Tre! - Báo Cần Thơ Online

Có thể bạn quan tâm

TIẾNG VIỆT

CANTHO NEWS
CẦN THƠ KHMER NGỮ

Thời sự
Chính trị
Kinh tế
Xã hội
An ninh-Pháp luật
Thế giới
Giáo dục
Y tế
Khoa học & Công nghệ
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
Thể thao
Du lịch
Media
Quảng cáo - Đặt báo
Đọc báo giấy Online

Tiếng Việt | English | ភាសាខ្មែរ

Thời sự
- Cần Thơ
- ĐBSCL
- Trong nước
- Trường Chính trị TP Cần Thơ đón Bằng Công nhận đạt chuẩn mức 1
- Tập trung thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp
- Kiểm tra chuẩn bị bầu cử các xã, phường Vĩnh Châu, Vĩnh Phước, Lai Hòa, Vĩnh Hải
- Tăng cường công tác tuyên truyền, để người dân hiểu rõ quyền và nghĩa vụ bầu cử
Chính trị
- Xây dựng Đảng & Hệ thống chính trị
- Làm theo gương Bác
- Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
- Diễn đàn & Nhịp cầu dân cử
- Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Trương Cảnh Tuyên kiểm tra công tác chuẩn bị bầu cử các phường
- Phát huy dân chủ, kịp thời giải quyết vấn đề phát sinh từ cơ sở
- Không để việc hợp nhất, tinh gọn bộ máy làm chậm nhịp phát triển, gián đoạn phục vụ nhân dân và doanh nghiệp
- Đại biểu Quốc hội và HĐND TP Cần Thơ tiếp xúc hơn 5.000 cử tri
Kinh tế
- Thị trường
- Đầu tư - Tài chính
- Nông nghiệp - Nông thôn
- Quy trình dán film cách nhiệt 3M tại Giấy dán kính NND
- Phấn đấu thu ngân sách nhà nước năm 2026 tăng tối thiểu 10% so với số thu thực hiện năm 2025
- Ford Việt Nam và các đại lý mang chương trình trải nghiệm khác biệt đến Cần Thơ và An Giang
- Nhơn Ái xây dựng nông thôn hiện đại, thông minh
Xã hội
- Đời sống
- Gia đình
- Nhịp cầu nhân ái
- Thông tin về bãi giữ xe và việc chặn các tuyến đường phục vụ Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
- Lan tỏa tinh thần bình đẳng giới từ những cách làm hay
- [INFOGRAPHICS] Thông báo treo cờ Tổ quốc, thời gian nghỉ Tết Dương lịch, ngày Chiến thắng 30-4 và Quốc tế lao động 1-5 năm 2026
- Cần “vành đai an toàn” để bảo vệ con trẻ trước bạo lực, xâm hại
An ninh-Pháp luật
- Quốc phòng
- An ninh
- Biển đảo
- Pháp luật
- An toàn giao thông
- Cả nước tìm kiếm, quy tập 6.959 hài cốt liệt sĩ trong giai đoạn 2021-2025
- Triệt xóa điểm đá gà qua mạng tại quán cà phê ở phường Cái Răng
- Xét xử vụ án vi phạm quy định về an toàn lao động gây chết người
- Lữ đoàn Công binh 25 kỷ niệm 50 năm Ngày truyền thống
Thế giới
- Toàn cảnh
- Đông Tây thế sự
- Chuyện bốn phương
- Lợi ích của Nga, Trung Quốc tại Venezuela
- 9/10 đường bay nhộn nhịp nhất thế giới thuộc về châu Á - Thái Bình Dương
- Nhật tăng mạnh chi tiêu quốc phòng
- Pháp khởi động đóng tàu sân bay thế hệ mới
Giáo dục
- Học đường
- Tuyển sinh-Hướng nghiệp
- Khuyến học
- Cần Thơ có 1 học sinh thuộc nhóm đại biểu nhỏ tuổi nhất dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc
- VJOL định vị thương hiệu tri thức dành cho người Việt
- Sinh viên Swinburne Vietnam trăn trở về di sản quê hương sau chuyến field trip tại Chợ nổi Cái Răng
- Chung tay xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện
Y tế
- Sức khỏe
- Dinh dưỡng
- Tư vấn
- An toàn thực phẩm
- Bước tiến mới trong hỗ trợ người bị sa sút trí tuệ mạch máu: Truyền bổ sung Cerebrolysin
- Cứu kịp thai phụ sốc mất máu do thai ngoài tử cung vỡ
- Hơn 4.000 người bệnh đục thủy tinh thể sáng mắt nhờ phẫu thuật phaco không dao
- Trao sổ bảo hiểm xã hội và thẻ bảo hiểm y tế tặng người dân có hoàn cảnh khó khăn
Khoa học & Công nghệ
- Khoa học thường thức
- Sản phẩm mới
- Thủ thuật
- CanTho Plus - Ứng dụng đa nền tảng, giúp khán giả dễ dàng tiếp cận các nội dung số chất lượng cao từ Báo và Phát thanh, Truyền hình Cần Thơ
- iPhone Air cũ và iPhone 16 cũ: mức giá chênh lệch có xứng đáng đổi đời?
- Triển khai Trung tâm Giám sát, điều hành thông minh TP Cần Thơ
- Đưa khoa học và công nghệ vào thực tiễn, phục vụ phát triển bền vững ĐBSCL
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
- Văn hóa - Nghệ thuật
- Xem-Nghe-Đọc
- Sáng tác - Biên khảo
- “Chuyện đời chuyện nghề” lan tỏa giá trị tích cực trong cộng đồng
- Nửa thế kỷ, trọn một lòng với cải lương
- Tăng cường bảo vệ cảnh quan di tích lịch sử và thiết chế văn hóa
- [INFOGRAPHICS] Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ năm 2025 “Cần Thơ - Sắc màu sông nước”
Thể thao
- Bóng đá
- Môn khác
- Thể thao - Cuộc sống
- Khi mặt nước trở thành đường đua
- Dấu ấn lần thứ 5 Giải Marathon Quốc tế Di sản Cần Thơ
- Nền tảng vững chắc của Bóng chuyền bãi biển Cần Thơ
- Đua thuyền Cần Thơ quyết tâm cao ở giải quốc gia 2025
Du lịch
- Khám phá
- Ẩm thực
- Góc lữ hành
- Hành trình du lịch Hà Giang - Khám phá trọn vẹn vẻ đẹp vùng cao nguyên đá
- Bến tàu Du lịch Tân Đại Phong chính thức hoạt động
- Sheraton Hotels & Resorts khai trương Sheraton Vinh: Kiến tạo kỷ nguyên dịch vụ lưu trú cao cấp tại Bắc Trung Bộ
- 10 năm Vinpearl Safari Phú Quốc: Dấu ấn tiên phong của Safari bán hoang dã đầu tiên tại Việt Nam
Media
- Video
- Longform
- Infographics
- Bất động sản - Đô thị
- Nông dân làm giàu

Dòng sự kiện

Nhiệt liệt chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng!
Cần Thơ năng động và phát triển
Đại hội Đảng các cấp (nhiệm kỳ 2025 - 2030)
Chào mừng Lễ hội Văn hoá Sông nước Cần Thơ năm 2025

Đọc báo giấy Online Bảng giá quảng cáo - Đặt báo VĂN HÓA - GIẢI TRÍ > Sáng tác - Biên khảo 21/07/2019 - 07:32 Chia sẻ Facebook Tre!

Không ai còn lạ gì cây tre cây trúc, cùng những ích dụng trong đời sống, từ việc lớn như dùng làm vật liệu dựng cất, cho đến việc nhỏ như làm đũa, vót nan, bện các loại ngư cụ, đươn đát (thúng, rổ, sàng, nia, xịa)... Ðâu chỉ có thế, những chuyện kể về Thánh Gióng - Phù Ðổng Thiên Vương diệt giặc Ân, hay không gian “làng tôi có lũy tre xanh”… cho thấy tre còn có vai trò bảo vệ an ninh xóm làng và chống giặc giữ nước.

Tre tô điểm cho nét đẹp làng quê. Ảnh: DUY KHÔI

Tự ngàn xưa, tộc họ của tre phải đâu chỉ một vài giống, loại. Căn cứ vào ghi chép của cụ Lê Quý Đôn trong “Vân đài loại ngữ” thì tre có đến 67 loại. Chỉ trên vùng đất Nam bộ thôi, nào là: tre mỡ hay tre bắp (màu vàng, không có gai, dày cơm mà nhẹ mình, được chuộng dùng trong nghề đươn đát, lạt cột), tre tàu, tre mạnh tông, tre điền trúc (lá to, đều nhỏ cây, giao lóng, mỏng cơm), tre bông (cũng gọi tre hoa vì thân có bông lấm tấm như vẽ, xưa dùng làm vạt giường, làm nón cho lính địa phương, làm các bức hoành có khắc hoa văn…), tre vàng (hay tre ngà thân màu vàng óng, nhỏ cây, cũng thuộc tre kiểng), tre đỏ (đỏ da, dày cơm mà dẻo dai), tre gân hay tre sọc (dùng để trang trí), tre lông (to, suôn và giao lóng), tre dây (như tre gai, mọc lan như dây, ít có cây đứng, trồng làm rào), tre giang (rất dài lóng, mỏng cơm, được dùng làm “ống điếu” kiểu hút thuốc lào), tre mỏ gãy hoặc mỏ xãy (nhỏ cây, thân khúc khuỷu), tre trúc (thân chỉ bằng ngón chân cái, rất giao lóng, mỏng cơm, dùng làm gậy chống, ống sáo, ống thổi bếp lò, cần câu…), tre mía (dễ chẻ, dễ vót), tre tầm vông hay tầm phong (dày cơm, đặc ruột, dùng làm cán thương, cán giáo…, là loại tre đặc sản của vùng đất Tầm Phong Long, An Giang). Chiếm tỷ lệ áp đảo là tre đài (cũng gọi tre pheo) và tre gai (cũng gọi tre vườn), là những thứ tre có gai nhọn dày đặc từ những nhánh nhỏ ở phần gốc, mọc chỉa ra ràng rịt như váng nhện, được chuộng dùng làm các vật dụng gia đình, nông ngư cụ, giao thông, xây dựng, đồ đựng, kể cả đựng chất lỏng…

Thu hoạch măng tre ở Cồn Sơn, Bình Thủy, Cần Thơ. Ảnh: DUY KHÔI

Muốn đốn loại tre gai trước hết phải dùng cây câu liêm để ruồng “váng nhện” cho sạch gai, tất nhiên chỉ đốn được những cây phía ngoài vì chúng mọc chen khít nhau như “đũa vắt trong ống” và khi đốn phải chừa gốc cho cao, chí ít cũng ngang ngực để bụi tre không bị mất sức. Sách “Hoa phả” nói: “Giống tre cứ đủ 60 năm thì một lần đổi gốc, tất kết quả rồi khô chết, quả rụng xuống đất lại mọc cây, 6 năm lại thành bụi”. Cây tre gai rất cứng, chắc nên măng nó cũng khá cứng và đắng, không ngon bằng măng tre tàu, hay măng tre điền trúc (là loại tre được trồng chủ yếu ăn măng, khá kinh tế), nhưng ngon tuyệt phải nói là măng tre mạnh tông, đặc sản vùng núi Cấm, Thất Sơn. Tre không chỉ được dùng làm các loại đồ gia dụng mà còn là phương tiện đi lại trên sông nước (bè), hoặc “kiền” hai bên để ghe không bị lắc; cũng dùng độn nhà bè để không bị chìm… Ta nghe lại câu hát sau đây mà không khỏi ngậm ngùi, xót xa cho cuộc sống vô cùng thiếu thốn lưu dân lớp trước:

“Trồng tre chẳng dám ăn măng,

Trông cho măng lớn kết bè đưa dâu.

Có đưa thì đưa bằng ghe,

Đừng đưa bằng bè ướt áo cô dâu!”

Ngày trước, tuyệt đại bộ phận cư dân ở nông thôn đều cất nhà tre lá, có nghĩa ngoài phần lá (tàu lá dừa nước chẻ hai, hoặc đã róc ra rồi chầm thành lá tấm để lợp hoặc dừng vách), toàn bộ sườn nhà bao gồm cột, kèo, đòn dông, đòn tay, rui, nẹp… đều dùng tre, mà đắc dụng nhất là tre gai (còn lạt cột thì dùng tre mỡ). Đươn đát các loại đồ gia dụng cũng dùng loại tre này vì rất bền chắc, dẻo dai. Tre mới đốn đem dùng liền thì tuổi thọ chỉ khoảng 5-7 năm. Nếu đem ngâm dưới ao hầm bùn sình 3-5 tháng, ngay lúc còn tươi, độ bền sẽ được nhân lên gấp đôi ba lần. Chính vì thế nên có thể nói khi làm đồ dân dụng, các cụ đều có cách xử lý tre rất bài bản:

“Chẻ tre lựa lóng đương sàng,

Chờ ba năm nữa cho nàng lớn khôn”

Theo những người giàu kinh nghiệm, những vật làm bằng tre được dùng trong trường hợp không phải gánh chịu nặng và nhất là được bảo vệ kỹ trước sự xâm hại của mưa nắng, sẽ có độ bền đến năm bảy mươi năm, thậm chí cả trăm năm, hoặc hơn. Chính vì lẽ đó ta không ngạc nhiên khi được biết ở đâu đó có cây đòn dông nhà làm bằng tre tuy tuổi xấp xỉ trăm năm mà vẫn còn y nguyên, không thấy có hiện tượng mối mọt. Đặc biệt, một khi tre được xử lý đúng cách và không bị tác động của không khí, nó bền chẳng khác gì cây căm xe. Ông Vương Hồng Sển tận mắt chứng kiến những nan quạt giấy làm bằng que tre đã tròm trèm 150 năm mà vẫn còn nguyên vẹn! Xin ghi lại:

“Hôm ấy nhằm mười sáu tháng mười một năm 1953. Nhơn danh đại diện quản thủ Pháp Viện Bảo tàng Sài Gòn, tôi đến làng Hòa Hưng, vào trong một ngõ hẻm chi nhánh đường Lê Văn Duyệt (nay là đường Cách Mạng Tháng Tám) coi cho người ta bốc một ngôi mả vôi vô thừa nhận, để đất trống cho tân nghiệp chủ tiện xây cất nhà cửa. Mộ này đã bị phá từ những ngày trước, chỉ chừa lại cái hòm chưa cạy nắp, những chi tiết quan trọng, mộ bia, liễn đối đều không còn, nên không làm sao rõ được chức phận, phẩm tước của người quá cố. Duy thấy chiếc quan tài bằng cây huỳnh đàn mà đoán địa vị người ấy khi xưa ắt cũng lớn lắm, giàu lắm. Gỗ trai, huỳnh đàn, người mình thích đóng hòm cũng phải. Cứ bằng chứng nơi chiếc quạt tre phất giấy dầu trong tay người chết, quạt còn xòe được như mới, chữ còn sắc sảo vì được viết bằng một chất phấn kim khí sáng láng như chì rõ ràng đề “Gia Khánh đệ… niên” thì đoán hòm chôn đã được tròm trèm một trăm năm mươi năm rồi. (...) Quên nói, hôm ấy có một ông bác sĩ và một phó cảnh sát trưởng đến chứng kiến với tôi vụ cải táng này. Và trong ý anh cò lai, vì chưa thấy chiếc quạt “Gia Khánh” nên đinh ninh nằm đó chắc là người mới chết gần đây vì nạn xe đụng, ô tô húc mà thôi! Mà lạ thật! Những cái gì ta cho trường cửu, thì trở nên tro bụi: vàng xi, nút áo bạc, mấy nút bằng pha ly biến thành chai (vere). Trái lại, những vật ta cho rằng mau mục, mau tan rã lại còn ràng ràng như mới: vỏ cau ăn trầu, chiếc chiếu lót, thậm chí giấy tiền vàng bạc còn phân biệt để nguyên xấp, bên vàng bên bạc rành rạnh, không hư; trong tay, như đã nói, cầm chiếc quạt “Gia Khánh” gói trong vuông khăn nhiễu điều, cây quạt này xòe được lúc trong hòm lấy ra, đến cái chốt xỏ nan quạt cũng chẳng hề hấn gì (duy sau này cất để đến nay, giấy quạt khô trở nên giòn khướu không mở ra được nữa)…”(“Sài Gòn năm xưa”).

Bên cạnh những chuyện xưa, người dân quê cũng có nhiều kinh nghiệm quý về tre như: Muốn trồng tre mau xài thì nên bứng gốc và phải trồng xiên xiên chứ không để thẳng đứng như các loại cây khác; tre để già đúng 3 năm thì nên đốn dùng, rất tốt, nếu dưới 3 năm thì còn non, mà trên 3 năm thì giòn, dễ gãy. Để dùng tre được bền thì nên đốn những ngày không trăng sẽ khỏi bị mối, mọt ăn. Như đã có nói ở trên, nếu dùng tre trong điều kiện được cố định tại một vị trí nhất định, sức chịu lực không đáng kể và tránh được mưa, nắng chẳng hạn như làm đòn dông nhà… tuổi thọ của tre có thể đến cả trăm năm.

Xưa người ta dùng tre để làm mõ (gõ báo động), làm gối nằm (nhưng phải chú ý là ống tre thật liền lạc, nhất là tại mắt tre không có lỗ thủng, tuy nhỏ xíu nhưng rất độc hại, vì đó là lỗ do “sâu tre” đục khoét và trú ẩn bên trong, khi nằm chúng chui ra cắn, mà nếu không chẻ gối tre ra thì vô phương phát hiện thủ phạm). Rễ tre ngoài công dụng là một vị thuốc Nam, còn được các nghệ sĩ tạo hình dùng trong lĩnh vực điêu khắc, rất mỹ thuật.

Và, nếu bà con vùng cao dùng một lóng tre tươi làm “nồi” nấu cơm bằng cách cho gạo và nước vào theo một tỷ lệ nhất định, rồi chất củi đốt, cơm ăn rất ngon, gọi “cơm lam”, thì trên mâm cơm truyền thống gia đình tộc người Việt không thể thiếu đôi đũa tre, bởi đó là một nét văn hóa ẩm thực đã được hình thành tự nghìn xưa. Đôi đũa tre quê mùa với những ưu điểm rẻ và an toàn cho người sử dụng vẫn rất được người mình ưa chuộng.

Nguyễn Hữu Hiệp

Chia sẻ bài viết

Chia sẻ Facebook

Từ khóa TreNguyễn Hữu Hiệp BÌNH LUẬN Ý kiến của bạn Gửi ý kiến

*Email (không hiển thị trên trang):

*Họ tên (hiển thị trên trang):

Vui lòng nhập mã xác nhận vào ô bên dưới. Nếu bạn không đọc được, hãy Chọn mã xác nhận khác.

Gửi Đọc thêm

“Chuyện đời chuyện nghề” lan tỏa giá trị tích cực trong cộng đồng
Bài 1: Cạnh tranh từ phòng vé đến nền tảng số
Nửa thế kỷ, trọn một lòng với cải lương
Tăng cường bảo vệ cảnh quan di tích lịch sử và thiết chế văn hóa
[INFOGRAPHICS] Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ năm 2025 “Cần Thơ - Sắc màu sông nước”
Tăng cường kiểm tra, quản lý sau vụ 42 cây xà cừ bị đốn hạ trong Khu Văn hóa Hồ Nước Ngọt
Bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
Độc đáo văn hóa Chăm tại Khánh Hòa
Một chương trình nghệ thuật đặc sắc đêm khai hội
Những nghiên cứu giá trị về văn hóa dân gian sông nước Cần Thơ

Tiêu điểm

“Chuyện đời chuyện nghề” lan tỏa giá trị tích cực trong cộng đồng
Nửa thế kỷ, trọn một lòng với cải lương
[INFOGRAPHICS] Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ năm 2025 “Cần Thơ - Sắc màu sông nước”
Tăng cường kiểm tra, quản lý sau vụ 42 cây xà cừ bị đốn hạ trong Khu Văn hóa Hồ Nước Ngọt
Bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
Một chương trình nghệ thuật đặc sắc đêm khai hội
Nghệ nhân đờn ca tài tử đặc biệt
Một chút
Trường Lê Văn Tám - ngôi trường Anh hùng
Lan tỏa thông điệp cải cách hành chính bằng nghệ thuật

Đọc nhiều

Lắng đọng vở cải lương “Người mẹ và thanh gươm”
Trung tâm Văn hóa, Nghệ thuật TP Cần Thơ dựng vở cải lương mới
Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ khai mạc tối 27-12
Bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
Chàng ca sĩ Cần Thơ gây dấu ấn với phong cách âm nhạc đậm chất miền Tây
[INFOGRAPHICS] Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ năm 2025 “Cần Thơ - Sắc màu sông nước”
Xem cải lương và chiếu phim miễn phí tại Trung tâm Văn hóa, Nghệ thuật TP Cần Thơ
TP Cần Thơ phát động Cuộc thi Ấn phẩm Xuân Bính Ngọ 2026
Cách làm hay từ một chuyên đề sân khấu hóa
Đại học Cần Thơ chiếu miễn phí phim “Mưa đỏ”

Văn hóa - Nghệ thuật

Bài 1: Cạnh tranh từ phòng vé đến nền tảng số
Nửa thế kỷ, trọn một lòng với cải lương
Tăng cường bảo vệ cảnh quan di tích lịch sử và thiết chế văn hóa
Bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ
Độc đáo văn hóa Chăm tại Khánh Hòa

Xem-Nghe-Đọc

“Chuyện đời chuyện nghề” lan tỏa giá trị tích cực trong cộng đồng
Một chút
Lan tỏa nét đẹp văn hóa “Vùng đất con người Cần Thơ”
“Hoàng tử quỷ” - Phim có chiều sâu nhưng thiếu đột phá
Giai điệu vỗ về

ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP

RAO VẶT NHÀ ĐẤT HỌC HÀNH XE ĐIỆN TỬ VIỆC LÀM KHÁC

Sơn giả gỗ - Giải pháp kiến tạo không gian sang trọng, bền đẹp
THƯ MỜI THAM GIA THI TUYỂN PHƯƠNG ÁN KIẾN TRÚC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG NHÀ Ở CHUNG CƯ KIM CƯƠNG ĐỎ - CARA LEGEND
THÔNG BÁO
Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ: Thông báo tuyển dụng viên chức đợt 2 năm 2025
Sim đẹp Gá rẻ tại Cần Thơ - Giá gốc chỉ 250k/ Sim
THÔNG BÁO (V/v truy tìm vật chứng)
THÔNG BÁOVề việc tìm người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án
THÔNG BÁOVăn phòng công chứng Bùi Quang Nhơn
Xây nhà trọn gói tại Cần Thơ: Giải pháp tối ưu cho nhu cầu an cư hiện đại
Thông báo tuyển dụng
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ - TRANG TIẾNG VIỆT
BẢNG GIÁ QUẢNG CÁO TRÊN BÁO IN CẦN THƠ