Tôm Rảo đồng - Tép Bạc

Mỗi sáng, người ta nhấc đơm, đó ở ruộng có nước ra vào, được vài cân tôm rảo. Những con tôm hai mắt tròn đen, thân hơi cong và dài, có khi bằng ngón tay người lớn, vỏ trong suốt, nhảy tanh tách, lao xao, trông thật thích mắt. Tôm rảo ăn màu lúa tháng năm, tháng mười âm lịch thì càng mẩy, càng ngon.

Những con tôm to và ngon lành nhất thì đem ra chợ bán, hoặc giao cho các cửa hàng, khách sạn mua gom; người nông dân chỉ ăn những con tôm nhỏ.

Tôm rang (hoặc tôm kho) là món ăn thông dụng của người bình dân. Mùa hè, mâm cơm có đĩa tôm rang đỏ au, bên cạnh là đĩa rau ngót hoặc rau muống luộc chín tới, xanh ngắt, bát nước rau muống vắt chanh hoặc đánh dấm bằng quả sấu, màu phơn phớt hồng, với bát nước mắm cáy vắt chanh sủi bọt, hay bát nước mắm được trang điểm thêm ớt và tỏi.

Nhiều người còn rang tôm với cùi dừa cắt miếng, tôm vừa béo ngậy, vừa có màu vàng tươi. Rang tôm cũng phải biết cách. Tôm tươi, cắt râu và đuôi, đổ vào một ít nước muối đã được lọc, cho thêm ít nước chè xanh.

Khi rang tôm, phải đun nhỏ lửa, tôm sẽ săn, thịt ngọt và thơm, gần cạn cho chút đường (nếu thích vị hơi ngọt) và mì chính, có khi còn cho ít nước kẹo đắng cho tôm vàng sậm, bóng lừ.

Tôm rảo đồng còn dùng để ăn gỏi. Ăn gỏi, phải chọn tôm to đều, đang nhảy tanh tách. Rửa sạch tôm, cắt râu và đuôi, cho vào rổ, rồi tráng bằng nước đun sôi để nguội.

Đấy là cách ăn gỏi tôm sống. Còn muốn cẩn thận hơn, thì chần qua tôm bằng nước đã đun sôi (đừng để chín quá, mất cả vị ngọt tự nhiên và vị tươi mát của tôm). Ăn gỏi tôm phải dùng mắm tôm xịn (không phải mắm tôm loãng ăn với thịt chó).

Mắm tôm vắt chanh, sủi bọt, cho thêm vài lát ớt tươi. Gia vị gỏi tôm là rau thơm các loại, như: kinh giới, tía tô, rau mùi tàu, rau mùi ta, húng quế, húng gũi, lá sắn, lá đinh lăng, hành tươi...

Đàn ông ăn gỏi tôm thường uống rượu ngang. Cho rau thơm vào bát, gắp một con tôm chấm vào bát mắm, có khi tôm còn nhảy đành đạch. Ăn gỏi tôm sống, mùi vị cực kỳ quyến rũ, mát cái ruột lạ thường.

Tôm rảo đồng còn làm được nhiều món ăn hấp dẫn khác. Muốn làm món tôm hấp, thì cho một ít bia, cùng với củ sả đập giập cho tôm dậy mùi, hấp chín tới, tôm sẽ ngọt.

Muốn ăn món tôm chao thì đun sôi dầu ăn, rồi thả tôm vào, nhanh tay vớt ra. Đĩa tôm vàng tươi, sánh cùng các món ăn khác, làm màu sắc thêm tươi tắn, kích thích dịch vị.

Tôm rảo đồng còn dùng để rán, hoặc đắp thêm bột mì, rồi rán. Tôm rảo đồng (hoặc tôm trứng) bóc vỏ, giã nát, cho vào nồi cháo, là món ăn ngon, giúp trẻ chóng lớn, khoẻ mạnh.

Chỉ với loại tôm rảo đồng đã có nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng và hấp dẫn như thế. Mới biết văn hoá ẩm thực của người Việt ta phong phú và tinh tế biết ngần nào.

Tôi cứ ước ao: Làm sao cho loại tôm rảo đồng được tự nhiên sinh sôi trong các cánh đồng lúa nước, trong các ao đầm, kênh mương vốn có rất nhiều ở khắp nơi trên đất nước ta.