Tổn Thương Xương Dưới Sụn - Nhận Diện Mới Của Thoái Hóa Khớp

Chúng ta đều biết, đau tại khớp, đi lại khó khăn, đặc biệt khi ngồi xổm, leo cầu thang (đối với khớp ở chân như gối, háng...) và có tiếng lụp cụp khi cử động là những triệu chứng thường gặp ở các bệnh xương khớp, đặc biệt là thoái hóa khớp, khiến người bệnh dễ nhận thấy. Ngoài ra, các biến dạng khớp như trục chân không còn thẳng (vòng kiềng), khớp gối có nhiều ụ xương, các khớp ngón tay cũng có nhiều chồi xương khiến người bệnh không chỉ đau đớn mà còn mất tự tin khi giao tiếp. Các tổn thương này rất khó phục hồi mà tăng nặng dần, được coi là dấu ấn của thời gian, mặc dù nhiều phụ nữ ngày xưa có tay búp măng và chân thẳng như của hoa hậu.

Phát hiện mới về xương dưới sụn giúp các nhà khoa học nhận diện thoái hóa khớp toàn diện hơn khi khẳng định: Nguyên nhân là do quá trình lão hóa, thoái hóa bắt nguồn từ sụn và xương dưới sụn. Hình ảnh X quang để các bác sỹ chẩn đoán thoái hóa khớp là sự mất sụn khớp (hẹp khe khớp) và đặc hoặc rỗng xương dưới sụn (xơ, mất xương dưới sụn) và gai xương. Các nhà khoa học đã nhận thấy quá trình thoái hóa tác động đến cả sụn, xương dưới sụn và màng hoạt dịch khớp, trong đó tế bào sụn khớp và xương dưới sụn là quan trọng hàng đầu, đáp ứng với sự thay đổi trong quá trình thoái hóa khớp.

Thành phần xương dưới sụn gần đây mới được quan tâm nghiên cứu. Đây là phần nằm ngay bên dưới sụn khớp (đầu xương), có vai trò hỗ trợ sụn khớp trong việc chống sốc, điều chỉnh áp lực trong khoang khớp để khớp có thể vận động bình thường. Xương dưới sụn cũng có nhiệm vụ cung cấp một phần dinh dưỡng cho lớp sụn nằm gần mặt xương dưới sụn, thúc đẩy quá trình chuyển hóa tại sụn khớp. Quá trình lão hóa và tác động của lực cơ học trong quá trình vận động làm thay đổi hình dạng và cấu trúc của xương dưới sụn. Trong quá trình thoái hóa, xương dưới sụn bị tổn thương dẫn đến có những phản ứng bất thường tạo thành các vùng xương rỗng, vùng xương dày - xơ xen kẽ, lâu ngày tạo thành gai xương.

Xương dưới sụn bị hư tổn khiến lớp sụn mất đi điểm tựa chịu lực và một nguồn cung cấp dinh dưỡng. Đồng thời, sụn thoái hóa với các vết loét, nứt gãy, cũng lại là yếu tố làm hủy hoại xương dưới sụn. Tác động qua lại này khiến cho quá trình khớp thoái hóa xảy ra nhanh và trầm trọng hơn. Như vậy, ngăn chặn sự hủy hoại của hai thành phần này chính là giúp chặn quá trình thoái hóa khớp.

Mới đây, các nhà khoa học Mỹ đã phát minh ra dưỡng chất sinh học Peptan - một loại peptide cao cấp chứa hơn 97% protein, không có chất béo hoặc carbohydrate. Dưỡng chất này tác động lên quá trình sản sinh sụn khớp, phục hồi xương dưới sụn, giúp ngăn chặn thoái hóa khớp và làm chậm sự khởi phát và tăng nặng của quá trình thoái hóa khớp.

Nghiên cứu khoa học cho thấy, Peptan có đặc tính sinh học cao nên dễ dàng hấp thụ vào cơ thể người. 90% Peptan được hấp thụ trong vòng 12 giờ sau khi sử dụng, kích thích tổng hợp tăng cường chất nền cho xương khớp là collagen và aggrecan, đồng thời cung cấp nguyên liệu quan trọng để bổ sung cho quá trình bảo vệ và phục hồi tổn thương tại sụn khớp và xương dưới sụn. Với cơ chế này, Peptan được kỳ vọng như một trong những giải pháp hiệu quả và an toàn để kiểm soát tình trạng thoái hoá khớp ngày càng gia tăng hiện nay.

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc LanGiảng viên cao cấp Đại học Y Hà Nội, Nguyên trưởng Khoa Cơ xương khớp - Bệnh viện Bạch Mai

• Người trong độ tuổi trên 40 dễ bị thoái hóa khớp gối
• Nguy cơ bệnh khớp tàn phá cơ thể khi chuyển mùa