Theo Lịch sử đảng bộ huyện Bảo Yên (Lào Cai), đồn Phố Ràng được xây dựng trên cao điểm 442, diện tích rộng gần 1 ha; đây là một vị trí chiến lược, có thể khống chế toàn bộ khu vực lòng chảo thị trấn Phố Ràng và các khu vực lân cận. Thế đồn gần như 3 mặt là sông, ở vị trí đồn có thể bao quát, theo dõi toàn bộ các hoạt động ở sông và hai bên bờ. Pháp cho xây dựng một hệ thống công sự vững chắc với nhiều lô cốt, giao thông hào, hàng rào tre vót nhọn ken dày đặc quanh cứ điểm, mìn, vật cản và ụ súng được bố trí xung quanh đồn. Địch còn bố trí 2 trung đội Âu - Phi, 1 đội lính khố đỏ, 1 trung đội lính dù, 1 trung đội lính dõng, các loại vũ khí sẵn sàng đánh trả và cản bước tiến của các nhánh quân ta lên giải phóng vùng Tây Bắc.
Ngày 19/5/1949, chiến dịch sông Thao mở màn, quân ta đã diệt 2 vị trí là Đại Bục và Đại Phác (huyện Trấn Yên, Yên Bái) thuộc phân khu Nghĩa Lộ, làm rung chuyển toàn bộ hệ thống phòng ngự của địch ở hữu ngạn sông Hồng thuộc tỉnh Yên Bái. Thừa thắng ta đánh tiểu khu Phố Ràng là cứ điểm xung yếu, căn cứ đầu não của địch và cũng là sở chỉ huy của tiểu khu.
18 giờ ngày 24/6/1949, pháo binh của ta bắt đầu bắn vào đồn địch, áp chế các ụ súng. Sau hơn 40 giờ chiến đấu liên tục với khí thế mãnh liệt, kiên cường, dũng cảm, đúng 08 giờ ngày 26/6/1949, quân ta đã làm chủ trận địa, hạ được đồn, bắt sống được tên quan Ba chỉ huy đồn, tiêu diệt hơn một đại đội địch. Đồn Phố Ràng bị hạ, một bộ phận quân địch rút chạy theo 2 hướng về Nghĩa Đô và Lào Cai. Sở chỉ huy Phố Ràng bị tiêu diệt đã làm rung chuyển tuyến phòng thủ của địch từ Phố Lu đến Nghĩa Đô, làm cho địch tổn thất, hoang mang và lo sợ.
Chiến thắng đồn Phố Ràng đã phá vỡ một mắt xích quan trọng trong tuyến phòng thủ Bảo Hà - Phố Ràng - Nghĩa Đô - Yên Bình, thúc đẩy sự tan rã của địch, tạo tiền đề cho bộ đội chủ lực tiến vào giải phóng Phố Lu và tiến đánh đồn Nghĩa Đô, góp phần quan trọng đưa chiến dịch Sông Thao đến toàn thắng, đập tan tuyến phòng thủ trọng yếu của địch, giải phóng trên 600 km2 và hàng chục vạn nhân dân các dân tộc Tây Bắc thoát khỏi ách kìm kẹp của địch. Trận đồn Phố Ràng là chiến thắng hào hùng, oanh liệt đã được ghi vào trang sử vẻ vang của đất nước ta.
Ngày 11/06/1999 di tích đồn Phố Ràng được Bộ Văn hoá Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể Thao – Du lịch) công nhận là Di tích Lịch sử cấp Quốc gia, theo Quyết định số 38/QĐ-BVHTT.
 |
| Di tích Lịch sử đồn Phố Ràng nằm tại trung tâm thị trấn Phố Ràng, huyện Bảo Yên (Lào Cai). |
 |
| Đồn Phố Ràng nằm ở vị trí chiến lược, có thể khống chế toàn bộ khu vực lòng chảo thị trấn Phố Ràng và các khu vực lân cận. |
 |
| Sơ đồ, vị trí phục vụ cuộc tấn công đồn Phố Ràng của quân ta. |
 |
| Hướng tấn công của Đại đội 122 - một trong nhiều mũi giáp công chủ lực phá đồn của quân đội ta. |
 |
| Một trong các vị trí đặt ụ súng đại liên, súng cối phòng thủ và bảo vệ đồn của quân địch. |
 |
| Nền của căn nhà là trung tâm Sở chỉ huy của địch (nhà số 5) trong đồn Phố Ràng. |
 |
| Vết đạn pháo công đồn của quân ta còn hằn in trên vách đá từ 73 năm về trước. |
 |
| Nhà bia ghi danh sách các Anh hùng, Liệt sỹ đã anh dũng hy sinh trong trận đánh Phố Ràng. |
 |
| Không khí cuộc sống thanh bình vào một buổi sáng tại thị trấn Phố Ràng hôm nay. |
 |
| Các cựu chiến binh về thăm lại chiến trường xưa oanh liệt, vẻ vang tạc vào sử sách. |
 |
| Để phát huy truyền thống Cách mạng, phát huy "Hào khí trận Phố Ràng", ngày 26/6 năm nay UBND huyện Bảo Yên đã tổ chức "Ngày hội đua mảng trên Sông Chảy lần thứ Nhất năm 2022" để rèn luyện sức khỏe dẻo dai, phát huy tinh thần đại đoàn kết, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ quê hương đất nước../. |
