Tính Chất Chung Của đất Mặn Và đất Phèn Là - Hàng Hiệu

Câu 1 trang 35 sgk Công nghệ 10

Nội dung chính Show

• Tìm hiểu thế nào là đất phèn?
• Thế nào là đất nhiễm mặn?
• Tác hại của đất phèn và đất mặn đối với sự sinh trưởng của cây trồng
• Tác hại của đất phèn đối với sự phát triển của cây trồng
• Tác hại của đất mặn đối với cây trồng
• Video liên quan

Nêu tính chất chính của đất mặn và các biện pháp cải tạo.

Lời giải:

- Tính chất của đất mặn:

    + Khả năng thấm nước của đất kém (gây ra hiện tượng dính khi thấm nước, nứt nẻ, rắn khi bị khô).

    + Áp suất thẩm thấu của dung dịch đất lớn.

    + Vi sinh vật hoạt động yếu do bị các cation natri làm giảm khả năng hoạt động.

    + Tỉ lệ sét trong đất cao (khoảng từ 50 – 60%), đất thường có tính trung tính hoặc kiềm.

- Các biện pháp cải tạo:

    + Đắp đê ngăn nước biển tràn vào, xây dựng hệ thống máng tưới để rửa mặn.

    + Bón vôi để giải phóng cation Na+ ra khỏi keo đất làm cho quá trình rửa mặn dễ dàng hơn.

    + Trồng những cây chịu mặn để làm giảm độ mặn của đất trước khi trồng những cây trồng khác.

Xem toàn bộ Soạn Công nghệ 10: Bài 10. Biện pháp cải tạo và sử dụng đất mặn, đất phèn

Chúng ta biết rằng, biển và đại dương chiếm khoảng 75% bề mặt hành tinh chúng ta, 25% mặt đất bị mặn, còn 1/3 đất canh tác được được tưới nước trên toàn thế giới tích tụ muối do kém tiêu nước.

Đang xem: đặc điểm đất mặn

1. Các kiểu đất mặn.

Đất được chia theo mức độ bị nhiễm mặn thành đất không mặn, mặn yếu và đất muối. Đất không mặn chứa lượng muối hoà tan ít hơn 0,35%, mặn yếu từ 0,3-0,6%, mặn mạnh 0,6-1% và đất muối lớn hơn 1%. Dựa theo lượng anion trong đất, người ta phân đất mặn ra thành: mặn clorit, sunfat-clorit, clorit-sunfat và cacbonat. Trong các kiểu đất mặn theo anion, mặn cacbonat natri là kiểu mặn độc hại nhất vì rằng xođa trong đất phân giải, hình thành kiềm mạnh (Hidroxit natri). Theo hàm lượng cation (mặc dầu cation chiếm ưu thế là Na+). Đất mặn được phân thành mặn Ca, Mg hay Ca–Na, Na-Ca, Na-Mg…

Đặc điểm tính chất của đất mặn:

-Có thành phần cơ giới nặng, tỉ lệ sét từ 50% đến 60%, thấm nước kém. Khi ướt thì dẻo, dính. Khi khô thì co lại, nứt nẻ, rắn chắc, khó làm đất.

– Đất chứa nhiều muối tan dưới dạng NaCl, Na2SO4nên áp suất thẩm thấu của dung dịch đất lớn, ảnh hưởng đến quá trình hút nước và chất dinh dưỡng.

– Đất có phản ứng trung tính hoặc kiềm yếu.

– Hoạt động của vi sinh vật yếu.

2. Tác hại của mặn.

2.1. Gây hạn sinh lý.

Việc dư thừa muối trong đất đã làm tăng áp suất thẩm thấu của dung dịch đất. Cây lấy được nước và chất khoáng từ đất khi nồng độ muối tan trong đất nhỏ hơn nồng độ dịch bào của rễ, tức áp suất thẩm thấu và sức hút nước của rễ cây phải lớn hơn áp suất thẩm thấu và sức hút nước của đất. Nếu độ mặn của đất tăng cao đến mức sức hút nước của đất vượt quá sức hút nước của rễ thì chẳng những cây không lấy được nước trong đất mà còn mất nước vào đất. Cây không hấp thu được nước nhưng quá trình thoát hơi nước của lá vẫn diễn ra bình thường làm mất cân bằng nước gây nên hạn sinh lý.

Việc tăng áp suất thẩm thấu trong đất mặn quá mức là nguyên nhân quan trọng nhất gây hại cho cây trồng trên đất mặn.

Mặn ảnh hưởng đến đến các hoạt động sinh lý của cây

– Sự trao đổi nước: mặn thường cản trở sự hấp thu nước của cây và có thể gây nên hạn sinh lý và cây bị héo lâu dài…

– Sự tổng hợp xytokinin bị ngừng vì rễ là cơ quan tổng hợp phithormon nay nên cây thiếu xytokinin ảnh hưởng đến sinh trưởng của các cơ quan trên mặt đất.

– Sự hút khoáng của rễ cây bị ức chế nên thiếu chất khoáng. Do thiếu P nên quá trình phosphoryl hoá bị kìm hãm và cây thiếu năng lượng.

Xem thêm: auto game online

– Sự vận chuyển và phân bố các chất đồng hoá trong mạch libe bị kìm hãm nên các chất hữu cơ tích luỹ trong lá ảnh hưởng đến quá trình tích luỹ vào cơ quan dự trữ…

– Sự dư thừa các ion trong đất làm rối loạn tính thấm của màng nên không thể kiểm tra được các chất đi qua màng, rò rỉ các ion ra ngoài rễ. Quá trình trao đổi chất, đặc biệt là trao đổi protein bị rối loạn, dẫn đến tích luỹ các axit amin và amit trong cây…

Ảnh hưởng của độ mặn đến sự phát triển của cây.

(độ dẫn điện ECecủa đất trên 8 dsm-1được coi là đất mặn)

2.2.Kìm hãm sinh trưởng

– Sự ức chế sinh trưởng của cây khi bị mặn là đặc trưng rõ rệt nhất. Trong đất mặn, các thực vật kém chịu mặn ngừng sinh trưởng do các chức năng sinh lý bị kìm hãm. Nồng độ muối càng cao thì kìm hãm sinh trưởng càng mạnh.

Tuỳ theo mức độ mặn và khả năng chống chịu mà cây giảm năng suất nhiều hay ít.

3. Các biện pháp dinh dưỡng xử lý đất mặn:

3.1. Biện pháp thủy lợi.

– Đắp đê, xây dựng hệ thống tưới tiêu hợp lý nhắm mục đích ngăn nước biển tràn vào, rửa mặn.

– Hệ thống thau chua rửa mặn gồm kênh thoát nước mặn nhằm rửa mặn ra khỏi ruộng và kênh tưới nước ngọt để thay thế nước mặn làm ngọt hóa đất. Để rửa mặn đào mương rút nước ngầm chứa muối xuống sâu và tiêu nước ngầm chứa muối đi xa.

Tác dụng rửa mặn cũng phụ thuộc vào chất lượng nước tưới. Nước nếu chứa hàm lượng muối cao thì chất lượng kém, không dùng để thau chua, rửa mặn được .

– Cày sâu, nhưng không lật, xới xáo nhiều lần để cát đứt mạch mao dẫn, như vậy sẽ hạn chế được nước ngầm bốc hơi, mang muối đi theo từ dưới lên bề mặt ruộng gây mặn.

3.2. Biện pháp dinh dưỡng:

Dùng phân bón có kali nhằm làm tăng hàm lượng K+trong cây từ đó hạn chế sự thu hút Na+vào cây, hạn chế độc do Na+, cần hạn chế sử dụng phân bón clorua kali (KCl).

– Bón một số dạng phân có chứa Ca2+như CaO, CaCO3, CaSO4, Ca(NO3)2cho lúa có khả năng tăng tích lũy nồng độ proline cao để điều chỉnh thẩm thấu, gia tăng khả năng hút nước của cây, hạn chế việc hấp thu và vận chuyển Na+, Cl-từ rễ vào thân cây, do đó gia tăng khả năng chống chịu mặn. Trên chân đất nhiễm mặn và có phèn thì nên bón loại vôi nung (CaO) để vừa rửa mặn vừa hạ phèn, còn với đất mặn không có phèn nên bón vôi thạch cao (CaSO4). Cần lưu ý thêm là việc bón vôi để cải tạo đất cần thực hiện sớm (bón lót) trước khi bón các loại phân khác ít nhất 1 tháng, cần đảo đất đều sau khi bón vôi nhưng không cần phải lấp vôi quá sâu vì chủ yếu dùng vôi để cải tạo lớp đất mặt và vùng đất quanh rễ cây trồng. Ngoài ra, không nên trộn vôi với phân chuồng, phân có gốc NH4+như (NH4)2SO4, hoặc super lân vì dễ gây thất thoát đạm…

– Cần ưu tiên sử dụng phân đạm gốc amon ( NH4+) để hạn chế độc Na+và dạng phân lân dễ tiêu như super lân, lân trong DAP, MAP, MKP… để cung cấp lân cho cây, hạn chế sự thu hút các ion Cl-quá nhiều trong cây.

Xem thêm: Xem Tử Vi Trọn Đời Cho Người Sinh Năm 1966 Bính Ngọ, Xem Tử Vi Trọn Đời Sinh Năm 1966 Nam Mạng

– Sử dụng phân bón chứa silic có khả năng thúc đẩy quá trình quang hợp, gia tăng tỷ lệ chọn lọc của K+:Na+và giảm lượng hút Na+của cây trồng. Cây trồng ở điều kiện đất mặn nếu được hấp thụ silic sẽ tạo ra nhóm enzyme có khả năng kiểm soát các chất thuộc nhóm tự do như nhóm enzyme ngăn cản sự phát sinh gốc tự do (antioxidant enzyme). Enzyme thuộc nhóm này giúp ngăn chặn sự phá hoại của các gốc tự do đối với tế bào cây trồng. Và còn nhiều vai trò của Silic trong việc làm giảm tác hại của mặn trên cây lúa đã được chứng minh

– Phun phân bón lá vào các giai đoạn sinh trưởng khác nhau cũng giúp cho cây lúa đủ sức vượt qua được tác hại do mặn gây ra khi bộ rễ không hút đủ dinh dưỡng, đồng thời cũng làm tăng khả năng chống chịu điều kiện bất thuận như nóng, hạn (gồm cả hạn sinh lý ) do mặn gây ra.

Đất phèn, đất mặn là gì? Chúng được hình thành như thế nào? Hôm nay, hãy cùng Thongtinkythuat.com đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi trên và các vấn đề khác liên quan đến đất phèn, đất mặn nhé!

Tìm hiểu thế nào là đất phèn?

Đất phèn là gì? Các đặc điểm, tính chất của đất phèn

Đất phèn, hay còn được gọi là đất nhiễm phèn là loại đất chứa nhiều gốc sunfat và có độ pH thấp. Cây trồng trên đất nhiễm phèn sẽ không thể sinh trưởng và phát triển bình thường. Các vùng hay xuất hiện đất phèn là đồng bằng, ven biển hoặc những nơi có nhiều xác sinh vật chứa lưu huỳnh.

Đất phèn hay còn được gọi là đất chua

Đặc điểm chung và tính chất của đất bị nhiễm phèn:

• Đất phèn có thành phần cơ giới nặng.
• Đất nhiễm phèn khi khô lại sẽ gây hiện tượng nứt nẻ và cứng.
• Độ chua của đất nhiễm phèn khá cao, với độ pH thường < 4.
• Các chất độc hại có trong đất phèn: Al3+, Fe3+, CH4, H2S.
• Đất phèn thường có độ phì nhiêu thấp, nghèo đạm và mùn.
• Từ đó khiến cho hoạt động của vi sinh vật trong loại đất này rất kém.

Nguyên nhân hình thành nên đất phèn

Đất phèn thường được tìm thấy ở những nơi có các loại đá trầm tích. Nguyên nhân sinh ra đất phèn thường là do nước biển dâng ngập đất. Trong nước biển có chứa muối sunfat, khi dâng ngập đất sẽ trộn lẫn với trầm tích chứa các chất hữu cơ và oxit sắt trong đất. Đất nhiễm phèn khi khô lại sẽ rất cứng và nứt nẻ. Vi sinh vật hoạt động trong đất nhiễm phèn kém đi nhiều bởi đất phèn rất chua.

Thế nào là đất nhiễm mặn?

Đất mặn là gì? Đặc điểm chung của đất nhiễm mặn

Đất mặn, hay còn được gọi là đất nhiễm mặn, là loại đất chứa nhiều cation natri. Loại chất này thường có trong dung dịch đất hoặc được hấp thụ trên bề mặt keo đất. Các khu vực thường có đất nhiễm mặn là những nơi hay xảy ra xâm nhập mặn và các tỉnh giáp biển như Nam Định, ĐBSCL,…

Đất nhiễm mặn là gì?

Đặc điểm chung và tính chất của đất nhiễm mặn:

• Đất mặn có đặc điểm thấm nước kém. Bên cạnh đó, thành phần cơ giới của đất mặn nặng với tỉ lệ sét từ 50% – 60%.
• Đất mặn khi khô sẽ co lại, gây tình trạng nứt nẻ, rắn chắc.
• Chứa nhiều chất muối tan như NaCl, Na2SO4. Điều này làm ảnh hưởng xấu đến quá trình hút nước cung các chất dinh dưỡng của cây trồng. Nguyên nhân là bởi NaCl, Na2SO4 khiến cho áp suất thẩm thấu lớn.
• Đất mặn có tính kiềm yếu và có phản ứng trung tính.

Nguyên nhân hình thành nên đất mặn

Đất mặn hình thành do quá trình xâm thực nước biển vào đất liền. Nước biển theo các mạch nước, theo sông tích tụ vào các thành phần gây mặn trong nước dần dần sẽ khiến đất bị nhiễm mặn theo thời gian.

Đất mặn hình thành do quá trình xâm thực mặn

Một nguyên nhân khác tạo thành đất nhiễm mặn là do việc tưới tiêu trong quá trình canh tác. Khi canh tác, người nông dân thực hiện tưới tiêu bằng cách dẫn nước trực tiếp từ sông về. Tuy nhiên, trong nguồn nước này lại chứa nhiều muối khoáng. Vì thế khi tưới tiêu lâu ngày, đất sẽ bị tích tụ muối và nhiễm mặn.

Đất mặn gây ảnh hướng đến hoạt động của vi sinh vật. Nguyên nhân là do trong đất mặn chứa nhiều muối NaCl, Na2SO4, dung dịch của loại đất này từ đó mà nghèo đạm, nghèo mùn, cây trong không thể phát triển bình thường và khỏe mạnh được.

Tác hại của đất phèn và đất mặn đối với sự sinh trưởng của cây trồng

Tác hại của đất phèn đối với sự phát triển của cây trồng

Đất phèn chua có độ pH thấp trong khi ion H+ lại cao. Vì vậy, trừ một số ít các loại cây ưa sống trong đất chua, thì hầu hết cây trồng sẽ khó sinh trưởng. Cây trồng của Việt Nam thường chỉ thích hợp sinh trưởng trong môi trường trung tính.

Sinh trưởng trong đất phèn sẽ khiến cây trồng thiếu chất dinh dưỡng hay thậm chí không thể phát triển. Nguyên nhân là do đất nhiễm phèn không thể tự cải tạo, dẫn đến tình trạng thiếu chất dinh dưỡng.

Đất phèn ảnh hưởng xấu đến quá trình sinh trưởng của cây trồng

Cụ thể, khi gieo trồng cây lúa trên đất phèn, nhiều cây có hiện tượng chết mầm, chết mạ, ảnh hưởng không nhỏ đến thành quả của vụ mùa. Bên cạnh đó, còn có trường hợp cuối vụ lúa bị vàng lá, xuất hiện xì phèn, ảnh hưởng xấu đến giai đoạn trổ bông.

Tác hại của đất mặn đối với cây trồng

Đất mặn gây hại sinh lý của cây trồng. Đất thừa lượng muối khiến cho áp suất thẩm thấu của dung dịch đất tăng lên. Áp suất thẩm thấu và sức hút nước của đất tăng cao hơn sức hút nước của rễ cây sẽ ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ nước của cây trồng. Khi đó, cây trồng không hấp thu được nước nhưng vẫn thoát hơi nước sẽ dẫn đến sự mất cân bằng, từ đó gây hạn sinh lý.

Đất nhiễm mặn ảnh hưởng đến sự trao đổi nước của cây trồng, khiến cây trồng bị héo lâu dài. Bên cạnh đó còn khiến ngưng quá trình tổng hợp xytokinin – chất có vai trò quan trọng với sự sinh trưởng của cây trồng.

Đất mặn ảnh hưởng đến năng suất vụ mùa

Đất mặn ức chế quá trình hút khoáng của rễ cây, dẫn đến tình trạng thiếu khoáng. Điều này khiến cây bị thiếu năng lượng và kìm hãm quá trình phosphoryl hóa.

Loại đất này gây ức chế sinh trưởng của cây trồng, đặc biệt là các loại cây chịu mặn kém. Khi sinh trưởng trong đất mặn, những chức năng sinh lý của cây trồng sẽ bị kìm hãm. Tùy thuộc vào nồng độ muối trong đất mà mức độ kìm hãm sinh trường của cây sẽ khác nhau.

Trên đây là thông tin về đất phèn, đất mặn, đặc điểm và nguyên nhân hình thành các loại đất này. Cảm ơn các bạn đã quan tâm và theo dõi bài viết. Hi vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích cho bạn.