TIN THẾ GIỚI 26-5: Tổng Thống Chechnya Dọa Tấn Công Ba Lan

Tổng thống Chechnya Ramzan Kadyrov (giữa) trên khán đài buổi duyệt binh Ngày chiến thắng ở thủ đô Grozny, Chechnya ngày 9-5 - Ảnh: REUTERS

* Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) cho biết ngày 26-5, một trận động đất cường độ 7,2 độ Richter đã xảy ra ở khu vực Tirapata, miền Nam Peru. Theo USGS, tâm chấn của trận động đất nằm ở độ sâu 217,83 km.

Hiện không có cảnh báo sóng thần nào được đưa ra liên quan trận động đất này cũng như chưa có thông tin về thương vong hay thiệt hại.

* "Vấn đề Ukraine đã giải quyết xong, giờ thì tôi lưu tâm đến Ba Lan", Tổng thống Chechnya Ramzan Kadyrov, lên tiếng đe dọa thông qua một đoạn phát biểu ghi hình đăng trên mạng Telegram. Đoạn phát biểu đầy đe dọa này được phóng viên Francis Scarr của đài BBC đăng tải lại ngày 25-5.

Theo đó, nhà lãnh đạo của Chechnya tuyên bố "sau Ukraine, nếu có lệnh, chỉ trong nháy mắt chúng tôi sẽ cho thấy chúng tôi có thể làm gì". Hiện vẫn chưa rõ video được quay khi nào hoặc ở đâu.

Vào ngày 13-3, hãng tin Reuters từng dẫn tuyên bố của Ramzan Kadyrov cho biết ông đã tới Ukraine và có cuộc thảo luận với các binh sĩ Chechnya tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt do Nga phát động ở một khu vực cách thủ đô Kiev chỉ chừng 7km.

* Số ca mắc bệnh đậu mùa khỉ tại các nước đã lên tới 219 người. Đây là thông báo được Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh châu Âu (ECDC) đưa ra ngày 25-5. Theo ECDC, đã có hơn 10 nước, hầu hết ở châu Âu, báo cáo có ít nhất 1 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ.

Nhân viên công ty vắc xin Bavarian Nordic tại chi nhánh gần Munich (Đức) xem hình ảnh virus đậu mùa khỉ - Ảnh: REUTERS

Đây là lần đầu tiên chuỗi lây nhiễm này được ghi nhận tại châu Âu - vốn không có nhiều mối liên quan dịch tễ đến khu vực Tây hoặc Trung Phi. Hầu hết các ca mắc là nam giới trẻ, tự nhận có quan hệ tình dục đồng giới.

Tổng số ca mắc bệnh đậu mùa khỉ trên thế giới ghi nhận đến ngày 25-5 đã cao gấp 5 lần so với con số 38 ca công bố ngày 20-5 - thời điểm bắt đầu thống kê số người mắc bệnh này. Tại Anh, nước phát hiện ca bệnh đầu tiên vào đầu tháng này, hiện có số bệnh nhân cao nhất (71 người), tiếp đến là Tây Ban Nha (51 bệnh nhân) và Bồ Đào Nha (37 bệnh nhân). Ở ngoài châu Âu, Canada ghi nhận 15 ca bệnh và Mỹ là 9 ca.

* Ngày 25-5, hãng tin TASS dẫn lời người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng Igor Konashenkov, thông báo cảng Mariupol đã được rà phá bom, mìn hoàn toàn và hoạt động bình thường trở lại.

Trước đó một ngày, Bộ Quốc phòng Nga cho biết các chuyên gia thuộc Hạm đội Biển Đen cùng các kỹ sư đã hoàn tất công việc rà phá bom, mìn. Hơn 12.000 thiết bị nổ và vũ khí đã được phát hiện và vô hiệu hóa. Các lực lượng Nga cũng thu dọn các kênh và vùng nước có tàu bị chìm cũng như các chướng ngại vật khác. Hiện cảng đang chuẩn bị vận chuyển chuyến hàng đầu tiên trong vài ngày tới.

* Cử tri Mỹ bi quan về tình hình kinh tế trước thềm cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 tới.

Trang The Hill dẫn kết quả một cuộc thăm dò công bố ngày 25-5 cho thấy đa số cử tri Mỹ cho biết tình hình tài chính của họ đang xấu đi trong bối cảnh lạm phát tăng và lo ngại nguy cơ kinh tế suy thoái.

Theo cuộc thăm dò do Trung tâm Nghiên cứu chính trị Mỹ thuộc Đại học Harvard và công ty nghiên cứu thị trường Harris (Havard CAPS/Harris) tiến hành, 56% cử tri được hỏi cho biết tình hình tài chính của họ đang trở nên tồi tệ hơn.

Đây là tỉ lệ cao nhất được ghi nhận trong một cuộc thăm dò của Havard CAPS/Harris và tăng mạnh so với 48% trong cuộc khảo sát tháng trước. Trong khi đó, chỉ 20% cử tri được hỏi cho biết tình hình tài chính của họ đang được cải thiện.

Xe tăng Leopard 2PL của Ba Lan khai hỏa ngày 24-5 trong cuộc tập trận cùng các thành viên NATO ở gần Orzysz, Ba Lan - Ảnh: REUTERS

* Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba lên tiếng trách cứ NATO "chẳng làm chút gì" để chống lại hành động quân sự của Nga ở Ukraine, trong khi lại lên tiếng khen ngợi Liên minh châu Âu (EU) đã có "những quyến định mang tính cách mạng".

Trong phát biểu trực tuyến tại Diễn đàn Kinh tế thế giới Davos (Thụy Sĩ) ngày 25-5, ông Kuleba nói: "Chúng tôi xem NATO như một liên minh, như một thể chế riêng biệt nhưng chẳng làm một điều gì".

* Ngày 25-5, Nga thông báo sẽ bắt đầu trả nợ nước ngoài bằng đồng rúp sau khi Mỹ ngừng áp dụng ngoại lệ cho phép Matxcơva thanh toán bằng tiền USD lưu giữ trong thị trường Nga.

Thông báo của Bộ Tài chính Nga nêu rõ có khả năng các khoản nợ trên sau đó sẽ được đổi lại thành đồng tiền gốc thông qua các cơ quan tài chính Nga với vai trò như đại lý thanh toán.

* Vụ bê bối tổ chức tiệc tùng tại Dinh Thủ tướng Anh trong khi đất nước áp dụng các biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt lại dấy lên sau báo cáo công bố đầy đủ ngày 25-5.

Báo cáo của nữ công chức cấp cao Sue Gray, người được đánh giá là liêm khiết, đã cho thấy có nhiều buổi tụ tập nhiều người hơn quy định hiện hành khi đó ở Dinh Thủ tướng Anh, và có những quan chức cấp thấp cho rằng điều đó là được phép do… có mặt các quan chức cấp cao.

Thủ tướng Boris Johnson đã nhanh chóng lên tiếng trước Quốc hội về việc "chịu trách nhiệm hoàn toàn" do đã để xảy ra cái gọi là "bê bối tiệc tùng", nhưng ông chỉ xin lỗi và không nói đến chuyện từ chức.

Tòa cấm quyết định cho mặc đồ bơi burkini

Đồ bơi burkini (phải) đã bị cấm ở Pháp từ năm 2016 do các lo ngại về vấn đề an ninh và an toàn vệ sinh công cộng - Ảnh: AFP

Quyết định cho phép mặc đồ bơi kín người kiểu Hồi giáo (burkini) được Hội đồng thành phố Grenoble (Pháp) thông qua cách đây một tuần đã bị tòa án hành chính ngăn chặn với lý do "vi phạm tính trung lập của dịch vụ công".

Theo quyết định từng được thông qua với tỉ lệ phiếu sít sao và dự kiến có hiệu lực từ ngày 1-6, phụ nữ người Hồi giáo ở địa phương sẽ được phép mặc burkini trong các bể bơi ở thành phố, nam giới được phép mặc quần đùi dài, còn phụ nữ cũng có thể để ngực trần tắm trong các hồ bơi.

* Tổng giám đốc Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) Achim Steiner nhận định thế giới đang cùng lúc đối mặt với nhiều cuộc khủng hoảng, từ gia tăng nợ công đến ảnh hưởng của cuộc xung đột tại Ukraine, lạm phát giá năng lượng và thực phẩm.

Theo ông, hiện có khoảng 60-70 quốc gia đang đối mặt cùng lúc với cả 3 cuộc khủng hoảng và đây cũng là nhóm đáng lo ngại nhất và cần cộng đồng quốc tế hỗ trợ nhưng hiện chưa nhận được hỗ trợ phù hợp.

* Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro lên tiếng bảo vệ lực lượng cảnh sát là "các chiến binh" sau cuộc đột kích khu ổ chuột Vila Cruzeiro tại thành phố Rio de Janeiro ngày 24-5.

Trong chiến dịch truy quét có đấu súng này và làm thiệt mạng 24 người, các lực lượng an ninh Brazil đã thu giữ số lượng lớn các loại vũ khí gồm hàng chục khẩu súng lục, 10 quả lựu đạn và ít nhất 13 súng trường.

Vila Cruzeiro là một trong những sào huyệt của Comando Vermelho - tổ chức buôn bán ma túy khét tiếng nhất ở thành phố Rio de Janeiro.

Tháng 5 năm ngoái, một cuộc đụng độ giữa cảnh sát và các đối tượng buôn bán ma túy tại khu ổ chuột Jacarezinho - một "cứ điểm" khác của Comando Vermelho tại thành phố Rio de Janeiro, đã khiến 28 người thiệt mạng.

Số vũ khí cảnh sát Brazil thu giữ từ băng đảng ma túy sau vụ đụng độ ngày 24-5 ở Vila Cruzeiro - Ảnh: REUTERS

* Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ra lệnh chấm dứt du lịch miễn thị thực đối với công dân Nga, với lý do cải thiện an ninh biên giới sau xung đột với Matxcơva. Theo Hãng tin Reuters, ông Zelensky cho biết bản thân đã gửi thư yêu cầu Thủ tướng Denys Shmyhal làm việc về việc chấm dứt du lịch miễn thị thực.

Công dân Nga trước đây được phép đến thăm nước láng giềng Ukraine mà không cần thị thực.

Dù không cung cấp thêm chi tiết, ông Zelensky cho biết ông ủng hộ bản kiến nghị của một công dân về việc chấm dứt cơ chế này.

* Viện Tài chính quốc tế (IIF) đã giảm triển vọng tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2022 xuống còn một nửa vì xung đột Nga - Ukraine, dịch COVID-19 ở Trung Quốc và chính sách tiền tệ thắt chặt của Mỹ.

Theo Reuters, IIF đã cắt giảm dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu xuống còn 2,3% từ 4,6%.

Trong số đó, Mỹ, Nhật Bản và khu vực đồng euro được dự báo tăng với tốc độ 1,9% trong năm nay. IIF kỳ vọng tăng trưởng của Trung Quốc sẽ giảm tốc xuống 3,5% từ 5,1% so với ước tính trước đó.

IIF cũng dự báo ​​dòng vốn vào các thị trường mới nổi sẽ giảm 42% so với năm ngoái.

Cùng ngày, Chủ tịch Ngân hàng Thế giới David Malpass cảnh báo "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga tại Ukraine hiện nay có thể gây ra một cuộc suy thoái toàn cầu. Xung đột tại Ukraine đang gây ra thiếu hụt lương thực, năng lượng và phân bón trên toàn thế giới.

Một cảnh sát ôm lấy đồng nghiệp của mình khi người này kể lại việc phải nhận dạng thi thể của 19 đứa trẻ trong vụ xả súng ở một trường tiểu học thuộc thành phố Uvalde, Texas, Mỹ ngày 25-5 - Ảnh: REUTERS

* Ngày 26-5, một thẩm phán liên bang Mỹ đã từ chối đơn kiện của một nhóm các nhà sản xuất, phân phối và bán lẻ súng. Theo Reuters, đơn kiện này thách thức tính hợp hiến của một điều luật ở New York cho phép tiểu bang và những người bị ảnh hưởng bởi bạo lực súng được kiện ngành công nghiệp này.

* Ngày 25-5, Phó thủ tướng Nga Alexander Novak tuyên bố cả Nga và Iran đều có trữ lượng dầu khí khổng lồ, nhưng hoạt động xuất khẩu mặt hàng này bị hạn chế do lệnh cấm vận của phương Tây.

Trả lời truyền hình Iran, Phó thủ tướng Alexander Novak cho biết: "Iran có thể trở thành một điểm trung chuyển chiến lược cho vận tải và logistics, qua đó bảo đảm lưu thông dòng chảy của hàng hóa".

Cùng ngày, Hãng thông tấn Shana cho biết Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Javad Owji cũng chia sẻ quan điểm trên.

Theo ông Owji, hai bên có tiềm năng hợp tác về năng lượng, ngân hàng, vận tải, nông nghiệp, năng lượng hạt nhân, công nghiệp, thương mại và "hai nước có kế hoạch tăng cường quan hệ thương mại trên các lĩnh vực này lên 40 tỉ USD/năm". Nga và Iran cũng đạt thỏa thuận chuyển sang sử dụng đồng nội tệ của hai nước này càng nhiều càng tốt.

Một người đàn ông bị thương được chở đến bệnh viện sau một vụ đánh bom ở thành phố Mazar-e-Sharif, miền bắc Afghanistan, ngày 25-5 - Ảnh: AP

* Ngày 25-5, Ủy ban châu Âu (EC) thông qua chương trình làm việc thường niên lần thứ hai của Quỹ Quốc phòng châu Âu (EDF) với nguồn kinh phí lên tới 924 triệu euro.

Theo thông cáo trên trang của EC, một tuần sau cuộc trao đổi chung về khoảng trống đầu tư quốc phòng, EC đã giải ngân nguồn vốn mới để đầu tư và nâng cao năng lực phòng thủ chiến lược.

Ngoài ra, EDF 2022 còn giới thiệu một loạt công cụ mới để thúc đẩy đổi mới quốc phòng, trong khuôn khổ Chương trình đổi mới quốc phòng của Liên minh châu Âu (EUDIS).

EUDIS sẽ hợp tác chặt chẽ với Trung tâm đổi mới của Cơ quan Quốc phòng châu Âu. Chương trình làm việc, bao gồm 33 chủ đề được thiết lập theo 8 đề xuất, sẽ bắt đầu vào đầu tháng 6 để khởi động một số dự án mang tính biểu tượng nhất định, từ an ninh mạng đến vũ trụ hoặc tác chiến hải quân.

* Thông báo trên Telegram, tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đã tuyên bố nhận trách nhiệm về một cuộc tấn công ở thành phố Mazar-i-Sharif, miền bắc Afghanistan.

Theo báo Washington Post, một loạt vụ nổ đã làm rung chuyển Afghanistan, bao gồm một vụ nổ bên trong một nhà thờ Hồi giáo ở thủ đô Kabul khiến ít nhất 5 tín đồ thiệt mạng.

Ngày 25-5, Taliban thông báo ngoài vụ nổ bên trong nhà thờ Hồi giáo, còn có 3 vụ đánh bom xe tải nhỏ ở thành phố Mazar-i-Sharif khiến 9 hành khách thiệt mạng.

Trong tháng lễ Ramadan linh thiêng của tín đồ Hồi giáo - kết thúc vào ngày 30-4, nhiều vụ tấn công đã xảy ra nhằm vào các cơ sở cầu nguyện và dân thường tại quốc gia Tây Nam Á này.

Quốc hội Nga thông qua dự luật bỏ giới hạn độ tuổi nhập ngũ

TTO - Quốc hội Nga thông qua dự luật bỏ giới hạn độ tuổi với công dân nhập ngũ ngày 25-5, dấu hiệu cho thấy Matxcơva có thể đang tìm cách tuyển thêm quân cho chiến dịch quân sự ở Ukraine.