ngoài ra, đã thể hiện rất tốt sức mạnh và khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người.Câu 3 :Dựa theo bài Vượt thác, hãy viết một đoạn văn từ ba đến năm câu tả dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ ; trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.Đoạn văn tham khảoCảnh Dượng Hương Thư vượt thác được coi là một trong những đoạn đặc sắc nhất mà tác giả Võ Quảng viết về hành trình người lao động chinh phục khó khăn, thử thách. Nước từ trên cao đổ xuống hung hãn như muốn nuốt con thuyền. Dượng Hương Thư bình tĩnh ghì chặt đầu sào, chuyển hướng thuyền lao nhanh về phía trước. Nhìn dượng lúc đó oai hùng hơn một dũng sĩ rừng xanh.Giải các bài tập Bài 21 SGK Ngữ văn 6 •Vượt thác •So sánh (tiếp theo) •Phương pháp tả cảnh •Viết bài tập làm văn số 5 - Văn tả cảnh (làm ở nhà)Bài trước Bài sau